Gebruik groentepil omstreden
PZC
Lekker laten
hangen.
Boeren soms de wanhoop nabij
Samenwerking met
buitenlandse scholen
blijkt vruchtbaar
Borst trekt tien
miljoen uit voor
traumahelikopters
Staatssecretaris wil
nieuwe regeling
sluitregime kering
zeeland
23
DE VLIJT
Staten willen gulden
per inwoner uittrekken
voor waterschade
iDeskundigen zien in supplement geen vervanger natuurlijk voedsel
vrijdag 2 oktober 1998
door Henk Postma
MIDDELBURG - Het middel
baar beroepsonderwijs in Zee
land begint de vruchten te pluk
ken van samenwerking met
scholen in West-Vlaanderen en
het Engelse Suffolk. Afgelopen
jaar zijn de eerste stappen gezet
naar uitwisselingsprogramma's
die Zeeuwse leerlingen gelegen
heid geven over de grens stage te
lopen. Het Groen College in
Goes heeft zelfs al zo'n eerste
stageproject achter de rug in
Suffolk.
De twee Regionale Opleidingen
Centra (ROC's) in Zeeland heb
ben inmiddels ook dergelijke
samenwerkingsprojecten op
stapel staan. Het ROC Zeeland
werkt samen met het West Suf
folk College in Bury St. Ed
munds, het ROC Westerschelde
met het Heilig-Hartinstituut
Poperinge in West-Vlaanderen.
Het is ook de bedoeling dat de
scholen docenten uitwisselen en
samen nieuw lesmateriaal ont
wikkelen.
Dat bleek donderdag tijdens een
driedaagse conferentie in Mid
delburg die door het provincie
bestuur is opgezet om samen
werking van Zeeuwse scholen
voor middelbaar beroepsonder
wijs met scholen in Suffolk en
West-Vlaanderen te intensive
ren. Scholen uit die twee gebie
den in Engeland en België wer
ken al langer met elkaar samen.
Eind vorig jaar sloten Zeeuwse
scholen zich bij de uitwisseling
aan. De provinciebesturen tre
den als gangmaker op. Zo trok
het Zeeuws provinciebestuur
vorig jaar 75.000 gulden uit om
de samenwerking op gang te
brengen.
Groot belang
De Zeeuwse onderwijsgedepu-
teerde L. Coppoolse benadrukte
gisteren nog eens het belang dat
de provincie aan de grensover
schrijdende samenwerking
hecht: leerlingen die in het
buitenland praktijkervaring
opdoen, hebben meer mogelijk
heden op de arbeidsmarkt; be
langrijk is ook dat Zeeuwse
leerlingen een tijdje kunnen
werken of leren in een Engelsta
lige omgeving; scholen kunnen
verder profiteren van eikaars
ervaringen met lesmethoden en
gebruik van nieuwe media.
De Zeeuwse scholen voor mid
delbaar beroepsonderwijs on
derhouden al wel langercontac-
ten met soortgelijke scholen in
andere landen. Ze werkt het
Groen College in Goes al samen
met scholen in landen als Polen.
Israël en Litouwen. Daaraan
zijn nu toegevoegd de agrari
sche scholen in het Westvlaamse
Roeselaere en het Engelse Otley.
Beroepspraktijk
Het ROC Zeeland ziet in de sa
menwerking met de school in
Suffolk met name mogelijkhe
den om leerlingen van de afde
lingen Handel beroepspraktijk
te laten opdoen in Engeland.
Ook voor de afdelingen Bouw
kunde en Verzorging wordt aan
stageprojecten gedacht. Wat het
ROC Westerschelde betreft con
centreert de samenwerking met
de school in Poperinge zich
vooral op de afdeling Verzor
ging-
Aan de conferentie die nog tot
vrijdag (vandaag) voortduurt,
doen zo'n vijftig vertegenwoor
digers mee van scholen uit
Zeeland, Suffolk en West-
Vlaanderen. Er staan ook
schoolbezoeken op het pro
gramma. Vertegenwoordigers
van Nederlandse organisaties
die Europese subsidies voor
grensoverschrijdende onder
wijsprojecten onder hun hoede
hebben, zijn present om de
scholen te informeren over fi
nancieringsmogelijkheden.
