Millenniumproject verwacht
twaalf miljoen bezoekers
Parijs is op
vrijdagavond
van de skaters
reportage
Britten poetsen
zelfvertrouwen
op met circustent
Hoekhuis
in Rome
zaterdag 3 oktober 1998
Het is, zeggen de voorstanders, 'een
internationale icoon, het Britse
antwoord op de Eiüfeltoren', het
weerspiegelt de grootsheid van het
voormalige Britse imperium en het toont
aan dat Groot-Brittannië ook in de
toekomst een rol van betekenis op het
wereldtoneel te spelen heeft.
De icoon in kwestie is de Millennium
Dome, een kolossaal soort circustent
waarin het Verenigd Koninklijk op 31 de-
'cember 1999 om twaalf uur 's nachts het
nieuwe millennium inluidt, met attracties
en tentoonstellingen die een jaar zullen
aanhouden en waarvoor de leidraad lijkt
te zijn: groot, groter, grootst.
Het is, zo wordt voortdurend herhaald, de
grootste constructie in zijn soort ter we
reld. Het metrostation dat een groot deel
van de twaalf miljoen te verwachten be
zoekers moet opvangen, wordt het groot
ste van Europa en de te bieden attracties
en tentoonstellingen zullen ongeëve
naard zijn.
Het kan best zo zijn dat ook elders op de
aardbol op spectaculaire wijze het nieuwe
millennium wordt ingeluid, maar geen
van die gebeurtenissen zal ook maar in de
schaduw kunnen staan van de Millenni
um Dome, is de vol overtuiging uitgedra
gen boodschap. De locatie hebben de
Britten in ieder geval mee. De Dome
wordt gebouwd in Greenwich (Londen),
het 'centrum van de tijd', gelegen op de
nul-meridiaan.
Het idee om de wereld op de hoogte te
brengen van de Britse voortreffelijkheid
was reeds geboren onder het bewind van
voormalig premier John Major, maar is
gretig geadopteerd door diens opvolger
Tony Blair. Die wil zijn land immers af
stoffen en met hernieuwd zelfvertrouwen
het volgend millennium binnenleiden. Hij
schuwt daarbij het grote gebaar niet.
Bescheidenheid
Blair spreekt in louter superlatieven over
de Millennium Do-
me en noemt haar
op voorhand het
'beroemdste nieu
we gebouw op aar
de in het jaar 2000'
en 'een fantastisch
dagje uit dat zijn
weerga in de wereld
niet kent'.
Niet geplaagd door
valse bescheiden
heid over de Britse
verdiensten voor de
mensheid zei hij eerder dit jaar pok: „Nu
we het millennium naderen, kunnen we
trots laten zien dat we over een
ongeëvenaarde rijkheid aan talent be
schikken: de beste artiesten, schrijvers,
architecten, muzikanten, ontwerpers,
software-makers en wetenschappers. Wij
gaan de wereld voor op het gebied van
creativiteit. Dus waarom zullen we dat
niet laten zien... De Millennium Dome zal
een uiting zijn van het beste dat Groot-
Brittannië heeft te bieden."
Zo'n weergaloos project mag natuurlijk
een paar centen kosten en dat doet het dan
ook; 2,5 miljard gulden om precies te zijn.
Tegenstanders, en dat zijn er nogal wat,
hebben uitgerekend dat met dat bedrag
De Millennium Dome, een kolossaal soort circustent waarin het Verenigd Koninkrijk op 31 december 1999 om twaalf uur 's nachts
het nieuwe millennium inluidt. foto QA Photos
het achterstallig onderhoud aan alle En
gelse scholen had kunnen worden wegge
werkt. Ook hadden er vijftien nieuwe zie
kenhuizen van gebouwd kunnen worden.
Verder vermaken zij zich met het feit dat
de bouw van de metrolijn ernaartoe, te
genslagen ondervindt. De opleveringsda
tum is al twee keer uitgesteld en nu ge
pland in de herfst van volgend jaar. Dat is
al akelig kort voor het begin van de festi
viteiten in de Dome.
