Schoonmaker krijgt de rekening
PZC
Pil IMF verergert kwaal Azië
C A-concern
weert confectie
uit Myanmar
economie
7
Felle concurrentiestrijd wordt uitgevochten over ruggen van personeel
Inflatie neemt verder af
BP-pompen in België naar Q8
Vervolguitgifte staatslening
Stroomfolder leesbaar in donker
Beraad over sluiten Houtribdijk
economiewijzer
Luzac College
Inschrijven kan nog net
iUsjen (m één jaar'.
Bundesbankpresident
is nog niet bang voor
crisis op wereldschaal
5V2°/O STAATSLENING 1998
PER 15 JANUARI 2028
zaterdag 5 september 1998
Resultaatgericht schoonmaken, belevingsschoon, tippend
zuigen. Het is onderdeel van de nieuwe werkwijze in de
schoonmaakbranche. De schoonmaakbedrijven zijn verwik
keld in een felle concurrentieslag en de opdrachtgevers zijn
steeds goedkoper uit. Uit een onderzoek van de CNV-Bedrij-
venbond blijkt dat de schoonmakers de prijs betalen.
door Florien van Rees
UTRECHT - Drie sproeisels in
en rond de toiletpot, twee in de
wastafel, spoelen en afnemen
met blauwe lap. Wis-wis met de
witte microvezellap over de te
gelmuur, het handdoekappa
raat en de deuren. Rollenhouder
controleren en tot slot met de
mop de vloer lichtjes dweilen.
Het is het dagelijkse werk van
Anja van Doorn (38), schoon
maakster in dienst van het
Utrechtse schoonmaakbedrijf
Gom Schoonhouden.
Anja en haar ruim veertig colle
ga's zijn rond half zes 's middags
het hoofdkantoor van verzeke
ringsmaatschappij AMEV in
Utrecht binnengedruppeld. Ze
drinken in hun eigen tij d een be
kertje koffie. Daarna gaan de
schorten om en de kaarten in de
prikklok. In een ruimte die het
meeste weg heeft van een wasse
rette staan twee rijen karren
met doeken, sponsjes, sprays en
moppen te wachten. Blauw voor
sanitair, geel voor interieur. Aan
elke kar hangt een kaart met de
te verrichten werkzaamheden.
In de tweeënhalf uur die volgen
worden de hoofdgebouwen van
de bank- en verzekeringsmaat
schappijen Fortis en AMEV,
waar overdag duizenden men
sen werken, geboend, gestoft en
gezogen.
Geen pauze
De schoonmakers hebben geen
pauze, mogen eigenlijk niet met
z'n tweeën werken. „Van al dat
geklep wordt een gebouw niet
schoon", zegt voorvrouw Fati-
ma. En ze krijgen rugpijn van
het bukken. Hun maximumsa
laris is ƒ15,94 bruto per uur.
Wie een schoonmaakdiploma
haalt, krijgt 27 cent meer.
Na een stroom klachten over de
werkdruk heeft de CNV Bedrij-
venbond de schoonmaaksector
laten doorlichten door de Uni
versiteit Twente. De onderzoe
kers brachten een weinig op
wekkend rapport uit. Bijna de
helft van alle werknemers in de
sector klaagt over een toene
mende werkdruk en de arbeids
voorwaarden zijn erbarmelijk.
Volgens het CNV komt dat door
de moordende concurrentie. De
schoonmaaksector is nog jong.
Pas zo'n tien, vijftien jaar gele
den begonnen bedrijven zich te
concentreren op him kernacti
viteiten. Tal van diensten wer
den uitbesteed, waaronder het
schoonmaakwerk. Vanaf dat
moment zag het ene na het an
dere schoonmaakbedrijf het
licht. Hun aantal schommelt nu
al jaren rond de 3.600. Ze heb
ben 143.000 (parttime) werkne
mers in dienst.
Bodemprijs
Al die bedrijven willen groeien.
