TBS-systeem loopt helemaal vast
w
w
PZC
Normen voor derde millennium
1
saijjfi
305S
Sp
m
Buitenspel zetten
van Rugova kan
averechts werken
feiten en meningen
Psychiater Kortmann pleit voor strengere behandelmethoden
Verslavingszorg blijft
steken in praten over
slechte jeugd van junk
Riyad zwijgt over aanklacht tegen Den Hartog
f® Explore CompuServe
vrijdag 26 juni 1998
door Judith Flier
Afschaffen van de TBS zou
eeuwig zonde zijn. Maar zo
als het nu gaat met de dwang
verpleging voor psychisch ge
stoorde criminelen, kan het echt
niet langer. Hoe moet het verder
met het paradepaardje van Jus
titie? Hoogleraar en psychiater
Frank Kortmann vindt een
strengere wetgeving voor de
TBS een goed alternatief.
Op z'n vroegst volgende maand
komt de ambtelijke werkgroep
TBS met een rapportage en ad
vies voor het (nieuwe) kabinet
over de toekomst van de TBS.
Met verbazing reageerden de le
den van de groep dan ook op het
uitgelekte bericht als zou al zijn
besloten tot opheffing. Wel is in
middels bekend dat de informa
teurs kijken naar bezuinigings
mogelijkheden op de TBS-
maatregel.
Kortmann is lid van de werk
groep. Daarnaast maakt hij deel
uit van de Centrale Raad voor de
Strafrechtstoepassing, die de
uitvoering van de TBS contro
leert en daarover advies uit
brengt aan de minister van Jus
titie. ..Ik kan niet ontkennen dat
de TBS-instellingen al jaren
lang met ernstige problemen
kampen."
Het aantal TBS-gestelden dat
na een gevangenisstraf een
dwangverpleging voor onbe
paalde tijd moet ondergaan,
stijgt enorm. Sinds 1985 is spra
ke van een verdubbeling, het
aantal ligt nu op bijna 1100.
Binnen TBS-instellingen zijn
800 plaatsen beschikbaar. Dat
betekent dat een aanzienlijk
aantal op de wachtlijst staat.
Eind vorig jaar werd een wet
van kracht waarin staat dat de
overheid een schadevergoeding
dient te betalen aan TBS-ge
stelden die langer dan een half
jaar moeten wachten. De ge
middelde wachttijd is nu een
jaar. Kortmann: „Maar de con
clusie van afschaffen is te voor
barig en hoogstwaarschijnlijk
niet eens aan de orde. Waar wij
naar kijken zijn mogelijkheden
om de TBS-maatregel efficiën
ter te laten verlopen."
Weinig genezingen
De belangrijkste oorzaken van
het capaciteitsprobleem zijn de
lange duur van een TBS, gemid
deld zeven jaar, en het lage aan
tal 'genezen' TBS-ers dat terug
keert in de maatschappij. „In
het kort komt het hierop neer:
TBS-gestelden zitten te lang op
te dure plaatsen en daar moet
verandering in komen", aldus
een woordvoerder van Justitie.
Kortmann: „Alleen maar bij
bouwen en uitbreiden, zoals tot
nu toe is gedaan, is geen oplos
sing voor de lange termijn. De
duur van de TBS moet worden
verkort, maar dat doe je niet
één-twee-drie."
Als mogelijke oplossing draagt
de hoogleraar een verandering
in de wetgeving aan, speciaal
voor de categorie psychisch ge
stoorde criminelen. „In de jaren
zeventig werd in de wet het zelf
beschikkingsrecht van de pati
ent versterkt. Dat houdt in dat
mensen behandeling kunnen
weigeren. De autoriteit van de
psychiater daalde en veel vor
men van dwang werden taboe.
Die omwenteling is voor een he
leboel mensen gunstig geweest.
Maar de categorie TBS-gestel
den zou bij een strakke struc
tuur en dwang juist wel gebaat
kunnen zijn." Met het kunnen
afdwingen van behandeling en
strenge regels en sancties zou
den reguliere psychiatrische
ziekenhuizen, volgens Kort
mann, in staat zijn na ontslag
uit een TBS-instelling de pati
ent verder te behandelen en be
geleiden. Een TBS-instelling is
dan geen vergaarbak meer voor
hopeloze gevallen waar de
maatschappij niets mee kan.
