Drie finalisten voor BOV-trofee
PZC
Telescoop voor scherpe blik op zee
Oprichting VMBO
gaat voorspoedig
Je ziet meer bij verblijf aan
de rand van de samenleving
Vernieuwing blijft mogelijk
Spel met licht geeft
voorwerp extra glans
zeeland
14
Wagenvoorde Lastechniek, Prins Dingemanse en Bouwbedrijf Van der Poel
ondernemend zeeland
Scoop streeft naar meer
samenhang in projecten
kunst cultuur
zaterdag 12 september 1998
doorClaudia Sondervan
VLISSINGEN - Wagenvoorde
Lastechniek te Middelburg,
Prins Dingemanse mossel-
handel en -verwerker te Yerse-
ke en Bouwbedrijf Van der Poel
in Oudelande zijn de drie be
drijven die de finale ingaan
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
John Brakeboer
opgenomen in
sociëteit van
horecamanagers
VLISSINGEN - John Brake
boer, restaurantmanager van
Grand Hotel Arion in Vlissin
gen, is opgenomen als lid van
de Société des Maitres d'Hotel
Néerlandaise. De acht jaar ou
de sociëteit wordt gevormd
door 65 maitres d'liotel van
vier- en vijfsterren-restau
rants en restaurantmanagers
van de betere restaurants.
Doel van de vereniging is in
hoofdzaak de uitwisseling van
ervaringen en kennis ter blij
vende ontwikkeling van de
kwaliteit van hun horecasec-
tor. Brakeboer is het tweede
Zeeuwse lid; Roelof Pots van
hotelrestaurant De Zeeuwse
Stromen in Renesse ging hem
voor.
De leden, die voorgedragen
moeten worden, bespreken za
ken als het moeizaam vinden
en vasthouden van goed perso
neel, dienstverlening en
samenwerkingen tussen be
drijven en organisaties. Ook
worden onderling competities
gehouden in gastheerschap en
vakkennis. Daarnaast toetsen
de leden jonge mensen in oplei
ding op hun praktijkprestaties
en werken ze mee aan de ont
wikkeling van examens.
voor de verkiezing van het be
drijf met de Beste Onderne
mers Visie in'1998 in Midden-
Zeeland. De drie werden vrij
dag als finalisten afgekondigd
door jurylid notaris P. J. E.
Frantzen in hotel Arion in Vlis
singen. De verkiezing, die voor
het eerst wordt gehouden voor
bedrijven op Walcheren, Beve
land en Tholen, is georgani
seerd door de Junior Kamer
Walcheren, een serviceclub van
jonge ondernemers.
Van de drie finalisten wordt in
de komende weken een bedrijf
spresentatie gemaakt door
ZeelandNet te Kamperland.
De bedrijfsvideo's worden ver
toond tijdens de grootscheeps
opgezette uitreiking van de
BOV-trofee, vrijdag 6 novem
ber in Vlissingen. De jury, met
naast Frantzen directeur C.
Meijer van Lamb/Weston Meij
er in Kruiningen en voorzitter
van de Kamer van Koophandel
ir. L. van Gelder, gaat komende
weken op bedrijfsbezoek voor
de laatste toetsing.
Enquête
Voor de inschrijving voor de
verkiezing waren alle 1300 be
drijven met minimaal vijf
werknemers in Zeeland ge
nood. Zestig "bedrijven gingen
op die uitnodiging in. Middels
een uitgebreide telefonische
enquête door leden van de Ju
nior Kamer werden tien geno
mineerde bedrijven geselec
teerd. Naast de drie finalisten
waren dat Toerkoop Reisbu
reau Rosa in Goes, Badhotel
Domburg in Domburg, Depa
Tools gereedschapsverhuur in
Vlissingen, boekhandel De
Ruiter Fanoy/De Drvkkery
Middelburg, DCIMaritec elek-
tronica-ontwerp in Kapelle,
woninginrichters Bas+Mar de
Jager te Kapelle en restaurant
Manoir Inter Scaldis in Krui
ningen. De jury boog zich over
de transcriptie van de enquête
en koos de finalisten.
