Genootschap houdt vuile was binnen
öttfjffc
Torhout/Werchter terug naar basis
Toots, Bl0f en Zeeuws Orkest
weten gevoelige snaar te raker
zeeland
Eerbiedwaardig gezelschap in financiële en bestuurlijke problemen
kunst cultuur
Overzichtelijk aantal actuele popacts op één groot podium
UITVERKOOP
20%-60%
vrijdag 3 juli 1998
door Ben Jansen
Een van de zinspreuken van
het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschap
pen is Non sordent iti undis (Zij
worden niet geringgeschat in
Zeeland). Dit devies slaat op de
zeven vrije kunsten die binnen
het Genootschap worden beoe
fend, maar de 1500 leden ver
klaren de tekst ook graag op
zichzelf van toepassing. De af
gelopen 25 jaar hebben zich bij
deze vereniging gebeurtenis
sen voorgedaan die het Ge
nootschap en zijn leden mis
schien geen geringschatting
hebben opgeleverd, maar wel
enige spot. Traditie staat hoog
aangeschreven bij de 229 jaar
oude club van beoefenaren van
kunsten en wetenschappen.
Als de financiële en bestuurlij
ke problemen in de laatste de
cennia ook uit die traditie
voortkomen, dan is een onder
zoek naar de vraag hoe het de
vereniging in de eerste twee
eeuwen van haar bestaan in be
stuurlijk opzicht is vergaan,
mogelijk een mooi onderwerp
voor een nieuwe publicatie van
het Genootschap zelf.
Het Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen, dat zich
sinds zijn tweede eeuwfeest
met het predikaat 'koninklijk'
mag sieren, wordt vaak afge
schilderd als een bedaagd en
eerbiedwaardig gezelschap.
Achtenswaardig is zonder
meer het doel dat het Genoot
schap nastreeft: beoefening
van wetenschap en verbreiding
van kennis, inzonderheid met
betrekking tot Zeeland. Res
pect verdient een van de ma
nieren waarop de vereniging
daaraan uitdrukking heeft ge
geven. De verzamelwoede van
het Genootschap heeft Zeeland
belangrijke cultuurhistorische
en natuurhistorische verzame
lingen opgeleverd, die in bruik
leen zijn gegeven aan onder an
dere het Zeeuws Museum
(bijvoorbeeld penningen en
munten, schelpen, kleder
drachten. meubilair, zilver en
schilderijen), de Zeeuwse Bi
bliotheek (boeken en tijd
schriften) en het Rijksarchief
Zeeland (de collectie prenten
en tekeningen Zeelandia Illu-
strata). Een rijk bezit, dat voor
1 gulden op de balans van het
Genootschap staat. Achter dit
bedrag moeten wel zeven nul
len worden geplaatst om de
waarde aan te duiden.
Wetenschap
Behalve met verzamelen houdt
het Genootschap zich ook be
zig met de uitgave van een we
tenschappelijk jaarboek, een
reeks publicaties over uiteen
lopende wetenschappelijke
onderwerpen, het tijdschrift
Zeeland en met de organisatie
van lezingen en congressen.
Voor de vakgebieden geschie
denis en archeologie, geologie,
muziek, theologie, maatschap
pijwetenschappen, kunstge
schiedenis en voor film, media
en communicatie kent het Ge
nootschap werkgroepen. Le
zingen en vergaderingen spe
len zich voornamelijk af in het
monumentale Huize 's-Herto-
genbosch aan de Vlasmarkt in
Middelburg. Dit pand is ook de
oorzaak van de huidige be
stuurscrisis bij het Genoot
schap.
Gebouw
De verwerving van Huize 's-
Hertogenbosch in 1993 leidde
binnen het Genootschap me
teen al tot gefrons van wenk
brauwen. Een eigen gebouw
werd als een onverstandige en
ook onnodige vorm van weelde
beoordeeld. Het Genootschap
kon de aankoopsom (een half
miljoen gulden) mede dankzij
de offervaardigheid van de le
den wel bijeenbrengen, maai
de exploitatie van het pand was
een ander verhaal. Dat
bezwaar werd evenwel wegge
wuifd. Er zouden stellig beta
lende medegebruikers gevon
den kunnen worden en de
fraaie ruimten zouden kunnen
worden verhuurd voor ont
vangsten, conferenties en an
dere feestelijkheden. Voor on
derhoud en beheer werd een
aparte stichting in het leven ge
roepen, waarvan het bestuur
werd gevormd door leden van
het Genootschapsbestuur. Het
stichtingsbestuur stippelde
een restauratieprogramma uit
en Huize s-Hertogenbosch
werd liefdevol onderhanden
genomen. Het herstel van de
oude luister bracht echter be
Huize 's-Hertogenbosch aan de Vlasmarkt in Middelburg.