De regering Blair wijst alle kritiek van de
hand met de geraststellende verzekering
dat alles op tijd klaar zal zijn en dat er
geen cent belastinggeld in de tent ver
dwijnt. De kosten worden gedragen dooi
de Britse loterijde bezoekers (die per per
soon ongeveer zestig gulden moeten op
hoesten) en het bedrijfsleven. Grote jon
gens als British Airways, British Telecom,
Marks en Spencer en Rupert Murdochs
Skv-tv hebben ieder tientallen miljoenen
guldens bijgedragen.
Toen in juni van dit jaar de tent, met een
omtrek van een kilometer, was opgezet,
rees wel de vraag wat er daarbinnen nu ei
genlijk precies gaat gebeuren.. Tot dan toe
was niet veel meer bekend dan dat er
in paviljoens, aan de hand van thema's als
'geest', 'werk', 'communicatie' en 'ver
stand' de geschiedenis en de toekomst van
de mensheid - en vooral die van de Britten
- op spectaculaire en nog nooit eerder ver
toonde wijze zouden worden verbeeld,
verwoord en verklankt met behulp van de
allernieuwste zegeningen der techniek,
Inmiddels zijn wat tipjes van de sluier op
gelicht. Zo krijgt het paviljoen met de
naam 'Lichaam' de vorm van een kolos
saal half liggend menselijk lijf van ne
gentig meter lang en dertig meter hoog.
Het publiek kan via - naar verluidt - ,de
anus naar binnen en vervolgens een edu
catieve wandeling maken door dikke en
dunne darm (compleet met levensecht ge
luid), de aorta en de maag. Door gebruik
te maken van de modernste technologie
wordt een en ander een ervaring om nooit
te vergeten, beloven de organisatoren. En
oh ja: om een strijd tussen de seksen te
vermijden, wordt het lichaam half man,
half vrouw. Zodat de bezoeker na de
teelballen gelijk kan doorlopen naar de
baarmoeder. Ook is bekend dat in het
spel-paviljoenwaarin Rupert Murdochs
televisiestation BskyB een kleine veertig
miljoen gulden investeert, het publiek
met behulp van de nieuwste simulatie
technieken, zelf deel kan gaan nemen aan
belangrijke voetbal wedstrijden, of zich
een popster kan wanen.
Op een centraal podium wordt bovendien
verschillende malen per dag een 'adembe
nemende' show opgevoerd met - concre
ter is het nog niet - 'visuele effecten die
nog nooit eerder in de geschiedenis van de
mensheid zijn vertoond'. Het is dus voor
alsnog vooral vaagheid troef. Creatief en
technisch begaafd Engeland is nog druk
aan het broeden op allerlei attracties en
doet dat vooralsnog in stilte.
Veel concreter zijn de talrijke critici van
het millenniumproject. Zij reppen rond
uit van geldverspilling en megalomane
dagdromen. De Engelse kranten doen met
liefde een kritische duit in het zakje. Een
staalkaart van het beste dat Groot-Brit
tannië te bieden heeft? Het zou wat, hoon
de de Daily Telegraph en 'onthulde' dat
het paviljoen waarin de Engelse identiteit
centraal staat, ontworpen wordt door een
Franse architect.
Verontwaardigd meldde de krant ook, dat
- de horeca in 'deze circustent, waar in de
zomer geen air-eöhcitioning is en in de
winter geen verwarming', bestaat uit
Amerikaanse fastfood-restaui-ants en een
Frans café annex wijnbar, maar dat er
geen plaats is ingeruimd voor een tradi
tionele Engelse pub. De krant voegde er
aan toe dat zelfs Disneyland in Florida
over een pub beschikt.
Kritiek
Fundamenteler was de kritiek van de ker
ken in Engeland. Zij beschuldigden de or
ganisatie er begin dit jaar van uit te zijn
op puur vermaak, terwijl toch in het twee
duizendste jaar na de geboorte van Jezus
Christus een moment van bezinning wel
op zijn plaats zou zijn.
Na overleg met het organisatiecomité, on
der voorzitterschap van minister Peter
Mandelson van handel en industrie, lijkt
die kwestie opgelost.
Er wordt nu aan gedacht om in de Dome
op zeker moment een soort gigantische
kerkdienst te houden en tevens krijgen de
kerken een vinger in de pap bij de invul
lingvan het 'paviljoen voor de geest'. Er is
slechts één probleem: voor dit paviljoen
heeft zich nog geen enkele sponsor ge
meld.
