Schatgraven bij Metropole Orkest
PZC
Acteren is voor
Matthew Modine
het leven zelf
Opnamen
van jaren
op 150 cd's
kunst cultuur
13
Ace of Base
blijft ondanks
tegenslagen
vrolijk getint
vrijdag 3 juli 1998
Wat Ella Fitzgerald, Joe Cocker,
Sarah Vaughan, Herbie
Hancock, King's Singers, Dizzy
Gillespie en Bill Evans met elkaar te
maken hebben? Ze hebben in de
loop der jaren allemaal opnamen
gemaakt met het Metropole Orkest.
Daar moeten nu maar eens cd's van
komen, vinden orkest en NPS.
Tussen nu en vijf jaar zullen er
honderdvijftig cd's op de markt
komen. Met historische en nieuwe
opnamen. De eerste vijftien liggen
al in de winkels. Het 'meest
veelzijdige jazzorkest ter wereld'
laat zich horen met uiteenlopende
solisten en in verschillende stijlen.
Van heftige jazz tot vriendelijke
easy listening.
Dolf van der Linden voor zijn Metropole Orkest in 1947, twee jaarna de oprichting.
Het begon met een vraagje aan
producer Maarten Hartveldt.
Of hij eens wat orde wilde schep
pen in de stapels bandopnamen
die er nog in de archieven van het
Metropole Orkest lagen. Kon hij
meteen eens kijken of daar wat
van op cd zou kunnen worden ge
zet. „Ik wist niet waar ik aan be
gon", zegt hij nu. Wat eruit zag als
een interessant klusje bleek meer
dan een dagtaak. Hij is er al een
dikke anderhalf jaar mee bezig en
het eind is nog lang niet in zicht.
Zesentwintighonderd titels is
Hartveldt aan het doorwerken.
Allemaal exclusieve arrangemen
ten voor het symfonische jazzor
kest waarbij ruim 260 solisten
optraden. En niet de minsten.
Topartiesten uit de wereld van
jazz en lichte muziek zitten er tus
sen: Ella Fitzgerald, Toots Thiele-
mans, Tony Bennett, Astrud Gil-
berto, Sarah Vaughan, Dizzy Gil
lespie, King's Singers, Stan Getz,
Nancy Wilson, Alan Parsons, Her
bie Hancock, Bill Evans, Burt Ba-
charach, Oscar Peterson, Mike
Stern en dat gaat dan zo door tot
aan Joe Cocker en de Yellow Jac
kets.
Het hele project is nu al veel groter
dan menigeen had voorzien. Want
het orkest zit ondertussen niet stil.
Ook recente projecten zijn het
vastleggen waard. Er komen dit
jaar dertig cd's van het orkest op
de markt. Met zowel historisch als
nieuw materiaal. In de komende
vijf jaar zal dat aantal groeien tot
honderdvijftig.
Aparte kastjes
De vraag is wie deze cd's eigenlijk
allemaal zullen aanschaffen. Moe
ten er aparte kastjes worden ge
timmerd waarin alle 150 cd's keu
rig op een rijtje kunnen staan?
Fred Dekker van 'Metropole' lijkt
het een goed idee.
Bij platenmaatschappij Koch
denken ze er anders over. „Hoe
veel platen zijn er niet van het or
kest van Nelson Riddle? Maar er is
geen platenzaak die een apart
Joe Cocker
Riddle-vakje heeft aangelegd.
Wie die platen wil hebben moet
zoeken bij Frank Sinatra, bij Ella
Fitzgerald, bij Oscar Peterson, bij
Nat 'King' Cole. Zo zal dat ook
gaan bij de Metropole-cd's."
Een goede samenwerking tussen
solisten en orkest is alleen te berei
ken als er arrangeurs bij betrok
ken worden. Een solist kan nog
zo'n mooi liedje zingen of toete
ren, als er sprake is van orkestbe
geleiding, dan zal er een partituur
moeten komen. Bij de cd's die nu
zijn uitgekomen treft men de
naam van Dolf van der Linden een
foto Phil Nijhuis Tony Bennett
aantal keren aan, de man die het
orkest in 1945 oprichtte en vijfen
dertig jaar orkestleider bleef. Ro-
gjer van Otterloo, de tweede chef
dirigent ontbreekt uiteraard ook
niet. En natuurlijk komen ook de
namen Jerry van Rooi jen, Lex Jas
per, Henk Meutgeert. Jan Wessels
en Rob Pronk verschillende keren
voorbij.
Bijsluiters
De bezetting van het Metropole
Orkest wisselde in de loop der ja
ren. In de verschillende bijsluiters
staan echter alleen de muzikanten
vermeld die nu bij het orkest in
dienst zijn. Zo hoor je in verschil
lende stukken duidelijk altsaxo
fonist Piet Noordijk, gitarist Eef
Albers en trompettist Ack van
Rooijen bovendrijven om maar
eens enkele herkenbare spelers te
noemen, teiwijl hun namen ner
gens terug te lezen zijn. Een nood-
sprongetje volgens de producer.
