Nieuwe man
zowel watje
als macho
Speuren naar oude appels
Basmati is prins
van alle rijst
tafel en trend
39
zaterdag 5 september 1998
Zo eens in de drie maanden wijden de vrouwenbladen zich aan 'de
ideale man'. Opvallend genoeg komt hun droombeeld verdacht
dicht in de buurt van hoe de moderne man zegt te zijn. Alleen: „Wat
vrouwen van ons willen, daar trekken we ons niets van aan."
Het is even slikken voor de ar
me man die in een onbewaakt
ogenblik de weerslag van de pa
neldiscussie in de 'AvantGarde'
onder ogen krijgt. Het vrouwen
blad laat vijf moderne meiden los
jes filosoferen over de ideale man,
maar in hun kritiek hebben ze
meer weg van een verbaal vuurpe
loton dan van een zinvol discus
siepanel.
Uit vier pagina's vol grimmig ge
weeklaag doemt het beeld op van
een zwak en meelijwekkend we
zen. Zelfs een kleine selectie van
uitspraken laat niets aan duide
lijkheid te wensen over: mannen
zijn kleinzerig, emotioneel niet
erg sterk en bang voor ambitieuze
vrouwen. Ze hebben een lagere so
ciale intelligentie, zijn minder ge
disciplineerd en vermaken zich in
hun eentje slechter dan vrouwen.
Mannen zijn, om kort te gaan, op
ieder terrein het zwakkere ge
slacht.
Als de vrouwen de executie met
kennelijk plezier hebben voltrok
ken, blijft er nog een enkele alinea
over voor het ideaalbeeld dat de
vijf voor ogen staat. Of beter: voor
het zware eisenpakket waaraan
De Nieuwe Man behoort te vol
doen. Frederike, een 32-jarige sti-
liste, weet bij voorbeeld exact wat
ze wil: 'De macho van weleer zal
vandaag de dag behalve stoer ook
gevoelig moeten zijn en bovendien
wat te melden moeten hebben'.
Het is al vaker gememoreerd: de
hedendaagse man heeft het zwaar
te verduren. Ingeklemd tussen de
vermeende instincten van de do
minante jager en de verfijnde ge
voeligheid van de moderne mens
zou hij gebukt gaan onder een
kanjer van een identiteitscrisis.
Minstens een keer per kwartaal
laat het complete scala aan vrou
wenbladen gretig z'n licht schij
nen over de grote verwarring
waaraan de man ten prooi zou zijn
gevallen.
Vrouwelijke trekken
Zelfs een gerenommeerd weten
schappelijk tijdschrift als 'Natu
re' werpt zich volop in de strijd
rond de vraag die Freud al tergde:
'Was will das Weib?' Welde vrouw
valt eerder voor een man met wat
vrouwelijke trekken ('eerlijk en
vertrouwenwekkend') dan voor
een vent met zo'n uit eikenhout
opgetrokken kop als die van de
'Marlboro-man', zo blijkt uit het
Amerikaanse onderzoek dat het
tijdschrift onlangs plaatste. Vrou
wen zouden de gelaatstrekken van
deze ouderwets stoere man als
'koel en onbetrouwbaar' beoorde
len en daarom als onaantrekke
lijk.
Die uiterlijke voorkeuren worden
bovendien doorgetrokken naar
het innerlijk. Naar vernieuwde re
ceptuur zou De Nieuwe Man im
mers ook van inborst zachter en
vriendelijker zijn dan de ouder
wetse macho. Hij doet als sjabloon
zelfs verdacht veel denken aan de
gevoelvolle liedjeszanger die met
zijn emotionele voordrachten half
Nederland in zijn greep houdt.
Marco Borsato als nieuw manne
lijk rolmodel? Hoofdredacteur Jan
Heemskerk van het glossy maga
zine 'Mgn' moet even wennen aan
het idee, maar bij nader inzien kan
hij tot zijn eigen pret wel meegaan
in die gedachtengang. Want de
zanger is in zijn werk bij uitstek
emotioneel en komt in de publici
teit over als een zachtaardig en ai
mabel mens. „En toch is hij onte
genzeglijk mannelijk. Niemand
zal van Borsato zeggen dat hij een
doetje is."