Separeercellen
Kortmann was zeven jaar lang,
tot 1993, directeur van een gere
formeerde psychiatrische kli
niek in Wolfheze, waar in de ja
ren vijftig en zestig zeer strenge
regels golden. Weigerde iemand
mee te doen aan het programma,
dan ging hij voor straf 'in de se
pareer', oftewel werd hij alleen
gezet. „De algemene psychiatri
sche ziekenhuizen zeggen dat ze
moeilijk kunnen omgaan met
zwaar gestoorde delinquenten,
en dat is ook logisch binnen de
huidige wetgeving. Met een zeer
agressieve patiënt is het moei
lijk een goed gesprek te voeren.
Het zou makkelijker kunnen
zijn als je strenger kon optreden.
In Wolfheze konden ze deidig
jaar geleden al beter met deze
categorie uit de voeten."
Als tweede oplossing om de
doorstroom van TBS-gestelden
te bevorderen ziet Kortmann
door Carine Neefjes
Veel hulpverleners wijten
drugsverslaving nog steeds
aan 'de rotte jeugd' van een
junk. Of ze constateren een ern
stige persoonlijkheidsstoornis,
waarover ze uitvoerig met de
verslaafde willen praten. Maar
deze manier van behandelen in
de verslavingszorg is volstrekt
achterhaald. Een junk wil hele
maal niet bomen over zijn verle
den. Hij heeft meer behoefte aan
een hulpverlener die zijn geld
beheert en andere praktische
zaken regelt."
Dit zegt Rob van Meerten, eige
naar van het bureau 'Cocaine
Consultancy' (CoCo) dat onder
meer adviezen uitbrengt aan het
ministerie van Volksgezond
heid. Van Meerten werkt ook als
cocaïne-expert bij het Bouman-
huis in Rotterdam, een hulpver
leningsorganisatie voor drugs
verslaafden.
Praatcultuur
Volgens Van Meerten wordt het
hoog tijd dat de verslavingszorg
afrekent met de 'praatcultuur*.
„Als een junk voor de 27e keer in
een kliniek wordt opgenomen
hoor je behandelaars al gauw
zeggen dat 'de cliënt niet gemo
tiveerd is'. Maar waarom vragen
ze zich niet hardop af of ze zelf
misschien iets fout doen? In
zicht gevende therapie, waarbij
aan de hand van gesprekken
vooral naar de oorzaak van ver
slaving wordt gezocht, werkt
voor gebruikers als een stoom
machine: het duurt lang, het
vergt veel inspanning en boekt
lang niet altijd resultaat. De
roep uit de samenleving om
drugsoverlast te bestrijden is
groot. Dan mag een behande
laar het zich niet meer permitte
ren om na een jaar lang therapie
te concluderen dat er een kleine
verschuiving in de ontwikke
ling van zijn cliënt zit."
Cocaïne
Vooral hulpverlening aan coke-
verslaafden laat volgens Van
Meerten te wensen over. „Heel
lang is het gebruik van cocaïne
niet als problematisch be
schouwd. Coke had glamour,
het was een drug die voor het
eerst werd gebruikt in de uit-
gaanswereld. In de Nederlandse
gebruikersscene is cocaïne dan
ook veel populairder dan heroï
ne, want die geldt als een drug
voor losers. In de Verenigde Sta
ten is dat precies andersom."
De hulpvexJening in Nederland
een onderzoek naar de vraag of
binnen de TBS-instellingen wel
optimaal van medische midde
lengebruik wordt gemaakt. „De
biologische kant van de psychi
atrie raakt meer in zwang. Niet
alles is met alleen praten op te
lossen. Binnen de TBS-instel
lingen wordt heel verschillend
gedacht en omgegaan met bij
voorbeeld remmende middelen
op seksuele aandrang. Als die
middelen helpen, zouden pati
ënten misschien sneller uit de
TBS kunnen. Daar moet een ge
richt beleid voor komen.
Of zijn visie een klankbord
vindt in de werkgroep die voor
de rest uit louter ambtenaren
bestaat, kan Kortmann niet
zeggen.