De bekende Engelse schilder David
Hockney - door Mandelson ingehuurd als
adviseur - heeft hiervoor inmiddels een
rigoureuze
oplossing bedacht:
schrap alle attrac
ties en laat de Mil
lennium Dome ge
heel leeg. ,,Zo'n
enorme lege ruimte
is veel opwinden
der dan alle troep
waarmee men het
nu wil volgooien."
Veel vertrouwen
dat zijn advies ter
harte wordt geno
men, heeft Hockney overigens niet: ,,Ik
heb het donkerbruine vermoeden dat de
politici de Dome met troep willen vullen
omdat zij altijd denken dat de mensen
dommer zijn dan zijzelf."
Wellicht onderschat Hockney daarbij de
boerenslimheid waarmee menig politicus
is uitgerust. Nu al wordt geopperd moge
lijk een deel van Hockneys oplossing over
te nemen. Indien er namelijk geen spon
sors voor het 'paviljoen van de geest' wor
den gevonden kan het wellicht, in de geest
van Hockney, leeg, worden opgeleverd.
Sereen zal het er dan evenwel niet wor
den, met al die di'ukke attracties er om
heen.
Harm Harkema
Nu de Solex, de 'eend' en de 'snoek' in
het museum van oudheden zijn be
land, heeft de Fransman zich tot een
nieuw vervoermiddel gewend: de rol
schaats. Vier miljoen skaters teisteren te
genwoordig de trottoirs, vooral die van
Parijs. Maar een avond per week mogen ze
op straat rijden, begeleid door agenten op
rolschaatsen. Die avond heet: Friday
Night Fever.
Het is 22.00 uur, Place d'Italie. De avond is
gedaald, duizenden mensen verdringen
zich voor bioscoop Gaumont. Maar er is
iets raars met deze mensen. Ze zijn een
stuk groter dan gemiddeld, en ze staan
niet in de rij voor het loket. Ze zijn ook
veel sneller. Dit zijn de skaters van Parijs.
Het ritueel is sinds 1993 iedere vrijdag
avond hetzelfde. Skaters komen bijeen op
Place d'Italie, Schelle fluitsignalen klin
ken in de nacht. En weg is iedereen, voor
een tocht van drie uur door nachtelijk Pa
rijs. Obers staken de bediening als de ska
ters langskomen, monden van toeristen
vallen open, het volk klapt en juicht.
Het ritueel is hetzelfde, de schaal is an
ders. Toen: enkele tientallen skaters, zich
een weg banend tussen de voetgangers op
de trottoirs. Vanavond: meer dan 5.000
mensen. Er zijn 65-plussers, zoals Syl-
vain, die gekomen is voor de 'unieke
sfeer'. Er zijn kinderen van acht, zoals
Matthieu, die 'met pappa mee mag'.
En dan zijn er ook de politiemannen op
rolschaatsen. Het is hun taak de kudde
bijeen te houden, want de tijd van het
trottoir is al lang voorbij. De skaters ge
bruiken nu het asfalt, dat daartoe elke
vrij dagavond voor de gemotoriseerde me
demens wordt afgesloten. Als herders
honden waken de 'skater-cops' over
de kudde, erop toeziend dat geen enkel
exemplaar te zeer geïsoleerd raakt.
Kampioen
De skater-cops zijn verschrikkelijk goed.
Ze werden onder gewone agenten gese
lecteerd door een voormalige olympisch
Eén avond per week mogen skaters in Parijs onder begeleiding van de politie op straat rijden.
foto's Cees van Zweeden
kampioen hardrijden, Marc Bella. En ze
oefenen veel..Iedere maandag trainen we
S uur", zegt brigadier Pascal Fubini, de
leider van het spul. ,,Je moet alles kunnen:
trappen op, trappen af, wenden, stoppen,
accelereren,"
De slcater-brigade werd opgericht toen de
vrijdagavond dit voorjaar plotseling dui
zenden skaters begon te trekken. Daar
voor had de politie enkele maanden
gepoogd de skaters op motoren te begelei
den, maar zonder veel succes. ,.Op rol
schaatsen sta je veel dichter bij de men
sen", zegt Fubini. „Je hebt meer gezag."
De skaters bevestigen dat gaarne. „Een
politie-uniform heeft op velen van ons
hetzelfde effect als een rode lap op een
stier", zegt Olivier, een jeugdige skater
met een mobiele telefoon. „Maar de ska
ter-cops zijn fabelachtig. „Ze zijn heel
plezierig, heel efficiënt, en heel jong. Ze
maken deel uit van de familie."
