Nieuwe Zeeuwse stemmen in Den Haag
PZC
Buijs loopt met
breekijzer rond
Jan Geluk moet
zich behelpen
miljoenennota
13
Geluk (VVD), Schoenmakers (PvdA) en Buijs (CDA) maken eerste HaagsePrinsjesdag mee
Geld doorlaatmiddel
Veerse Meer moet
van landbouw komen
Fregatten blijven buiten schot
Ministerie buigt zich
over problemen rond
herindeling gemeenten
woensdag 16 september 1998
Financiën
De werkloosheid bereikt
het laagste niveau sinds
1980. De
werkgelegenheid blijft
groeien, maar de enorme
toename van het aantal
banen in 1997 en 1998
wordt volgend jaar niet
meer gehaald. Het aantal
werklozen daalt slechts in
geringe mate, van 355.000
dit jaar naar 330.000
volgend jaar. De nieuw
ontstane banen gaan
vooral naar nieuwkomers
op de arbeidsmarkt en
herintreders.
Er wordt een begin
gemaakt met de extra
investering en die Paars-2
wil doen op allerlei
terreinen. In guldens gaan
de extra bedragen
hoofdzakelijk naar
onderwijs (1,8 miljard
voor de komende vier
jaar), milieu en
infrastructuur (2 miljard),
politie en justitie (0,75
miljard), specifiek
werkgelegenheidsbeleid
(950 miljoen), specifiek
inkomensbeleid (0, 75
miljarden zorg (2,2
miljard). Ook
kinderopvang, sport en
cultuur, gemeenten en
provincies en de 'sociale
infrastructuur'
profiteren.
De afdracht aan de
Europese Unie moet
omlaag.
Het financieringstekort
kom t in 1999 uit op 1,3
procent van het Bruto
Nationaal Product,
waarschijnlijk even hoog
als dit jaar. De
staatsschuld blijft stijgen
in guldens tot 432 miljard,
maar afgezet tegen het
totaal van de economie
wordt ze kleiner, dalend
naar 66,4 procent van het
BNP. Dat betekent dat de
staatsschuld dan
ongeveer tweederde
bedraagt van de totale
waarde van onze
economie. De uitgaven
van het Rijk bedragen in
1999 231,9 miljard, de
inkomsten 213,6 miljard.
Het financieringstekort is
derhalve 18,3 miljard.
LNV
Landbouw,
Natuurbeheer en Visserij
wil het platteland en de
natuur meer kansen
bieden. Nieuwe
bouwprojecten mogen
geen aanslagen meer
plegen op de natuur. Als
het niet anders kan, dan
moet de aantasting van de
natuur worden
gecompenseerd,
Er is deze
kabinetsperiode 380
miljoen gulden
uitgetrokken voor de
natuur. Dat geld dient
voor ag rarisch
natuurbeheer,
ontwikkeling van natte
natuur in bijvoorbeeld de
Zuid-Hollandse Delta en
het aankopen van
natuurgebieden.
In de landbouw moeten
diverse sectoren op een
andere leest worden
geschoeid. Zo wil het
kabinet een einde maken
aan legbatterijen voor
kippen. Het liefst in
Europees verband maar
als dat niet lukt dan komt
het over een jaar of twee
met een nationaal verbod,
Er is volgend jaar 5
miljoen uitgetrokken om
de verouderde
glastuinbouw te
herstructureren. Naar de
varkenssector waar het
roer ook om moet gaat 80
miljoen gulden. Er komen
concentratiegebieden
voor de varkens, van
elkaar gescheiden door
varkensvrije zones om het
overslaan van ziektes te
voorkomen.
Het ministerie herziet de
procedures voor
besmettelijke dierziekten
en test de uitvoering. Bij
de uitbraak van de
varkenspest bleek
namelijk dat het
draaiboek 'hoe te
handelen bij varkenspest'
niet meer voldeed.
De visserij moet minder
milieuverstorend worden,
vangstmethoden
milieuvriendelijker.
door Harmen van der Werf
Van Gerrit Schoenmakers kan veel
gezegd worden, maar tot vertol
ker van de stem des volks zal hij zich
niet snel verheffen. Hij was als wet
houder van Middelburg redelijk ei
genzinnig. Als kersvers parlementari
ër voor de PvdA heeft hij nog niets van
die karaktereigenschap verloren.