Hoe het in de toekomst verder
zal gaan met de TBS-maatregel
is ook voor de leden van de groep
een vraagteken. „Het doel moet
in ieder geval zijn om TBS-
gestelden zo snel mogelijk
terug te krijgen in de maat
schappij. De TBS-instelling is
in principe geen verblijfskli-
niek, maar een behandelkli-
niek." GPD
Frank Kortmann vindt afschaffen van TBS voorbarig.
foto Ger Loeffen/GPD
door Wim Bakker
De autoriteiten van Saudi-Arabië weige
ren mededelingen te doen over de aan
klacht tegen de Nederlandse christen W. den
Hartog, die op 13 juni door degodsdienstpo-
litie in Riyad is gearresteerd. Bovendien
kregen de echtgenote van Den Hartog en de
Nederlandse ambassade geen toestemming
om met de man te telefoneren.
De veiligheidspolitie wil eerst een gesprek
met Den Hartog,heeft minister Van Mierlo
van Buitenlandse Zaken in antwoord op
Kamervragen laten weten. De minister be
treurt het dat de autoriteiten niet willen
zeggen waarom Den Hartog is gearresteerd.
Wel is de verblijfplaats van de christen
mondeling meegedeeld aan de tijdelijk
zaakgelastigde van de Nederlandse ambas
sade. Den Hartog zou ergens in Riyad, de
hoofdstad van Saudi-Arabië, verblijven.
De zakenman uit de Noordoostpolder
woont sinds enige jaren met vrouw en kin
deren in Riyad. De politie had zijn vrouw
verzekerd dat hij binnen een uur zou terug
keren. Maar sinds de arrestatie heeft ze niets
meer van hem gehoord. Het is haar niet be
kend waax-van hij wordt beschuldigd. Den
Hartog stond in Riyad bekend als een over
tuigd christen.
Direct na de arrestatie heeft de Nederlandse
ambassade in de hoofdstad de Saudische
autoriteiten verzocht de vex*blijfplaats van
Den Hartog en de aanklacht tegen hem be
kend te maken. Ook heeft de ambassade
toestemming gevraagd om hem te bezoe
ken.
Familieleden en een vriend van Den Hartog
hebben intussen het comité Free Wim opge
licht. Iedereen die enige invloed op de Sau
dische autoriteiten heeft, moet druk op hen
uitoefenen om openheid van zaken te geven
en Den Hartog onmiddellijk vrij te laten,
schrijft het comité in een verklax-ing. Voor
informatie is J. den Hartog, broer en woord
voerder van de groep 'overgeleverd' aan het
ministerie in Nederland en de ambassade in
Riyad. ANP
heeft zich jarenlang gefixeerd
op hex'oïne, omdat deze hard
drug lichamelijk veel versla-
vender is. Voor cokeverslaafden
zijn er weinig specifieke behan
delingen beschikbaar, terwijl
het aantal problematische ge
bruikers flink toeneemt, vooral
onder jongeren. In 1997 stonden
er x-uim 5200 ingeschreven bij
hulpverlenende instanties. Het
gevaarlijke effect van cocaïne is
dat het grensverleggend werkt."
Van Meerten: „Hulp bieden aan
heroïnegebruikers is makkelij
ker omdat voor hen methadon
beschikbaar is. Een dei-gelijk
rustgevend medicijn, dat overi
gens ook zeer verslavend werkt,
is er niet voor cokegebruikers.
Bij de behandeling van deze
groep hebben hulpverleners dus
geen middel in handen om cliën
ten aan zich te binden. Daarom
is juist bij hulp aan cokever
slaafden het eerste contact met
de hulpveiiener essentieel. Als
hij gaat wroeten in de proble
matische jeugd van de junk, ziet
hij zijn cliënt nooit meer terug.
Een hulpvexTener moet een co-
keverslaafde direct iets te bie
den hebben, bij voorbeeld on
derdak om tot i-ust te komen.
Vaak zijn ze zo opgefokt dat ze
behoefte hebben aan een 'time
out'.