Overigens zitten er nogal wat
haken en ogen aan het verwer
ven van Europese subsidies. Zo
hekelde gedeputeerde Coppool
se het feit dat vaak een horden
loop nodig is door een ver
schrikkelijke hoeveelheid
bureaucratie, wil een Europese
subsidie kunnen worden bin
nengehaald.
SCHOONDIJKE
Concert - Het vocaal ensemble
Sint-Laurens verzorgt zondag
een optreden in de Hei-vormde
Kerk in Schoondijke. Het elf
personen sterke ensemble
brengt onder leiding van diri
gent Hans van den Broeke een
aantal meerstemmige liederen
ten gehore zonder verdere bege
leiding. Plet concert begint om
15.00 uur en is gratis toeganke
lijk,
door Margit Kranenburg)
DEN HAAG - Traumahelikop
ters moeten overal in Nederland
snel ter plekke kunnen zijn. Mi
nister Borst (volksgezondheid)
gaat vier ziekenhuizen aanwij
zen die een helikopter krijgen
voor hulp bij rampen en onge
lukken. Dit staat in het totaal
plan traumazorg dat vandaag
wordt gepresenteerd.
Volgens het plan komen er in
tien ziekenhuizen speciale trau
macentra. Die moeten 24 uur
per dag traumazorg kunnen
bieden. De centra krijgen mo
biele medische teams (MMT's)
met een arts en verpleegkundige
die op de plaats van een ongeluk
en tijdens het vervoer direct
hulp kunnen verlenen. Vier van
de tien traumaziekenhuizen
krijgen ook de beschikking over
een helikopter.
Netwerk
De heli's moeten van zonsop
gang tot zonsondergang kunnen
uitrukken en plaats bieden aan
een mobiel team. De helikopters
vliegen niet speciaal voor één
traumacentrum, maar moeten
het landelijke netwerk voor
traumazorg gaan dienen. Een
goede spreiding van de stand
plaatsen van tfaumahelikop-
ters is belangrijk om heel Ne
derland te kunnen bereiken.
Waarschijnlijk worden, zoals de
Ziekenfondsraad al heeft gead
viseerd, Amsterdam, Rotter
dam, Nijmegen en Groningen
aangewezen. Die steden be
schikken ook over een acade
misch ziekenhuis, een px-e voor
ziekenhuizen die in aanmerking
willen komen voor een trauma
centrum. De minister trekt tien
miljoen gulden per jaar uit voor
de kosten van de helikopters.
Aan de grond
De beslissing van Borst voor
vier traumahelikopters komt op
een gevoelig moment. Sinds de
ze week staat de helikopter in
Rotterdam aan de grond omdat
de gemeente Rotterdam, een
van de grootste geldschieters,
de geldkraan voor de proef met
de heli dichtdraaide. Het geld
voor het helikopterexperiment
in Amsterdam is eind dit jaarop.
Op dit moment is er geen net
werk van traumazorg in Neder
land. Ernstig gewonden worden
meestal met een ambulance
naar het dichtstbijzijnde zie
kenhuis vervoerd. Beter kunnen
ze direct op de plaats van het on
geluk de eerste zorg ki-ijgen en
naar het meest geschikte zie
kenhuis worden gebracht. On
derzoek laat zien dat dat levens
kan redden, blijvende invalidi
teit kan voorkomen en de kwali
teit van de zorg kan verbeteren.
Ziekenhuizen die graag een
traumacentrum willen, kunnen
zich aanmelden. Ze moeten een
verzorgingsgebied hebben van
1,2 miljoen mensen en een flink
aantal specialismen in huis heb
ben. waaronder neurochirurgie.
Voor de traumazorg is al tien
miljoen gulden gereserveerd. De
uitrusting van de mobiele teams
wordt betaald door het ministe-
rie van binnenlandse zaken.
