Het publiek moet D-Day in elke zenuw voelen Liefde is voor Menno Buch niet weggelegd Steven Spielberg aan het front reportage 29 zaterdag 5 september 1998 Vorig jaar werd op het Filmfestival van Venetië door de nieuwe directeur Felice Laudadio de Amerikaanse cinema ternauwernood geduld. Met zijn 55ste editie gaat het oudste filmfestival ter wereld dit jaar compleet overstag en beleeft het Lido een invasie van Hollywood zoals hier nooit eerder werd meegemaakt. De toon is meteen stevig gezet met als openingsfilm Saving Private Ryan (Nederlandse première 17 september) waarvoor niet alleen regisseur Steven Spielberg maar tevens zijn ster acteurs Tom Hanks en Matt Damon hun opwachting hebben gemaakt. En anders dan bij de Amerikaanse lancering van zijn hevig imponerende oorlogsfilm het geval was, blijkt Spielberg nu bereid een interview te geven. 'fff'? Steven Spielberg arriveerde woensdag op het Filmfestival van Venetië, waar zijn nieuwste film Saving Private Ryan wordt gepresenteerd. foto Francesco Proietti Bellini Zijn eigen zoon zal pas naar Sa- ving Private Ryan mogen kij ken als hij veertien jaar oud is. Maar voor iedereen boven die leef- tij d acht Steven Spielberg het nut tig als men eens geconfronteerd wordt met een film die onbarm hartig inpepert hoe oorlog er écht uit ziet. En liever dan meer recente gewapende conflicten als aanlei ding te gebruiken, greep Holly- woods meest succesrijke cineast naar de Tweede Wereldoorlog; „Want niemand kan betwisten dat toen de Amerikaanse inspannin gen bittere noodzaak waren. Om dat de uitkomst van die oorlog de toekomst zou bepalen voor de tweede helft van onze eeuw. Dat zou een totalitaire samenleving worden of een vrije, democrati sche samenleving." Ongegeneerd patriottisme is een paar decennia uit de gratie ge weest, maar Steven Spielberg gaat er prat op: „Ik heb vader landsliefde altijd belangrijk ge vonden. Ik ben altijd een ouder wetse patriot geweest, wat me nooit verhinderde om op de De mocraten te stemmen. Ik ben altijd gekant geweest tegen het cy nisme waarmee Amerikanen afge ven op hun eigen land. Net zoals heel veel Amerikanen ben ook ik vaak teleurgesteld, om niet zeggen gedesillusioneerd door onze lei ders gedurende de afgelopen der tig jaar. Maar dat heeft geen afbreuk gedaan aan mijn onver sneden trots op wat de generatie van mijn vader gedaan heeft voor de verdediging van een vrije we reld." Realistisch Saving Private Ryan opent met een overweldigend realistische re constructie van de geallieerde lan ding in Normandië, geconcen treerd op de bloedstollende ervaringen van een door Tom Hanks aangevoerde compagnie. Pas daarna ontvouwt zich het ei genlijke verhaal. Op een admini stratief hoofdkwartier ontdekt men dat in een week tijd drie zo nen uit een en dezelfde familie Ry an zijn gesneuveld en dat een vier de zoon zich nog op een onbekende positie moet bevinden aan het chaotische front in het Franse achterland. Hanks krijgt de op dracht met een patrouille deze sol daat Rvan op te sporen en in vei ligheid te brengen, opdat diens moeder niet ook nog een vierde condoleancebrief hoeft te incasse ren. Vrijwel heel Hanks' eenheid komt te sneuvelen teneinde deze ene soldaat te kunnen redden. Het lijkt een absurde missie waar mee in tactisch opzicht geen winst is te behalen, maar Spielberg maakt ermee duidelijk dat - an ders dan de Duitsers - de Ameri kanen vochten voor principes, idealen, menselijkheid. En zoals alleen maar verzonnen kan wor den door deze cineast - die als geen ander hyperrealisme met