perkingen in het gebruik van
het pand met zich mee. Het
zorgvuldig aangebrachte stuc
werk van de plafonds mocht
natuurlijk niet met een bruine
rookaanslag worden bezoe
deld. Dus kwam in de ge-
bruiksovereenkomsten te
staan dat het i n de brand steken
van sigaretten, sigaren en
pijpen ten strengste was verbo
den. Maar wat is nu een recep
tie zonder rookwaar? De veron
derstelde inkomsten door
ruimten in het gebouw voor
dergelijke gelegenheden te ver
huren, vielen dan ook tegen.
Bankroet
De stichting Huize 's-Herto-
genbosch is daardoor in finan
ciële problemen beland. Als er
niets gebeurt, dreigt een bank
roet. Het bestuur van het Ge
nootschap verwijt het stich
tingsbestuur dat het zo ver is
gekomen en dat het eerder aan
de bel had moeten trekken.
Over de manier waarop de pro
blemen moeten worden opge
lost. bestaat verschil van in
zicht. Omdat een deel van de
bestuursleden van de stichting
ook in het bestuur van het Ge
nootschap zit, ontstond daar
tweespalt. Daarbij zijn per
soon en functioneren van dr.
J. H. Kluiver, hoofdconserva
tor van het Genootschap en se
cretaris van het bestuur van
Huize 's-Hertogenbosch, in het
geding. Het Genootschap heeft
aan de deskundigheid, de in
breng en de werklust van dit
bestuurslid ongetwijfeld veel
te danken, maar daar staat te
genover dat Kluiver al jaren
lang wel heel nadrukkeli jk een
stempel op de vereniging
drukt. Met zijn inzet heeft hij
veel aanhang verworven, maar
zijn eigenzinnigheid roept ook
veel tegenstand op.
Kluiver was in 1981 betrokken
bij een eerdere bestuurscrisis
binnen het Genootschap. Hem
werd toen verweten dat hij de
vereniging in zijn functie van
secretaris overheerste. Er
moest een commissie van goede
diensten, onder voorzitter
schap van de toenmalige com
missaris van de koningin dr. C.
Boertien, komen om de animo
siteit te bestrijden. Ook tijdens
deze periode van opwinding
bleek dat de persoon Kluiver
het Genootschap in twee kam
pen verdeelde. Zijn aanzien
was van dien aard dat hij als
enige van de oude bestuursle
den in het nieuwe bestuur
mocht terugkeren, zij het niet
langer als secretaris maar als
hoofdconservator.
Hoog gegrepen
Is het bezit van een kostbaar
monumentenpand vandaag de
dag misschien te hoog gegre
pen voor een vereniging als het
foto Dirk-Jan Gjeltema
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen, de uitgave in
eigen beheer van de Zeeuwse
encyclopedie was dat waar
schijnlijk ook. Het naslagwerk
in drie kloeke delen, dat 1,3
miljoen gulden vergde, ver
scheen in de eerste helft van de
jaren 80. De oplage bedroeg
3500 stuks en daarmee was de
markt ruimschoots overschat.
Tien jaar later zat het Genoot
schap nog met 600 exemplaren
in de maag. Dat het boekwerk -
op onderdelen - al achterhaald
was, droeg niet erg bij aan de
mogelijkheden om de winkel
dochters aan de man te bren
gen. Zo was er in 1994 bij de
viering van het 225-jarig be
staan van het Genootschap nog
een Zeeuwse encyclopedie voor
kroonprins Willem-Alexander
over. In leer gebonden, dat wel.
In het jaarverslag over 1996
meldde het bestuur opgelucht
dat het laatste exemplaar uit de
voorraad van het Genootschap
in september dat jaar was ver
kocht, De financiële afwikke
ling van de uitgave was even
wel nog niet voltooid. Met het
provinciaal bestuur lopen
daarover nog gesprekken.