Maar omdat het aanbod van
werk niet toeneemt, moeten ze
de opdrachten veroveren met
een scherpe offerte. Een situatie
die wantoestanden uitlokt. „El
ke keer denk je dat de bodem
prijs is bereikt, maar als er be
sprekingen zijn over een nieuw
contract of over verlenging van
een oud, kan het altijd weer
goedkoper", zegt CNV-bestuur-
der Jan Kampherbeek.
„De schoonmaakbedrijven zeg
gen dezelfde kwaliteit te kun
nen bieden voor minder geld.
Dat gaat over de ruggen van het
personeel. Het leidt tot gerom
mel met rustpauzes en uren, in
timidatie en gebrek aan aan
dacht voor veiligheid.
Kampherbeeks collega-bonds-
bestuurder Erik van der Baan
schetst de situatie bij motel Van
der Valk in Vianen. Het motel
laat het pand schoonmaken
door het middelgrote bedrijf
Midland Cleaning. „Het is er al
ruim een jaar hommeles. De
klachten lopen uiteen van het
niet uitbetaald krijgen volgens
de CAO en een geheime urenre-
gistratie tot het volledig mond
dood maken van het personeel.
Dat is trouwens niet zo moeilijk,
want ongeschoolde allochtonen
zijn toch al niet het mondigst."
Voor de CNV'ers staat voorop
dat de werkgeversorganisatie in
de schoonmaakbranche, de
Zelfs op de vakbeurs voor de branche moeten de schoonmakers aan de slag.
OSB, de hoofdschuldige is aan
dergelijke situaties. „De OSB
moet een ondergrens stellen aan
wat nog acceptabel is voor het
personeel. De werkgevers moe
ten tegen een opdrachtgever
durven zeggen: 'Als het goedko
per moet clan kan dat, maar dan
stofzuigen we niet langer vijf
keer per week maar slechts twee
keer. Mijn personeel kan geen
ijzer met handen breken'. De
groten willen dat wel, maar al
leen als de kleintjes volgen, en
die doen dat niet."
Restpost
De opdrachtgevers hebben ook
schuld aan de hoge werkdruk.
Schoonmaakwerk is een rest
post die zo min mogelijk mag
kosten. En de meeste bedrijven
vinden het niet belangrijk wie
de boel schoonmaakt, als het
maar gebeurt, en goed ook. Ver
antwoordelijkheid voor wie de
opdracht uiteindelijk uitvoert,
ontbreekt. Een gunstige uitzon
dering vormt bank-verzekeraar
Fortis/AMEV. Die heeft, welis
waar onder druk van de vak
bonden, in zijn contract met
Gom laten opnemen dat Gom
zich op het sociale vlak verant
woordelijk toont voor zijn
schoonmakers.
Ook lijkt het bedrijf zich te rea
liseren dat iedere handeling tijd
en dus geld kost. Het eigen per
soneel van de bank wordt dan
ook geacht zelf zijn koffiebeker-
tjes naar het keukentje te bren
gen en geen proppen op de grond
te gooien of snot onder de stoel
te plakkenAls dat toch gebeurt,
wordt het alleen opgeruimd als
er in het contract extra uren zijr.
opgenomen.
Winterjassen
Het hoofd van de Gom-schoon-
makers in de panden van Fortis
en AMEV, Jacco Strookman, is
een tevreden mens. Het materi
aal is in orde, hij heeft een eigen
kantoortje, onderhoudt per
soonlijk contact met de leden
van zijn ploeg en kan goed over
weg met zijn opdrachtgever.
Maar het kan ook anders, vertelt
hij. „Ik heb ook gewerkt in het
Rijksinstituut voor Volksge
zondheid en Milieu in Biltho-
ven. Een groot complex met veel
gebouwen en gevoelige appara
tuur. We zaten er in de voorraad
kamer, naast alle schoonmaak
middelen. We moesten werken
met winterjassen aan, omdat er
geen verwarming was en de
ruimtes waren brandgevaar-
lijk."
