Zware tijden metalektro-industrie
PZC
Bl0f voorop bij vierdaagse
poptocht Bergen op Zoom
Nog één keer
met kleurmuziek
naar Litouwen
Symposium afsluiting
van manifestatie rond
Maria Magdalena
Trio Swindle oogst nationale erkenning
zeeland
Crises in Oost-Europa en Azië treffen Zeeuwse ondernemingen
kunst cultuur
Audities voor
reprise van
succesmusical
in detail
Horeca in actie tegen onveiligheid en criminele praktijken
ondernemend zeeland
dinsdag 15 september 1998
sbw 10
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
foto Ron Kruit
doorErnst Jan Rozendaai
BERGEN OP ZOOM - De
Zeeuwse popgroep Blof opent
het vierdaagse festival Pop-
tocht Special in Bergen op
Zoom. Van donderdag 1 okto
ber tot en met zondag 4 okto
ber treden enkele van de beste
Nederlandse popgroepen op
in een tent aan de Binnen
schelde. Blof verkeert in het
goede gezelschap van onder
meer The Scene, Total Touch,
Raggende Manne en Rowwen
Hèze.
De eerste poptocht in Bergen
op Zoom werd gehouden in
1989. Sinds vijf jaar bestaat
de Poptocht Special, een
meerdaags festival waarvoor
bands met klinkende namen
worden uitgenodigd. Het is de
vijfde keer dat The Scene aan
een van de edities van de pop
tocht deelneemt. Nadat de
groep een tijdje weinig van
zich heeft laten horen, is dit
jaar de cd Marilene uitge
bracht. De band van Thé Lau
is versterkt met een nieuwe
toetsenspeler: Dante Been.
Vóór The Scene op donder
dagavond optreedt, staat
eerst Blof op het podium. De
groep behoort al geruime tijd
tot de top in Zeeland, maar
brak dit jaar in Nederland
door met de singles 'Liefs uit
Londen' en 'Aan de kust'. On
langs is de nieuwe single 'Wat
zou je doen' uitgebracht, een
nummer van de eerste cd
Naakt onder de hemel.
Blikvanger
Na de Nederlandstalige don
derdagavond volgen op vrij
dag twee groepen met een
zangeres als blikvanger. De
band Nilsson van de Texelse
zangeres Marieke Eelman
scoorde enkele maanden gele
den een hit met 'Elastic Baby'.
Van Total Touch wordt bijna
iedere single een hit. De r&b-
groep van Trijntje Oosterhuis
is een van Neerlands succes
volste exportproducten als
het gaat om popmuziek.
De programmering op zater
dag is afgestemd op het echte
poptocht-publiek. Er zijn drie
bands die wat repertoire be
treft uitstekend in de opzet
van deze progressieve kroe
gentocht passen, maar die te
succesvol zijn om op kleine lo
caties op te treden. De groep
Cords opent de avond. De
band rond zangeres Simone
Holsbeek heeft in vier jaar tijd
drie cd's uitgebracht. De for
matie Johan, een van de troe
ven van het bekende label
Excelsior, excelleert in spran
kelende gitaarpop. De groep
trad vorig jaar op tijdens
Lowlands, Pinkpop en Noor
derslag, waarna door de Ver
enigde Staten werd getoerd.
De Raggende Manne sluiten
de avond af. Zanger Bob
Fosko en zijn begeleiders zijn
op dit moment op tournee
door Nederland met nummers
van de musical Tommy van
The Who. Ongetwijfeld zullen
enkele van deze nummers ook
in Bergen op Zoom worden
gespeeld, naast de ultrakorte
Nederlandstalige recht-voor-
zijn-raap liedjes waarmee de
groep bekend is geworden.
Tijdens de laatste editie van
de poptocht, in mei, zette The
Bouncers met ska-muziek het
Provoosthuis in Bergen op
Zoom op zijn kop. Dat heeft de
band een uitnodiging voor de
Poptocht Special opgeleverd.
