Wantrouwen nekt asielproject PZC Nes Tziona is best bewaarde geheim Israëlische defensie PZC feiten en meningen Verkiezingen Brazilië staan in teken malaise Churchill wilde Stalin in 1945 aanvallen Irritaties Ambtsberichten over veiligheid in thuislanden maakten geen indruk 2 oktober 1948 vrijdag 2 oktober 1998 De reacties op de zware wateroverlast die Zee land enkele weken geleden trof, worden gekeft J merkt door irritatie. Aanstonds nadat duide lijk was geworden dat de schade in woningen, maa i vooral aan landbouwgewassen gigantische vormen zoii aannemen, begon de zoektocht naar instanties waai 1 verwijten konden worden gedeponeerd. Het water. schap Zeeuwse Eilanden zou hebben gefaald bij de ver- wijdeling van het overtollige hemelwater. De commis saris van de koningin in Zeeland, drs. W.T. van Gelde! uitte zich in kritische bewoordingen over het uitlenei van in dit gewest benodigde pompen aan ander onder gelopen gebied buiten de provincie. Dat wekte wrevel Woede ontstond toen vertegenwoordigers van d Zeeuwse Milieu Federatie en de natuurbeschermin| zich keerden tegen het manipuleren van de stormvloed kering in de monding van de Oosterschelde om het wa ter sneller van de landerijen in omliggend gebied t krijgen. De heren die ijveren voor het milieu konde: hun reflexen even niet de baas en spraken wartaal. D verontschuldigingen, die ze vervolgens in een weihaas Clintoniaanse herhalingsdwang spuiden, haaldei maar weinig uit. De landbouw wenst voorshands nie on speaking terms te verkeren met de milieubeweging Gisteren bleek dat ook binnen het provinciebestuu wrijving bestaat rond de nasleep van de overlast. Vai Gelder liet tijdens een excursie weten dat de gedepu teerden niets wilden weten van de suggesties uit de Pro vinciale Staten om in financiële zin iets te doen voord getroffen landbouw. Dagelijks bestuurder D.J.P. Bruinooge van landbout en financiën sprak de commissaris onmiddellijk teger Er is geen besluit genomen dat de provincie geen eer geeft voor de landbouw, zei hij. De gedeputeerden heb ben volgens hem alleen uitgesproken dat de provinci geen schadevergoeding met een open eind in het voor uitzicht wil stellen, eenvoudig omdat de provincie daa niet genoeg geld voor heeft. De dagelijks bestuurder di als eerste de Zeeuwse gelden beheert, voelt er best voo enkele tonnen in een fonds te storten om iets voor de ge troffen sector te doen en zijn collega's denken daar ne zo over, vertrouwt hij. Het is pijnlijk dat al die geprikkeldheid de aandacht a! leidt van de zaak waar het om moet gaan: hoe vallen d gevolgen van de wateroverlast zo goed mogelijk en mt gevoel voor solidariteit op te vangen. Minister drs. H.H. Apotheker van Landbouw, Natuur beheer en Visserij is opmerkelijk snel geweest met tos zeggingen over vergoeding van de schade. De regelin die hij voorstelt, wordt door de betrokkenen als redelij ervaren. Het zou van bestuurlijk inzicht getuigen op basis va die regeling op zo kort mogelijke termijn de ontstaa noden te lenigen. Met de uitwisseling van beschuldi gingen en het oproepen van tegenstellingen wordt ener gie verspild. Die is nodig om zo snel mogelijk orde o zaken te stellen. van onze redactie buitenland Winston Churchill, pre mier van Groot-Brittan- nië tijdens de Tweede Wereld oorlog, wilde vlak na de Duitse kapitulatie in mei 1945 binnenvallen in de Sovjet- Unie. Uit geheime documenten blijkt dat Churchill van plan was ongeveer tienduizend Duitse militairen in te zetten Volgens het Britse dagblad de Daily Telegraph, dat de hand wist te leggen op de documen ten, moesten die een 500.000 manschappen sterke Britse en Amerikaanse troepenmacht bijstaan om de Russische lei der Stalin te verslaan. De Derde Wereldoorlog moest beginnen op 1 juli 1945, aldus de Daily Telegraph gisteren. Churchill hield er rekening mee dat Stalin uit wraak 'gro te sabotage-acties' zou uit voeren in Nederland en Frankrijk. De Sovjet-leider zou bovendien Turkije, Grie kenland, Noorwegen en de olievelden in Iran en Irak wil len binnenvallen. Het plan, dat tot in de hoogste kringen was behandeld, werd uitein delijk verworpen. Er was te veel twijfel over het succesna de