Neem de Dammenroute op Walche
ren, die opnieuw aan de neus van de
gemeente Middelburg voorbij dreigt
te gaan.
„Dat is natuurlijk jammer, vooral
vanwege die tunnel onder het Kanaal
door Walcheren bij Middelburg. Die
had er al moeten liggen. Maar om er
nou zo'n waanzinnig drama van te
maken, dat de aanleg van die weg is
uitgesteld. Ik ben nooit zo'n autofa
naat geweest. En die nieuwe weg gaat
toch op een afschuwelijke manier het
open landschap van Walcheren door
snijden. Dat zijn wij dan ook weer
kwijt. Die weg zal er wel een keer ko
men. Dan moet je 'm ook zo mooi mo
gelijk maken."
Schoenmakers, pas op 25 augustus als
kamerlid beëdigd na de kabinetsfor
matie, wil Zeeland iets anders bieden
dan meer asfalt en beton.
„Zeeland is een bijzonder natuurge
bied binnen Europa. Dat moet je op
waarderen. Daar ligt de toekomst
voor Zeeland."
Hij noemt de Oosterschelde als toe
komstig nationaal park. Het Greve-
lingenmeer, het Veerse Meer en ook de
Westerschelde. „Je vindt zulke open
gebieden bijna nergens meer in ons
land. Je moet die gebieden met meer
respect behandelen en menselijke in
grepen beperken."
Zeeland moet dus één groot natuurre
servaat worden? Dat gaat Schoenma
kers ook weer te ver. Het is hem al wel
opgevallen dat Zeeland in de landelij
ke politiek nauwelijks een rol van be
tekenis speelt.
I
Schoenmakers: „Die weg komt er wel."
„Zeeland is de dunbevolkste provin
cie van Nederland en heeft geen grote
steden. Andere provincies buiten de
foto Dirk-Jan Gjeltema
Randstad zoals Groningen en Lim
burg hebben die wel. Je moet voor
Zeeland dus iets anders bedenken.
Vandaar mijn pleidooi voor een status
aparte, om subsidieregels voor open
baar vervoer, onderwijs en gezond
heidszorg te maken die passen bij een
dunbevolkt plattelandsgebied. En die
niet geënt zijn op de Randstad."
De kans dat hij met dit pleidooi veel
applaus zal oogsten in Den Haag,
schat hij zelf niet erg hoog in.,Het zou
natuurlijk prachtig zijn, maar ik kan
het hoogstens aan de orde stellen.
Meer niet."
Schoenmakers leek zich voor de ver
kiezingen al geschikt te hebben in een
rol op de achtergrond. Hij zei: „In Den
Haag zit niemand op mij te wachten.
Hij heeft dat idee nog steeds. „Al heb
ik nog geen onaangename momenten
gehad."
Als laatkomer na de kabinetsforma
tie, heeft hij al wel een kamer gekre
gen, maar een telefoon en een mede
werker moet hij nog steeds ontberen.
Tot voor kort had Schoenmakers ook
geen takenpakket. Hij begint daar
wat meer zicht op te krijgen.
„Ik ga iets met ruimtelijke ordening
doen. Dat lijkt me wel mooi. Ik heb
daar als wethouder ook veel tijd aan
gegeven, met plezier. En de vijfde nota
ruimtelijke ordening komt eraan."
De vraag zal dan opdoemen of Mid
delburg en Vlissingen als stadsgewest
een speciale status behouden. „Dat
kan een probleem worden", realiseert
Schoenmakers zich. „Het is nu leuk
meegenomen dat Vlissingen en Mid
delburg een paar duizend gulden
rijkssubsidie yoor elke nieuwbouw
woning krijgen. Je kunt er net iets ex
tra's meedoen. Maar ik heb al eerder
gesuggereerd: je bouwt op Walcheren
feitelijk voor de leegstand. Er is alleen
een grote vraag naar kwalitatief bete
re, duurdere woningen."