senti ment te mixen weet - krijgt de ge vonden soldaat Ryan van een ster vende kapitein te horen dat hij nu wel verplicht is om met het restant van zijn leven te bewijzen dat hij het sneuvelen van al die strijd makkers waard is geweest. Erkenning Spielbergs eigen vader is thans 81 jaar oud en diende destijds als ra dioman van een bommenwerper in Birma. Maar over de oorlog werd thuis zelden gesproken. „Ik heb bij het maken van Saving Pri vate Ryan ontdekt dat veteranen, die het nauwst bij de werkelijke gevechtshandelingen betrokken zijn geweest, het minst genegen zij n om er over te praten. De solda ten die de meeste kameraden heb ben zien sneuvelen, zijn het meest geremd in het ophalen van herin neringen. Het is vergelijkbaar met wat ik merkte, toen ik Schindler's List maakte, bij mensen die de vernietigingskampen hadden overleefd. Men voelt schaamte ten opzichte van de dierbaren die daar zijn gestorven." „Oorlogsveteranen die minder ge traumatiseerd raakten omdat ze minder hebben meegemaakt, pra ten gemakkelijker, want ze bezit ten het vermogen hun verhalen te doseren. Mensen die de oorlog echt op zijn ergst hebben ervaren, die houden hun mond. Omdat ze we ten dat zodra ze beginnen met ver tellen, ze van geen ophouden meer weten." „Een van de opmerkelijke en posi tieve effecten die Saving Private Ryan in de Verenigde Staten blijk te hebben, is dat zich nu ineens een dialoog over de Tweede Wereld oorlog opent tussen jongelui van een jaar of twintig en mannen van 7 5Die dialoog vindt plaats in res taurants, bioscooplobby's, in dag bladen en overal op het Internet. Ik beschouw het als de mooiste vorm van erkenning die ik voor het maken van deze film had kunnen krijgen." - U heeft zich nooit geroepen ge voeld een film te maken over Viet nam? „Daar had men mij niet voor no dig. Er werden al heel snel over de oorlog in Vietnam uitstekende films gemaakt. Ook films die op geen enkele manier verhulden hoe erg het was om daar als een gewo ne Amerikaanse soldaat in ver wikkeld te zijn geraakt. Maar zul ke films waren over de Tweede Wereldoorlog nooit gemaakt. Ik zag daar nog een geweldig gat zit ten en voelde me uitgedaagd ten President Clinton neemt afscheid van Spielberg, nadat hij met zijn vrouw Hillary (rechts) eind juli een wei end bij de regisseur te gast was; links Spielbergs echtgenote, de actrice Kate Capshaw. foto RickWilk minste een klein deel daarvan te dichten. Ik wilde het publiek tot in elke zenuw laten proeven hoe oor log is. Wat je ervoer als je zo maar op een strand in Normandië werd losgelaten om zwaar gepantserde bunkers en mitrailleursnesten te bestormen. Die alles vernietigen de chaos daar, die wilde ik laten voelen tot in alle gruwelijke de tails. Voor de geluidsband gingen we zo ver dat we opnamen maak ten van automatische wapens en mortieren die werden afgevuurd. We lieten echte kogels langs mi crofoons fluiten." ..Bijzonder is ook geweest dat deze film volledig gedraaid werd in Regisseur Spielberg (midden) op de set van Saving Private Ryan; links hoofdrolspeler Tom Hanks. foto David James continuïteit. Dat wil dus zeggen dat alle scènes werden opgenomen in exact de volgorde waarin ze ook in het filmverhaal terecht zouden komen. Dat doet men bijna nooit. Ikzelf had het in geen 16 jaar ge daan, E.T. was de laatste. Maar ik wilde hier dat elke scène zou door werken voor de opbouw van de volgende scène. Je begint de film dus in de Higgins boats. Vandaar vallen de soldaten in de moordda dige kuilen met diep water. Dan moeten ze het strand