Meer kansen met Innovatieteam
zc
Mijlpaal Regio Bank Kapelle
Telefoon als symbool voor
eenzaamheid in monoloog
Porgy Bess opent seizoen
met jazz-zwaarge wichten
zeeland
20
Nieuw onderdeel Project Maatschappelijk Ondernemen Noord-Beveland
in detail
ondernemend zeeland
Baarlandse appelwijn
nieuwste loot aan
streekeigen producten
Hulpverlener moet
oudere niet helemaal
onzelfstandig maken
Zuid-Afrikaanse auteur
Venter in Middelburg
kunst cultuur
Tilly Meijeren speelt stuk van Judith Herzberg
1 6
vrijdag 2 oktober 1998
bw
door Richard Sandee
WISSENKERKE - Het Project
Maatschappelijk Ondernemen
dat in de maand mei in de ge
meente Noord-Beveland van
start is gegaan, wordt uitge
breid met een 'Innovatieteam'.
Mosselhandel Hollestelle uit
Yerseke neemt zondag deel aan
de Open Bedrijvendag. Bezoe
kers krijgen een rondleiding en
mogen na afloop een portie
mosselen verorberen.
ABN Amro Middelburg
houdt morgen van 9.30 tot
16.00 uur in het kantoor aan de
Kousteensedijk een beleggers-
markt. Er worden lezingen ge
geven over de euro en aandelen
en er zijn informatiestands
over onder meer beleggings
fondsen en fiscaal vriendelijk
beleggen.
Europatuin Goes houdt mor
gen van 10.00 tot 16.00 uur een
voorlichtingsdag over het win-
terklaar maken van vijvers.
Vijverspecialisten vertellen
onder meer hoe de vissen het
best op de koude maanden
kunnen worden voorbereid.
Deurloo meubelen en bedden
aan het Haringvlietplein in
Zierikzee houdt van morgen 3
tot en met 10 oktober een
'Noorse show' van Scandinavi
sche zitmeubelen. Door het ge
bruik van hoogwaardige mate
rialen als massief beukenhout
staan de meubelen uit het hoge
noorden bekend om hun lange
levensduur.
De aquamarijn uit Veere,
handelaar in mineralen en sie
raden, doet zondag mee aan
Open Bedrijvendag. De zaak is
vanaf 10.00 uur open.
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
Dat moet de kans van slagen
voor beginnende en uitbrei
dende ondernemers vergroten
door het geven van cursussen
en begeleiding.
Begeleiden van ondernemers
in de gemeente is waar het Pro
ject Maatschappelijk Onder
nemen van meet af aan om
draaide. In het kader hiervan is
bedrijfsconsulente Aly Wisse
aangesteld. Zij is sinds mei het
aanspreekpunt voor 'iedereen
die iets wil beginnen.'
Het Innovatieteam moet de
kansen op succes voor onder
nemers in de streek verder
vergroten. Een belangrijk in
strument daartoe is de cursus
Algemene ondernemers vaar
digheden (AOV) die in decem
ber van start gaat. „Dat is in
feite de opleiding voor het oude
middenstandsdiploma, maar
dan met een plus. Hierin wordt
extra nadruk op marketing ge
legd, omdat we denken dat dat
steeds belangrijker wordt", al
dus Wisse. Daarnaast kunnen
ondernemers die ooit al het
middenstandsdiploma haal
den hun kennisniveau opvijze
len door aparte modules uit de
cursus te volgen. Bovendien
krijgen startende ondernemers
na de cursus nog eens begelei
ding van het Innovatieteam.
Naast de provincie Zeeland en
de gemeente Noord-Beveland
participeren onder meer de Ka-
door Ingrid Huibers
BAARLAND - Het aantal
streekeigen producten in het
Waardevol Cultuur Landschap
de zak van Zuid-Beveland
neemt nog steeds toe. Behalve
jam, chutney's en wijn van
zwarte bessen, wordt er bin
nenkort ook appelwijn ge
maakt. De wijnmakerij van
Resjan Nieuwdorp uit Baar
land gaat de 'Hellenburg' he
ten.