Verschillen
Hoofdcriterium was voor de
jury de klantgerichtheid, het
landelijk thema voor de diverse
regionale BOV-verkiezingen
dit jaar. De grote verschillen in
bedrijf skarakter stoorden
daarbij niet, legde notaris
Frantzen uit. „We hebben de
antwoorden op de vragen! naast
elkaar gelegd en gekeken hoe
de ondernemer antwoord gaf.
Er is gevraagd in een paar
woorden de bedrijfsvisie te
schetsen, over trends in het ko
mend jaar en over de uitwer
kingen in het bedrijf van Arbo,
veiligheid, kwaliteit, milieu en
interne en externe communi-
catie. Ik geloof niet dat zo enkel
de meest welbespraakte onder
nemers komen bovendrijven.
Je mag veronderstellen dat
daar in de voorselectie door
heen geprikt is."
Uit een financiële paragraaf
werd de soliditeit van een be
drijf bepaald. Er is nog niet
over gesproken binnen het ju
rytrio, maar Frantzen staat
voor om ook bij klanten van be
drijven referenties te gaan vra
gen en wellicht ook bij perso
neel. „Maar daar moet ik Van
Gelder en Meijer nog over spre
ken. Natuurlijk heeft ieder van
ons al informeel ons licht opge
stoken; je wilt je geen buil val
len bij nominaties. En bij zo'n
bedrijfsbezoek presenteren
onszelf eigenlijk ook als een
soort klant. We nemen geen
dienst of product af, maar een
indruk."
Roland Hulshof (links) van Focus Optiek MD en visser Pieter de Nooyer.
foto Lex de Meester
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - Een voor
werp van anderhalve centime
ter groot op een kilometer af
stand haarscherp bekijken. Uit
de hand, zonder statief en zon
der last te hebben van trillende
beelden. Drie 'verrekijkers'
met die eigenschap werden
vrijdag bij de Vlissingse vis
mijn overhandigd aan Pieter de
Nooyer, zoon en opvolger van
de eigenaar van de visserssche
pen Vli 24, Vli 25 en Vli 26, Piet
de Nooyer. Zijn schepen gaan
volgende week als eersten in
Nederland zee op met elk een
binoculaire telescoop met
20x60 vergroting van Zeiss aan
boord.
Deze verrekijkers (9.550 gul
den per stuk) zijn de enige kij
kers voor beide ogen die met
deze vergroting zonder statief
of steun voor de handen een
scherp, stil beeld geven.
Ter vergelijking: de maximale
vergroting voor verrekijkers
die met de hand nog redelijk
stilte houden is, is de 7x50, ver
duidelijkt Roland Hulshof van
Focus Optiek MD in Middel
burg, Zeiss-dealer voor Zuid
west-Nederland.
„Zeker op zee is door eenkijker
met sterkere vergroting niet te
kijken."
De Zeiss 20x60 kan de grote af
standen bruikbaar overbrug
gen door de mechanische
beeldstabilisator, die door een
knop ingedrukt te houden de
bewegingen van hand en zee
compenseert. Wordt de knop
losgelaten, dan vergrendelt het
systeem om interne beschadi
ging te voorkomen. Sinds Fo
cus Optiek de kijker tijdens de
jaarlijkse show in mei aan de
Vlissingse boulevards demon
streerde, is de belangstelling
ervoor verbazend, vindt pro
ductspecialist Dick Snel van
Carl Zeiss BV in Weesp. Nu er
vissers mee uitgerust zijn wil
len hun controleurs, de Alge
mene Inspectie Dienst, er ook
een en volgen ook andere vis
sers. „Vissers zijn graag de eer
sten met iets moderns", weet
Hulshof. „Maar van de week
verkocht ik er zelfs een aan een
bewoner van de boulevards in
Vlissingen."
De 1,6 kilo zware 'lichtgewicht
dubbele telescoop' is bedoeld
voor professioneel gebruik. De
scheepvaart kan er, naast de
bewegingen van andere sche
pen, de bewegingen aan boord
mee waarnemen en boeien en
scheepsvlaggen kleurecht op
grote afstand herkennen. „Ra
dar vertelt niet wat er aan
boord gebeurd." Ook over
heidsdiensten als Rijkswater
staat hebben er belangstelling
voor.