Schoenmakers maakt zich op voor
vier jaar Haagse politiek. Of hij in is
voor een volgende periode? „Laat ik
eerst die vier jaar maar eens volma
ken. Dan zien we wel weer."
door Harmen van der Werf
Het ministerie van Ver
keer en Waterstaat heeft
zijn handen afgetrokken van
het project 'doorlaatmiddel
Veerse Meer'. Volgens staats
secretaris J. M. de Vries
WD) moet het geld voor dit
plan van het ministerie van
Landbouw, Natuurbeheer en
Visserij komen, dat deze ka
binetsperiode 380 miljoen
gulden extra heeft gekregen
voor onder meer de ontwik
keling van 'natte natuur'. Zij
gaat zich bij haar landbouw-
collega's sterk maken voor
het Zeeuwse project.
Twee jaar geleden schrapte
toenmalig minister van Ver
keer en Waterstaat Jorritsma
het doorlaatmiddel Veerse
Meer uit haar begroting voor
1997. De spuisluis die is ge
pland in de Zandkreekdam
en het water in het Veerse
Meer moet verversen met
Oosterschelde-water. sneu
velde met enkele andere van
dit soort natuurprojecten.
In de ontwerp-begroting van
Verkeer en Waterstaat voor
1999 is het doorlaatmiddel
opnieuw niet opgenomen,
maar dat wil, volgens staats
secretaris De Vries, niet zeg
gen dat er geen geld voor
komt. Het is aan het ministe
rie van Landbouw, Natuur
beheer en Visserij om finan
ciële middelen vrij te maken.
LNV heeft tot en met 2002
380 miljoen gulden extra ge
kregen voor drie posten:
agrarisch natuurbeheer, de
aankoop van gronden voor
de Ecologische Hoofdstruc
tuurenvoorde ontwikkeling
van natte natuur. De spui
sluis in de Zandkreekdam
valt volgens het ministerie
van Verkeer en Waterstaat
onder dat kopje.
Over de verdeling van de be
wuste 380 miljoen gulden
meldt de optwerp-begroting
1999 van LNV niets. Het
wachten is ook, aldus staats
secretaris De Vries van Ver
keer en Waterstaat, op de
vierde Nota Waterhuishou
ding, die dit najaar het licht
moet zien. Met het doorlaat
middel Veerse Meer is ruim
veertig miljoen gulden ge
moeid.
door Harmen van der Werf
Het ministerie van Defensie
moet de komende jaren
aanzienlijk bezuinigen. Voor
1999 zoekt het departement de
besparingen vooral in het mate
rieel, door investeringen uit te
stellen. Het fregattenproject
waaraan de Koninklijke Schel
de Groep (KSG) in Vlissingen
werkt, blijft buiten schot.
Minister van Defensie De Grave
heeft zo kort na zijn aantreden
het overgrote deel van zijn be
zuinigingsopdracht bij de Ko
ninklijke Marine ingevuld door
de aanpassing van mijnenbe-
strijdingsvaartuigen (voorlo
pig) te schrappen. De bouw van
de vier nieuwe luchtverdedi-
gings- en commandofregatten
bij De Schelde is onaangetast
gebleven.
De proefvaart, van het eerste fre
gat, De Zeven Provinciën, is in
2001 voorzien en de overdracht
aan de marine in 2002. De ande
re fregatten volgen telkens een
jaar later.
De marinekazerne Vlissingen
zou gesloten worden, maar is -
mede dankzij mede-gebruik
door de Koninklijke Land
macht - open gebleven. In de
ontwerp-begroting 1999
spreekt het ministerie van De
fensie van 'langer openblijven
dan gepland', omdat de kazerne
nodig is voor marinemensen die
toezicht bij het fregattenproject
De kiellegging van de Zeven Provinciën, kortgeleden bij De Schel
de. foto Lex de Meester
en voor het verblijf van aan
loopbemanningen voor de nieu
we oorlogsbodems. Aan onder
houdskosten voor de kazerne is
6,6 miljoen gulden meer nodig
dan aanvankelijk geraamd.
door Harmen van der Werf
Het ministerie van Binnen
landse Zaken gaat onder
zoeken welke problemen zich
voordoen in gebieden waar de
laatste jaren geen gemeentelijke
herindeling heeft plaatsgevon
den. Eén van die gebieden is
Zeeuws-Vlaanderen
Het onderzoek is een eerste
voorzichtige stap van het de
partement naar een 'eventuele'
gemeentelijke herindeling in
regio's met bestuurlijke knel
punten. Het ministerie ziet her
indeling als een middel tot ver
sterking van het lokaal bestuur.