op door de versperringen en dan omhoog te gen de versterkingen en bastions. Na vier weken draaien was ik klaar met Omaha Beach en toen we dat allemaal met elkaar achter de rug hadden, wist ik zeker dat ook het verhaal dat erachter aan komt, extra sterk zou werken door de speciale manier waarop het was opgeladen." Belastingaanslag - U heeft Saving Private Ryan op genomen in Ierland en Engeland. Waarom „Aan de Ierse Zuid-Westkust heb ben ze stranden die erg lijken op die van Normandië. En het Franse dorp waar zo zwaar om gevochten wordt, dat hebben we zelf ge bouwd op een voormalige lucht machtbasis in Engeland. Natuur lijk had ik de film dolgraag in Frankrijk zelf opgenomen, maar de Fransen lieten ons erg duidelijk merken dat we niet welkom wa ren. Hoe ze dat lieten merken? Door ons te zeggen dat ze ons een belastingaanslag zouden sturen van 57 procent over elke dollar die we zouden uitgeven. Dat is een heldere boodschap, leek me." - Dertig jaar lang is The Longest Day de idtieme film geweest over de landingen in Normandië. Des ondanks merk ik van alle kanten dat er een geweldige nieuwsgie righeid bestaat naar uiv film. Op basis van wat voelde u aan dat het zin had om opnieuw over die ge beurtenissen te beginnen „Je voelt het alleen voor jezelf. En daar zit meestal geen logica ach ter. Maar ik moet zoiets wel heel erg sterk voelen, wil ik er twee jaar voor uittrekken die ik dan niet kan doorbrengen met mijn vrouw en mijn zeven kinderen. En dan hoop je dat bij het filmpubliek diezelfde belangstelling wakker kan wor den gemaakt, maar veel meer dan hopen en een goede film proberen te maken, kun je niet doen. En om heel eerlijk te zijn, ik was doods bang dat ik misschien wel de enige was op de hele wereld die belang stelling had voor deze materie Waarom zouden er anders 25 jaar lang over de Tweede Wereldoorlog door niemand meer films zijn ge maakt, behalve door mij. Maar ik ben er mijn hele leven hevig in ge ïnteresseerd geweest en ik heb mijn hele professionele leven uit gekeken naar een verhaal dat me het excuus bood om op een eerlijke manier te laten zien hoe frontge vechten eruit zien." - U laat.ons kennismaken met een groep soldaten met allemaal zo hun eigen persoonlijkheden. Zit er iemand tussen met wie u zich in het bijzonder identificeert? „Met de korporaal-schrijver die enkel wordt toegevoegd omdat hij Frans spreekt en geen enkele ge vechtservaring heeft en dan een tijd lang verlamd staat op een trap, terwijl boven zijn maat aan een bajonet wordt geregen. Ik was ooit heel dicht bij uitzending naar Vietnam. Ik had al twee medische tests achter de rug en verwachtte elke dag dat ik opgeroepen kon worden. Slapeloze nachten heb ik meegemaakt, badend in het koude zweet, terwijl ik me voorstelde dat ik in Vietnam moest meevechten. En dan zag ik me niet als aanvoer der van een peloton .Dan zag ik me ook niet het leven redden van mijn beste vriend. Dan zag ik mezelf verlamd van angst, niet meer in staat mijn rechter voet voor mijn linker te zetten." „Om die reden heb ik in het script voor Private Ryan de 'laffe' korpo raal veel meer achtergrond mee gegeven. Omdat ik zo veel van me zelf in hem vermoedde. Maar zeker weten, doe je het nooit. Het kan best dat je jezelf nog versteld doet staan met wat je ineens durft of doet. Niemand kent zichzelf werkelijk totdat je in een echte crisissituatie terecht bent geko men. Niemand weet wie een heidis of een lafaard, totdat het is ge test." Pieter van Lierop Geen mens heeft een goed woord voor hem over, al kijken er soms