„We hebben nu een kleine
boomgaard van zes hectare",
vertelt Nieuwdorp. „Om het
bedrijf een nieuwe impuls te
geven konden we ofwel meer
grond kopen om de boomgaard
uit de breiden of eens kijken of
we niet zelf iets met ons fruit
konden doen."
Nadat haar vader in zijn vrije
tijd al een jaar of tien appel
wijn maakte, begon Nieuw
dorp zelf ook met het wijnma
ken te experimenteren. Haar
eerste wijn - van de oogst van
1997 - is nu op dronk. „Zowel
van de jonagold als van golden
mer van Koophandel, Stich
ting Ondernemers Klankbord
en de Land- en tuinbouworga
nisatie (LTO) Noord-Beveland.
Wat ook tot de taken van het in
novatieteam behoort, is het af
nemen van een 'in-take' ge
sprek met een ondernemer die
ergens aan wil beginnen. Wis
se: „Daarin wordt onder meer
nagegaan of ze de consequen
ties van wat ze willen goed
overzien." Het nut van het Pro
ject Maatschappelijk Onder
nemen staat voor de bedrijfs
consulente als een paal boven
water. „Acht van de tien star
tende ondernemers moeten
binnen een jaar afhaken. Als
zoiets je overkomt, is dat
enorm ingrijpend. Dat probe
ren we te voorkomen." En er
wordt dankbaar gebruik ge
maakt van de diensten: „Ik
wordt bedolven onder het
werk.
In totaal zijn er al 28 onderne
mers bij me langs geweest, en
voor 10 ben ik op dit moment
aan de slag."
delicious en de elstar heb ik nu
wijn gemaakt. Een zoete en een
droge variant." De komende
jax-en wil Nieuwdorp een beetje
gaan experimenteren met wijn
van verschillende appelsoor
ten. „Net zolang tot de smaak
optimaal is."
Op dit moment wordt aan de
Hellenburgstraat een nieuwe
loods gebouwd. Ook wordt er
hard gewerkt aan een proeflo
kaal en verkoopruimte. Zodra
de machines zijn aangekocht,
wordt er met de wijnmakerij
begonnen. „Het eerste jaar wil
len we tienduizend liter ma
ken. Het is de bedoeling dat we
vanaf augustus kunnen verko
pen. Veel gaan we vanuit ons ei
gen huis aan de man brengen,
maar we zijn ook nog op zoek
naar andere afzetmogelijkhe
den."
De benodigde appels komen al
lemaal uit de eigen boomgaard.
Nieuwdorp: „De eerste kwali
teit fruit gaat naar de veiling,
de mindere kwaliteit gaan we
voor de wijn gebruiken. Die is
daar juist weer heel geschikt
voor."
De dames Mulder en Costa kregen van de bank een tuinbank aangeboden.
foto Willem Mieras
door Lineke Broos
KAPELLE - De Regio Bank in
Kapelle vierde donderdag
feest. Omdat de dames I. G.
Costa en A M. Mulder er een ef
fectenhypotheek afsloten,
werd de grens van drie miljard
gulden aan verstrekte hypo
theken bij Regio Bank over
schreden. Een mooie mijlpaal,
vond de bank.
„We kwamen terug van vakan
tie en toen stond er een bericht
van Regio Bank op de voice-
mail", vertelt Mulder. „We
schrokken ons echt rot, want
we moestenzo snel mogelijk te*
rug bellen. Ik dacht eerst dat er
iets mis was met de hypotheek
en dat we moesten betalen",
lacht Costa. Directeur J. M.
Scheepstra kon de dames ge
ruststellen en ze het blijde
nieuws vertellen.
Volgens Scheepstra hebben
Costa en Mulder met de effec
tenhypotheek een goede keus
gemaakt. „Juist in een periode
van lage beurskoersen, is de
aankoop van aandelen voor de
financiering van een eigen huis
erg aantrekkelijk" vertelt
Scheepstra. „En het gaat hier
om een belegging op lange ter
mijn, dus het risico dat er iets
mis gaat is heel erg klein. Bij
een effectenhypotheek wordt
alleen fiscale rente betaald.
Van een deel van het geleende
bedrag wordt een aandelen-
portefeuille gekocht. Tijdens
de looptijd groeit de belegging
aan tot een substantieel bedrag
waarmee de hypotheek wordt
afgelost. Door deze constructie
blijven de netto maandlasten
vaak verrassend laag.