Zo gewaardeerd zijn de mannetjesputters
van brigadier Fubinidat ze sinds kort be
halve pirouettes ook dagdiensten draaien
op rolschaatsen. „Drie dagen per week
patrouilleren we nu in Parijs", zegt Fubi
ni, ,,en de brigade wordt van 8 tot 30 man
uitgebreid."
De geschiedenis van wat nu 'Friday Night
Fever' heet, is exemplarisch voor de rol
van de rolschaats in Parijs. De skater is
niet meer weg te denken uit het straat
beeld. In 1992 werden in Frankrijk 40.000
paar rolschaatsen verkocht, vorig jaar 1,5
miljoen. Prognose voor dit jaar: rtiim 2
miljoen. Het aantal skaters beloopt nu al 4
miljoenonder wie zeer vele Parijzenaars.
Stakingen
Katalysator was de-massale staking bij
het openbaar vervoer die in december
1995 de stad verlamde. Voor velen was de
rolschaats toen het enige transportmid
del. Het was een middel dat zou beklijven.
„Ik sta dagelijks 4 tot 5 uur op mijn rol
schaatsen", zegt Claire, een studente die
tijdens de stakingen voor het eerst door de
rage gegrepen werd. „In Parijs gaan ska
ters sneller dan auto's, en in sommige ge
vallen zelfs dan de metro. Rolschaatsen is
bovendien goedkoper."
Probleem blijft de ruimte. De Groenen
willen de fietspaden in de hoofdstad,
waarvan de totale lengte tot 100 km is ge
groeid, verbreden opdat skaters er ook ge
bruik van kunnen maken. „Een skater
heeft meer ruimte nodig dan een fiets",
zegt Jean, een milieuactivist die pamflet
ten uitdeelt op Place d'Italie.
Maar veel skaters menen dat zij in Parijs
nog niet zo beroerd af is. „Een van de re
denen waarom rolschaatsen hier zo'n
vlucht heeft genomen, is juist dat Parijs
een stad is van brede boulevards mét bre
de trottoirs", denkt Marie, een studente.
Het aantal skaters in Frankrijk blijft nog
achter bij dat in Amerika, dat ruim 22
miljoen toegewijden telt. „Maar in Ame
rika is rolschaatsen een sport", legt Oli
vier Husson uit „Hier is het meer een tijd
verdrijf."
Als eigenaar van Nomades, een winkel bij
de Place de la Bastille, verdient Husson
een goede boterham aan dat tijdverdrijf.
Drie jaar geleden begon hij in een boe
tiekje in de Marais, dat weldra te klein
werd. De nieuwe zaak, de grootste in zijn
soort in het land, is veel meerdan een win
kel. Nomades heeft een indoorbaan, waar
debutanten de kneepjes van het vak kun
nen leren, en een bar voor dorstige ska
ters.
„Als u wil weten hoe populair rolschaat
sen hier is geworden, moet u op zondag
komen", zegt de jeugdige eigenaar. „We
begonnen enkele maanden geleden klan
ten uit te nodigen voor een klein tochtje
door de stad op zondagochtend- Het was
de bedoeling dat het kleinschaligzou blij
ven. We wilden niet een happening als die
op vrijdagavond. Maar we hebben nu elke
zondagochtend hier drieduizend skaters
bijeen."
Husson, die 30 is, zit met rolschaatsen aan
achter zijn bureau op de eerste etage.
Hoeveel uur per dag hij zijn rolschaatsen
draagt? De directeur kijkt wat onbegrij
pend. Dan zegt hij peinzend: „Je moet niet
overdrijven Het overkomt me ook wel
eens dat ik schoenen draag."
Cees van Zweeden
Uhebt het getroffen. Een
schoonheid van een wo
ning in een heel rustige buurt
met beschaafde mensen en
goede busverbindingen naar
de rest van de stad. En weet u
wat zo mooi is, binnen een
jaar krijgt u ook nog eens een
metrostation om de hoek.
Dan bent u binnen een wip in
het centrum.