De marine, tot nu toe ver
knocht aan de scheepvaart-
klassiekers (de 7x50-kijkers ad
2.800 gulden), blijft niet achter.
„En architecten toonden be
langstelling", vertelt Hulshof.
„Met deze kijker kan je vanaf
de grond grote constructies
goed inspecteren."
door Richard Sandee
VLISSINGEN - Hel Zeeuwse
Voortbereidend Beroeps Onder
wijs (VBO) en de Mavo's in de re
gio werken voortvarend aan de
oprichting van gezamenlijke
Voorbereidend Middelbaar Be
roeps Onderwijs (VMBO-)scho-
len. Dat stelt de Zeeuwse secre
taris Saaman van de Brabants
Zeeuwse Werkgeversvereniging
(BZW). Volgens de Brabantse
secretaris, M. A C. Mens, vormt
Zeeland hiermee een uitzonde
ring op de regel.
Mens zegt dat de oprichting van
het VMBO overal in Nederland
'te langzaam en op de verkeerde
manier gebeurt'. „De wet die de
oprichting van deze scholen
mogelijk maakt, treedt al in au
gustus 1999 in werking. Een he
leboel scholen zijn nu nog niet
begonnen met de voorbereidin
gen, en die zijn dus te laat. Een
verklaring daarvoor is denk ik
dat het personeel van de scholen
vreest voor zijn positie als ge
volg van de noodzakelijke reor
ganisaties en fusies."
De Zeeuwse secretaris ver-j
moedt echter dat het 'voorna!
melijk om een Brabants pro-!
bleem gaat'. „Alle scholen iir
Zeeland werken eraan en ovei-
het algemeen gaat dat in de goe-j
de richting." Van een brief dia
volgens zijn Brabantse collega,
aan de provincie Zeeland is ver-I
stuurd om de BZW-standpun-j,
ten toe te lichten, weet Saaman
niets.
Werkgeversorganisaties be-j
moeien zich al langer met de op«
richting van VMBO-scholen,
Volgens Mens is de wet die de
oprichting mogelijk maakt ei
mede gekomen op instigatie vai(
werkgevers: „WijhebbeninDeni
Haag gepleit voor het VMBO.'
De wet die er nu ligt, is in de
geest van wat wij wilden."
VMBO-scholen moeten voon
een betere en grotere doorstrol
ming naar het Middelbaar Be-'
roeps Onderwijs (MBO) zorgen]
Mens: „Dat is belangrijk, wanu
de arbeidsmarkt heeft gebreid
aan mensen met een MBO-op-
leiding."
zijnsorganisatie heeft een aam
tal vrije-tijdsprojecten opgezet.1
Met projecten die de amateur
kunsten moeten stimuleren wil
Scoop meer Zeeuwen bij kunst
en cultuur betrekken. Zo leidt
Scoop de productie van een ge
zamenlijke compositie van het
Zeeuws Jeugdorkest en Sound
Circus en ondersteunt ze een
muziektheaterspektakel van de
Goese Operette Vereniging
waarbij jongeren een actieve rol
spelen.
Bij het derde thema, vraagge-;
stuurde zorg, zijn plannen ont
wikkeld die moeten aansluiten!
bij de individuele vraag van de-
zorgbehoevende oudere, gehan
dicapte of slachtoffers van bij-|
voorbeeld seksueel geweld.
Scoop is betrokken bij initiatie-],
ven van Zeeuwse gemeenten op)
het gebied van plattelandsver
nieuwing en bijvoorbeeld arj
moedebestrijding. De werk
groep Ouderen houdt zich bezig
met de uitvoering van projected
die eenzaamheid en mishande-l
ling van ouderen moeten tegen-I
gaan. De provincie moet hefi
werkplan nog goedkeuren.
door Roelf Reinders
MIDDELBURG - De nieuwe
provinciale welzijnsorganisatie
Scoop heeft in haar werkplan
voor de komende anderhalf jaar
het algemene doelgroepenbe
leid verlaten. Het Zeeuwse in
stituut voor zorg, welzijn en
cultuur richt zich in nieuwe pro
jecten op meer samenhang. In
het werkplan maakt Scoop haar
eerste concrete plannen bekend
sinds de start op 1 januari van
het nieuwe welzijnsinstituut
waarin elf organisaties zijn op
gegaan.