Gorillagedrag
Zelf zou Heemskerk kiezen voor
een ander voorbeeld van De Nieu
we Man. Eentje die voldoet aanhet
modebeeld van dit moment, dat
duidelijk opschuift in de richting
van 'feminien en jong'. Qua uiter
lijk is Leonardo di Caprio het rol
model van deze tijd, vindt de
hoofdredacteur. „Hij is niet zozeer
vrouwelijker, zoals sommigen be
weren, maar mannelijk op een
subtielere manier. In elk geval is
ook hij geen watje. Volgens de pers
verslij t hij de complete top van het
mondiale modellenwereldje."
Eigenlijk is het een prestatie van
formaat die de moderne man heeft
neergezet, als we Heemskerk mo
gen geloven. Een generatie terug
was de man immers hèt borstroffe-
lende gorillagedrag nog nauwe
lijks voorbij. 'Nodeloos macho en
stuitend eendimensionaal', zo was
het. Een gemankeerd mens met
een arm gevoelsleven. Maar de
mannelijke voorhoede trok zich de
groeiende kritiek van feministi
sche zijde wel degelijk aan. Alleen
maar praten over 'vrouwen, voet
bal en neuken' werd ook wat saai
op den duur. De zachte jarenze-
ventigman schikte zich daarom
meer naar de wensen van de
vrouw, meer zelfs dan goed voor
hem was, meent Heemskerk. „De
feministen hadden in hun kritiek
groot gelijk. Maar van de weerom
stuit pasten veel mannen zich wel
erg goed aan. Ze lieten over zich
heenlopen."
En dat kan van De Nieuwe Man,
onder wie vanzelfsprekend de
trendy lezers van het magazine
'Man', niet worden gezegd. Die is
'emotioneel opener en meer com
pleet' dan de ouderwetse macho,
zonder het kruiperige gedrag van
de feministenvriend. „Het palet
van de man is veel breder gewor
den. Hij combineert zachte kanten
moeiteloos met hardere. Dat
maakt hem meerdimensionaal en
Zacht en gespierd tegelijk, dat is de ideale man.
foto Jacques Zorgman
dus leuker. Mannelijkheid heeft
niets meer te maken met spierbal
len; we hebben een fijnzinniger
manbeeld gekregen."
Een beeld ook dat niet meer zo af
hankelijk is van wat wouwen van
mannen denken. Een hele gerust
stelling voor de nog niet zo heel erg
nieuwe man met ambitie: „Die
machopose van vroeger was juist
om de vrouwen te behagen. Nu
kan een man veel beter met zijn
gevoelens omgaan, maar doet hij
dat niet omdat vrouwen het ver
langen. Dat houdt hem niet meer
bezig."
Yuppie-macho
Alles goed en wel, maar het gros
van de mannen is nog lang niet toe
aan deze nieuwe superrol, menen
de vrouwenbladen. Die meerder
heid zit nog gewoon op de bank en
zapt. Of hij bevindt zich midden in
de eerder genoemde identiteitscri
sis, zoals psycholoog Bob Vasant
beweert. Volgens hem zijn mannen
inderdaad de kluts kwijt sinds de
koelere vuppie-macho uit de jaren
tachtig heeft afgedaan en de zach
te waarden van het flower power-
type uit de beginjaren zeventig
aan een herwaardering toe zijn.
Toch hebben ook deze tobbende
ploeteraars wat progressie ge
boekt. Want de 'watcho', die wat
nerveuze combinatie van zorgend
watje en vertwijfelde macho, be
weegt zich heel voorzichtig toe
naar het model van De Nieuwe
Man. Nog altijd wat verward,
maar dat is niet meer dan logisch,
vindt cultuursocioloog Carl Roh-
de die trends in man-vrouwver
houdingen onderzoekt.
De decennialange inhaalslag van
de vrouw is de man immers met in
z'n kouwe kleren gaan zitten:
„Mannen zijn niet meer van natu
re superieur. Dat doet pijn en
brengt onzekerheid. Er wordt ook
voor het eerst echt denigrerend
over hen gepraat. 'Male bashing'
heet dat. De man wordt dan afge
schilderd als oetlul of lustobject
en de vrouw heeft de broek aan.