mislukte Duitse inval in de Sovjet-Unie in 1941. AFP Winston Churchill door Peter de Knegt In de Angolese hoofdstad Luanda blijft sinds twee da gen de telefoon rinkelen op het door Nederland opgetuigde kantoor voor de opvang van 'vrijwillig teruggekeerde asiel zoekers'. Het kantoor is geslo ten en de medewerkers zijn naar huis gestuurd. In hun eenjarig bestaan hebben ze niet één asielzoeker kunnen helpen. Nu is de tent dicht: het wordt niet meer veilig geacht naar Angola terug te keren. „Als de zon on dergaat is het donker, maar nooit geschoten is altijd mis", typeert ambassadeur J. van den Berg vanuit Angola het vastlo pen van het project. Vorig jaar mei presenteerde het ministerie van Ontwikkelings samenwerking het project om de stroom uitgeprocedeerde asielzoekers met geld en opvang naar hun thuisland terug te la ten keren. Bij 'laagdremprelige meldpunten' konden asielzoe kers op discrete wijze informa tie krijgen, projectbureaus ter plaatse zouden voor de begelei ding zorgen. Niets leek het mooie plan te kunnen dwarsbomen. Ruim 20 miljoen gulden werd vrijge maakt, vele ambtenaren vanuit de diverse ministeries en am bassades zouden eraan meewer ken. De landen Eritrea, Angola en Ethiopië werden zorgvuldig geselecteerd, vele reizen en ge sprekken met betrokken rege ringen volgden, contracten werden opgesteld. Eerlijke kans Honderden asielzoekers zouden vanuit de uitzichtloze positie in Nederland de ruimhartige aan bieding aangrijpen om in hun thuisland aan de slag te gaan, zo was de verwachting- Bij succes zouden ook Congo, Ghana en Liberia worden toegevoegd aan het rijtje landen waarnaar uit geprocedeerde asielzoekers zouden kunnen terugkeren. „De asielzoekers krijgen een eerlijke kans om een meuw bestaan op te bouwen", aldus oud-minister van Ontwikkelingssamenwer king, J. Pronk begin dit jaar. Eu ropa keek met meer dan gewone belangstelling toe. „Als het ex periment slaagt, zullen andere landen vol lof zijn. Maar oh wee, als het anders uitpakt", merkte de initiatiefnemer van Ontwik J. van Tilborg: „Minderjarigen kies je natuurlijk niet als eerste uit om terug te keren." kelingssamenwerking, top ambtenaar E. Samuels bij aan vang van het project op. En het pakte anders uit. Wat maar fout kon gaan, ging fout. De speciaal voor dit proj eet vrij - gemaakte ambtenaren liepen tegen een muur van wantrou wen op. „De aanpak was veel te formeel. Ambtenaren zwaaiden met een ambtsbericht dat het veilig zou zijn in de thuislanden, maar dat geloofde niemand. De overheid die zo graag van ze af wilde, zou nu opeens het beste met ze voor hebben. Het is stom dat de overheid het te veel in ei gen hand heeft willen houden", aldus een hulpverlener die het project van nabij heeft gevolgd. In het asielzoekerscentrum in het Brabantse Rosmalen werd zelfs een ambtenaar bekogeld met eieren toen hij uitleg kwam geven over het project en min derjarige asielzoekers aan spoorde van de regeling gebruik temaken. „Bij de hulpverleners stuitte dat op veel verzet. Min derjarigen kies je natuurlijk niet als eerste uit om terug te ke ren", aldus J. van Tilborg, secre taris van het Knooppunt Vrij- foto Harry Tielman/GPD willige Terugkeer in Utrecht. Het Knooppunt is een samen werkingsverbandvan organisa ties als het Nederlandse Rode Kruis, Humanitas, cle Raad van Kerken en Vluchtelingen Werk Nederland. Ook het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), de Vereniging Neder landse gemeenten (VNG), de In ternationale Organisatie voor Migratie (IOM) en het Neder lands Migratie Instituut (NMI) hebben als waarnemers zitting in de stichting. Het wantrouwen wordt beves tigd door R. Polak van het IOM. „De asielzoekers lopen het risi co dat ze uit de groep worden ge stoten als ze van het project ge bruik maken. Dat durven ze vaak niet aan." Kloof Daarnaast bleek er een grote kloof te bestaan tussen de af spraken die de overheid met de landen van herkomst had ge maakt en de praktijk van alle dag. Ambassades deden en doen moeilijk met het geven van de benodigde papieren, regeringen komen gemaakte afspraken niet na. Toen het deze zomer bovendien in het veilig gewaande Angola begon te bi'oeien en ook