The Bouncers staat zondag
middag in het voorprogram
ma van de Nederlandse feest
band nummer één: Rowwen
Hèze.
Donderdag 1 en vrijdag 2 oktober
begint het programma om 19.30
uur, zaterdag 3 okt om 18.30 uur
en zondag 4 oktober om 14.30 uur.
door Bianca Abrahamse
TERNEUZEN - De meeste kof
fers en dozen zijn al gepakt en
staan verspreid door het huis.
Vrijdag vertrekt de Terneuzense
Jeannette Barentsen (49) voor
de vierde en laatste keer naar
Litouwen om de instituten voor
geestelijk gehandicapten op te
vrolijken met kleurmuziek, een
systeem waardoor gehandicap
ten kunnen musiceren. Met een
busje vol met muziekinstru
menten, zeep, tandenborstels en
kleurpotloden gaat Barentsen
samen met een deel van de Am
bulancedienst Bevelanden op
pad.
De ambulancedienst brengt vier
ambulances naar Panevézys,
dat een stedenband met Goes
heeft. Barentsen, muzieklerares
en uitvindster van een kleurmu-
zieknotatie, brengt een bezoek
je aan tien instituten met psy
chiatrische patiënten, demente
bejaarden en verstandelijk ge
handicapten. Ze laat onderweg
steeds iets van haar bagage ach
ter. Haar zolder staat inmiddels
vol met keyboards, accordeons,
blokfluiten, tamboerijnen,
trommels, melodica's en hand
belletjes.
„Ik mag jammergenoeg maar
één bus vullen en neem daarom
alleen mee wat het belangrijk
ste is: mijn kennis van de kleur-
muzieknotatie en de instrumen
ten. De winter staat weliswaar
ook voor de deur en van het geld
dat daarvoor bestemd is koop ik
ter plekke spullen."
Geen instrumenten
Enkele jaren geleden reisde ze
voor de eerste keer af naar Li
touwen om lezingen te geven
over kleurmuziek, waar zij vijf
tien jaar mee bezig is geweest.
„Maar wat moet je met kleur
muziek doen als degenen voor
wie het bedoeld is geen instru
menten hebben? Ze hadden
niks. Ze zaten in een kaal beton
nen gebouw. Ik wilde dus terug
met muziekinstrumenten", ver
telt Barentsen, die toentertijd
ot
als eerste westerlinge de institu- 'a
ten van binnen zag. Een tweede
en derde reis volgden, maar deze 'a
keer met flink wat meer bagage Q'
De komende reis is de laatste,
want Litouwen heeft inmiddels
een nationaal orkest van 250 ge- u
handicapten om mee te pron-1
ken. De muzikanten bespelen P
hun instrumenten met behulp e!
van verschillende kleurmuziek-e'
systemen. Barentsen had eerderal
haar aandeel in onder meer de nl
Terneuzense Happy Band en de 'c
Zeeuws-Vlaamse Truckroll. Oma'
gezondheidsredenen moest ze Ij
verder verstek laten gaan. „Ik1"
geef ze een duwtje in de goede
richting en daarna moeten ze ope'
eigen benen verder", vertelt ze,
Wellicht gaat haar volgende reis
naar Hongarije. Een brief van51
de presidentsvrouwe zelf ligt0
nog bij de stapel van geïnteres- 'a
seerden uit alle hoeken van de0
wereld.
„Muziek kan zoveel extra's met,a
zich meebrengen. De kinderenn
kunnen zich opeens heel goed0
uiten. Het maakt iets los en ze
blijken veel meer te kunnen dan
gedacht wordt", stelt Barent-a
sen. Er moet nog vierhonderda
gulden op tafel komen voor de11
reis. Muziekinstrumenten zijnPI
altijd welkom. Daarnaast ver- r
koopt de Terneuzense muziek
winkel Sonora handbelletjes,
die bedoeld zijn voor ernstigera;
gehandicapten bedoeld zijn v
Barentsen vindt steun bij diver-a
se sponsors uit het bedrijfsle-e
ven, de provincie en wat parti- 'l
culieren en put daarnaasta
jaarlijks zo'n drieduizend gul-
den uit haar eigen spaarpot.