Vandaar dus dat zoeken naar de
eigen identiteit, een tocht die vol
gens Rohde meer en meer mannen
met goed gevolg afleggen. Ze kun
nen zichzelf beter redden en heb
ben vrouwen niet meer zo erg
nodig om 'emotioneel op te parasi
teren'. Mannenproblemen worden
onderling zelfs gedeeld, al zal dat
niet gaan op de typische vrouwen
manier van 'samen op de bank je
gevoelens een keertje of twintig
analyseren en herbeleven'.
Lex de Jonge
Geef Hennie Rossel uit het Gelderse
Vorden vijf appels en hij kan uren
vertellen. Rossel wordt niet lyrisch van
huis-, tuin- en keukensoorten als Cox
Orange of Elstar, maar van nostalgische
oude rassen zoals de Wienzoern, het
Ziedn Hempke of de Lunterse
Pippeling. Op zaterdag 12 september
kan hij zijn hart ophalen. Dan houdt de
Noordelijke Pomologische Vereniging,
waarvan hij bestuurslid is, weer een
determineerdag. Iedereen die een
onbekende appel of peer in de tuin heeft,
kan dan de vruchten laten zien bij Erve
Brooks in Gelselaar (Gelderland).
Op de tafel liggen dikke boek
werken met prachtige illu
straties. Appels en peren worden
in al hun glorie getoond, met dui
delijke beschrijvingen van smaak
en uiterlijk. De pomologen ge
bruiken die geschriften om onbe
kende vruchten bij het goede ras
onder te brengen. Het eerste wat
opvalt in de lange lijsten is de
enorme verscheidenheid: de
Noordelijke Pomologische Ver
eniging is zelf al in het bezit van
zo'n 1000 rassen, maar er zijn er
nog zeker twee keer zoveel
Wie in de gemiddelde groenten-
winkel kijkt, vindt van die veel
heid weinig terug. Met een appel
ras of vier houdt het daar wel op.
„Doodzonde. Het is wel begrijpe
lijk dat fruittelers daarop zijn
overgeschakeld, want bijvoor
beeld de Jonagold en de Cox Oran
ge dragen veel vruchten, zijn goed
te bewaren en vallen bij veel men
sen in de smaak. Maar er zijn zo
veel meer leuke appels, die bijna
niemand meer kent", zegt Hennie
Rossel spijtig.
Cultuurgoed
De Vordenaar is bestuurslid van
de Noordelijke Pomologische Ver
eniging, die niet alleen de oude ap
pels terug wil brengen omdat ze
lekker zijn en er leuk uitzien, maar
vooral omdat al die rassen bij het
cultuurgoed van ons land beho
ren. „Vergeet niet dat die rassen
door de mens zijn gekweekt, echte
cultuur dus. En die hoogstambo-
men vormen een prachtig onder
deel van het boerenlandschap en
Drentse Bellefleur.
hebben een belangrijke ecologi
sche functie als leefgemeenschap
voor insecten en vogels."
Vroeger stonden op elk boerenerf
wel een paar fruitbomen. Appels
waren er niet alleen om zo op te
eten, maar ook om te drogen, tot
moes te maken of te verwerken in
Hete Bliksem. Al die doeleinden
vroegen om verschillende rassen.
De consument van tegenwoordig
wil gewoon een lekkere handappel
die zeker een week op de fruit
schaal kan blijven liggen Voor
zoete appels als Dijkmans Zoet is
al helemaal geen markt meer,
want wie eet er nu nog Hete Blik
sem?
Rossel: „Toen de boeren specialis
ten werden, moest het erf efficiën
ter worden ingedeeld. Je kreeg
zelfs een rooipremie als je de oude
hoogstambomen kapte, want
hoogstamteelt was inefficiënt en
duur aan plukkersloon. Dat de
professionele telers daarin mee
gingen, is best te begrijpen, maar
voor de particulier gelden al die
bezwaren natuurlijk niet. Die
hoeft geen enorme opbrengsten of
appels die weken goed blijven, die
wil gewoon een leuke appelboom
met niet zo algemene vruchten."