Dit was couplet twintig in
een bijna eindeloze, geza
menlijke lofzang van
makelaar Franceso en huis
eigenaar Roberto op de vier-
kamerflat waarin echtgenote
en ik ons Romeinse leven zou
den gaan starten. Al dat ge
praat was helemaal niet no
dig, want we vonden dit
hoekhuis prachtig. In prima
staat, overal marmeren vloe
ren, vier ruime, strakwitte
kamers, twee smaakvol bete
gelde badkamers en een lang
balkon aan de zonkant. En
wat de buurt betrof, Baldui-
na, zoals de wijk heet, ligt in
de schaduw van het Vaticaan
op zo'n twintig minuten bus
sen van het centrum. Naar
Romeinse begrippen een oase
van rast, zeker in juli toen we
arriveerden en de vakantie
periode begon.
We prezen ons gelukkig. Het
woonplezier werd er in de zo
mermaanden echter vergald
door de combinatie hitte,
stank en verkeerslawaai.
Zelfs op de zesde etage moest
hij dan met de ramen dicht le
ven op straffe van ademhap-
pend werken of onverstaan
bare telefoongesprekken
voeren.
Spekkoper
Kortom, wij voelden ons
spekkoper. En we vergaten
volledig dat Italië dit jaar een
prachtige 39ste plaats be
haalde bij een internationaal
onderzoek naar de corruptie
graad in 85 landen (minst
corrupt is nummer één, De
nemarken, maar wie wil ddcir
nou wonen). Het begon al bij
de eerste overnachting in ons
nieuwe huis. De wekker gaf
05.37 aan toen we uit onze
slaap werden gescheurd door
gillende motoren, piepende
banden en veel, veel luid
ruchtig gepraat. Er bleek een
oorzakelijk verband tussen
dit ochtendgedruis en Rober
to's lyrische opmerking 'en
voor julüe journalisten is het
heel handig, een kiosk voor
de deur'.
Vervolgens ontdekten we dat
veelvuldig tandenpoetsen,
geen mosselen op het menu en
het vooraf duchtig schrobben
van etenswaar geen remedie
was tegen tandenknarsend
dineren. Ook viel ons op dat
Romeins stof het wonder
baarlijke vermogen had om
na verwijdering onmiddel
lijk terug te keren op alles
wat zich niet hermetisch af
gesloten in kasten of laden
bevond. En na enkele weken
waren we ooggetuige van het
eerste van een reeks ongeluk
jes op het plein voor ons huis.
Vanaf ons balkon zagen we
een beeldig exemplaar uit
Rome's enorme arsenaal
scooter-girls in zwart mini
met een harde klap op een
motorkap terechtkomen. De
oorzaak was niet het gesprek
dat ze al rijdend in haar 'tele-
fonino' voerde - Italianen
zakbellen elkaar continue in
alle standen en locaties -
maar de in hoog tempo aan
dikkende laag zand op het
wegdek.
Sahara
Dat zand had alles van doen
met Francesco's 'en straks
ook nog een metrostation om
de hoek'. In onze haast om
een goede woonplek te vin
den. hadden we onvoldoende
betekenis gehecht aan dat
'straks' én de schuttingen
even verderop in de straat.
Vorige maand werden die-
neergehaald en was er onbe
lemmerd uitzicht op een zich
tussen de huizen doorslinge
rende heuse Sahara. Niks
metro. Het fikse bord aan de
rand van deze mega-zandbak
meldt in enorme letters dat
hier een stuk van de nieuwe
spoorverbinding Rome-Vi-
terbo komt te liggen. De
zandwagens die langs ons
huis denderen en de
inmiddels aangerukte hei
installatie onderstrepen het
serieuze karakter van deze
mededeling. Daar zou je na
melijk aan kunnen twijfelen
door de kleine lettertjes
onderaan het bord: 'Begin
werkzaamheden januari
1997. beëindiging januari
1998'.
Deze week besteeg een heer
in werkkledij een wankele
ladder en krabde met een
mesje de acht van het bord
weg. En plots herinnerden we
ons het gloedvolle slot van
Roberto's verkooppraatje:
„Jullie zijn hier nieuw, ik heb
nog nooit eerder aan buiten
landers verhuurd. We moeten
elkaar dus wat zekerheid ge
ven. Geen bezwaar tegen een
opzegtermijn van zes maan
den mhet huurcontract."
Natuurlijk niet, Roberto.
Hans Geleijnse