„Met een hypotheek ga je een
grote verplichting aan. Maar er
wordt ook gebouwd aan een
groot bezit. Beide aspecten gel
den voor een lange reeks van
jaren. Des te belangrijker is het
dat Regio Bank de hypotheek
compleet als maatwerk voor
onze klanten samenstelt", zegt
Scheepstra. Costa en Mulder
zijn erg tevreden over de sa
menstelling van de hypotheek.
Volgens de dames is er goed
naar hun situatie gekeken en
naar hun wensen geluisterd.
Binnenkort verhuizen zij. Van
Regio Bank kregen zij donder
dag een tuinbank.
door Ingrid Huibers
HEINKENSZAND - 'Mam, zei
m'n dochter, Anne Tineke
kleedt je uit waar je bij staat.
Maar uitgekleed word ik sowie
so door Jan en Alleman en ge
wassen en de tanden uit m'n
mond gehaald en op de pot ge
zet'. Theatergroep Encore ver
beeldde donderdagmiddag in
Heinkenszand een conflict tus
sen een oudere en de hulpverle
ning. Met als thema 'Afhanke
lijkheid van thuiswonende
ouderen van thuiszorg en hulp
verlening' hield het comité Dag
van de Ouderen Borsele een
symposium.
Overheidsbeleid is er sinds en
kele jaren op gericht om oude
ren zo lang' mogelijk thuis te la
ten wonen. Daardoor raken
hulpbehoevende ouderen steeds
meer aangewezen op allerlei
hulpverleners die aan huis ko
men. De oude dame uit het to
neelstuk somt ze tot groot
vermaak van de aanwezige ou
deren even op: „De kapper, pe
dicure, trombosedienst, tafeltje
dekje, vrijwilliger voor huisbe
zoek, maatschappelijk werk
ster."
Pleidooi
Veel weerstand, maar ook be
wondering riep W. H. J, Mar-
kestijn met haar inleiding op.
Als directeur van een tweetal
zorginstellingen in Rotterdam
hield zij een heel pleidooi voor
(Advertentie)
het bevorderen van de zelfsta
digheid van ouderen.
Met de kreet 'helpen met
handjes op de rug', legde zei
dat het stimuleren van ouden i
vaak een enorme omschakelii i
voor de verzorgers betekei j
„Verzorgers denken toch ni
vaak, 'iemand wassen gaat sni
Ier dan iemand te begeleiden;
dat hij zichzelf kan wassen? j
Fysiotherapie
Deze zelfstandigheidsbevorö
ring moet volgens Markesb i
tot 'de pijngrens' gaan. „Ook
doet je hand pijn, het is to i
goed om toch bijvoorbeeld j
proberen zelf een kopje koffie
pakken. Dan wordt die ha:]
misschien minder stijf." Opri
manier heeft niet alleen de o -\
dere daar baat bij, maar worg
ook de overheidsportemonnt
gespaard. „In dit geval beteket
het misschien iets minder dit
fysiotherapie." c
Dit verhaal stuitte zeer tegen; j
borst van Nellie de Rijk j
Hulst. „Als ik moe thuiskot
dan betekent vex-zorgen voc
mij, dat mijn man een kopjekt c
fie voor me zet. En niet dattg
me de koffiepot wijst en heks
zelf laat doen." Werkzaamig
zorgcoördinator voor oudere: I
ze zeer betrokken bij het the: c
van de middag. „Ouderen s(
muieren om zelfstandig te bie
ven is prachtig, maar er kag
een tijd dat thuis blijven ve\
sommige mensen echt afzien c
En dan vind ik het treurig dal\
voor een aantal ouderen gewo s
geen plaats is." c
Jan Scheele (78) uit Retrande
ment gelooft juist wel in de aae
pak van Markestijn. „Ikkomiz
de landbouw", zei hij. „En dit
hebïk één ding geleerd. Je m
het eten niet naar de koee
brengen, maar de koeien ras
ten zelf naar het eten toeiv
men." Scheele vindt het jiv
goed om ouderen te stimuleg
zo lang mogelijk zelfstandig
blijven. k
Alom gehoor vond de hartil
kreet van sociaal ethicus J.r
Scheffers. „Dat je als oude
niet meer zelf kunt bepalen o:s
een ochtendje wil uitslapt
omdat de thuiszorg alleen ;t
half negen 's ochtends kan Ir
men, moet veranderen. Hoeid
er hulp geboden wordt, av
breekt het vaak aan zorg enig
baart me grote zorgen.n
Eben Venter
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Zaterdag 3 oktober bezoekt de Zuid-Afrikaanse
succesauteur Eben Venter De Drukkerij in Middelburg. In een in
terview met Lidewijde Paris zal hij vertellen over zijn verhalenbun
del Witblitz en de romans Foxtrot van die vleiseters en Ek stamel, ek
sterwe, waarvan de laatste onlangs in het Nederlands is vertaald als
Ik stamel, ik sterf.