Scoop is bij de ontwikkeling van
nieuwe projecten uitgegaan van
viercentrale thema's. Bij het
thema integraal jeugdbeleid
staat deelname van jongeren
voorop. Een groot project is
Home-Start waarbij vrijwilli
gers in Middelburg, Vlissingen
en Veere ouders helpen die
moeite hebben met de opvoe
ding van hun kinderen. Verder
houdt Scoop zich bezig met de
hulpverlening van minderj arige
asielzoekers en slachtoffers van
kindermishandeling. De wel-
doorErnst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - De Belgische
kunstenaar Frans Gentils heeft
iets met oude fabrieksgebou
wen. Al vijfentwintig jaar ver
blijft hij in verlaten industriële
complexen in Gent en omge
ving. Hij schildert daar doeken
waarvan de sfeer sterk bepaald
is door de omgeving waarin ze
zijn ontstaan. Het is niet ver
wonderlijk dat Gentils meteen
een liefde opvatte voor de Wa
tertoren in Oost-Souburg, toen
hij daar vorig jaar voor het eerst
exposeerde. Zondag begint er
opnieuw een expositie waaraan
Gentils deelneemt, maar dit
keer heeft hij ook de overige
kunstenaars uitgezocht die
daaraan deelnemen.
Mario de Brabandere, Elke
Boon, David Bade, Hugo De-
baere, Patrick van Huffel en Ul-
rich Waibel maken zeer ver
schillend werk, maar stuk voor
stuk hebben ze iets wat dicht in
de buurt komt van kunst die
Gentils maakt.
Gevoel
„Ik heb nooit iets gevoeld voor
kunstmatige bewegingen of
groepen in de kunstwereld",
verklaart Gentils. „Maar er zijn
wel mensen die mij iets hebben
bijgebracht, of kunstenaars die
blijk geven van een zelfde inte
resse. Er wordt mij vaak ge
vraagd: 'Bij wie hoor jij? Waar
sluit jouw werk bij aan?' Dat
vind ik altijd moeilijk te beant
woorden. Op deze tentoonstel
ling maken geen twee kunste
naars hetzelfde werk, maar de
overeenkomst is wel dat het
gaat om mensen die mij geraakt
hebben en diep boeien. Het is
een uitnodiging aan de toe
schouwer om te zien waar de
overeenkomsten precies zitten.
Alle zeven kunstenaars die in de
Watertoren exposeren maken
zeer krachtig werk. Vaak letter
lijk, zoals blijkt uit de omvang
en het gebruikte materiaal,
maar ook wat intensiteit be
treft. Gentils' voorkeur voor
grafiek blijkt uit zijn keuze voor
Waibel en Bade, maar is bij
voorbeeld ook zichtbaar in de
sculpturen vanDebaere. Wat al
le kunstenaars gemeen hebben
is de afwijkende invalshoek van
waaruit ze de werkelijkheid be
schouwen, voor Gentils hét ken
merk van een interessante kun
stenaar.
„Als artiest kun je midden in de
samenleving staan of aan de
rand, bijvoorbeeld in een verla
ten, post-industriële omge
ving", verklaart hij. „Ik heb een
tijdje in een leeg hotel gewoond
in het havengebied van Antwer
pen. Het landschap ging daar op
de schop, er werden dingen be
dekt en oude dingen bovenge
haald. De grond trilde van de
werkzaamheden. 'Wat zit daar
onder de grond?', was de ge
dachte waartoe ik voortdurend
werd gedwongen. Dat bepaalde
mijn thematiek van oeroude,
prehistorische koppen. In de fa
brieken rond Gent, waar ik vaak
werk, oefent de architectuur
enorme invloed op me uit. Elke
ruimte heeft een eigen sfeer en
in verschillende ruimten maak
ik verschillend werk."
„Zo'n verblijf aan de rand van
de samenleving is te vergelijken
met een reis naar een ver land.