„Een dure hobby, maar we bren-1
gen de vreugde en dat is het be-1
langrijkste.
Auto bekrast
OOST-SOUBURG - Een auto,
die geparkeerd stond aan de
Platanenstraat in Oost-Sou
burg, is het afgelopen weekend
bekrast. De schade aan de auto
bedraagt 4000 gulden.
doorErnst Jan Rozendaai
GOES - Een symposium onder de titel
Waanzinnige Beelden sluit vrijdag 2 ok
tober in Goes het kunstproject Maria
Magdalena. Vrouw Man. Raadsel af.
Uitgangspunt van het project, dat zich
grotendeels afspeelt in en rond de Grote
of Maria Magdalenakerk in Goes, is de
historische en actuele beeldvorming
rond de bijbelse figuur Maria Magdale
na, de eerste vrouw die visioenen had.
Tijdens het symposium buigen sprekers
uit de cultuurwetenschappen en geeste
lijke gezondheidszorg zich over het the
ma visioenen en 'andere' werkelijkheden
door de eeuwen heen.
Door alle tijden hebben visioenen - het
zien, horen en ruiken van dingen die an
deren niet waarnemen - verschillende
betekenissen gehad, voornamelijk onder
invloed van geldende normen en waar
den in een samenleving. Hierover spre
ken tijdens het symposium filosoof Paul
Wouters, directeur van de Internationale
School voor Wijsbegeerte in Leusden,
psychoanalyticus Lieven Jonckheere uit
Gent, hoogleraar cultuur, zingeving en
dagelijks leven Herman Coenen van de
Universiteit van Utrecht, beeldend kun
stenaar Ronald van Tienhoven uit Am
sterdam, gestalttherapeute en uitvaart
ondernemer Lieke Bosveld uit Goes,
docente communicatie en filosofie Tanni
Koens uit Eekeren en predikant Esther
de Boer van de Gereformeerde Kerk in
Ouderkerk aan de Amstel, tevens schrijf-1
ster van een boek over Maria Magdalena.
Ook zijn bijdragen te verwachten van
Petra Korte van de werkgroep histori
sche tentoonstelling Maria Magdalena,
Judy van Dokkum van het Goese kunste
naarsinitiatief Trechter 5 en Jan van der1
Hallen, hoofd preventie van Emergis in1
Goes.
Entr'acts worden verzorgd door Rieke'
Goedegebuure met poëzie en proza, het
trio Herman Coenen (voordracht), Steve
Clover (slagwerk) en Jo op ten Berg (fluit)
met improvisaties rond het thema 'Enge
len' en de vrouwen van de Maria Magda
lena Cantoxij met werk van Hildegard
von Bingen (1098-1179).
Het symposium begint om 10.00 uur. Informa
tie: 0113-212227.
MIDDELBURG - Balletschool
Jazz Dans Joke Louwerse
brengt de musical Back Off, die
in maart met veel succes werd
opgevoerd in de Stadsschouw
burg in Middelburg, volgend
jaar opnieuw op de planken. De
voorstellingen vinden plaats op
17 en 18 april 1999.
Omdat de cast gedeeltelijk
wordt vernieuwd, worden op
zaterdag 26 september audities
gehouden. Wie daar doorheen
komt, volgt een half jaar lang
musicaltraining met onder meer
dans-, zang- en dramalessen.
De balletschool streeft ernaar
om het jaar een nieuwe mega-
productie te maken, waarvoor
dan twee jaar voorbereidings
tijd is.