Reorganisatie
Van Meerten pleit voor een
grootscheepse reorganisatie in
de verslavingszorg. Het aanbod
is nu veel te versnipperd, waar
door sprake is van capaciteits-
verspilling. De scheiding tussen
hulp aan alcohol- en drugsver
slaafden kan worden opgehe
ven. „Nu zitten allerlei deskun
digen verstopt achter hun eigen
loket, maar samen weten we
meer van hetzelfde. Als we on
der één dak werken, kunnen we
beter kennis uitwisselen."
De vei'slavingszorg is uitge
groeid tot een bureaucratisch
bolwerk waar het krioelt van de
managers en waar vooral veel
wordt vergaderd, ooi-deelt Van
Meexten. Een reorganisatie zal
dan ook niet makkelijk van de
grond komen omdat de baasjes
hun baantjes willen behouden.
„Wel kunnen we meer prakti
sche problemen aanpakken, bij
voorbeeld het geldbeheer van
junks. Nu geven ze alles uit aan
dope en maken enorm hoge
schulden. Als hulpverlenex-s
voox-taan op de portemonnee
van vex-slaafden passen, wordt
al veel narigheid in de drugssce-
ne voorkomen." GPD
Wijze mannen sleutelen in Genève aan VN-code menselijke plichten
door Bob Kroon
De moderne mens verstikt
in een wildgroei van rech
ten. Het begon allemaal met de
Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens, de
nobele geboorteakte van de
Verenigde Naties, die in de na
dagen van de Tweede Wereld
oorlog was ontsproten aan de
niet minder universele afkeer
van het nazisme en fascisme.
Daarna vertakten mensen
rechten zich in vrouwen
rechten, kinderrechten,
dierenrechten, rechten van
minderheden, politieke rech
ten, sociale rechten en econo
mische rechten, om maar niet
te spreken van recht op vrede,
schoon drinkwater, huisves
ting, werk of uitkering, keuze
menu's voor asielzoekers en
porno op Internet.
Alles moest kunnen en 'tole
rantie' werd de enige verplich
te gedragscode. Begrippen als
normbesef en discipline kre
gen een beschimmeld luchtje.
Maar leiden ongebreidelde
vrijheden niet tot een dolge
draaide samenleving, waarin
uiteindelijk ook de mensen
rechten ten onder gaan? Het is
niet alleen Frits Bolkestein die
zich hierover zorgen maakt.
De Verenigde Naties zelf heb
ben een conclaaf van 'wijze
mannen' opgetrommeld met
het doel de Universele Men
senrechtenverklaring aan te
vullen met niets minder dan
een Universele Verklaring van
de Plichten van de Mens.
Lubbers
Deze internationale
denktank, waarin Ruud Lub
bers namens Nederland zit
ting heeft, bestaat uit meer
dan veertig prominente politi
ci, juristen, medici, weten
schappers, economen en joui--
nalisten uit bijna evenveel
landen. Op gezette tijden komt
het gezelschap onder voorzit
terschap van Richard Golds-
tone, ex-aanklager bij het
Haagse Joegoslavië-tribu-
naal, in Valencia bijeen, op
uitnodiging en kosten van
Spanje's x-ijkste stad.
Het opstellen, laat staan op
leggen, van menselijke en
maatschappelijke gedrags
normen voor het nieuwe mil
lennium is een gigantische
klus. Het opleggen van mense
lijke 'plichten' is van oudsher
een specialiteit van totalitaire
regimes en alles wat zweemt
naar een keurslijf, woi'dt al
CompuServe Information Manager - (Explore Services]
na El
ft £te Edit Services Mail
Special Window help
-lal j
Member Services
TooU EvenSs
Neva 8 Weather
tUto
j Computing Suppo' 1
In»™
Referenced Education
Sport3
Professional
finance
n^r
5??ja it^rrr
Home Lesure
Enter t3irtment
Travel
ShoppBig
De wijze mannen studeren ook op regels voor Internet.
snel ervaren als een inbreuk op
democratische vrijheden.
Toch wordt al jarenlang ook in
onverdacht democratische fo-
ra aan zo'n universele regelge
ving gesleuteld. Al in 1991
kwam de Club van Rome, ze
ker geen reactionair gezel
schap, niet een 'VeiTdaring
over Menselijke Verantwoox-
delijkheden'. Ook de kerken
worstelen sinds jaar en dag
met handleidingen voor ethi
sche en morele gedragspatro
nen.