Zeeuws Tijdschrift
Opzien baarde het Genoot
schap ook toen het eind 1991
aankondigde het collectieve
abonnement voor zijn leden op
het Zeeuws Tijdschrift op te
zeggen. Dit blad fungeerde me
de als mededelingenblad en
publicatieplatform vanhet Ge
nootschap, maar het bestuur
was er niet tevreden over. De
koerswijziging om het blad
voor een breder publiek aan
trekkelijk te maken, beviel
maar matig; zeker toen van de
zijde van het bestuur van het
Zeeuws Tijdschrift werd mee
gedeeld dat het blad 'geen ver
zameling verhalen moet zijn
over mensen die al lang dood
zijn'. Bovendien spoorden de
tijdstippen waarop het blad
verscheen onvoldoende met de
momenten waarop het Genoot
schap zijn leden wenste te in
formeren. De vereniging begon
een eigen blad, met de naam
Zeeland (in de wandeling de
Kluiverbode genoemd). Het
Zeeuws Tijdschrift publiceert
sindsdien minder over dode
mensen maar leidt door het
wegvallen van de 1500 Genoot
schapsleden onder zijn destijds
2100 abonnees wel een kwij
nend bestaan.
Binnenshuis
Over de gang van zaken bij het
Genootschap willen bestuurs
leden noch leden die in hun om
geving verkeren naar buiten
treden. Het past bij het eer
biedwaardige karakter van het
gezelschap dat de vuile was
binnenshuis gehouden wordt.
Leden die zich ergeren aan de
recente crisis houden het
slechts op 'Balkan-achtige toe
standen' en 'Middelburgse kui
perijen'. En over Kluiver zegt
iemand die zich slechts als 'be
paald geen aanhanger' van de
hoofdconservator wil identifi
ceren: „Iemand die zo veel van
geschiedenis weet, dient toch
te beseffen dat er een tijd van
komen is en een tijd van gaan."
Kamerlid pleit
voor behoud
oude platbodems
DEN HAAG - Het WD-kamJ
lid A J. te Veldhuis heeft mink
ter van Verkeer en Waterstaat ,i
Jorritsina gevraagd actie te oc
dernemen voor het behoud vaj
de historische Nederlands
platbodemvloot, die wordt bt
dreigd door strenge veiligheids.:
regels van de Europese Unie.
Onder de eigenaren en liefheb
bers van historische schepe
zoals tjalken en klippers is ves
onrust ontstaan over de maatrr
gelen uit Brussel.
De Europese Unie eist dat a*
vaartuigen worden voorzie
van krachtigere motoren. Cto
wil Brussel dat het looppad tus
sen de kap en de reling van hs
schip wordt verbreed.
Deze regels, die over twee jae
van kracht worden, zouden di
doodsteek voor Nederlandss
bruine vloot betekenen.
Effect
Te Veldhuis vraagt minister Jot
ritsma of de Europese veilig
heidseisen inderdaad dat effec
zullen hebben voor de ongevet
450 nostalgische schepen uitc
bruine zeilvaart.
De Belangenvereniging Beroep
Zeilschippers (BBZ) heeft in 6
strijd tegen de Europese regel
rechtstreeks de weg naar Brut
sel bewandeld.
De BBZ heeft Europarlement;-
riërs benaderd om 'het onheil'
te wenden.
(Advertentie)
aq \a<3er
2A38 I
door Louis Du Moulin
TORHOUT- Herman Schuere-
mans behoort tot de schaarse
Belgen die best in hun sas zijn
met de vroege uitschakeling van
de Rode Duivels op het WK in
Frankrijk. Al die voetbalhyste-
rie had er immers wel eens toe
kunnen leiden dat zijn troetel
festival TorhoutAVerchter dit
weekeinde van zijn landgeno
ten niet de verdiende aandacht
had gekregen. En 'den 01 lan
ders', hem bijna even dierbaar,
die zich wel massaal opmaken
voor nieuwe sportieve glorie?
„Ik ga ervan uit dat er toch weer
vele duizenden zoveel smaak en
zin hebben dat ze zich deze
spannende editie niet willen la
ten ontgaan", aldus de Vlaamse
concertpromotor.
Als muziekliefhebber pur sang
verheugt 'Mr. TorhoutAVerch
ter' zich enorm op de 22ste afle
vering, dat als voornaamste pu
bliekstrekkers - nu The Verve is
afgevallen en niet wordt ver
vangen - Tori Amos. Nick Cave,
Beastie Boys en Björk presen
teert. Meer dan voorgaande
jaargangen kan de algehele in
vulling worden gezien als de zij
ne. Niet in de laatste plaats van
wege de terugkeer naar het oude
principe van één hoofdpodium,
die weliswaar deels is ingegeven
door financiële motieven.