De auditie in de balletschool
aan de Amnestylaan in Middel
burg begint om 15 uur.
Lionsclub steunt
Zeeuws Orkest
MIDDELBURG - De Lionsclub
Walcheren zet zich in voor het
Zeeuws Orkest. Om de financië
le positie van het 110 jaar oude
orkest te verbeteren, hebben de
Lions het benefietprogramma
The Night of the Gipsies georga
niseerd, dat vrijdag plaatsvindt
in de Stadsschouwburg in Mid
delburg.
Sponsoren hebben de kosten
voor hun rekening genomen en
alle vijfhonderdvijftig kaarten
zijn inmiddels verkocht. Ook
het voorafgaande theaterdiner
is uitverkocht. Vrijdagavond
zal bekend worden gemaakt
welk bedrag dit voor het
Zeeuws Orkest heeft opgele
verd.
Swindle. foto Bert van Leerdam
doorErnst Jan Rozendaai
MIDDELBURG - De Zeeuwse
popmuziek doet het steeds beter
buiten de provinciegrenzen. Na
Gorefest, Blof en Nuff Said trekt
nu ook het Middelburgse punk-
rocktrio Swindle de aandacht.
Eerder dit jaar werd de debuut-
cd Right Now uitgebracht door
het Franse label Trisomik, nu de
groep ook vertegenwoordigd op
de onlangs verschenen verza-
mel-cd Hollandse Herrie II.
De cd Right Now, geproduceerd
door Theo Vogelaar van de pop
groep Tröckener Kecks, is goed
ontvangen bij critici van de bla
den Biker en Fret en de radio
makers van de VPRO, vertelt
bassist/zanger Rijk-Jan Koppe-
jan. Dat heeft Swindle (verder
bestaand uit zanger/gitarist
Jaap van Boven en drummer
Henk Jobse) nog niet direct ex
tra boekingen voor concerten
opgeleverd. Met het verschijnen
van Hollandse Herrie, deel
twee, lijkt dat wel te gaan ge
beuren. „We concurreren met
enorm veel bands", verklaart
Koppejan. „Wij moeten hele
maal uit Zeeland komen. Als we
dan reiskosten vragen, zijn we
snel te duur. Bovendien
maakt iedere band tegenwoor
dig een cd, Dus het verschijnen
van Right Noiv is niet direct als
iets heel bijzonders ei-varen.
Maar voor Hollandse Herrie
heeft eerst een soort schifting
plaatsgevonden. Uit honderden
inzendingen zijn we toch bij de
beste vijfentwintig gekozen.
Daar kun je in het land mee aan
komen."
Heideroosjes
De cd Hollandse Herrie is uitge
bracht door het label Windmill
Records van de bekende punk-
groep De Heideroosjes. Met de
geluidsdrager probeert de be
kendste vertegenwoordiger van
dit genre in Nederland de aan
dacht te vestigen op groepen
waarmee verwantschap be
staat.
Koppejan: „Het maakt indruk
dat we erop staan. Natuurlijk
verwachten we niet dat we lan
delijk doorbreken, zoals Blof.
Wij zitten in de underground.
Maar we willen graag continuï
teit in ons programma van op
tredens. Dat kan als je in het he
le land speelt. Nu lijkt het ervar
te komen. Daarbij komt dat w
in Zeeland overal wel ongeveej
drie keer geweest zijn. En het is
dan best moeilijk je te motive
ren voor weer diezelfde zaal."
door Richard Sandee
VLISSINGEN - De Zeeuwse
metalektro-industrie kampt
met de gevolgen van de finan-
cieel-economische crises in
Azië en Oost-Europa. De appa-
ratenbouwer Schelde AKF
moest al mede onder invloed
hiervan het loodje leggen, maar
ook andere machinebouwers
en ondernemingen in de me
taalbewerking en elektronica
maken zich zorgen.