Enige betrokkenheid is ook ver
eist voor het laten slagen van de
nieuwe manier werkwijze in de
branche: het resultaatgericht
schoonmaken. Kort gezegd
komt dat neer op schoonmaken
wat vies is en vooral zorgen dat
het er schoongemaakt uitziet,
'belevingsschoon'. Bij dit 'slim-
foto Roland de Bruin/GPD
mere' schoonmaakwerk wordt
minder strak vastgehouden aan
het dagelijkse programma en
van de schoonmakers wordt in
zicht verwacht in wat nodig is
en wat niet Dan wordt er 'tip
pend' gestofzuigd (alleen waar
wat ligt) in plaats van helemaal.
En er gaat alleen een doek over
de bureaus die er vuil uitzien.
Op die manier kan een schoon
maakbedrijf een scherpere of
ferte uitbrengen en is de op
drachtgever goedkoper uit. En
de schoonmakers worden ver-
antwoordelijker voor hun eigen
werk. Het is de vraag of ze daar
blij mee moeten zijn want de tijd
die ze hebben voor een kantoor-
vloer van 400 vierkante meter
wordt niet ineens uitgebreid
van zestig naar zeventig minu
ten. Maar zij krijgen er wél de
schuld van als de plinten niet
zijn gestoft, de telefoonhoorn
niet glimt en er nog vlekken in
de vloerbedekking zitten. GPD
VOORBURG - De inflatie in Nederland neemt verder af Ver
geleken met een jaar eerder is de consumentenprijsindex van
het CBS in augustus met 1.7 procent gestegen. Dit inflatiecij
fer is het laagste sinds april 1997. Toen bedroeg het 1,6 pro
cent. Bij het huidige lage inflatiecijfer spelen lagere prijzen
voor energie een belangrijke rol
In augustus waren de consumentenprijzen in ons land gemid
deld gelijk aan die in jul iPrijsdalingen en -stijgingen hielden
elkaar goed in evenwicht.
Van augustus 1997 tot en met eind april van dit jaar kwam het
inflatiecijfer uit rond de 2,4 procent, afgezien van een inci
dentele daling in januari die werd veroorzaakt door de zachte
winter. Sinds april is er volgens het CBS sproke van een dui
delijke vermindering van de inflatie. ANP
BRUSSEL - Kuwait Petroleum, met het merk Q8, verwerft op
1 oktober alle 157 benzinestations van British Petroleum (BP)
in België en een truck-stop bij Meer aan de Nederlandse
grens. De bedrijven maakten gisteren een principeakkoord
over de overname bekend.
De bekendmaking komt een dag na de aankondiging van
Shell en Texaco dat ze hun krachten bij verkoop van benzine
in de EU gaan bundelen. Vorig jaar deden BP en Mobil dat al.
Alle Mobil-stations in Europa kwamen toen onder BP-vlag.
De kleinschalige activiteit van benzineverkoop in België past
niet meer in de BP-stategie van marktleiderschap, zegt Ray
mond Brasser, manager voor de Benelux en Frankrijk. Van af
stoten van servicestations in Nederland is echter geen sprake.
ANP
DEN HAAG - Vanaf dinsdag 8 september kan worden inge
schreven op een (tweede) vervolguitgifte van de 5,5 procent
staatslening 1998 per 15 januari 2028.
Die lening is op dit moment f 7,25 miljard groot. De ver
volguitgifte moet vier tot vijf miljard gulden opleveren. Het
gaat om een toonbanklening. De uitgiftekoers wordt dage
lijks vastgesteld en kan doorlopend worden aangepast. De
storting op de lening moet op 17 september plaatshebben.
De nu aangekondigde emissie is de negende vam 1998. Minis
ter Zalm van Financiën heeft daarmee tot nu toe f 37,45 mil
jard uit de markt gehaald. ANP
UTRECHT -Klanten van het Utrechtse energiebedrijf REMU
krijgen dezer dagen een voorlichtingsfolder over stroomuit-
val in de bus die ook in het donker te lezen is
De REMU liet de tips over maatregelen om stroomschade te
voorkomen met fluorescerende inkt drukken. De REMU ver
spreidt de folder in een oplage van 465.000 exemplaren. GPD
ALKMAAR - Een delegatie van het bedrijfsleven uit Noord-
Holland overlegt maandag met Gedeputeerde De Raad van
Economische Zaken in Flevoland over de voorgenomen slui
ting van de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad.