Strijd landstitel
kustvissen
jeugd en dames
KOUDEKERKE - In Zeeland
wordt morgen het Nederlands
kampioenschap kustvissen voor
de jeugd en dames georgani
seerd. De wedstrijd vindt plaats
van 15 tot 18 uur vanaf het
strand bij Koudekerke. De beste
jeugdzeevissers 10 tot en met 17
jaar) en dames uit heel Neder
land komen hier in actie.
De titels worden verdedigd door
de Nederlandse kampioenen
Kustvissen Jeugd 1997 Wesley
Koop (categorie 10 tot en met 13
jaar) uit Oud-Vossemeer en
Theo Rijnberg (14 tot en met 17
jaar) uit St Maartensdijk, en de
Nederlands kampioen Kustvis
sen Dames 1997 Miranda Wil-
lemse uit Bergen op Zoom. Pu
bliek is welkom.
De beste vissers van het Neder
lands kampioenschap kustvis
sen voor de jeugd kunnen zich
via naselectiewedstrijden
plaatsen voor afvaardiging
naar het wereldkampioenschap
dat in 1999 wordt gehouden in
Frankrijk. De dames kunnen
zich plaatsen voor het wereld
kampioenschap dat in 1999 in
Portugal wordt georganiseerd.
Het Nederlands kampioen
schap wordt georganiseerd door
de Delta Federatie onder auspi
ciën van de Nederlandse Vereni
ging van Sportvissersfedera
ties. In Nederland wordt door
circa anderhalf miljoen mensen
gevist. Ongeveer 400.000 hier
van vissen in zee.
Advertentie
RECTIFICATIE
Jubileumaanbieding
Tot 2 meter:
3 x f 25,- accessoirebonnen
Vanaf 2 meter:
5 x f 25,- accessoirebonnen
door Ben Jansen
KLOOSTERZANDE - Met een
bedrag van pakweg één gulden
per inwoner dient de provincie
Zeeland bij te springen in de
kosten die de wateroverlast
van twee weken geleden met
zich heeft meegebracht. Direc
te financiële hulp aan getrof
fen boeren is niet mogelijk -
daarvoor is de schadevergoe
dingsregeling van het rijk -
maar de provincie kan wel
licht wel de landbouworgani
saties de helpende hand rei
ken.
Met deze stellige overtuiging
keerde een gezelschap staten
leden donderdag terug van een
bezoek aan enkele boeren in
Zuid-Beveland en Oost-
Zeeuws-Vlaanderen die forse
schade hebben aan hun gewas
sen. De afgelopen weken is in
verscheidene statencommis
sies al verkondigd dat de pro
vincie over de brug dient te
komen. Commissaris van de
koningin drs. W. T. van Gelder
vertelde de statenleden dat de
ze suggesties dinsdag in het
dagelijks provinciebestuur
zijn besproken. De opvatting
daar was volgens Van Gelder
dat financiële steun in het ge
val van de wateroverlast geen
zaak voor de provincie is. ,,GS
hebben uitgesproken dat er
geen cent valt te verwachten."
Deze mededeling werd later op
de dag overigens weersproken
door gedeputeerde D.J.P
Bruinooge (landbouw en fi
nanciën). Hij liet weten dat ge
deputeerde staten wel degelijk
bereid zijn voor te stellen geld
beschikbaar te stellen. ..Dat
kan gaan over enkele tonnen.
De provincie is echter niet in
staat voor een schadevergoe
ding met een open eind te zor
gen."
De statenleden toonden zich
hogelijk verbaasd over de
boodschap van Van Gelder.
„GS bepalen dat niet", sprak
A Sandee (CDA) strijdlustig.
„Dat doen wfj." D. Eveleens
opperde dat de provincie een
deel van de extra kosten kan
vergoeden die de landbouwor
ganisaties hebben moeten ma
ken voor de bezetting van
meldpunten waar boeren kun
nen opgeven dat ze
waterschade hebben en waar
problemen kunnen worden
voorgelegd. Voorzitter J. G.