Philips-dochter en producent
van lampvoeten Vitrite uit
Middelburg ondervindt al eni-
Ondernemersvereniging Put
te houdt zondag 20 september
de eerste Dag van de Klant. De
ondernemers uit de West-Bra
bantse plaats nemen daarmee
een traditie van hun Belgische
collega's over. Klanten worden
die dag onthaald op voordeel
tjes en traktaties. Het Kerk
plein verkeert in circussferen
met elk uur optredens tussen
12.00 en 17.00 uur. De Belgi
sche koudbloedpaarden uit de
commercials van brouwerij
Palm rijden door het dorp en er
is een antieke T-Ford automo
biel te bezichtigen.
Voor driehonderd onderne
mers uit Oost- en West-
Zeeuws-Vlaanderen wordt
maandag 21 september vanaf
14.00 uur in partycentrum De
Vlaanderen in Sas van Gent
een startbijeenkomst elektro
nisch zakendoen gehouden.
Hier zal onder meer nieuwe-
mediadeskundige Maurice de
Hond spreken. Het project is
een gezamenlijk initiatief van
de provincie, KPN Telecom,
Rabobank en ZekaTel, en
wordt uitgevoerd door het
Middelburgse bedrijf Syntens.
Port Promotion Council Vlis
singen houdt donderdag 24
september een havenborrel in
Vlissingen in hotel Arion.
Gastspreker is ing. J. M. Hopp-
zak, directeur van Touw Hol
ding BV in Rotterdam. Hij
spreekt over het Millennium
probleem en de scheepvaart.
De bijeenkomst begint om
16.30 uur.
door Jacques Cats
MIDDELBURG - Horeca-on-
dernemers in Zeeland kunnnen
zich binnenkort beter indek
ken tegen onveilige situaties en
criminele activiteiten. Het be
drijfschap Horeca en Catering
heeft samen met horeca-orga-
nisaties en deskundigen van de
politie een methode ontwik
keld waarmee horeca-onder-
nemingen beveiliging als aan
dachtspunt kunnen opnemen
in hun bedrijfsvoering.
Peter Arkenbout, consulent
van de Koninklijke Horeca Ne
derland in Zeeland, beveelt
zo'n onderzoek van harte aan:
„Het is altijd verstandig om
preventief bezig te zijn".
Ben je als ondernemer voorbe
reid op een overval of een
inbraak? Hoe gaan de mede
werkers om met frauderende
klanten of valse of vervalste
betaalmiddelen? Het zijn vra
gen waar men niet alle dagen
bij stilstaat. Toch kunnen de
gevolgen van criminaliteit ver
der gaan dan alleen maar fi
nanciële schade. Verliezen zijn
ook mogelijk door stilstand,
consequenties voor het imago
van de onderneming, ziekte
verzuim door medewerkers die
zich onveilig voelen, gasten die
de zaak gaan mijden.
De Veiligheidsscan Horeca ver
groot de veiligheid van de be
drijfsvoerder en de medewer
kers. Het is een praktische en
eenvoudige methode om vor
men van criminaliteit als in
braken, diefstal, overvallen,
fraude, bedrog en vandalisme
terug te dringen. De veilig
heidsscan geeft een oordeel
over de veiligheid van een ho
recabedrijf en een advies hoe
de veiligheid kan worden ver
hoogd.
Uitwerking en toepassing van
de schriftelijk maar ook per
computer uit te voeren veilig
heidsscan geschiedt in samen
werking met de plaatselijke
politie. Het mes snijdt zo aan
twee kanten: de veiligheid van
het horecabedrijf wordt ver
groot en het contact tussen on
dernemer en politie wordt ver
sterkt.
Er komen op zes bedrijfstypen
gerichte veiligheidsscans be
schikbaar. Ze zijn bedoeld voor
café en barbedrijven, cafeta
ria's en ijssalons, restaurants,
zaalbedrijven zoals discothe
ken en nachtclubs, hotels enre-
creatiebedrijven.