wel een miljoen mensen per avond naar zijn seksprogramma. Menno Buch over zijn leven. „Ik heb niemand, dus heb ik het enorm getroffen." Gek eigenlijk. Voor ons zit De Ideale Schoonzoon. Knappe verschijning, zo fit als een hoen, vol humor en goede manieren, schatrijk, en bovendien gezegend met een zeer scherp verstand. Maar het valt ernstig te betwijfe len of er veel vaders en moeders in Nederland zijn die erg opgetogen zullen zijn als hun dochter met hem op de stoep staat. „De geur van ellende hangt om mij heen", zegt Menno Buch er zelf over. „Vanaf dag één dat ik met commerciële 06-sekslijnen ben begonnen heb ik alle denkbare strontkarren over me heen gehad. Er werden klappen uitgedeeld van heb ik jou daar. Als je weet wat ze na zeventien biertjes in de kroeg tegen me zeggen, dat geloof je niet. Dat is zó kwetsend. Voor anderen hoor, niet voor mij, want ik ben niet meer te raken." Recordertje Het verhaal is te simpel voor woorden: zijn 06-impenum begon met een recordertje van 195 gul den. „Daar zette ik, puur voor de grap, verhaaltjes op die je nu zo bij de NCRV kunt uitzenden. Ik dacht: als er een paar honderd mensen bellen, dan heb ik lekker verdiend. Nu wordt er in Neder land één miljoen minuten per dag voor zo'n één gulden per minuut met sekslijnen gebeld, en ik kan je verzekeren dat een substantieel deel van dat miljoen voor mij is. Ik heb een gigantisch bedrijf opge bouwd. In feite is het nu één grote infrastructuur, volgestouwd met computers, honderden interactie ve telefoonlijnen voor mensen die boodschappen kunnen achterla ten, prostituees die zich aanbie den, mensen die zoeken naar men sen die bizarre dingen met ze willen doen, echtparen die elkaar een weekend gigantisch willen uitwonen, het kan allemaal. Ik ap pelleer nu aan het vreemdgaan van mensen. Men heeft in deze tijd ontzettend veel behoefte om de partner te belazeren. Commerci eel gezien is vreemdgaan gouden handel." Zelf heeft hij niets met excessieve seks, zegt hij. Hij heeft geen fanta sieën op dat gebied, en bovendien leeft hij alleen. Zeer alleen „Ik heb geen enkele bagage. Ik heb niemand, dus heb ik het enorm ge troffen. Het is meer dan fantas tisch als je geen last van verplichte nummers hebt. Geen christelijke, mohammedaanse of joodse feest dagen. Geen gelul aan je kop, geen zeikverhalen over tietvergrotin gen of apk-keuringen. Liefde is voor mij niet weggelegd. Ik kan ook geen deur schilderen of een uitlaat op mijn auto monteren. Je moet je beperkingen accepteren. Ik ben drie jaar getrouwd geweest en dat is uitgelopen op één grote uitverkoop." Wassenaar „Familie zegt me ook niets. Ik kom uit een welgesteld Wassenaars ge zin. Vader was topambtenaar. Toen ik twaalf jaar was vond een rechter dat hij het huis uit moest. We mochten geen contact meer met hem hebben van moeder. Dus gehoorzaamden we, want ik kom uit een gezin van 'law and order'. Ik bewonderde mijn vader enorm. Hij was een interessante, njzige, intelligente man, zeer erudiet, las veel, net als Boudewijn, en hij heeft ons bij mijn weten nooit wat aangedaan. Maar ja, we mochten niet meer en dus gehoorzaamden we. Hij is overleden op zijn 52ste of 54ste, ik weet het niet. Hartver lamming. Ik hoorde het een week nadat hij was gecremeerd. Voor mij was dat niet meer dan een nieuwsberichtje in de krant Al leen met Boudewijn heb ik nog contact, met mijn vier andere broers niet. Ik weet niet waar ze wonen, of ze getrouwd zijn, niks. Ik heb begrepen dat mijn moeder nog leeft, maar waar zou ik je niet precies kunnen zeggen." De