Binnenlandse Zaken wil niet al
te hard van stapel lopen. In de
ontwerp-begroting 1999 valt te
lezen dat het ministerie toe wil
naar gemeentelijke herindelin
gen op basis van vrijwilligheid.
Het departement gaat overleg
voeren met de landelijke orga
nisaties van gemeenten en
provincies hoe dit kan worden
gestimuleerd.
Voorlopig hoeft niemand meer
te rekenen op een discussie over
de vraag 'Komt Goeree-
Overflakkee nu wel of niet naar
Zeeland'. De kans bestaat wel
dat die over enkele jaren weer
oplaait. Binnenlandse Zaken
wil voor 1 januari 2002 de sa
menwerking in de regio Rotter
dam beoordelen op de bereikte
resultaten. Vervolgens wordt
een definitief besluit genomen
over de toekomstige bestuurs
vorm. Binnenlandse Zaken sluit
daarbij mets uit, zelfs geen pro
vinciale herindeling.
Hogere bijdrage
voor gemeenten
en provincies
emeenten en provincies
vJJkunnen op een hogere alge
mene uitkering uit Den Haag re
kenen, omdat het tweede kabi
net-Kok per saldo meer geld
uitgeeft. Uitkeringen aan pro
vincies en gemeenten zijn ge
koppeld aan de rijksuitgaven.
Het Rijk geeft tot en met 2002
ongeveer 1,6 miljard gulden
meer uit. Voor de algemene uit
keringen aan gemeenten en pro
vincies betekent dat een groei
met gemiddeld 1.8 procent per
jaar. In de vorige regeerperiode
bedroeg die groei slechts 0,3
procent. Het Rijk wil nog wel
praten over besteding van het
extra geld. GPD
door Harmen van der Werf
Siem Buijs, CDA-kamerlid uit
Goes, loopt met een breekijzer
door de Tweede Kamer. Figuurlijk wel
te verstaan. Met dit stuk gereedschap
verwacht hij, als lid van de oppositie,
menig deur bij de regeringspartijen
open te kunnen breken. De kans is vol
gens hem groot dat dit zal lukken.
Paars-1 was een verstandshuwelijk
tussen PvdA, WD en D66", luidt zijn
analyse na vier maanden kamerwerk.
„Zo'n huwelijk houdt
wel een poosje stand,
maar Paars-2 wordt
iets anders. Het eerste
kabinet-Kok heeft alles
uitgesteld wat beladen
was. In deze regeerpe
riode moeten echte keu
zes worden gemaakt."
Buijs noemt enkele za
ken die de coalitie nog
veel hoofdbrekens zullen bezorgen en
de oppositie wellicht veel plezier. In
politieke zin dan. Als voormalig huis
arts en CDA-woordvoerder volksge
zondheid is Buijs vooral benieuwd
hoe Paars-2 de wachtlijsten in de ge
zondheidszorg denkt weg te werken
en hoe het kabinet de werkdruk in de
zorgsector wil verminderen.
De Goesenaar heeft er een hard hoofd
in, dat de regering deze problemen on
der de knie krijgt. „In deze regeerpe
riode krijgt de zorgsector 2,2 miljard
gulden extra. Dat lijkt mooi, maar als
de regering er niet in slaagt de uitga
ven voor medicijnen in de hand te
houden, vloeit daarvan al 1,7 miljard
weg. Ik vrees bijvoorbeeld dat er wei
nig tot niets terecht komt van het weg
werken van de wachtlijsten. En ik
betwijfel of je alles moet zoeken in
kostenbeheersing. Het gaat er ook om
dat je de bureaucratie in de gezond
heidszorg terugdringt."