Dorpscafé
Horeca-consulent Arkenbout
verwacht niet dat iédere uitba
ter van een horecabedrijf staat
te trappelen om een veilig
heidsonderzoek te laten uit
voeren. „Voor een dorpscafé of
gemiddeld restaurant zal dat
niet zo spelen. De problema
tiek ligt eerderbij de geconcen
treerde horeca in de grotere ste
den, in discotheken en in
bedrijven waar grote geldstro
men omgaan". Arkenbout
meent dat met oplossingen als
videobewaking, afromen van
de inhoud van kassa's en een
gedegen personeelsinstructie
veel valt te bereiken om de pro
blematiek terug te dringen. Hij
heeft ook nog een tip voor
ondernemers, die een veilig
heidsscan hebben laten uitvoe
ren: „Ga dan eens met de verze
keringsmaatschappij praten.
Misschien valt er wel premie te
besparen".
ge tijd dat het moeilijke tijden
zijn. Hoofd personeelszaken A
Piet: „Onze omzet is in het eer
ste half jaar van 1998 ongeveer
gelijk gebleven. Dat is dan nog
te danken aan het feit dat er
ook gebieden zijn waar het
juist goed gaat met de econo
mie. De crises in Oost-Europa
en Azië zorgen voor een sterk
teruglopende vraag naar onze
producten daar."
Bij Machinefabriek Goes denkt
directeur J. Koster 'dat de glo
rietijd wel een beetje voorbij
is'. „Onze orders lopen tot de
helft van volgend jaar. Rond
die tijd zouden we iets kunnen
merken van de Azië-crisis.
Grote bedrijven waaraan wij
leveren en die rechtstreeks met
de markt in dat werelddeel te
maken hebben, zien hun op
drachten afnemen."
Voorzichtiger
Directeur G. Henderiecks van
Gieterij Middelburg merkt
'ook wel wat' van met name de
Azië-crisis. „Vorig jaar boek
ten we een omzetstijging van
zeven procent, maar daar leve
ren we nu weer vijf procent van
in. Onze klanten zijn voorzich
tiger geworden. Vroeger be
stelden ze om producten op
voorraad te hebben, maar
vooral in april en juni waren ze
daar terughoudender in. In-
vlakt af, net als de orderpositie.
Dat zijn de gevolgen van de
Azië-crisis."
Dat de metalektro-industrie de
gevolgen begint te voelen, mag
geen wonder heten. Van de on
dernemers die bij FME-CWM
zijn aangesloten, exporteert 95
procent. Rechtstreeks of via
andere afnemers heeft een der
gelijk bedrijf dan al snel te ma
ken met de economische ont
wikkelingen elders in de
wereld.
De stopzetting van de activitei
ten bij Schelde AKF houdt
langs een omweg verband met
de Azië-crisis. Het chemiecon
cern Lyondell waarvoor het be
drijfsonderdeel een fabriek zou
bouwen, besloot zich onder
meer vanwege de crisis op het
investeringsprogramma te be
raden. Vervolgens kon De
Schelde fluiten naar de order
van 25 miljoen gulden.
middels lij kt de markt vooral in
India weer wat aan te trekken."
Niet alleen de Zeeuwse me
talektro-industrie beleeft en
vreest moeilijke tijden. De lan
delijke werkgeversorganisatie
voor deze sectoren, de FME-
CWM, maakte deze week be
kend dat. haar leden in het eer
ste half jaar van 1998 een ge
middelde omzetstijging van
twaalf procent boekten. Dat
bleek echter geen reden voor
een juichstemming.
Woordvoerder J. M. G. van
Woensel van de werkgeversor
ganisatie: „We moeten wel ern
stig rekening houden met een
dip die eraan komt. Dat zie je
terug in de cijfers: de groei van
de afgelopen twee a drie jaar
De productiehal van Vitrite in Middelburg. foto Ruben O reel