Van afstand ga j e ineens heel an
ders naar je eigen omgeving kij
ken. Je ziet meer. De kunste
naars die mij boeien, hebben
ook een nieuwe en diepe kijk op
de werkelijkheid. Ze lijken meer
te zien dan een ander in de wer
kelijkheid ziet. Met andere ma
nieren van kijken kun je de
diepte ingaan. Andere invals
hoeken verruimen het leven.
Van de kunstenaars hier in de
Watertoren vind ik.dat ze vanuit
een verrassende invalshoek de
werkelijkheid beschouwen."
Expressief
Er is divers maar zeer expressief
schilderwerk te zien van De
Brabandere. Waigel heeft zij'n
gespannen innerlijk verbeeld in
met houtskool getekende land
schappen en Van Huffel heeft in
een bewust traditioneel aan
doende schilderstijl verschil
lende werkelijkheden gecombi
neerd. Van Bade zijn onder meer
sculpturen te zien en van Boon
een video van een bloedend
meisje.
Overeenkomsten tussen de
sculpturen van Debaere en Gen
tils' schilderijen zijn oervormen
en een aardse materie. In details
is zichtbaar dat de keuze en op
stelling van de kunstwerken
met zorg is afgestemd op het in
terieur en de vroegere functie
van de Watertoren.
De expositie begint morgen, zondag,
om 16 uur. Te zien t/m 6 dec, woe-zo
van 12-17 uur.
Mo Rolland (links) en Irshad Hussain Khan van het Amsterdamse trio Moguls. foto Pieter Honhoff
Moguls en Nueva Manteca vermengen muziekstijlen
Frans Gentils: „De kunstenaars die mij boeien, hebben ook een nieuwe en diepe kijk op de werkelijk
heid." foto Lex de Meester
door ErnstJan Rozendaal
ZIERIKZEE - Een van de aan
trekkelijkste aspecten van de
hedendaagse muziek is dat
grenzen tussen genres lijken
weggevallen. Een nieuwe stijl
mag zich misschien nog zelden
aandienen, omdat 'alles al eens
is gedaan', door een vermenging
van stijlen blijft vernieuwing
wel degelijk mogelijk. In Thea
ter Mondragon speelden vrij
dagavond in het kader van het
Festival Muziek Monumentaal
twee groepen die interessante
mengsels brouwen: Moguls en
Nueva Manteca.
Wat bij het Amsterdamse trio
Moguls als eerste opviel was de
instrumentatie. Gitarist Hilmar
Backer kon ook overweg met
synthesizer en sitar, Irshad Hus
sain Khan speelde Indiase
percussie, vooral tabla, en Mo
Rolland hanteerde behalve de
altsaxofoon - de tenor lag onge
bruikt naast hem - ook de India
se bamboefluit en de mondhar
monica. Na het zien van de
instrumenten was het geen ver
rassing dat de groep Indiase ra-
ga mixte met kalme Westerse
jazz en incidenteel blues.
Atmosferen
De grote winst van dit opmerke
lijke experiment bleek te schui
len in het vermogen om ver
schillende atmosferen neer te
zetten. De ritme en tempover
schillen in de composities ver
rasten de luisteraars niet, gelei
delijk werden ze geïntroduceerd
waardoor bijna ongemerkt het
karakter van de muziek veran
derde. Een meditatieve sfeer
bleek soms na enkele minuten
verdwenen vanwege een tinte
lend en broeiend jazzthema.
De vergelijking met filmmuziek
drong zich op. Dat is niet altijd
een compliment als beelden
ontbreken. De technische per
fectie van Backer en Khan deed
soms wat koud aan, vooral als
Rolland even zweeg. Zijn met
emotie gespeelde melodieën, zo
te horen sterk beïnvloed door
altsaxofonist Michael Moore,
waren het zout in de pap en til
den het geheel uit boven routi
neus gespeelde kamerjazz.
Van Nueva Manteca kan veel
worden beweerd, maar nooit
dat de groep op routine speelt.
Aanvankelijk begonnen met cu-
bop a la Dizzy Gillespie, en ge
noemd naar zijn compositie
Manteca, heeft de band zich na
de naamsverandering in ont
wikkeld tot een van 's werelds
belangrijkste vertegenwoordi
gers van de afro-cuban jazz. De
ruggengraat van de groep wordt
gevormd door drummer Lucas
van Merwijk en percussionisten
Claus Toft en Nils Fischer - als
een gouden driehoek op het po
dium geposteerd. Zij leggen ge
varieerde ritmische patronen
neer waarover de overige band
leden soleren. De thema's wor
den door een spetterende bla
zerssectie gespeeld.