enige vrouw in zijn leven is merkwaardig genoeg Anne Frank. Als hij 's morgens om zes uur op staat, voert hij twee rituelen uit. Eerst kijkt hij naar het portret van Anne, dat naast hem op het nacht kastje staat. Buch legt uit dat hij dat doet om zich bewust te worden van het feit dat we ook nu nog, en eigenlijk steeds talrijker, worden omringd door ziekelijke fascisten en racisten Daarna drukt hij, vanuit zijn bed, een toets van zijn computer in. die voor hem uitrekent hoeveel hij die nacht weer heeft verdiend. „Ik zie dus niks van al die telefoonseks. Ik zie alleen cijfertjes. Dat geeft een kick, dat geef ik eerlijk toe." Nieuwe serie Met een klein redactieteam stelt hij de komende afleveringen van 'Seks voor de Buch'samen Maan dag wordt de eerste van een nieu we serie uitgezonden. Buch legt uit dat niet alles wat ter hand wordt genomen, ook wordt ook af gemaakt. Bij twijfels gaat een item met door. Had hij dat advies niet moeten ge ven aan die zwakbegaafde inwo ner van Harlingen, die in een afle vering van vorig seizoen de wens te kennen had gegeven één dag door een als moeder verklede prostituee als baby te willen wor den behandeld? Afgelopen maan dagavond keek een miljoen Ne derlanders naar een herhaling van deze deerniswekkende beelden. Waarna een verslag volgde van Buchs bezoek aan de man. Buch had maar één doel: aan de weet ko men of de man er nog publiciteit, nadelig of positief, aan over had gehouden. Het bleek deels nadelig, en Buch kan daar niet mee zitten „Ik ben niet iemand die dooie paarden met zich meesleept. Zo'n man is er van tevoren genoeg op gewezen wat de consequenties kunnen zijn. En als er dan in zijn straat, familie of kennissenkring mensen zijn die hem niet meer aankijken, dan zeg ik: dat is dan jammer, dat is zijn bedri j f songeval Airmiles Nee, hij vindt wat hij doet niet or dinair „Weet je wat ordinair is?", roept hij plotseling met stemver heffing. „Airmiles sparen. Of kris talzegeltjes vragen bij de kassa van Albert Heijn. Ik verdien geld omdat andere mensen het leuk vinden wat ik ze te bieden heb. En natuurlijk heb ik mijn grenzen. Als ik een brief zou krijgen met een verzoek om kinderseks rijd ik er meteen mee naar de politie Het lijkt een zinloze vraag na dit alles, maar herinnert hij zich mis schien ook een mooi, liefdevol mo ment in zijn leven? Het gebruinde lachhoofd wordt plotseling een ernstig denkhoofd. De messcherpe neus van zijn lin ker cowboylaars gaat nerveus op en neer. „Ja", zegt hij dan, en gaat met een schok rechtop zitten „Dat was toen ik op 16 maart, het jaartal ben ik vergeten, hoorde dat Boudewijn bleef leven. We huilden allemaal, ook mijn vader. Boudewijn en ik zaten op een kostschool, hij in Boxtel, ik in Ulvenhout. Boude wijn had bloed geplast, maar die eikels daar hadden gezegd dat dat wel zou komen doordat hij bietjes had gegeten. Na twee weken bleek hij een enorme buikvliesontste- king te hebben. In het ziekenhuis hebben ze gevochten voor zijn le ven. Op 15 maart zei de chirurg: ik heb nog één medicijn; lukt dat niet, dan moeten we Boudewijn opgeven. Op 16 maart kwamen de verlossende woorden: Boudewijn blijft leven!" Dan, zacht: „Dat was een heel mooi moment. Ik had mijn vader nog nooit zien huilen. Maar ja, daarna. Ach, toen pakten we de draad gewoon weer op. Gek hè?" Peter van der Hoest Televisie-presentator Menno Buch: „Als je weet wat ze in de kroeg na ze ventien biertjes tegen me zeggen... dat is zo kwetsend." foto Harry Verkuylen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 29