De verbinding gaat op 21 september voor drie weken dicht
voor het snelverkeer wegens werkzaamheden. De Kamer van
Koophandel becijferde donderdag dat de plannen een econo
mische schade van tientallen miljoenen guldens opleveren.
Zij wil op z'n minst uitstel.
Burgemeester De Vreeze van Enkhuizen stuurt met de twaalf
andere West-Friese burgemeesters een brief naar de provincie
Flevoland. Wij zijn verbaasd over zowel het besluit tot slui
ting van de dijk zonder bestuurlijk overleg als over het feit dat
er we via de pers over moesten vernemen, aldus De Vreeze.
van onze redactie economie
AMSTERDAM - Het C A-
concern heeft geen kleding uit
Myanmar in de winkels liggen.
De grote Europese kledingketen
heeft het Burma Centrum Ne
derland laten weten dat zij
achttien maanden geleden al
heeft besloten geen zaken meer
te doen met het door een militai
re junta met harde hand gere
geerde Aziatische land.
Een fatsoenlijk bedrijf heeft in
een land als Myanman niets te
zoeken, is het standpunt van C
A Het Burma Centrum twij
felt er wel aan of het besluit van
C A niet van recentere datum
is dan het concern zegt. Het
jaarverslag over 1997 van So-
cam, een C A-dochter die bij
leveranciers controleert of zij de
gedragscode van het concern
naleven, vermeldt volgens het
centrum Myanmar nog wel. Dat
berust volgens een woordvoer
dervan C A echter op een mis
verstand. Het verslag meldt My
anmar als onderdeel van een
cluster van landen die de aan
dacht hebben als afnamegebie-
den. „Mij is van alle kanten ver
zekerd dat rond de anderhalf
jaar geleden besloten is de han
del met het land te staken", al
dus de woordvoerder.
IHC Caland
C A is het tweede Europese
bedrijf deze week dat meldt niet
langer actief te zijnin Myanmar.
Eerder deze week zei de Zweed
se telecomreus Ericsson de con
tacten te hebben beëindigd.
Het Burma Centrum houdt be
drijven die in Myanmar actief
zijn medeverantwoordelijk
voor de onderdrukking in het
land. Het centrum spoort samen
met andere organisaties de con
cerns, waaronder ook IHC Ca
land, aan hun verantwoorde
lijkheid te nemen. Het militaire
bewind gebruikt buitenlandse
investeringen nauwelijks voor
de opbouw van de samenleving,
stellen de organisaties, maar
gaan grotendeels naar het leger.
Eind vorig week concludeerde
de arbeidsorganisatie IKO van
de VN dat de junta in Myanmar
de bevolking ziet als een onein
dige voorraad gratis arbeids
krachten. ANP
Advertentie
Het Luzac College is een particuliere school
voor versneld onderwijs MAVO, MAVO en
VWO. De belangrijkste kenmerken van het
Luzac-onderwijs zijn:
laatste twee klassen MAVO/HAVO
of VWO in één jaar
veel aandacht voor de leerling
intensieve examentraining
les in kleine groepen
studievaardigheidstraining
indien nodig aanpak van faalangst
diploma via schoolonderzoeken en
centraal e
Geïnteresseerd? Bel het landelijk secretariaat Luzac College
070 - 350 84 55
Vestigingen van het Luzac College
Alkmaar 072 515 6511
Amsterdam 020 428 65 60
Arnhem 026 442 81 68
B'sda 076 522 09 45
DenHaag 070 358 83 23
Eindhoven 040 246 59 78
HHversum 035 6854011
Bergen op Zoom 0164 233390
Sfflarö 046 451 67 65
Rotterdam 010 436 99 67
Utrecht 030 2322797
Zwolle 038 42200 18
Schoten (Belffèl C0323 6851105
U vindt ons ook op internet:
http://www.luzac.nl
In Indonesië komt het regelmatig tot uitbarstingen van geweld, waarbij de inwoners hun woede koelen op de winkels van etnische
Chinezen die ze aansprakelijk stellen voor de economische ellende.
foto AP
door Pauline van de Ven
Economische crises in de wereld worden
aangepakt door het Internationaal Mo
netair Fonds (IMF) en de Wereldbank. In die
volgorde want het IMF is de baas. Zelfs ach
teraf is het moeilijk hun aanpak te beoorde
len. Je kunt niets vergelijken. Je weet nooit
hoe het was gelopen als ze het anders had
den gedaan.
