Sinn Fein zweert alle geweld af
Zenuwoorlog tussen
Kremlin en Doema
PZC
Europarlementariërs
PvdA uitgesloten van
luxe onkostenregels
Chinezen in Atjeh
moeten rennen
voor hun leven
Gewapende vrede
Milosevic biedt
Kosovaren mate
van zelfbestuur
buitenland
Uitgesproken verbintenis aan Noord-Iers vredesproces
Vietnam laat
a dissidenten vrij
Doema,
Bewijzen
corruptie
bij staat
Indonesië
Onderzoeksballon valt in zee
Sterrenmaker Denniz Pop dood
Hun Sen winnaar in Cambodja
Myanmar wijst journalisten uit
Ruimere inzet Duitse grenspolitie
Schotse kerncentrale heeft
problemen met veiligheid
woensdag 2 september 1998
door Harm Harkema
LONDEN - Sinn Fein-leider
Gerry Adams heeft zich gisteren
duidelijker dan ooit verbonden
aan het Noord-Ierse vredespro
ces. In een door waarnemers als
belangrijk beschouwde verkla
ring zei de leider van de politie
ke tak van hel verboden Noord-
Ierse Republikeinse leger IRA
dat het 'geweld voor allen van
ons iets van het verleden moet
zijn, over en voorbij'.
Sinn Fein voldoet daarmee im
pliciet aan de eis van andere
partijen in het conflict om met
een verklaring te komen dat de
oorlog voorbij is.
Twee weken geleden veroor
deelde Adams al in ongekend
harde bewoordingen de bom
aanslag in Omagh. Hoewel Sinn
Fein zich eerder al verbonden
heeft aan het vredesproces,
heeft Adams nog niet eerder zo
duidelijk afstand genomen van
alle geweld. Hij stelde nu ook
dat Sinn Fein zich verbonden
heeft aan louter vredelievende,
democra tische'middelen
De verklaring was duidelijk
voorgekookt met de Ierse en
Britse regeringen, want nog
geen twee minuten na het uit
spreken ervan lagen in Dublin
en Londen de reacties al klaar.
De Britse premier Blair verwel
komde de verklaring van
Adams als 'belangrijk en wel
kom', die bevestigt dat Sinn
Fein op de weg naar vrede seri
eus genomen moet worden. De
Ierse premier Bertie Ahem
noemde de verklaring belang
rijk voor de verdieping van het
vredesproces.
Voorzichtig
Adams' tegenvoeter, de nieuw
bakken Noord-Ierse eerste mi
nister David Trimble, tevens
leider van de protestantse Ul
ster Unionistische Partij, rea
geerde voorzichtiger. „Zorgvul
dig gekozen bewoordingen
alleen zijn niet genoeg. De men
sen in Noord-Ierland zullen
Sinn Feinn de komende dagen
beoordelen beoordelen op hun
daden."
Die daden zullen moeten be
staan uit het inleveren van al
vast een deel van het omvangrij
ke wapenarsenaal van de IRA
Samen met het vrijlaten van po
litieke gevangenen zijn dat de
belangrijkste pijnpunten in het
akkoord.
Volgende week worden naar
verwachting de eerste zeventien
gevangenen al vrijgelaten. Het
zou onverteerbaar zijn voor de
Unionisten als dat gebeurt zon
der dat er van republikeinse zij
de een begin gemaakt wordt met
het inleveren van wapens. Ge
hoopt wordt nu dat met Adams
verklaring ook het moment dat
de IRA hiertoe overgaat, een
stap dichterbij is gekomen. Het
vredeproces krijgt dan een
enorme opkikker.
Clinton
De verklaring van Sinn Fein
komt aan de vooravond van het
bezoek van de Amerikaans pre
sident Clinton aan Noord-Ier-
land. Clinton heeft vrij veel in
vloed op Sinn Fein, omdat hij
het was die de partij enkele ja
ren geleden als gesprekspartner
aanvaardde en Londen uitein
delijk zover kreeg hetzelfde te
doen.
Gehoopt wordt dat de Ameri
kaanse president Trimble en
Adams zo ver krijgt dat ze el
kaar de hand schudden. Totnog
toe weigeren zij dat. Dat is niet
alleen symbolisch van belang.