Ethio pië politiek niet zo stabiel leek als gedacht, brak een 'oorlogje' uit tussen Justitie en Ontwikke lingssamenwerking. Justitie wilde doorzetten uit angst dat er 'anders helemaal nooit iets van de grond zou komen'. Ontwik kelingssamenwerking weigerde daaraan mee te werken, Justitie haalde bakzeil. Reden voor Jus titie, volgens ingewijden, om de afspraak dat ze geen gedwon gen uitzettingen meer zouden verrichten, aan de kant te schui ven. Dreiging Alleen een grotere druk op de doelgroep zou het project nog kunnen redden, was de mening van Justitie. Het IOM en NMI delen deze mening. „De doel groep ervaart geen reële drei ging van uitzetting. Die drang zal groter zijn als de dreiging groeit", aldus Polak. Officieel heet het overigens dat de be denktijd van de asielzoekers voorbij is. Met de minimale score en het 'afhaken' van Angola zien amb tenaren van het ministerie van Ontwikkel ingssamenwerking het somber in. „We worden niet vrolijk van de cijfers. We wilden honderden vluchtelingen terug laten keren naar hun thuisland en niet een paar mensen. Maar om van een mislukking te spre ken, is te vroeg. Daarvoor moe ten we dieper in de mogelijke oorzaken en alternatieven dui ken." GPD doorSabine Hamacher De Braziliaanse verkiezin gen van zondag staan in het teken van de economische pro blemen en de toegenomen onge lijkheid in het grootste land van Latijns-Amerika. Toch wijst al les erop dat de zittende presi dent Fernando Henrique Car doso herkozen zal worden en dat in de samenstelling van het parlement niet veel zal verande ren. Met protestmarsen tegen de ar moede hebben tienduizenden mensen begin september de aandacht gevraagd voor hun vertwijfelde positie. Land- en werklozen, boeren en kolonis ten, politici, en geestelijken de den mee aan de 'roep van. de marginalen'. Alhoewel hun klachten terecht zijn, is het de vraag of ze gehoord worden en een rol spelen bij de overwegin gen van de 100 miljoen kiezers die zondag een president, 27 gouverneurs, alle 513 federale afgevaardigden naar het lager huis, eenderde van de 81 senato ren en 1.045 staatsafgevaardig- den kiezen. Cardoso Opiniepeilers gaan ervan uit dat de sociaal-democraat Cardoso op een grote meerderheid voor de voortzetting van zijn gema tigd rechtse regering kan reke nen. De enige serieuze rivaal, Luiz Inacio 'Lula' da Silva (52) van de Arbeiderspartij, die zich tot advocaat van de armen, heeft gemaakt, doet voor de derde keer een gooi naar het presi dentschap. Volgens de peilingen komt hij echter slechts op 24 procent uit, terwijl Cardoso op 47 procent zou kunnen rekenen. Wie bij de eerste stemming meteen meer dan de helft van de stemmen krijgt wint. Bij een lagerpercen- tage moet een tweede ronde ge houden worden tussen de num mers één en twee. Naar het zich laat aanzien gelo ven de meeste Brazilianen dat de 67-jarige voormalige linkse sociale wetenschapper en ex- minister van Financiën Cardoso de crisis beter aankan dan de voormalige metaalarbeider en stakingsleider Lula. Cardoso heeft nog steeds veel goodwill vanwege zijn Plano Real. Met dat plan uit juli 1994 voor een nieuwe munt die aan de dollar is gekoppeld werd de gie rende inflatie onder controle ge bracht. Maar het neoliberale beleid van Cardoso heeft ook schaduwzijden. Door privatise ringen, markthervormingen en de overwaardering van de eigen munt gingen veel binnenlandse arbeidsplaatsen verloren en nam de sociale ongelijkheid toe. De geplande hervorming van het sociale stelsel en de belas tingen stagneerden in het con gres, terwijl Cardoso zijn tijd verdeed met het doordrijven van een grondwetsverandering waardoor hij opnieuw aan de presidentsverkiezingen kon meedoen. Sinds het aantreden van Cardoso in januari 1995 is een. brede oppositiebeweging ontstaan rond de landlozenor- ganisatie Movimento dos Tra- balhadores Rurais Sem Terra (MST). Samen met linkse partij en, vakbonden en de katholieke kerk organiseerde de MST het protest van september. Wat de bewegingen samenhoudt, is de strijd tegen de armoede die zo'n 66 procent van de Brazilianen treft. Maai" ook het centrale doel van de MST, de landhervor ming, is een fel omstreden bin nenlands