„Men moest er bij de opnamen
bonnetjes voor invullen Dat werd
zelden gedaan. De bezettingen
zijn niet meer te achterhalen. Het
kunnen vermelden van de juiste
dirigent en arrangeur was al ver
foto Dirk W.de Jong
schrikkelijk veel werk." Dat bij de
eerste lichting Metropole-cd's de
allergrootste namen als Ella,
Dizzy of Toots nog ontbreken,
blijkt toeval. Producer Hartveldt
„De opnamen zijn er, maar ik ben
ze nog niet tegengekomen." Bo
vendien vergt het vergaren van de
rechten om de opnamen op cd te
zetten enige tijd. Hij is nu druk
doende toestemming te krijgen om
de opnamen van het orkest met
pianist Bill Evans uit te brengen.
Het orkest stond toen onder lei
ding van ook al zo'n grote naam:
Claus Ogerman.
Altsaxofonist Lee Konitz was ont
roerd toen hij werd gebeld of zijn
opnamen op cd Saxophone
Dreams uitgebracht konden wor
den. „Hij had het al heel lang wil
len doen, maar hij had geen maat
schappij kunnen vinden. Hij zat te
snikken aan de telefoon."
Greetje Kauffeld
Toppers op vocaal gebied zijn Isn't
it Romantic met Ernestine Ander
son, Beat out that rhythm on a
drum van Madeline Bell en My Fa-
vorite Ballads van onze eigen
Greetje Kauffeld. Waarbij op
laatstgenoemde cd ook wordt
meegewerkt door saxofonist Stan
Getz en trompettist-arrangeur
Thad Jones.
De componisten arrangeurs Jeff
BealBill Holman en Clare Fischer
werkten als dirigent hun eigen
muziek door met het orkest. Dat
leidt bij Beal (Red Shift) tot een
absolute topproductie op het ge
bied van eigentijds gecomponeerd
materiaal. Fischer, die veel sa
menwerkte met poplieden als
Prince en Paul McCartney bouwt
op Latin Sound een heftig latin-
feestje. En de cd van Bill Holman
is een imponerende jazzsuite ge
worden.
Zo heeft elke Metropole-cd zijn ei
gen doelgroep. Want wie van hef
tige jazzklanken houdt zal mis
schien de neus optrekken voor
brave lieflijke klanken van verge
ten Britten als de Neil Richardson
Singers (A Beautiful Friendship)
en de zangeressen Lois Lane (niet
te verwarren met de zusjes Klee-
man) en Lee Gibson. Nee dan
Twilight, de cd van de eerste trom
bonist van het orkest Van Lier
zingt prachtig op zijn trombone in
smaakvol repertoire waarbij het
Metropole Orkest onder leiding
staat van Vince Mendoza.
Ton Ouwehand
De cd's van The Netherlands Metropo
le Orchestra verschijnen bij platen
maatschappij Koch en kosten f 29,90
per stuk.
Matthew Modine kijkt alsof
hij ten einde raad is. „Ik
weet niet meer wat ik moet doen",
zegt hij. „Ik wil geen acteur meer
zijn, ik kan er niet meer tegen."
De Amerikaan heeft net zijn laat
ste filmrol in 'The real blonde'
nog eens gezien. Voor de derde
keer. Hij speelt er de 35-jarige Joe
in, een New Yorker met serieuze
aspiraties om te acteren, wer
kend aan zijn monoloog uit 'Dood
van een handelsreiziger'. Terwijl
zijn knappe, gladde vriend in de
komedie van regisseur Tom Di-
Cillo een goedbetaalde baan in
een soapserie krijgt, moet Joe een
vernederend figurantenrolletje
aannemen in een videoclip van
Madonna.
Het is pijnlijk om te zien, zegt
Modine: „Ik heb het gevoel dat
die rol mijn leven van dit moment
is. Ik heb 150 scripts gelezen, heel
veel niks, sommige wel wat. Maar
dan moet je wachten tot Bruce
Willis eerst nee zegt, of zoiets. Ik
heb nu nog geen rol en dat bete
kent dat ik de eerste vier maan
den geen werk heb."
Toegegeven, de acteur heeft last
van jetlag, is vermoeid, maar hij
is er de man niet naar om ter wille
van de publiciteit een potje te lie
gen. Matthew Modine heeft echt
problemen en is het type dat ze
impulsief op tafel smijt. Zijn
filmcarrière ziet er overigens niet
uit om je zorgen te maken. Die
ijzersterke rol als de gestoord uit
Vietnam teruggekeerde jonge
soldaat in Alan Parkers 'Birdie',
die rol in Stanley Kubricks 'Full
metal jacket', goede rollen in
'Memphis Belle' en 'Pacific
heights'. En dan nog de manlijke
hoofdrol naast Geena Davis in de
piratenfilm 'Cutthroat island'.