Het zou ook de voor het vredes
proces noodzakelijke weg ope
nen Sinn Fein op te nemen in het
binnenkort te vormen uitvoe
rend orgaan, dat Noord-Ierland
gaat besturen. GPD
le door Mare Peeperkorn
BRUSSEL - De luxe onkosten -
regelingen van het Europees
parlement zijn voor de PvdA-
politici voortaan taboe. Een
speciaal door de partij opgestel-
de gedragscode verbiedt hen
i verdere deelname aan het riante
I pensioenfonds van het Euro
pees parlement en beperkt de
reiskostenvergoedingen tot
j normale Nederlandse hoogte.
Ook het snel incasseren van het
daggeld (vijfhonderd gulden)
om daarna naar huis te gaan,
wordt voor de sociaal-democra
ten aan banden gelegd.
De aparte gedragscode die van
avond wordt gepresenteerd,
moet volgens PvdA-euroleider
d'Ancona een halt toeroepen
aan de 'verwoestend negatieve
berichtgeving' over de europar-
Q lementariërs. Dat de Neder-
landse sociaal-democraten met
een eigen code komen, wijt
d'Ancona aan de 'onvoorstelba
re traagheid' van het parle-
mentsbestuur om zelf orde op
zaken te stellen. d'Ancona no-
digt de europarlementariërs
van CDA, WD, D66 en Groen-
- Links uit de gedragscode over te
nemen.
Het opvallendste aan de voorge
stelde afspraken is het beperken
van reisvergoedingen. Nu krij
gen alle europarlementariërs
wekelijks een bedrag op hun
bankrekening gestort voor het
woon-werkverkeer. WD'ster
Larive kwam onlangs in op
spraak omdat zij wel de vergoe
ding ontving, zonder ieder
weekend naar huis te gaan. Dat
bedrag kan aardig oplopen daar
er per kilometer 1,70 gulden
wordt uitgekeerd. De PvdA ver
laagt de kilometervergoeding
voor de eigen leden tot hetgeen
in Nederland gebruikelijk is,
zo'n zestig cent. Het geld dat
overblijft, wordt teruggegeven
aan het Europees parlement.
Pensioenfonds
De PvdA'ers die na de verkiezin
gen volgend jaar in het Euro
pees parlement komen, mogen
verder geen gebruik meer ma
ken van het aldaar bestaande
aanvullende pensioenfonds. Dit
fonds levert de euro's na pensio
nering al snel tweeduizend gul
den per maand op, terwijl de
premie voor tweederde uit be
lastinggeld is betaald. Voor de
PvdA'ers die al in het fonds zit
ten, wordt met de hulp van ex
terne deskundigen bepaald of
zij al dan niet uit de regeling
moeten stappen. GPD
12 van onze redactie buitenland
JAKARTA - Honderden etni
sche Chinezen zijn gisteren
cr Lhokseumawe uitgevlucht na-
dat plunderaars hun winkels en
19 huizen aanvielen op de tweede
^2 dag van rellen in de hoofdstad
12 van de roerige Indonesische
0/ provincie Atjeh.
14 De relschoppers trokken door
13'- het centrum van Lhokseumawe,
t waar ze alles plunderden wat ze
tegenkwamen. De meeste eige-
s' naren waren hun winkels al ont-
vlucht. Zelfs kinderen deden
mee aan de plunderingen. De
politie verrichte 50 arrestaties.
1 Maandag was de stad al het to-
'9*| neel van ernstige ongeregeldhe
den, waarbij gebouwen in
brand werden gestoken, win-
kels werden geplunderd en de
gevangenis werd opengebro
ken.
~"j In het winkelcentrum trotseer-
I den opgeschoten jongeren
traangas en waarschuwings-
1* schoten om stenen te gooien
\i naar winkels van etnische Chi-
nezen. Twee van hen, een jongen
van 14 en een man van 27, kwa
men erbij om het leven, volgens
ooggetuigen na geraakt te zijn
door politiekogels.
De politie zocht gisteren nog
naar negentig gevangenen die
ontsnapten toen een menigte
maandagavond het stalen hek
van de gevangenis neerhaalde.
Het geweld in Atjeh komt voort
uit wrok tegen het leger, maar
richtte zich al snel tegen de et-
nisch-Chinese minderheid, de
eeuwige zondebok in Indonesië.
De onrust ontstond na de terug
trekking van 664 soldaten uit de
provincie. Het leger, dat in ver
band met een af scheidingsstrijd
veel manschappen in Atjeh
heeft, wordt beschuldigd van
wreed optreden. AP
ISTANBOEL - Met geweren bewapende politieagenten staan op
wacht in het centrum van de Turkse stad Istanboel. In het kader
van een landelijke manifestatie voor de vrede, uitgeroepen door
mensenrechtenactivisten, is de spanning in Turkije opgelopen.