Meijer van de LTO-raad Zee
land maakte een voorzichtige
schatting van de schade in de
Zeeuwse landbouw. Ruim
1400 boeren en tuinders heb
ben op bijna 18.000 hectare
schade gemeld. Meijer: „Het
betreft vooral schade in inten
sievere gewassen met een hoge
marktwaarde, zoals aardap
pelen, uien, broccoli, wortelen,
cichorei en fruit. Ga maar uit
van gemiddeld 8000 gulden
per hectare." Dat brengt de
schade voor de Zeeuwse land
bouw - voor zo ver bekend - op
144 miljoen gulden.
Uiterlijke schijn na wateroverlast bedriegt
Commissaris Van Gelder (links) bekijkt de door het water aangetaste wortelen op het land van de gebroeders Steyaert in Kruispol
derhaven. foto Charles Strijd
door Ben Jansen
KRUISPOLDERHAVEN - Op het eerste
gezicht is er weinig aan de hand met de
winterwortelen van de gebroeders Stey
aert onderaan de Westerscheldedijk bij
Kruispolderhaven. Het loof oogt groen en
een ferme ruk eraan brengt de oranjerode
wortelen boven. Toch maken de jonge
boeren zich ernstige zorgen. Hun perceel
heeft twee weken geleden geruime tijd on
der water gestaan. Daardoor zijn de pun
ten van de wortelen aangetast. Ze zijn
zacht en zullen weldra gaan rotten. Wat ze
nu met hun wortelen aan moeten is de
Steyaerts nog niet duidelijk. Een ding
staat vast: dit jaar zullen ze niet de 10.000
tot 15.000 gulden beuren die een hectare
wortelen onder normale omstandigheden
opbrengt.
Het verdriet van agrarisch Zeeland zit de
zer dagen tien tot twintig centimeter diep.
Commissaris van de koningin drs. W. T.
van Gelder, gedeputeerde D. J. R Bruin
ooge (landbouw) en zeven statenleden ko
men zich in Oost-Zuid-Beveland en in
Oost-Zeeuws-Vlaanderen op de hoogte
stellen van de opvang van de schade. Van
uit de bus ziet het leven ten plattelande er
onbekommerd uit. De zon schijnt, het gras
is groen, twee fietsende meisjes wuiven
vanaf een viaduct. Zoek de fouten. Be
stuursleden en medewerkers van de
Zeeuwse land- en tuinbouworganisatie
zijn daarbij behulpzaam. Kijk, op dat per
ceel aardappelen had normaal gesproken
een boer aan het rooien moeten zijn, met
dat vlas valt niets meer te beginnen en die
uien daar hadden al lang moeten zijn bin
nengehaald.
Eentonig
Met uitzondering van het westen van Wal
cheren en West- en Midden-Zeeuws-
Vlaanderen heeft de wateroverlast van
twee weken geleden forse schade aange
richt. Uien leiden aan koprot, natrot en
watervellen, winterwortelen krijgen ver
rottingsverschijnselen aan hun punten, in
kool is sprake van inwendig rot en aard
appelen zijn gewoon rot. Het is een eento
nig verhaal dat LTO-voorzitter J. G. Meij
er vertelt. Ook voor fruitbomen wordt,
gevreesd. Een deel van de appels en peren
is nog wel te oogsten, zij het dat dit jaar
minder makkelijk aan de hoogste kwali
teitsnormen kan worden voldaan. Naar
de gevolgen van schade aan het haarwor
telstelsel van de fruitbomen kan slechts
worden gegist. Van een afstand lijkt de
ergste nattigheid voorbij, maar menig
perceel is nog niet met zware werktuigen
te berijden.
De aantasting door het water loopt per
perceel sterk uiteen. Op sommige plaatsen
is sprake van 2 procent schade op andere
van 100 procent. Percentages die daar
tussenin zitten leveren problemen op.
Oogsten of niet, is de vraag. Wachten op de
schade-expert of niet, is een andere vraag.