Maar die film hadden we beter
niet kunnen noemen. Modine:
„Toen ik het script las, wist ik niet
dat regisseur Reny Harlin in feite
een film over zijn wouw, Geena
Davis, wilde maken Michael
Matthew Modine ....smijt problemen impulsief op tafel...
foto Theo Bohmers
Douglas voelde dat waarschijn
lijk aan, want die had het script
teruggeven. Ik ging met een goed
gevoel naar de opnames in Malta
toe. Wat een verspilling. Drie ca
mera's die meer film gebruikten
dan jullie hele filmindustrie in
een jaar. Toen ik later de affiches
zag, met mezelf er groot opdacht
ik nog: zo, mijn rol is blijkbaar
goed gelukt. Maar Reny Harlin is
de film gaan hermonteren. En
toen zijn alle goede dingen er uit
verdwenen Ik ook, voor een
groot deel."
Matthew Modine is net terug uit
Tijuana, Mexico waar hij zijn
eerste lange speelfilm regisseer
de. Voor het mini-budget van
twee miljoen dollar. Hij diept een
foto uit zijn zak op: de laatste dag
met de crew. Hoofdrollen voor
John Hurt en Kevin J.Connor. Ti
tel van de film 'If.. Dog..Rabbit'.
„Door mij geschreven, geregis
seerd en ik speel er een hoofdrol
in. Zie je die zorgelijke regis-
seurstrekken op mijn gezicht?
Het was de laatste van de vijfen
twintig draaidagen, iedereen
wilde op de foto, maar ik moest
nog een scène filmen."
Eettafel
Modine kreeg de kans om zelf te
regisseren nadat hij al twee korte
films had gemaakt, dankzij het
door Robert Redford opgezette
Amerikaanse Sundance Institute
voor onafhankelijken en debu
tanten „Ik ga straks thuis aan de
eettafel mijn film monteren. Een
grote tafel? Een groot huis? Wel
nee, ik woon in met wouw en
twee kinderen gewoon in New
York."
De lange blonde Modine is een
verrassende gesprekspartner. Hij
ziet er moe uit, is ongeschoren,
heeft al vaker laten weten dat het
circus van journalisten dat op
hem afkomt voor hem niet hoeft
Maar wanneer een publiciteits-
dame komt aankondigen dat de
tijd 'op' is, zegt hij„Laat ze maar,
gewoon dóórwagen." Zijn eigen
film "If., dog..rabbit' gaat over
een familie, een zoon die door
omstandigheden nooit degene
kan worden die zijn vader zo
graag in hem ziet. „Tijdens de op
names stierf mijn vader aan kan
ker aan de alvleesklier", vertelt
hij. „En ik heb het gevoel dat dat
steeds sterker in mijn film door
drong en voelbaar werd."
Modine is gek op film. Zegt: „'Ti
tanic', wat een onzin. Maar wat
die regisseur met de camera doet:
die rijdt door de gangen van dat
schip en dat hele schip komt tot
leven." Hij is met film opge
groeid. Zijn vader reisde de Ver
enigde Staten door als manager
van drive-in bioscopen De kin
deren werkten mee om de par
keerplaatsen op te ruimen. En za
gen films. Zes broers en een zus
ter. Het gezin wel uiteen, een
broer in Vietnam, een die aan de
drugs raakte, een zuster die. moe
van het reizen en trekken, liever
bij vrienden bleef wonen.
„Ik zag als jongen een documen
taire over het maken van de film
'Oliver', met Mark Lester", zegt
Modine. „Ik wist niet dat het om
acteurs ging. Maar ik herkende
die wezen. Ik voelde me net zo. Ik
was een kind met de sleutel aan
een touwtje om zijn nek. Mijn
moeder werkte overdag, mijn va
der was er nooit. Ik was een jon
gen die altijd in problemen en
vechtpartijen belandde. Ik ben
toen danslessen gaan nemen, ben
op koor gegaan om te leren zin
gen. Ik zag wat die jongens in de
film deden niet als een beroep.
'Dat ben ik', dachtik, 'ik wil doen
wat zij doen'. En dat doe ik eigen
lijk nog steeds."
Bert Jansma
Het is een tijd stil geweest rond de
Zweedse popgroep Ace of Base. Het
zat de vier Scandinaviërs de afgelopen
twee jaar dan ook niet mee. Maar
ondanks de vele tegenslagen, die ze inet
hun vorige album hadden, zijn de
nummers van de nieuwe cd Flowers die
half juni verschijnt, nog even vrolijk en
optimistisch getint. Zongen de Zweedse
dames en heren drie jaar geleden nog dat
het leven 'beautiful' was, nu vergelijken
zij in hun nieuwe single ons bestaan met
een bloem: 'Life is a flower'.