Venter is eenvoudig die sterkste nu we skryf talent hier rond van die
laaste tien jaar of so - en die man. woon in Australië!", schrijft de
Zuid-Afrikaanse criticus Barend J. Toerien bijna verontwaardigd.
Eben Venter (1954) is opgegroeid op een schapenfarm in Karoo. Tij
dens zijn diensttijd in het Zuid-Afrikaanse leger vocht hi] in wat; hij
zei f noemt 'de vuile oorlog' aan de grens met Angola en Namibië. Hij
doceerde filosofie aan de universiteit van Potchefstroom, maar
emigreerde naar Australië toen in 1986 in Zuid-Afrika de noodtoe
stand werd afgekondigd. Hij bleef schrijven in het Zuid-Afrikaans.
Allebei zijn romans zijn in zijn geboorteland onderscheiden met de
W. A Hofmeyer Prijs voor beste literaire roman van het jaar.
Ek stamel, ek sterwe is nu vertaald. Het boek gaat voor een groot
deel over de ambivente gevoelens die een in Zuid-Afrika geboren en
getogen man over zijn land kan hebben, De hoofdpersoon Konstant
Wasserman ontvlucht de bekrompenheid van het platteland om te
feesten in Johannesburg, Daar ontmoet hij de uitgeweken Zuid-
Afrikaan Jude die hem overhaalt naar Australië mee te gaan. Plij
gaat daar eenvoudig werk doen in een restaurant, werk dat in Zuid-
Afrika door zwarten wordtgedaan. Op het moment dat Wasserman
zich lijkt te hebben ontdaan van zijn verstikkende afkomst open
baart zich bij hem een ziekte die niet bij name wordt genoemd maar
alle kenmerken heeft van aids. De roman gaat dan over zijn verzoe
ning met het lot en met zijn land van herkomst.
De bijeenkomst met Eben Venter duurt van 15.00 tot 16.30 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
heb. Het publiek zit daar als on
zichtbare toeschouwer bij. Dat
roept vragen op. Met wie praat
ze? Wat is de connectie tussen de
bellers?"
Over de afloop wil Meijeren
weinig kwijt, omdat het stuk
zijn spanning verkrijgt door de
raadselachtigheid rond het ene
telefoontje waarop wordt ge
wacht.
De hoofdpersoon van De Cara
cal is in feite een eenzame
vrouw, bevestigt Meijeren. „Ik
wil een vrouw laten zien van
vlees en bloed die zit te wachten
op dat ene telefoontje. Hoe gaat
ze daarmee om? Ze heeft wel
contacten naar buiten toe. Dat
blijkt alleen al uit de telefoon
tjes, maar ook uit de tekst. Het is
geen zuurpruim, niet iemand
die nooit haar huis uitkomt. Ze
werkt ook. Maar van binnen is
ze wel degelijk eenzaam. Dat is
natuurlijk door Herzberg ook zo
uitgewerkt. Zo'n vrouw die
communiceert via de telefoon,
dat heeft betekenis."