De politie pakte in de zuidoostelijke stad Diyarbakir tweehon
derd mensen op die in het kader van de actiedag een betoging
wilden houden. Verder werden aan de rand van de stad zes bus
sen met activisten tegengehouden. Zij hadden zich bij de beto
gers willen aansluiten, zei Nazmi Gur, secretaris van de onaf
hankelijke Mensenrechtenbond. foto Murad Sezer/AP
HAN01 - Vietnam heeft gisteren
enkele vooraanstaande dissi
denten vrijgelaten. Het gaat om
21 Doan Viet Hoat, Trich Tri Sieu
*4 en Nguyen Dan Que.
De dissidenten profiteren van
de amnestie die de regering ter
gelegenheid van de verjaardag
van de onafhankelijkheid op 2
september heeft afgekondigd.
De bekendste Vietnamese dissi
dent, de journalist en schrijver
Doan Viet Hoat, zat sinds 1990
vast wegens een poging tot
staatsgreep. Hij protesteerde
gisteren tegen zijn uitzetting.
„Ik wil bijdragen aan de vrij
heid en democratie in mijn
land." Hoat zal doorreizen naai
de Verenigde Staten, waar zijn
familie verblijft.
De VS hebben zich bereid ver
klaard ook de arts Nguyen Dan
Que op te nemen. Que kreeg in
1991 twintig jaar cel omdat hij
had aangedrongen op democra
tische hervormingen. Trich Tri
Sieu is een boeddhistische mon
nik en onderzoeker. Hij kreeg in
1984 twintig jaar gevangenis op
beschuldiging van pogingen de
regering omver te willen wer
pen AFP/RTR
door Hans Hoogendijk
MOSKOU - De zenuwoorlog
tussen het Kremlin en de
Doema, het door de communis
ten gedomineerde parlement,
over de vorming van een nieuwe
regering, woedt in volle hevig
heid.
„Ik houd vast aan mijn kandi
daat Tsjemomyrdin. Ik zal er
hard voor vechten dat hij snel
wordt bevestigd als premier",
zei president Jeltsin gisteren.
Op de vraag of hij het parlement
eventueel wil ontbinden, zei hij:
„Niet als de Doema zich ge
draagt."
Zijn communistische tegenspe
ler Gennadi Zjoeganov is even
vastbesloten niet te buigen.
„Wij zullen tegen Tsjemomyr
din blijven stemmen We denken
dat hij niet tegen de situatie is
opgewassen en dat na hem een
bloedige dictatuur volgt", zei
Zjoeganov. De communisten en
hun partners in de Doema zeg
gen niet bang te zijn voor een
ontbinding van het parlement.
De maandag met een vernieti
gende meerderheid afgewezen
kandidaat-premier Tsjemo
myrdin is intussen toch maar
begonnen zijn regering te vor
men. „Het land verkeert in een
zeer ernstige toestand. Elk uit-
het Russische parlement
huidige samenstelling
Ons Huis Rusland
stel of gebrek aan actie kan ons
verscheidene jaren terugwer
pen en dat mogen we onder geen
enkele omstandigheid toela
ten", aldus Tsjemomyrdin.
In de wandelgangen van het
parlement circuleert een inte
ressant scenario met verschil
lende varianten over het vervolg
van de crisis. De Doema kan drie
keer tegen Tsjemomyrdin stem
men, waarna Jeltsin het parle
ment ontbindt en er binnen vier
maanden nieuwe verkiezingen
komen. De communisten heb
ben dan goede papieren om al-
Liberaal
Demo-
cratische
Partij
Onafhankelijk
leen de absolute meerderheid te
halenHet risico is dat zij dan de
regering moeten vormen van
een land dat dan helemaal aan
zijn einde is.
Het tweede risico is dat Jeltsin
de Doema wel ontbindt, maar de
verkiezingen uitstelt onder het
mom dat de problemen te groot
zijn en verkiezingen te veel kos
ten. Hij zou dan per decreet
kunnen regeren. Medewerkers
van Jeltsin hebben deze moge
lijkheid al laten uitlekken.
De laatste confrontatie tussen
de Kremlinheerser en het parle
ment liep in 1993 uit op een
bloedige slag rond het Witte
Huis, waar de Doema toen nog
zetelde. Gisteren doken weer
geruchten op dat ook nu een ge
welddadige oplossing wordt
overwogen. Vladimr Poetin, de
net benoemde directeur van de
FSB, ex-KGB, verscheen op de
tv om met klem dergelijke ver
halen te ontkennen. GPD
JAKARTA - Indonesische
staatsbedrijven en ministeries
hadden tijdens het bewind van
Soeharto vele dubieuze con
tracten met bedrijven van de fa
milie van de ex-president van
Indonesië.