Dissonant
In Zierikzee bewees Nueva
Manteca dat met een dergelijk
concept alles mogelijk is. Tem
po- en volumeverschillen volg
den elkaar natuurlijk op, bin
nen één compositie werden
swingende dansthema's en dis-
sonante jazz verenigd, en alles
vanuit de tenen en met plezier.
De invallende tenorsaxofonist -
Ben van Dungen was afwezig -
werd uitgedaagd doordat Fi
scher hem tijdens zijn solo van
dichtbij probeerde te overstem
men, Van Merwijk strooide
populaire roffels doorzijn bege-
leidingswerk en met name
trompettist Jarmo Hoogendijk
en pianist Jan Laurens Hartong
probeerden elkaar solerend
vliegen af te vangen. Muziek
spelen is voor Nueva Manteca
echt spelen, getuige ook de la
chende gezichten.
door Ben Oerlemans
MIDDELBURG - Rembrandt
was de meester van het licht. Als
een van de weinige schilders van
zijn tijd wist hij zulke subtiele
lichtinvallen op zijn doeken aan
te brengen, dat zijn werk boven
alle andere kunst werd verhe
ven. Een stilleven van hem ver
schilt, dankzij het doseren van
het licht, aanmerkelijk anders
van dat van andere schilders.
Sinds Rembrandt gebruiken
schilders, beeldhouwers en te
genwoordig ook cineasten en
fotografen het licht om een die
pere werkelijkheid weer te kun
nen geven. Vooral sinds het ge
bruik van kleurenprisma's en
elektronische verlichting alge
meen is geworden, dient de
techniek de mens hierin.
Galerie 't Haentje te Paart in
Middelburg houdt tot en met 11
oktober een expositie waarin
het gebruik van licht centraal
staat. Het betreft schilderijen
van Yet Snoey en foto's van Jan
Snoey jr. De foto's van laatstge
noemde laten beelden zien hoe
met licht kan worden gespeeld.
„Ik werk bijvoorbeeld met dia
projectors om kleurenprisma's
op elkaar te laten botsen." De
foto's bieden een verrassend en
vaak veelkleurig beeld van alle
daagse voorwerpen zoals een
wijnglas of een melkfles, die
dankzij aparte lichtinval op een
bijzondere manier weergegeven
worden.
Vooral de tegenvoeter van het
licht, de schaduw, staat in het!
tentoongestelde werk centraal
„Het fotograferen van schadu-;
weffecten geeft de mogelijkheid!
creatief bezig te zijn. Het ver-j
vormen van voorwerpen,:
lichtstralen door voorwerpen
laten schijnen, het werken met
glazen platen zijn voorbeelden
die bij het maken van foto's zijn
gebruikt." Door geduldig met
de camera te manipuleren zijn
verrassende effecten ontstaan.
Aan de basis van de abstracte
schilderijen van Yet Snoey lig
gen de zwarte lijnen. Ze worden
ontleend aan vormen uit de na
tuur, de stad of een interpretatie
van een gedicht. Door deze ma
nier van schilderen ontstaat een
zekere wisselwerking tussen de
verschillende lagen op de doe
ken, zodat er meer diepte in
komt. Snoey heeft bewust geko
zen voor acrylverf als materiaal,
omdat hierdoor op een snelle
manier gewerkt kan worden en
de spontaniteit niet verloren
gaat.
Interpretatie
Uiteindelijk komen de door
haar opgeslagen beelden terug
in een eigen interpretatie, ver
vorming, vaak na jarenlang
broeden. Voor de kijker zal het
niet altijd duidelijk zijn waar
aan de beelden precies ontleend
zijn. „Dit is ook niet belang-i
rijk", aldus Snoey, „men kan een
eigen interpretatie aan de doe
ken toevoegen." Opvallend is
dat al haar werk in lichte kleu
ren is weergegeven.
Galeriehoudster Yet Snoey voor fotowerk van haar zoon.
foto Ruben O ree1