Wat opvalt is: ze doen het ook nooit anders.
Er is één standaardrecept waarmee elk pro
bleem te lijf wordt gegaan Het recept luidt:
geef het noodlijdende land een lening en stel
aan die lening drie voorwaarden. Eén: dat ze
de rente verhogen. Twee: dat ze de over
heidsuitgaven verlagen. Drie: dat ze het
verkeer van geld en goederen vrijer maken.
Dan komt de rest vanzelf.
De aanpak is typisch voor bankiers. Je zou
kunnen zeggen dat er twee manieren zijn om
tegen de economie aan te kijken. Als ban
kier, of als ondernemer. In de ogen van de
bankier draait de economie in de eerste
plaats om het geld. In de ogen van de onder
nemer draait de economie in de eerste plaats
om de goederen. In een crisis zullen ban
kiers altijd eerst proberen het geld gezond te
maken en dan volgt de rest - denken ze -
vanzelf. Om het vertrouwen in het geld te
herstellen, verhogen ze de rente. Het geld
vlucht dan niet weg, maar blijft beschik
baar in het land, al is het tegen een hoge ren
te. Ondernemers zullen daarentegen eerst
de productie op gang willen brengen. Die
willen de rente juist verlagen. Met het risico
dat het geld emigreert.
De twee visies staan op voet van oorlog en
het heeft me altijd verbaasd hoe ze in de eco
nomische theorie op gelijke voet naast el
kaar mogen voortleven. Niemand doet een
poging uit te maken welke de juiste is. Dat
neemt niet weg dat juist dit iets is, waarover
iedere econoom een mening heeft, en een
krachtige ook. De ervaring leert dat deze
mening niet ter discussie staat. Heeft ie
mand eenmaal een keuze gemaakt dan
wordt daaraan vastgehouden tot de dood
erop volgt. Ik schat dat de gemiddelde eco
noom drie minuten nodig heeft om erachter
te komen waar zijn gesprekspartner in dit
opzicht staat. Andersdenkenden worden als
mild gevaarlijk beschouwd en veel econo
mische organisaties bevatten louter gelijk
gestemde zielen.
Ook in het IMF klopt, sinds jaar en dag, één
hart, het hart van de bankier. In mij klopt
sinds jaar en dag het hart van mijn overle
den grootvader, firmant van Schellens
Marto die trijp maakte voor treinmeubilair
toen de trein nog op tijd reed. Het aller
slechtste wat je in een economische crisis
volgens mij kunt doen is de rente verhogen.
De teruglopende afzet en wanbetalende
klanten waar een bedrijf in elke malaise
mee te kampen heeft, zijn al genoeg om de
best geleide onderneming in het faillisse
ment te storten. Stapel daar een krachtige
rentestijging bovenop en je ontketent een
domino-effect waardoor de economie ver
schrompelt als een doorgeprikte luchtbal
lon, een verschijnsel dat in vakkringen be
kend staat als 'contractie'.
Contractie is wat Azië nu ondergaat. Het is
niet naast de deuren niet iedereen zal ervan
van onze redactie economie
FRANKFURT - President Tiet-
meyer van de Bundesbank ver
wacht niet dat de onrust op de
financiële markten zal uitlopen
op een internationale recessie.
Ook ziet hij in de huidige situa
tie geen aanleiding de rente in
Duitsland te verlagen om de
beurzen te steunen.
Volgens Tietmeyer zijn de Ver
enigde Staten en Europa sterk
genoeg om de problemen in het
Verre Oosten, Rusland en La-
tijns-Amerika aan te kunnen.
„Het is duidelijk dat er in eilkele
regio's kritieke ontwikkelingen
zijn Maar om nu te zeggen dat
de wereld in een financiële crisis
zit, gaat te ver. We moeten
waakzaam blijven, maar ik zie
geen tekenen van een wereldde
pressie aan de horizon", aldus
Tietmeyer op een bijeenkomst
met financiële journalisten.