Schiphol is een ander onderwerp,
waarvan Buijs verwacht dat het zal
spetteren in de coalitie. „In Paars-1
Buijs
was de toekomst van de luchtvaart in
Nederland al een beladen thema. Dit
kabinet kan de keuzes niet meer ont
lopen. En als ik dan zie hoe minister
Pronk van VROM zijn collega van Ver
keer en Waterstaat in verlegenheid
brengt, met zijn opmerkingen over het
terugdringen van het vliegverkeer. Ik
ben heel benieuwd hoe ze dat gaan re
gelen binnen het paarse verstandshu
welijk."
Op het CDA en zeker op de CD A-frac
tie in de Tweede Kamer rust de zware
last de regeringscoali
tie uit elkaar te spelen
en een eigen herken
baar geluid te laten ho
ren. De CDA-fractie
vormt bij gebrek aan
ministers het gezicht
van de partij naar bui
ten toe. Binnen die
fractie speelt Buijs als
lid van het fractiebe
stuur (met onder anderen Jaap de
Hoop Scheff er en Hans Hillen) een be
langrijke rol als nieuwkomer.
CDA-fractievoorzitter De Hoop
Scheffer heeft in zijn eerste confron
tatie met het nieuwe kabinet al gezegd
dat het CDA 'constructief' oppositie
zal voeren. Dus niet: scoren om te sco
ren. „Dat hoeft ook niet", meent Buijs.
„Er ligt genoeg conflictstof."
Eén van de eerste dingen die Buijs als
Kamerlid heeft gedaan, is het aanha
len van oude contacten; contacten uit
de tijd dat hij voorzitter was van de
Landelijke Huisartsen Vereniging.
Hij beschouwt de praktijk als klank
bord en raadgever. „Als politiek moet
je niet de illusie hebben, dat alles in
Den Plaag gebeurt, onder deze kaas
stolp."
Ingraven in de Tweede Kamer kan ge
makkelijk. „Als lid van Provinciale
Staten kreeg je al veel stukken, hier
krijg je het tienvoudige. Je kunt j e hier
zeven dagen per week opsluiten. Ik zal
dat zeker niet doen."
Constructief en kritisch, dat wil Buijs
zijn. Niet alleen op het gebied van zijn
oude vak, ook als het om Zeeuwse za
ken gaat: Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij, de dijken en infrastructu
rele werken als de Westerscheldetun-
nel.
Tegen het jaar 2002, als de officiële
speeltijd voor Paars-2 erop zit, zal
duidelijk zijn of Buijs' breekijzer van
zacht plastic of hard staal was.
door Harmen van der Werf
Zijn beëdiging als Tweede Kamer
lid ligt alweer bijna vier maanden
achter hem. Tot nu toe is Jan Geluk,
VVD'er uit het Schouwse Schudde-
beurs, drie keer verhuisd binnen het
kamergebouw. En er volgt nog een
vierde keer. „Het is behelpen. Ik heb
zelfs een tijdlang geen telefoon gehad.
Een computer heb ik nog steeds niet."
Voor de buitenwereld maakt het blijk
baar niets uit, dat hij slecht bereik
baar is (geweest).
Geluk heeft over be
langstelling niet te kla
gen. „Ik krijg stapels
post, vooral uit de land-
bouwhoek. Met alle ka
merstukken gaat het
wel om een meter per
week. Dan is het een
kwestie van selecte
ren."
Voor de zomervakantie kreeg Geluk al
de kans zich te profileren. De aardap
pelziekte phytophthora stak stevig de
kop op. Het was zo nat dat heel wat
landbouwers op met name Tholen niet
meer met hun spuitmachines het land
op konden.
Geluk zette zich scherp af tegen het
ministerie van Landbouw, Natuurbe
heer en Visserijdat geen toestemming
gaf voor spuiten vanuit de lucht.
„Dat er selectief met bestrij dingsmid-
delen wordt omgesprongen, vind ik
goed. Maar er was sprake van over
macht, al ontkende het ministerie dat
later."
De oogst heeft niet onder de aardap
pelziekte geleden. Die bereikte dit
jaar bijna een recordhoogte. Is dat het
ongelijk van Geluk?