Meijeren speelt graag monolo
gen. Hoewel ze de voorberei
ding niet helemaal op haar een
tje hoeft te doen - in dit geval
werkte ze samen met regisseur
Josien de Graaf en decoront
werper Olav Fakkeldij - geeft
het solotheater haar de moge
lijkheid te bepalen wat ze doet
en hoe. „Ik kan zelf mijn stuk
ken kiezen en als er iets fout
gaat op toneel, ligt dat alleen
aan mijzelf en niet aan een an
der. Natuurlijk verzucht ik wel
eens dat ik het maar beter nooit
had kunnen doen, maar dat is
altijd tijdelijk. Het zijn denk ik
toch de rollen die mij aantrek
ken. Ik speel ook met anderen
hoor. Bij theatergroep Weder
zijds heb ik samen met Bram
Kwekkeboom Mirad, een jon
gen uit Bosnië gedaan. Ik geloof
wel dat monologen spannender
zijn voor een acteur. Met samen
spel kun je veel van elkaar op
vangen, samen naar iets toele
ven en samen napraten over wat
je op toneel hebt gedaan. Dat
doe ik nu alleen en en af en toe
denk ik: 'Red ik het wel?' Alles
rust op je eigen schouders. Dat
heeft dus zijn enge en zijn leuke
kanten."
De Caracal door Tilly Meijeren in
liet Vestzaktheater in Vlissingen, za
3 okt om 20.30 uur en zo 4 okt om
15.30 uur.
Reserveringen: vri van 12-14 uur op
0118-465624 of do en vri van 19-21
uur: 0118-636162.
TERNEUZEN - Pianisten spe
len een prominente rol bij de
vier grote concerten die jazzcafé
Porgy Bess dit najaar organi
seert. Zondag opent de Gro
ningse pianist Rein de Graaff
het seizoen met twee ervaren
Amerikaanse reuzen op saxo
foon: Bud Shank en Pete Christ-
lieb. Een week later is de beurt
aan het Belgische pianotalent
Ivan Paduart. In het kader van
het Audi Jazz Festival komen op
zaterdag 24 oktober de
Panamees-Amerikaanse pia
nist Danilo Perez en op zaterdag
14 november de Cubaanse pia
nist Chucho Valdés optreden.
Er is in Nederland geen pianist
die Amerikaanser speelt dan
Rein de Graaff (1942). Hij heeft
zijn hart verpand aan de bebop
en speelde de afgelopen dertig
jaar samen met tal van groothe
den uit de j azzgeschiedenisWat
te denken van Dizzy Gillespie,
Sonny Stitt en Dexter Gordon?
Tegenwoordig maakt De Graaff
elk jaar een tournee door Neder
land met enkele ervaren Ameri
kanen als gastmuzikant. Vorig
jaar stond hij in Porgy Bess
met de saxofonisten David
'Fathead' Newman en Houston
Person, ditmaal heeft hij Shank
en Christlieb het vliegtuig in
weten te la-ij gen.
Bud Shank (1926) speelt al meer
dan vijftig jaar jazz. Hij is een
zogenaamde West Coast Wailer,
een jazzmuzikant uit Californië
met een gepolijste stijl van spe
len. De legendarische pianist en
bandleider Duke Ellington
vroeg hem ooit voor zijn orkest.
„Ik vertelde Bud Shank dat ik
zijn contract op zak had, maar
ik kon hem er niet toe brengen
Californië te verlaten. Hij speel
de beter met ons dan met Ken-
ton. Zelfs Johnny Hodges was er
ondersteboven van", aldus de
'Duke'. Jazzkenners weten dat
het goed zit als Ellington en
Hodges hun oog op een muzi
kant lieten vallen.
Gespierder
Maar Shank hapte niet toe, te
verknocht als hij was aan de
westkust, waar hij speelde in de
bands van Charlie Barnett en
Stan Kenton. Behalve altsaxo
foon, speelde hij ook fluit. Eind
jaren vijftig richtte hij met gita
rist Laux-indo Almeida een
kwax-tet op dat zich toelegde op
een mengvorm van jazz en Bx-a-
ziliaanse muziek, net als
Shanks coole collega Stan Getz.
Gedurende de jaren zestig trad
Reiix de Graaff.
hij echter weinig op, omdat
meer geld was te verdienen met
studiowerk in Hollywood. In
1974 stox-tte Shank zich weer op
de jazz. Tien jaar later hing hij
zijn dwarsfluit aan de wilgen en
koos hij definitief voor de alt
saxofoon. Volgens jazzcx-itici is
zijn toon sindsdien gespierder
en zijn improvisatie gedurfder.