Het is moeilijk de boeren te raden. Wie
over goede bewaarcellen beschikt, kan
aardappelen met een beperkt percentage
rot nog wel droog krijgen. Het gevaar is
echter dat in de cel ook de gezonde aard
appelen worden aangetast en het is niet
waarschijnlijk dat zo'n schadegeval als
nog voor vergoeding in aanmerking komt.
Boeren die aan het rooien gaan, raken af
en toe de wanhoop nabij. Steeds wanneer
ze op een perceelgedeelte aan het werk
zij n, waar ze de kwaliteit redelijk vermoe
den, stuiten ze weer op een te hoog percen
tage rot. Meijer verzucht: „Was het nu
maar zo dat de rotte aardappelen links en
de goede rechts stonden. Dan was het
makkelijk. Maar alles staat door elkaar."
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Het gebruik van
de Oosterscheldekering bij ex
treme wateroverlast, zoals half
september, moet officieel gere
geld worden. Staatssecretaris
G. de Vries van Binnenlandse
Zaken gaat dit onderwerp aan
kaarten bij zijn collega's van
Verkeer en Waterstaat.
Bij hoge uitzondering is de Oos-
rterscheldekering half septem
ber twee keer gesloten om het
waterpeil in de Oosterschelde
kunstmatig laag te houden. De
i omliggende polders konden zo
gemakkelijker afwateren op de
Oosterschelde.
Afspraken
In de afspraken over het gebruik
van de stormvloedkering is niet
opgenomen, dat die dicht mag
bij extreme wateroverlast op
het land. In het licht van de ge
beurtenissen van medio sep
tember wil staatssecretaris De
Vries van Binnenlandse Zaken
proberen die afspraken te wijzi
gen.
De Vries kondigde donderdag in
de Tweede Kamer ook aan dat
Binnenlandse Zaken een evalu
atie gaat maken van de manier
waarop de wateroverlast is ver
werkt en hoe op calamiteiten is
gereageerd door dienstverle
nende instanties.
Motie
De gemeenteraad van Schou-
wen-Duiveland heeft zich gis
teravond unaniem achter een
motie van de WD geschaard
waarin deze de minister van
verkeer en waterstaat verzoekt
een vierde reden voor sluiting
van de kering toe te voegen aan
de bestaande drie in het proto
col. Die vierde reden zou slui
ting bij extreme hoeveelheden
neerslag zijn.
Hiilsta linnenkasten (ook op maat).
door Arjan van Westen
0
VLISSINGEN - De groentepil
wordt binnenkort op de Neder-
- landse markt geïntroduceerd.
Voor mensen die geen groenten
lusten of geen tijd hebben om
het klaar te maken zijn de
Q groentecapsules volgens de fa-
5 brikant Liberty Health Care
Products (LHCP) dé oplossing.
In de pil zitten extracten van
1 onder meer broccoli, wortelen
en tomaten. Diëtisten en voe
dingsdeskundigen vinden deze
ontwikkeling bedenkelijk.
Uit Onderzoek van het Neder-
landse Kankerbestrijdings-
'D fonds blijkt dat Nederlanders te
!>i weinig groenten eten. Produc-
W ten die kanker, hart- en vaat-
!t ziekten en welvaartsziekten
0 kunnen voorkomen. Ondanks
een lichte verbetering gebruikt
de Nederlander tegenwoordig
a per dag slechts 250 gram groen-
s te en fruit, terwijl 400 gram no
dig zou zijn. Dankzij de Ameri-
M kaanse gezondheidsformule
H zouden in pilvorm - één tot drie
s capsules per dag adviseert LH-
CP - er toch voldoende vitami-
nen en mineralen in het lichaam
komen.
„Wij wijzen het gebruik van de
dl groentepil af", zegt Marion
1 Zwartepoorte, diëtiste van de
R Thuiszorg Zeeuws-Vlaanderen
pi „De natuur is niet te kopiëren."
n Zwartepoorte vindt het niet
goed dat de maaltijd in pilvorm
ai wordt genuttigd. Veel stoffen
R die beschermend werken, zoals
Pi vezels, zitten volgens haar niet
2i in de groentepil. R. J. Piers, een
R medewerker van het LHCP-
i centrum in Baarn geeft toe dat
de groentepil niet zaligmakend
is. „De pil is dan ook bedoeld
voor mensen die te weinig
8 groente eten en zich daarvan be
wust zijn", aldus Piers. Ook dit
ii doel kan niet de goedkeuring
m krijgen van Zwartepoorte.