,Ik ben zelf twintig jaar akkerbouwer
geweest. En dan weet je: in natte jaren
krijg je goede oogsten. Maar deboeren
hebben veel moeten spuiten, wat on
gunstig is voor het milieu. Boeren
doen het ook liever niet. Spuiten kost
geld."
Voor de verkiezingen stond het al bij
na vast: Geluk wordt de landbouw-
specialist van de VVD. En hij is het
ook geworden, met een accent op ak
kerbouw, tuinbouw en de Europese
landbouwpolitiek Dus zonder het
pijnlijkste landbouwonderwerp, de
varkens.
Tijdens de kabinetsformatie heeft hij
- zoals hij zelf bescheiden opmerkt -
'een stukje tekst' mogen leveren voor
de landbouwparagraaf. Helemaal te
vreden is hij toch niet. „Er is erg veel
geld vrijgemaakt voor natuurontwik
keling. Ik vraag mij daarom af; welke
richting gaat het ministerie op? Wordt
het allemaal natuur? Wordt het puur
natuurontwikkeling of mogen de boe
ren er ook van profiteren, bijvoor
beeld in de vorm van agrarisch na
tuurbeheer? Ik zit erbij om dat scherp
in de gaten te houden."
Hoewel Geluk kritiek heeft op de
landbouwparagraaf in het regeerak
koord heeft zich er wel in kunnen vin
den. „Als WD hebben wij de Zalm
norm overeind kunnen houden, voor
het voeren van een behoedzaam fi
nancieel beleid. Dat is heel wat
waard."
„Je kunt je hier zeven dagen per week opsluiten."
foto Jos van Leeuwen/GPD
Zeeland is met vijf kamerleden goed vertegenwoordigd in Den Haag.
Twee van de vijf zijn 'oudgedienden', Jan te Veldhuis voor de WD en
Leen van Dijke voor de RPF. Zij gaan respectievelijk hun vijfde en tweede
periode in. Zij komen allebei uit Middelburg. De nieuwkomers zijn Siem
Buijs (CDA), Jan Geluk (WD) en Gerrit Schoenmakers (PvdA).
Met hun komst is de spreiding van kamerleden over de provincie meer in
evenwicht gekomen. Zeeland is jarenlang alleen door Middelburgers ver
tegenwoordigd. Schoenmakers houdt die traditie in ere. Buijs breekt
daarmee als Goesenaar, evenals Geluk uit Schuddebeurs.
Buijs en Geluk zijn 19 mei dit jaar beëdigd. Zij hebben hun eerste speech
al gehouden in de Tweede Kamer. Schoenmakers moest wach ten tot dui
delijk was of de PvdA zou terugkeren in het nieuwe kabinet. Hij is pas 25
augustus naar Den Haag gekomen en is nog bezig zich een weg te vinden
'in de chaos'.
Geluk telt al voorzichtig zijn zegenin
gen van het samenwerken met meer
dere partijen in één kabinet. En van
het werk als kamerlidna j aren als vrij
ondernemer in voormalige Sovjet-re
publieken actief te zijn geweest met
landbouwprojecten.
Behalve met landbouwzaken houdt
hij zich bezig met de zee- en rivierdij
ken. kustverdediging, schaal- en
schelpdieren, de Westerschelde-ver-
dieping en -tunnel.
„Mijn maiden speech heb ik over de
Westerscheldetunnel
gehouden. Collega Jan
te Veldhuis was ziek. Ik
moest hem plotseling
vervangen. Je wordt
dan voor de leeuwen
gewoipen, ook al heb ik
nog over die tunnel
meegedacht in mijn tijd
in Provinciale Staten
(1985-'91). Dan merk je
het verschil met de Staten: hier moet
jè scoren op punten om het gezichts
punt van je partij duidelijk te maken,
om aandacht te trekken.
Dat ligt misschien niet zo in mijn aard,
maar elk werk heeft zo zijn speciali
teiten."
Jan Geluk: „Elk werk heeft zo zijn specialiteiten."
foto Jos van Leeuwen/GPD