Shank swingt als nooit tevoren.
Dat moet een mooie combinatie
opleveren met Pete Chi-istlieb
(1945) die op zijn tenorsaxofoon
vingexvlugge solo's weet af te
wisselen met lyrische melodieën
en zwoele blues. Chi-istlieb ge
noot een klassieke opleiding op
viool. Toen hij op zijn achttien
de bax-itonsaxofonist Gerry
Mulligan hoox-de spelen, verleg
de hij zijn muzikale koers. Hij
ging tenox-saxofoon spelen en
werd een veelgevraagd studio
muzikant in Los Angeles. Hij is
oprichter en eigenaar van fxet
platenlabel Bosco dat de afgelo
pen jaren in de Verexxigde Staten
verscheidene nominaties kx-eeg
voor albums van minder beken-
foto Anko C. Wierif
de artiesten. De Graaff, Sltf
en Christlieb worden in Terff
zen bijgestaan door bas
Koos Serierse en dx-ummert
Ineke. Het concex-t begint oe'
uur.
Belgische belofte
Voor de overige dx-ie coneei
komt ook een aantal jazznif
kanten van naam naar Ten-
zen. De grote Belgische belt
Paduaxt wox-dt begeleid fl'
onder anderen bassist Hein'
de Geyn en saxofonist Bobï
ach, die samenwerkte metitf
sen als Stevie Wonder, Mado:
en Steve Miller. Perez tradvf
jaar ook op in Terneuzen.'
geldt als een van de groot"
Amerikaanse talenten op pis
Chucho Valdés is een veters-
Hij is mede-oprichter van de'
kende Cubaanse groep Irak
en werkte mee aan het alt
Crisol van trompettist Roy H;
grove. Onlangs nam Valdés:
eerste solo-cd Bele Bele Et
Habana op voor het Ameriks
se Blue Note-label
door ErnstJan Rozendaal
VLISSINGEN - Hoewel De Ca
racal van Judith Herzberg een
monoloog is, komende zaterdag
en zondag in Vlissingen ge
speeld door de Middelburgse
actrice Tilly Meijeren, komen in
het stuk toch verschillende per
sonages tot leven.
Meijeren speelt een vrouw die
wacht op een telefoontje dat een
jaar geleden werd afgesproken
en haar hele leven zou kunnen
veranderen. Ondertussen belt
ze en wox-dt ze gebeld. „Het pu
bliek hoox-t de andere bellers
niet maar uit reacties van de
vrouw wordt toch duidelijk wat
voor mensen het zijn", zegt
Meijeren. „En natuux-lijk on-
staat ook een steeds duidelijker
beeld van de vrouw waarnaar
men zit te kijken."
Meijex-en - televisiekijkers ken
nen haar mogelij k als de m oeder
uit het recente voorlichtings
spotje over donoxregisti-atie -
maakte enkele jaren geleden in
druk met haar vertolking van
Shirley Valentine, ook een mo
noloog. „Toen had ik ook al dit
stuk van Herzberg op het oog",
vertelt ze. „Ik moest een keuze
maken, maar het stuk is nooit
uit mijn gedachten verdwenen.
Ik heb het op de plank laten lig
gen, altijd met het idee om het
nog eens op te voeren. Het is na
melijk een heel leuk toneelstuk
dat ook veel diepgang heeft.
Herzberg beschikt over een ge
voel voor humor dat mij gewel
dig aanspreekt. Niet van lachen,
gieren, brullen, maar meer met
steken onder water. Mensen die
bepaalde dingen doen en daax-
mee tussen de regels door laten
zien waax-om het gaat. De ma
nier ook waarop zoiets gaat, dat
terloopse, dat vind ik leuk.
Publiek
Door het gebi-uik van de tele
foon wijkt De Caracal af van de
meeste toneelmonologen, aldus
Meijex-en. „Monologen zijn vaak
aan het publiek gericht. Het zijn
verhalen die iemand vex-telt. In
De Caracal praat ik niet zozeer
tegen het publiek als wel tegen
mensen die ik aan de telefoon
Tilly Meijeren in De Caracal.