Onderzoekers van de overheid
hebben bewijzen boven tafel ge
haald van corruptie bij de olie
maatschappij Pertamina, de
luchtvaartmaatschappij Garu-
da, het staalconcern Krakatau
en de ministeries van Bosbouw
en Openbare Werken.
Procureur-generaal Muham
mad Ghalib en coördinerend
minister Hartarto verklaarden
gisteren dat de contracten die
Pertamina sloot voor im- en ex
port van olie en het transport
van gas, inmiddels zijn ontbon
den. Pertamina zou 87 miljoen
gulden voor het afsluiten van de
overeenkomsten hebben be
taald.
Het ministerie van Bosbouw
blijkt geld dat houtbedrijven
betaalden voor nieuwe aan
plant, te hebben besteed aan de
Zuidoost-Aziatische Spelen
van vorig jaar. Verder loopt on
derzoek naar de verdeling van
de tolgelden die diverse bedrij
ven op snelwegen heffen. Ook
werd aangetoond dat Garuda
ongebruikelijk hoge admini
stratiekosten betaalde. RTR
LONDEN - De onbemande Canadese onderzoeksballon die al
een week lang het transatlantische vliegverkeer hinderde, is
waarschijnlijk in zee gevallen.
Dat zeiden de onderzoekers voor de BBC. Ze zijn het contact
met de ballon kwijtgeraakt, ergens boven zee ten noorden van
Rusland. „Aangezien geen enkel vliegtuig de ballon vandaag
nog heeft gezien, denken we dat hij in de oceaan is gevallen",
aldus het bedrijf van de ballonexpeditie. Dat gaat de ballon
niet opruimen. De kosten daarvan zijn te hoog.
De ballon raakte vorige week uit koers en werd onbestuur
baar. Door beschietingen van de Amerikaanse en Canadese
luchtmacht liep de ballon leeg en verloor hoogte. AFP
HILVERSUM - Denniz Pop, een van 's werelds meest succes
volle producers in de recente popmuziek, is zondag in Stock
holm na een ziekbed op 34-jarige leeftijd overleden. Volgens
een woordvoerder van platenmaatschappij Zomba Records
in Laren overleed Pop aan de gevolgen van keelkanker.
Vanuit Stockholm liet de in Noorwegen geboren Pop eind ja
ren tachtig tal van dancegroepen uitgroeien tot wereldacts.
Hij stond aan de basis van ondermeer de Backstreet Boys, Ace
of Base, Dr. Alban, Solid Harmony, Five and Robyn. ANP
PHNOM PENH - De Cambodjaanse Volkspartij CPP van re
geringsleider Hun Sen heeft de verkiezingen van 26 juli ge
wonnen.
Dat blijkt uit de officiële uitslagen die de Nationale Kiescom
missie gisteren bekend heeft gemaakt. Hun Sen krijgt 64 van
de 122 zetels in de Nationale Assemblee. Funcinpec van prins
Norodom Ranariddh is de tweede fractie met 43 zetels. De
partij van de vroegere minister van Financiën Sam Rainsy
heeft vijftien zetels.
Cambodja bevindt zich sinds de verkiezingen in een constitu
tionele crisis, omdat Hun Sen weliswaar de verkiezingen
ruim heeft gewonnen, maar nog geen regering kan vormen.
Daarvoor is een meerderheid van tweederde nodig. RTR
RANGOON - Myanmar, het vroegere Birma, heeft drie bui
tenlandse journalisten gearresteerd in Rangoon voor zij een
interview konden hebben met de leidster van de oppositie,
Aung San Suu Kyi.
De journalisten, een Australiër, een Canadees en een Japan
ner, zijn op een vliegtuig met bestemming Bangkok gezet, ver
klaarden diplomaten in Rangoon. Bij het huis van Aung San
Suu Kyi waren de journalisten tegengehouden door agenten
van de Myanmarese geheime dienst. De Myanmarese autori
teiten hebben de afgelopen weken herhaaldelijk verslagge
vers lastig gevallen.
De spanning in Myanmar is opgelopen nadat de autoriteiten
de oppositieleidster twee maal hadden tegengehouden toen
zij op weg was naar een bijeenkomst van haar partij. AFP
BONN - De Duitse grenspolitie mag vanaf gisteren ook men
sen controleren zonder dat er een directe verdenking bestaat.