Belgacom, dat vorig jaar als
hoofdsponsor z'n naam voor de
beide speelplaatsen mocht voe
ren, festivalt nog wel mee, maar
op beperkter schaal. En ook
daar is Schueremans best happy
mee. gezien de vele kritiek die er
was op die titelwijziging. „Ken
nelijk zien een hoop mensen
TorhoutAVerchter toch als een
soort instituut waar de comraer-
(Advertentie)
Zanger-gitarist Paskal Jakobsen van Blof. Op de achtergrond het Zeeuws Orkest met dirigent Joai
Berkhemer. foto Lex de Meeste'
door Edith Ramakers
VLISSINGEN - Bij de generale
repetitie voor de Prom'98 ging
er nog van alles mis. Popgroep
Bief en het Zeeuws Orkest
moesten nog aan elkaar én aan
de bijzondere ambiance van
grote Carrétent wennen. Maar
toen de Zeeuwse, gezelschappen
gisteravond voor de menens sa
men optraden voor ongeveer
1600 mensen, werd de gevoelige
snaar wel geraakt. Het publiek
ging van de stoelen. De opening
van de achttiende editie van het
Straatfestival Vlissingen mocht
er zijn.
Voor de pauze kregen Toots
Thielemans en zijn muzikanten
keer op keer open doekjes. The
Harmonica Man van Morricone
is op het lijf geschreven van de
76-jarige Belgische muzikant.
Hij zei zich op zijn gemak te voe
len in Zeeland en liet dat blijken
door zich weinig van het tijd
schema aan te trekken. Het pro
gramma liep uit, maar het pu
bliek genoot.
Dat daarna de unieke combina
tie van popgroep en orkest zo
FESTIVAL
zou aanslaan, overtrof ook de
verwachtingen van leadzanger
PaskalJakobsen.
Moois
Met dank aan Joan Berkhemer,
de dirigent van het Zeeuws Or
kest. „Wij hebben dan wel de
liedjes aangedragen, maar Joan
heeft er zoiets moois van weten
te maken", sprak Jakobsen.
Op momenten dat het orkest de
viermansterke formatie bijviel,
of het nu tijdens 'Dit lied was',
'Liefs uit Londen' of 'Wat wad
is en wat niet', lichtten ook ff
schijnwerpers warmer op. Hf-
samenspel klopte. Eerder op ff
dag had Jakobsen tijdens he
oefenen met het Zeeuws Orkel
nog kippenvel. „Dat hoop u
vanavond weer te krijgen", ze
hij. Dat kan zeker bij Aanfi*
Kust niet uit zijn gebleven.
Sfeertje
Een aantal festivalgangers
moet er nog aan wennen dat esl
een nieuwe logatie is. De podid
in de binnenstad hebben plaat1
gemaakt voor het parkeertH
rein van de Schelde. In de ty
pisch Vlissingse omgevird
waar vier tenten dichtbij elkad
staan, ontstond gisteravonde£|
festivalsfeertje. Zeker toen d
direct na het einde van Pront-
ook nog salsaklanken uit ff
Spiegeltent kwamen. Rumbaü
was begonnen.
Vanavond is er weer et"
Prom'98. Aanvang 20.30 uur.
cie van af moet blijven. Aan de
ene kant mooi natuurlijk, dat je
zulke faam hebt opgebouwd.
Zelf zie ik vanzelfsprekend ook
liever niet de reclame zover op
dringen. Maar het betekent
evenzeer dat we zakelijk be
schouwd ten opzichte van ande
re festivals i n het nadeel kunnen
komen. En dat het dus moeilij
ker wordt om de allerduurste
jongens naar ons toe te halen."
Overzichtelijk
Minder kan ook meer zijn. is ei
genlijk de kern van de door hem
bijgestelde festivalgedachte. In
plaats van alles op alles te zetten
op een ware stortvloed van tren
dy talent plus een knaller van
een routinier, heeft Schuere
mans durven (en ook moeten)
kiezen voor het basisidee van
een overzichtelijk aantal actue
le acts op één groot podium.