De pomologische vereniging doet
er alles aan om mensen te stimule
ren hun oude hoogstammers goed
te onderhouden en bij nieuwe aan
plant eens te kijken naar de golden
oldies onder de appelrassen. Die
zijn niet te vinden bij het gewone
tuincentrum, maar de vereniging
kan geïnteresseerden wel aan
adressen van kwekers helpen. „De
Engelse wintergoudpearmain is
bijvoorbeeld een heel fijne appel.
Maar er zijn meer schoonheden.
De Zigeunerin bijvoorbeeld, een
echte beauty. En het Oranje-ap
peltje, dat vroeger precies op ko
ninginnedag in augustus rijp was.
Notabelen hielden zich ook bezig
met het telen van fruit. Daaraan
hebben we onder meer de Notaris
appel, de Lunterse Pippeling en de
Gravensteiner te danken."
Volgens Rossel zijn de bekende ap
pelrassen die bij de groenteboer
zijn te krijgen wel lekker, maar ze
zijn minder geschikt om in de ei
gen tuin te zetten. „Die appel ken
ikdenken mensen vaakDie boom
wil ik ook. Maar ze vergeten dat
die appels geteeld worden met een
heel precies bespuitingsregime. In
de gewone tuin, waarin je bij voor
keur niet spuit, wordt dat niks. Ik
zal niet zeggen dat al die oude ras
sen per definitie goed zijn of lek
ker, maar het is zo leuk om eens
wat anders in je tuin te hebben dan
het geijkte. En je kunt, als je niet
wilt spuiten, rassen uitzoeken die
niet zo gevoelig zijn voor allerlei
ziektes."
Oude rassen
De pomologische vereniging heeft
haar bezit aangeplant in Frede-
riksoord, in het tuinencomplex
Land van Weldadigheid. Daar is
als attractie onder andere een
boomgaard van 10 hectare te zien
met 600 rassen appels, peren en
pruimen. Maar nog steeds zijn de
pomologen op jacht naar exem
plaren van oude rassen die ver
dwenen leken. Op de determineer
dag in Gelselaar, op zaterdag 12
september, is iedereen welkom die
een bijzondere appel- of peren
boom in de tuin heeft. De kenners
kunnen dan de naam opzoeken en
vinden wellicht een nieuwe verlo
ren gewaande 'Rembrandt' tussen
de meer algemene vruchten. „Voor
een leek is dat misschien niet te
snappen, maar als wij een exem
plaar vinden van zo'n oud ras dat
verdwenen leek. dan zijn we echt
vreselijk blij."
Frederike Krommendijk
De determineerdag in Erve Brooks in
Gelselaar (Gelderland) begint zater
dag 12 september om tien uur. Bezoe
kers zijn van harte welkom. Wie appels
of peren wil laten determineren, moet
zeker vier vruchten van dezelfde soort
meenemen Inlichtingen- 0575 -
55.28.28
Engelse kookboekenschrijfster Roz Denny. foto's Tom Croes
Rijst en religie lijken uitslui
tend met elkaar verbonden
te zijn in landen waar de bevol
king geheel afhankelijk is van
een oogst. Maar er zijn ook wes
terlingen die 'iets' voelen voor
de diepere betekenis van het
eten van rijst. Zo besloot Roz
Denny pas tot verkoop van
haar huis. toen ze een keer bas-
mati-rijst stond te koken: „Op
het moment dat voor de zoveel
ste keer mensen kwamen kij
ken had de geur zich door de
hele woning verspreid en de
verkoop was binnen no-time
beklonken. Dat het koken van
basmati 'a warm welcome' is, is
een gezegde waar ik me sinds
dien helemaal in kan vinden."
Boeiende wetenswaardighe
den worden tijdens de work
shop van de Engelse schrijfster
annex tv-kok afgewisseld door
ervaringen 'uit eigen keuken'
In het hoofdkwartier van Tilda
rijst, internationaal marktlei
der op het gebied van basmati-
rijst en sinds vorig jaar actief in
Nederland, ontvangt Roz Den
ny de culinaire pers. Roz is ara-
bisch voor rijst en daarover
gaat het vandaag in de rijstpel-
lerij aan de Theems.