In de inzinking op de westerse
effectenbeurzen ziet de Bundes
bank-president geen crisis
symptoom. De aandelenkoersen
waren de afgelopen maanden op
een niveau gekomen dat ze
kwetsbaar maakte voor een te
rugval, zo zei hij. „Een zekere
correctie hing in de lucht."
Ook over de koersval die de dol
lar de afgelopen dagen liet zien,
maakt Tietmeyer zich niet al te
druk. Hij wijt die vooral aan
technische oorzaken, en niet
aan fundamentale factoren.
Veel valutahandelaren schrij
ven de zwakte van de dollar toe
aan vrees voor gevolgen van een
verslechtering van de situatie in
Latijns-Amerika voor de VS.
Een verlaging van de rente dooi
de Bundesbank zou volgens
Tietmeyer 'niet passen in de
Duitse of de Europese context'.
Het rentepeil in Duitsland staat
de groei van de economie niet in
de weg, zo verklaarde hij. Een
verlaging kan zelfs contrapro
ductief werken. „De ervaring in
Japan heeft laten zien dat een al
te soepel monetair beleid zeer
problematisch kan zijn."
RTR/DPA/KRF
wakker liggen dat zich daar de grootste cri
sis uit de naoorlogse geschiedenis afspeelt,
groter dan die in de jaren dertig in de Ver
enigde Staten en Eurojja en ook groter dan
die in Latijns-Amerika in de jaren tachtig.
Miljoenen zijn zonder werk en zonder wo
ning. Er is honger.
Het medicijn van het IMF voorziet in rente
stijgingen die begin dit jaar opliepen tot bo
ven de 20 procent. In het geval van Indone
sië zelfs tot boven de 50 procent. De hoge
rente ontketent een vloed van faillissemen
ten onder bedrijven, die in Azië met veel
krediet werken. Hierdoor krimpt de bedrij
vigheid in de hele regio. In Indonesië dit jaar
met een verbijsterende 15 procent.
Verzet
Maar het verzet groeit. Thailand en Maleisië
beramen verboden stimuleringsplannen
Thailand wil een kanaal graven van de Golf
van Thailand naar de Zee van Andaman,
een kostbaar poject dat de zeeweg tussen
Europa en de olielanden in het Midden-
Oosten 3.000 kilometer moet afsnijden.
Harvards topeconoom Jeffrey Sachs pleit
voor verlaging van de rente. Én Paul Krug-
man. een van 's werelds bekendste econo
men, betoogt deze week in een opmerkelijk
artikel in 'Fortune' dat het standaardrecept
van het IMF niet werkt. De rente moet om
laag en de kapitaalvlucht desnoods verhin
derd met bureaucratische maatregelen,
schrijft hij.
Veel water zal nog wel door de Straat van
Malakka vloeien eer de koers wordt verlegd,
maar het inzicht groeit dat de pil van het
IMF de kwaal verergert. GPD
VERVOLGUITGIFTE
inschrijving toonbankuitgifte, dagelijks, Ie beginnen op 8 september a
via banken en commissionairs; in veelvouden van
NLG 1.000,- nominaal
koers uitgifte wordt dagelijks vastgesteld; is doorlopend aan te passen
rente jaarlijks per 15 januari
oorspronkelijke
looptijd
resterende
looptijd
storting
aflossing
lening-
voorwaarden
schuldregister-
inschrijvingen
nadere
inlichtingen
30 jaar vanaf 15 januan 1998
29 jaar en 118 dagep vanaf 17 september 1998
op 17 september 1998
op 15 januari 2028 wordt het uitstaande bedrag van de lening
a pari aflosbaar gesteld; gehele of gedeeltelijke vervroegde
aflossing is niet toegestaan
verkrijgbaar bij banken en commissionairs
ten minste nominaal NLG 10.000,- op te openen rekeningen
bij uw bank of commissionair, voor vragen met betrekking tot
het schuldregister kunt u zich wenden tot het Agentschap van
het Ministerie van Financiën 020 581 07 00