politiek thema. De sociale problemen worden echter overschaduwd door de crisis in de economie. Investeer ders hebben sinds eind vorig jaar 35 miljard dollar uit Brazi lië weggehaald. Om de fondsen terug te lokken verhoogde de re gering de rente, maar bracht daarmee de economie bijna tot stilstand. Tovenarij De situatie is zo spannend ge worden dat Cardoso een televi sietoespraak tot de natie hield. „Wat op het spel staat, is niet al leen de zo moeizaam veroverde stabiliteit, maar ook onze wel vaart", zei de president. „Zelfs met tovenarij kan dat niet zo maar worden opgelost", zei Cardoso, die daarmee zinspeel de op verdere bezuinigingen. Met zulke woorden versterkt Cardoso de afkeer die veel ar men van hem hebben alleen maar. Bisschop Demetrio Va- lentini verwijt Cardoso dat hij niets om de ai-men geeft, „De re gering heeft alleen respect voor mensen met geld, miljoenen worden aan de rand van de maatschappij gedrukt", aldus de bisschop. AP door Ad Bloemendaal Wat er precies gebeurt in het Biolo gisch Onderzoeks Instituut in Nes Tziona is een van de best bewaarde Israë lische defensiegeheimen. Het instituut is de laatste jaren in het nieuws geweest door spionage-affaires, protestacties van buurtbewoners en door onbevestigde be richten in het buitenland over de produc tie van strijdgassen als Sarin en XV. Israël behoort niet tot de landen die offici eel hebben afgezien van de aanmaak van chemische wapens. Het instituut valt rechtstreeks onder verantwoordelijkheid van de minister-president, al gaat het mi nisterie van Defensie in Tel Aviv over de dagelijkse gang van zaken. Officieel heet het dat biologen en chemici er werken aan de bescherming van de burgerbevolking tegen de gevolgen van het gebruik van strijdgassen door Israëls vijanden. Als er in het 17.000 inwoners tellende Nes Tziona inderdaad chemische en biologi sche wapens worden gefabriceerd, is de plaats van het instituut wel uiterst onge lukkig gekozen. Niet midden in de woes tijn, zoals de kernreactor bij Dimona, maar vlak bij een woonwijk en aan de rand van het stedelijk gebied Tel Aviv, het dichtbevolktste deel van Israël. Geen wonder dat de plaatselijke bevol king de schrik om het hart sloeg toen het instituut onlangs uitbreidingsplannen bekendmaakte. 'Foreign Report', een wekelijkse uitgave van het doorgaans betrouwbare Britse 'Jane's Defence Weekly', had juist gemeld dat in de loop van de jaren drie medewer kers van het bio-instituut bij bedrijfson gevallen om het leven zijn gekomen. Er zouden in de loop van de jaren 22 mensen gewond zijn geraakt. Volgens de Israëlische pers zijn de om standigheden waaronder de doden en ge wonden zijn gevallen nog altijd staatsge heim. Volgens een in 1993 verschenen rapport beschikt het instituut over meer dan honderd koelkasten die zijn gevuld met dodelijke virussen. Het gemeentebestuur van Nes Tziona kondigde eerder deze maand aan naar het Hooggerechtshof te stappen om de uit breidingsplannen te dwarsbomen, maai de regering besloot het niet zover te laten komen en haalde bakzeil. Geen gevaar Dat betekent niet dat de regering van me ning is dat het biologisch instituut een re- eel gevaar vormt. Een week geleden liet premier Benjamin. Netanyahu weten, kennelijk in een reactie op de publicatie in Foreign Report, dat het instituut 'sinds zijn oprichting in 1952 heeft gewerkt zon der ongelukken en dat het nooit enig ge vaar heeft opgeleverd voor het milieu'. Dat laatste zou zijn gebleken uit een on derzoek dat het instituut op eigen initia tief en in eigen beheer heeft, ingesteld. De neergestorte jumbo van El Al had grondstoffen voor het strijdgas Sarin aan boord. Het geheimzinnige Israëlische onderzoeksinstituut Nes Tziona zou met Sarin werken. foto AP ,Het onderzoek laat zien dat er geen risico voor het milieu bestaat als het gaat om de algemene onderzoeksactiviteiten, en evenmin als het gaat om het functioneren in een buitengewoon of extreem riskante toestand, zoals in geval van sabotage of oorlog", aldus Netanyahu in een verkla ring. Antistoffen Volgens berichten in de Israëlische media heeft het instituut in Nes Tziona zich de laatste jaren vooral gericht op het