„Dat zal de sfeer ongetwijfeld
ten goede komen, want ik had de
indruk dat door de reusachtige
hoeveelheid veel bezoekers de
weg letterlijk en figuurlijk soms
een beetje kwijt waren. Men liep
over het terrein naar elkaar te
zoeken, omdat men niet wist bij
welk podium de vriendjes en
vriendinnetjes stonden. Verder
was het zo datje hoorde dat men
zoveel had geconsumeerd dat
men bij thuiskomst niet meer
wist wat precies", meent de 44-
jarige promotor, die dit keer ook
geen onbedwingbare lust kende
om een oude (eigen) held als
Paul Simon (1991). Neil Young
(onder meer in 1996) of David
Bowie (1997) aan z'n 'weekeind-
menu' toe te voegen.
„Daarbij ben ik dan wel gehol
pen door het feit dat dergelijke
vedetten zich dit jaar en masse
rustig lijken te willen houden.
In de categorie superacts ben ik
nog wel in onderhandeling ge
weest met Pearl Jam, maar ook
die band was moeilijk in bewe
ging te kri j gen."
De uiteindelijke affiche (met
Björk, in Torhout in de voorste gelederen.
ook Evil Superstars, Money
Mark, Garbage en Therapy?) is
er volgens hem eentje die staat
voor brede muzikale kwaliteit,
gebaseerd op liedjes. „Stuk voor
stuk zijn het namen met een in
teressant eigen verhaal. Björk
en Nick Cave zijn in mijn ogen
absolute top in de sector pro
gressieve pop. Beastie Boys is
inderdaad een klein vraagte
ken, omdat eigenlijk niemand
nog de nieuwe plaat van de he
ren Hello Nasty) heeft gehoord,
maar op grond van hun solide
reputatie heb ik ze toch maar
gewoon geboekt."
Onderverdeling
De 'aanloopavond' voor met na
me de kampeerders (in Torhout
vandaag, in Werchter zoals ge
bruikelijk een dag later) kent
nog wel een onderverdeling: in
grofweg gesteld een pop/rock-
tent (met Eagle Eye Cherry, Ben
Folds Five, Dave Matthews
Band, Hooverphonic, Morchee-
ba en Tindersticks) en een voor
namelijk 'dansgericht' aanbod
op het hoofdpodium (met ABN.
Junkie XL. Moby. The Jon
Spencer Blues Explosion, Sonic
Youth, Pulp en Underworld).
Reputatie
Een aantal van die 'artiesten
van het eerste uur' had, gegeven
hun reputatie, natuurlijk ook
best op de 'grote dag' kunnen
spelen, stelt Schueremans te
recht. „Een band als Pulp hoort
daar volgens heel Groot-Brit-
tannië gewoon thuis, maar aan
deze kant van de Noordzee moe
ten Jarvis Cocker en de zijnen
toch nog altijd zien ook populair
te worden. Daarom konden ze
zich vinden in een plek op de
openingsavond. En wat jullie
nationale trots Junkie XL be
treft: had ook gerust op de
hoofddag kunnen staan, want
het is zonder meer een van de
beste bands die het afgelopen
jaar zijn doorgebroken. Maar
zoals gezegd, de formule was
aangepast en daarom was het
hoofdprogramma snel vol."
Infrastructureel is er niet veel
veranderd. De veldcapaciteit
zal ook dit jaar bewust niet opti
maal worden benut: waar zowel
in Torhout als in Werchter meer
dan 80.000 bezoekers zouden
kunnen bivakkeren worden er
'slechts' 60.000 toegelaten.
Nieuw zijn de enorme eettenten
(voor 7000 hongerigen tegelijk)
en de 'statiegeldregeling' voor
lege bekers: wie er tien inlevert
ontvangt een drankbon. „Daar
mee zijn we zonder meer gul,
maar we hebben de illusie dat
we zodoende een beetje bijdra
gen tot de opvoeding van ons
publiek", aldus Schueremans,
die met de beide Stones-concer-
ten in Werchter vorige maand
goede ervaringen opdeed met
die 'schoonmaaktruc'. GPD
Dubbelfestival Torhout/Werchter.
Hoofddagen zaterdag in Torhout en
zondag in Werchter. Aanloopavon
den respectievelijk vrijdag en zater
dag. Passepartouts kosten 150 gul
den. Voor entreebewijzen voor de
eerste avond betaalt men 52 gulden,
voor de hoofddag 80 gulden. Aan de
festivalkassa's zijn de bedragen
2000 BF, 900 BF en 1400 BF. infor
matie: 00-32-9-2437777
Eagle EyeCherry.
(m.u.v. hoogzomercollectie)
Pottenmarkt 13, Middelburg
0118-640773