Jonas Berggren slaakt een diepe
zucht alvorens te vertellen wat
de groep de a fgelopen twee jaar al
lemaal heeft moeten doorstaan.
De muzikale leider steekt zijn on
genoegen over klungelige produ
cers en onderling strijdende pla
tenmaatschappijen niet onder
stoelen of banken. „Het plan was
om na het uitbrengen van 'The
bridge', ons tweede album, een
tournee te beginnen. De release
verliep echter zo chaotisch dat het
er nooit van gekomen is. Om een
paar voorbeelden te noemen: de
single werd een week voor het al
bum uitgebracht, de video was
niet op tijd klaar en bij de Ameri
kaanse versie van 'Lucky love' liep
het geluid niet synchroon. De
Amerikanen willen nu eenmaal
altijd wat anders dan de Europea
nen", verklaart Jonas.
„In de Verenigde Staten is de tekst
van onze nieuwe single 'Life is a
flower' helemaal veranderd. Dat
heeft niets met de kwaliteit te ma
ken", voegt hij er haastig aan toe.
Hij ziet de oorzaak vooral in de
prestigestrijd die de Amerikaanse
platenmaatschappijen Arista en
Polydor voeren.
„Beide willen zoveel mogelijk hun
invloed doen laten gelden Arista
gaf als reden dat ze 'Life is a flo
wer' te Europees vonden klinken.
Moeten we dan hetzelfde klinken
als die duizenden Amerikaanse
bands? Het gekke is dat de Ameri
kaanse versie van 'Life is a flower'
naar mijn menig t'Europeser'
klinkt dan het origineel. Het heeft
meer 'straight bassdrums'.."
„We moeten met een heleboel
mensen rekening houden. Voor
onze huidige cd hield dat in dat we
een aantal nummers die onze
voorkeur hadden, niet konden la
ten horen. Ze werden te vreemd
bevonden en zouden niet passen
tussen de andere nummers. Als ie
mand dat vindt, wil ik geen 'pain
in the ass' zijn. Soms moet je nu
eenmaal een compromis sluiten."
De nieuwe cd Flowers is volgens
Jonas nog gevarieerder dan de vo
rige. „We hebben ballads, flower
power-achtige, Motowninvloe-
den." Natuurlijk ontbreken ook de
typische Ace of Base pop-reggae-
songs niet. De rolverdeling tussen
de twee zussen van Jonas is wel
wat veranderd. Jenny is met haar
zangkunsten wat meer op de voor
grond komen te staan. „Eigenlijk
is Jenny altijd al de leadzangeres
geweest, maar tijdens de opnames
van ons allereerste nummer 'All
that she wants' was Linn meer het
gezicht van de groep, omdat Jenny
destijds examens had. Sindsdien
heeft iedereen het beeld van Jenny
als iemand die meer op de achter
grond zingt."
Niet veranderd is de positieve ge
kleurdheid van hun liedjes. Vooral
bij het nummer 'Life is a flower' is
dat duidelijk merkbaar. Jonas:
„Een heleboel mensen leven in een
kooi. Ze durven dingen niet anders
te doen, omdat ze bang zijn voor de
reactie van hun buurman. Tijdens
de lente drie jaar geleden deed ik
op een dag de deur van mijn huis in
Gotenburg achter mij dicht. Bui
ten floten de vogels. De wereld
lachte mij toe Zo ben ik op het
idee gekomen."
'Pre-partymusic', zo bestempelt
Jonas hun muziek. „Onze cd's kun
je het best draaien voordat je gaat
dansen. Het brengt je in de juiste
stemming. Dat wil overigens niet
zeggen dat je op Ace of Base-mu-
ziek niet goed kan dansen
De melodieën van Ace of Base
nummers blijven na het horen
vaak nog urenlang in je hoofd zit
ten. Jonas: „Vaak schiet mij tij
dens het autorijden een deuntje te
binnen. Als ik dat na een paar uur
nog onthoud, is het meestal wel
een goede melodie. Misschien is
dat de reden dat onze liedjes zo
pakkend zijn.
„Critici zeggen vaak dat wij ons
beperken tot het maken van sim
pele deuntjes met simpele teksten.
Wat ik het belangrijkst vindt is dat
de tekst bij de melodie past. Wij
willen met onze liedjes geen bood
schap verkondigen. Pas als je dat
wel zou doen. moet je nadenken
over de betekenis van een tekst.
Onze liedjes worden vaak onder-
schat. De moeilijkheid zit vaak in
de eenvoud."
Martijn van der Donk
(Advertentie)