produ ceren van antistoffen tegen twee strijd gassen VX en Sarin. Het is de bedoeling dat de hele Israëlische bevolking als de nood aan de man komt van het vaccin wordt voorzien. Het Syrische leger zou over grote hoeveelheden VX zenuwgas beschikken. Het chemische strijdmiddel Sarin zou vooral in Irak liggen opgesla gen. Het instituut zou met Sarin proeven op dieren uitvoeren. Een deel van het daar voor benodigde gas zou in Nes Tziona worden geproduceerd. Bij dit soort onder zoek zou Israël nauw samenwerken met wetenschappelijke defensie-instituten in de Verenigde Staten en met de Ameri kaanse militaire medische dienst. Het in stituut in Nes Tziona zou ook het effect van laserstralen bestuderen, aan de hand van proeven met dieren. Op het bedrijfsterrein staat een zoge noemde 'P3'- afdeling: een medisch labo ratorium dat werkt onder de meest strikte veiligheidsmaatregelen. Het Israëlische dagblad 'Ha'aretz' meldde in december 1997 dat het Amerikaanse wetenschappe lijke tijdschrift 'Pharmacology, Bioche mistry and Behavior' een artikel had ge publiceerd op basis van onderzoek in Nes Tziona, naar de effecten van het in de ja ren veertig in Duitsland ontwikkelde gas Soman. De auteurs van het artikel merken op dat al het bij het onderzoek gebruikte gas in Nes Tziona was bereid. Dierproeven in het Israëlische instituut worden uitgevoerd met de onvi'ijwillige medewerking van onder meer honden, muizen, resusapen, padden (speciaal voor h,et testen van laserstralen) en marmot ten. Volgens 'Ha'aretz' werkt men in Nes Tziona niet alleen voor het ministerie van Defensie, maar ook voor bijvoorbeeld de Wereld Gezondheids Organisatie en het Duitse ministerie van Wetenschappen. Verraden Het biologisch instituut biedt werk aan ongeveer driehonderd mensen, onder lei ding van directeur dr. Avigdor Sheffer- man. Eén van diens voorgangers in de di rectie was professor Marcus Klingberg, die vorige maand na achttien jaar uit de gevangenis is ontslagen en onder huisar rest is geplaatst. Klingberg zou in de jaren vijftig geheimen hebben ven-aden aan de KGB, de veiligheidsdienst van de voor malige Sovjet-Unie. GPD Anti-Friese actie In Leeuwarden is het monu ment voor de Friese schrijver Waling Dijkstra met verf be smeurd. Aan de achterkant van het monument was een plakkaat aangebracht met de tekst: 'Weg met de Friesland- vrij-röepers'. Oostenrijkse films Een aantal Oostenrijkse films die in ons land zijn aangeko men mogen niet worden ver toond omdat de Filmkeuring op last van de regering nog geen Duitstalige films mag be oordelen. Het gaat onder meer om 'Zingende Engelen', een film over de Wiener San- gerknaben waarin ook de Ne derlander Johan Heesters een rol speelt. Slachtpaarden De prijs voor slachtpaarden staat zwaar onder druk. Het dagelijks bestuur van de ZLM pleit voor bevorderen van de consumptie van paardenvlees in eigen land. Veel slachtpaar- den worden nu naar Frankrijk - geëxporteerd. Marshallhulp In de eerste zes maanden dat het Marshallplan in werking is, heeft Nederland voor 175 miljoen gulden aan schenkin gen ontvangen van de Verenig de Staten. Het gaat voorname- lij k om voedselhulp en dan met name tarwe. Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax (0118)472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 4537 AK Terneuzen Tel. (0115) 694457 Fax. (0115) 620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel, (0115)568000 Fax (0115)561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax (0114) 373840 Zierikzee: Grachtweg 23 4301 KJ Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111) 454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www.pzc.nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 95,00; franco per post 125,50; per maand 34,75; per jaar 366,50; franco per post 485,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p St.; (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); j Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm. minimumprijs per advertentie 27,60; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag;! voor brieven bureau van dit blad 7,-meer(excl. 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2