De meeste rijst wordt gegeten
op de plek waar het groeit;
slechts een fractie van de 550
miljoen ton die jaarlijks wordt
geproduceerd, wordt geëxpor
teerd. Wereldwijd zijn er meer
dan 14.000 rijstvariëteiten. De
kortste soort is de Spaanse
bomba (minder dan 5 mm), de
langste (langer dan 6 mm) is
basmatiafkomstiguit de noor
delijke gebieden van India en
Pakistan. Het zuiden van Euro
pa is van oudsher bekend met
de kortkorrelige Japonica.
Noord-Europeanen geven over
het algemeen de voorkeur aan
Indica-rijstsoorten die een lan
gere, hardere en drogere korrel
hebben.
Voorkeuren
Voor elke rijstsoort is er een
aparte bereiding, variërend
van de absorptiemethode
waarbij de rijst met kokend
water wordt overgoten en met
een deksel op de pan wordt gaar
gestoomd tot de 'open pan me
thode'. Het hangt er helemaal
van af waar je woont: in ons
land moet de rijst stevig zijn en
beet hebben, in Aziatische lan
den wordt de voorkeur gegeven
aan 'kleefrijst'.
Bij basmati, die wordt be
schouwd als de beste rijstsoort
ter wereld en afkomstig is van
de voetheuvels van het Hima-
layagebergte, is (bij de afgeslo
ten pan-methode) de verhou
ding één kopje rijst, anderhalf
kopje water. Voor een perfect
resultaat moet de 'Prins van de
rijst' 10 tot 12 minuten worden
gekookt. Belangrijk is wel dat
na het koken de rijst 5 minuten
dient na te garen.
Door de hoge prijs is basmati in
India een feestri jst; alleen bij
bijzondere gelegenheden komt
deze soort op tafel. Van sommi
ge religies mogen geen uien en
knoflook worden gegeten bij
rijst, in tegenstelling tot andere
gedeelten van India waar de ui
en zodanig worden gebruind
dat ze karameliseren. als fini
shing touch op bepaalde birva-
Kenmerkend voor basmati is
de uitzonderlijk lange droge
korrel met z'n uitzonderlijk
aroma. Het is een rijstsoort die
meer water dan andere soorten
absorbeert en bij het koken wel
langer wordt maar niet breder.
Roz Denny, die meer dan twin
tig kookboeken op haar naam
heeft staan, medewerkster is
van BBC's 'Food and Drink" en
een veelgevraagd adviseur is in
de levensmiddelenindustrie,
geeft de voorkeur aan basmati-
rijst 'waar je even de tijd voor
moet nemen'. Voorgekookte
rijst is bij hoge temperaturen
gestoomd en is steviger, maar
verliest een deel van z'n na
tuurlijkaroma Het is net als bij
pureepoeder van de aardappel,
de bereiding is snel en makke
lijk; maar de rijst heeft geen
smaak.
Lang niet iedereen blijkt op de
hoogte te zijn van de verschil
lende kwaliteiten. Voor rijst -
die na te zijn gedorst, gedroogd
en bewerkt net als wijn moet
rijpen - geldt helaas geen ap
pellation controlée, stelt Roz
Denny vast, die een uitgespro
ken liefhebber is van de Indiase
keuken.
Wat de Indonesische keuken is
voor ons land, is volgens haar
de Indiase keuken in Engeland;
er zijn zelfs restaurants die ge
specialiseerd zijn in een be
paalde regio. „Want gerechten
die in het noorden worden ge
geten, zijn bijvoorbeeld veel
rijker van smaak dan die in het
zuiden. Veel van de pilavs en
biryani's bevatten specerijen
combinaties die een erfenis zijn
uit een roemrijk handelsverle
den."
Top 5
Voor wie de proef op de som wil
nemen en wil kennismaken met
de 'echte Indiase keuken', bij
voorbeeld in het op culinair ge
bied swinging Londen, heeft
Roz Denny hag^ persoonlijke
restaurant-top 5 samengesteld:
1. Porte des Indes, 22 Bryans-
ton Street, London W1
2 Tamarind, 20 Queen Street,
London Wl.
3. Bombay Brasserie, Court-
field Close. Courtfield Road.
London SW7.
4. Café Spice Namaste, 15 Pres-
cot Street. London E1
5 Rasa. 6 Dering Street, Lon
don Wl.
Ellen Scholtens
Basmati-rijst wordt geteeld aan de voet van de Himalaya.