De uitgebreide bevoegdheid voor leden van de Bundesgrenz-
schutz geldt in treinen, in stations en op vliegvelden, ook bui
ten de 30 kilometer-grenszone. Hierdoor wordt de pakkans
van misdadigers en illegalen vergroot. De grenspolitie heeft
het recht mensen te ondervragen en de bagage te bekijken als
die volgens de beambten illegaal de grens over zijn gekomen.
Tot nu toe mochten grensbewakers alleen in de zone
mensen zonder verdenking controleren en hun bagage door
zoeken. AP
van onze redactie buitenland
BELGRADO - Dc Joegoslavi
sche president Milosevic heeft
de leiders van de Albanezen in
Kosovo een tussen-akkoord
aangeboden, dat een looptijd
van tussen de drie en vijf jaar
zou moeten krijgen. De Servi
sche provincie zou 'een bepaal
de mate van zelfbestuur' krij
gen.
Na een ontmoeting met de Ame
rikaanse bemiddelaar Hil! zei
Milosevic dat het nodig is de
dialoog tussen Belgrado en de
partijen in Kosovo zo spoedig
mogelijk te hervatten. De ge
sprekken zouden moeten leiden
tot een akkoord op basis waar
van een zekere mate van zelfbe
stuur zou kunnen worden
gevestigd, vooropgesteld de ge
lijkheid van alle inwoners en
bevolkingsgroepen. De etnische
Albanezen vormen negentig
procent van de inwoners van
Kosovo.
Alle deelnemers zouden na een
testperiode van drie tot vijf jaar
bijeen komen om de uitvoering
van de overeenkomst te evalue
ren en eventuele verbeteringen
aan te brengen.
Hill sloot een militair ingrijpen
van de NAVO in de oorlog in
Kosovo niet uit. Hij noemde het
overleg met Milosevic 'diep
gaand en inhoudelijk'. Volgens
de Amerikaan wordt er inten
sief gewerkt aan een wapenstil
stand in de provincie en vinden
er tussen Serviërs en Albanezen
indirecte onderhandelingen
plaats over normalisering van
het leven in de provincie.
Milosevic hief in 1989 de auto
nomie van de Zuid-Servische
provincie Kosovo op. Begin dit
jaar brak een opstand uit die
uitliep op een oorlog tussen Joe
goslavische troepen en het Kos
ovo Bevrijdingsleger (UQK) van
de Albanezen.
De radicale Albanese leider
Adem Demaqi bood gisteren
zij n gematigder collega Ibrahim
Rugova samenwerking aan. De
maqi, die 28 jaar in Joegoslavië
gevangen zat om zijn meningen,
zei dat zijn politieke doelen niet
wezenlijk verschillen van die
van Rugova en zijn Democrati
sche Liga van Kosovo (LDK).
Demaqi bekritiseerde eerder
het beleid van lijdzaam verzet
dat Rugova jarenlang voerde.
AFP/RTR
van onze redactie buitenland
LONDEN - Onderzoekers van
het Schotse Bureau voor Milieu
bescherming hebben bij de
kerncentrale van Dounreay in
Schotland veiligheidsproble
men geconstateerd.
In het eindrapport van het on
derzoeksteam staat dat er geen
direct gevaar voor de volksge
zondheid is, maar dat er veel
moet gebeuren om de centrale
aan de dunbevolkte noordkust
van Schotland veilig te maken.
Het is de bedoeüng dat de in
stallatie nog enkele jaren dienst
doet als opwerkcentrale van nu
cleair materiaal. Volgens het
rapport, waaraan ook het Britse
Bureau voor Volksgezondheid
en Veiligheid heeft meegewerkt,
is de leiding van de kerncentrale
echter niet in staat de fabriek
veilig te ontmantelen. De Britse
Raad voor Atoomenergie, de ei
genaarvan de installatie, wordt
verweten centrales in bedrijf te
houden zonder precies te weten
wat de risico's zijn.
Dounreay werd in 1957 ge
bouwd. In 1994 werd de snelle-
kweekreactor stilgelegd, waar
door er geen electriciteit meer
wordt geproduceerd. Het op
werken van nucleair materiaal
bleef echter doorgaan. In 1996
werd dit proces tijdelijk ge
staakt, nadat er een lek was ge
constateerd.
Twee maanden geleden ver
klaarde de Britse premier Blair
dat Dounreay vermoedelijk in
2006 wordt gesloten. AP
(Advertentie)
City OnLine in Zeeland