Nuchter
o| Anita Staps runt Stapsgewijs,
i een praktijk voor voedingsad-
viezen in Nieuwerkerk. Als dië-
a tiste begeleidt ze de Nederland-
1 se Olympische judoploeg. Staps
i verwacht niet veel van de groen-
:ti tepil. „De Nederlander is daar-
i voor te nuchter en niet zo pille-
n rig." De klant zit volgens Staps
1 niet op de groentepil te wach-
a ten. „Mochten mensen na een
io dag of drie al resultaat voelen
dan kan het wel wat worden",
aldus Staps. Volgens Staps is
het slecht gesteld is met de
groenteconsumptie. Vooral met
de kwaliteit is veel mis. „Men
sen kiezen voor mooie groenten,
maar vragen zich niet af of er
daadwerkelijk voldoende voe
dingsstoffen in zitten. Op het
gebied van voeding is Neder
land achterlijk." Schuldig zijn
volgens Staps instanties als het
Voedingscentrum in Den Haag.
Deze zouden de consument niet
goed voorlichten over de voe
dingswaarde van de groenten.
Staps: „In spinazie zit bijvoor
beeld nauwelijks ijzer, maar dat
weet niemand."
Patricia Schutte van het Voe
dingscentrum in Den Haag ge
looft niet in de noodzaak van
groentevervangers. „Ik denk
dat mevrouw Staps haar betoog
over de verminderde voedings
waarde niet met cijfers kan on
derbouwen." Schutte zegt dat
uit onderzoek is gebleken dat de
kwaliteit van de groenten de
laatste tien jaar licht verbeterd
is. Uitwijken naar ecologische
producten of pillen hoeft dan
ook niet. Onbespoten fruit en
groenten zijn goed voor het mi
lieu maar kunnen kwalitatief
niet altijd tippen aan het regu
liere voedsel. Ook de groenten in
blik bevatten volgens haar wel
degelijk voldoende vitaminen,
mineralen en vezels. Van de
groentepil moet Schutte niet
veel hebben. „Het kan een hulp
middel zijn, maar het is geen za
ligmakend product. Hou het bij
200 gram panklare groenten,"
luidt haar advies.
Vermageren
Zelf zweert Staps al jarenlang
bij het product Herbalife, dat
als supplement bij de maaltijd
of als vervanger dient. Schutte
keurt deze van oorsprong ver
mageringsmethode af. „Mensen
die afvallen moeten hun eetge
woonten aanpassen. Het ver
vangen van groenten en fruit is
sowieso niet goed. De preventie
ve stoffen zijn niet na te maken.
Bovendien is het voor het gebit
goed om het voedsel te kau
wen", aldus Schutte.
Herbalife is in de voedingswe
reld omstreden omdat de ver
koop volgens een beloningssys
teem gaat. NOC-NSF sportarts
Leo Heere betwijfelt het nut van
dit product en voelt er niks voor
om het aan topsporters te geven.
„Herbalife is op geen enkele
wijze wetenschappelijk onder
bouwd." Staps. „Vaak weten de
critici niet wat de methode in
houdt." Dat de verkoopwijze
agressief zou zijn, vindt ze on
zin. „Het gaat inderdaad via een
zogenaamd multi level systeem
(piramideverkoop). Ik heb daar
prima ervaringen mee en ver
foto Lex de Meester
wacht dat ook sportartsen in de
toekomst tot Herbalife over
gaan."
Gratis ingemeten en gemonteerd.
Vanaf circa f l.OOO,-
De Slaapvoorlichter®
voor Zeeland
lieesummarkt 12. Goes. U'l. (0113) 23 22 13
Korie Dein A. Middelburg. Tel. (0110) 63 30 30
Niet in filiaal
Middelburg