De 'Morele Herbewapening',
met koningin Wilhelmina als
schutspatroon en Frits Philips
als prominent lid, bestond al
voor de oorlog. Iedereen heeft
zo zijn eigen prioriteiten. De
niet-gebonden landen willen
de 'zelfzuchtige' multinatio
nals, de libero's van de globali
sering, met de neus op hun
sociale plichten drukken. Ie
dereen schreeuwt om een glo
bale aanpak van de internatio
nale criminaliteit. Of zoals
Goldstone het uitdrukt: „De
internationale gemeenschap
moet nieuwe nonnen stellen
aan de adembenemende ont
wikkelingen in de wereldeco
nomie en technologiezoals in
formatica, biogenetica, en
communicatie. Die normen
moeten worden vastgelegd in
een nieuw universeel hand
vest."
De Club van Valencia be
schouwt de Universele Verkla
ring van de Rechten van de
Mens als 'het belangrijkste
normatieve document van de
twintigste eeuw tegen machts-
misbruik door de staat,' maar
voegt daar onmiddellijk aan
toe, dat een aanvullende ver-
klaiing over verantwoorde
lijkheden en plichten nodig is
om die mensenrechten inhoud
te geven en het huidige 'morele
tekort' op te vangen. Waar de
Mensenrechtenverklaring
voornamelijk mikt op indivi
duele rechten, is de 'Universe
le Verklaring voor de Plichten
en Verantwoordelijkheden
van de Mens' als nieuwe ge
dragscode vooral gericht op
regelingen, maatschappelijke
instellingen, ondernemers,
bankiers, religieuze leidei's,
wetenschappers en zelfs jour
nalisten.
Eed afleggen
Wetenschappei's? Jazeker,
meent de Club. Evenals medici
zouden zij een soort Hippoci'a-
tische eed moeten afleggen om
hun vernuft aan te wenden tot
heil van de mensheid en niet
voor onheil in de vorm van
atoombommen, chemische of
biologische vernietigingswa
pens of onverantwoorde gene
tische manipulaties. Sommige
panelleden wilden ook de me-
foto Dirk-Jan Gjeltema
dia een eed voor 'verantwoor
delijke berichtgeving' opdrin
gen, maar dit vond weinig
bijval.
Een van de grootste knelpun
ten wordt zeker een verplichte
gedi'agscode voor de zakenwe
reld, met name de grote mxilti-
nationals, die tegenwoordig
vaak machtiger (en rijker) zijn
dan landsregeringen. De in
ternationale zakenwereld wil
men in de Verklaring
verplichten tot een 'open, soci
aal verantwoordelijk en non-
coiTumperend beleid'. Om
plichtmatige verantwoorde
lijkheden zinvol te maken,
moeten ze ook worden nage
leefd en daarom werkt de Club
van Valencia niet aan de zo
veelste pi'oclamatie, maar aan
een soort volkenrechtelijk do
cument. De Wijze Mannen (en
Vrouwen) zien het Internatio
nale Strafhof, dat momenteel
in Rome in de steigers staat, als
hoopgevend bewijs dat een in
ternationale i'echtsoi'de hoe
langer hoe meer als een nood
zaak wordt gevoeld. Het is de
bedoeling, dat de ontwerpvex-
klaring volgend j aar eerst in de
Unesco, de Educatieve, We
tenschappelijke en Culturele
Organisatie van de VN in be
handeling komt en daai-na
doorgaat naar de Algemene
Vergadering van de VN in New
York. GPD
door Han Dirk Hekking
Ibrahim Rugova, de politieke
leider van de Albanezen in de
opstandige Servische provincie
Kosovo, vroeg woensdag bij de
Europese Unie en de NAVO nog
eens om steun voor verlangens
van de Kosovaren een eigen
staat te vestigen. Hij kreeg nul
op het rekest en dat was een re
gelrechte blunder.
De aanpak van de kwestie-Kos-
ovo verdeelt de internationale
gemeenschap al maanden. On
dertussen gaat de stiijd door. De
guerrilla's van de UCK, het Kos-
ovaarse Bevrijdingsleger, laten
zich daarbij niet onbetuigd. On
danks de keiharde aanpak van
de Seivische politie, groeit de
invloed van deze organisatie
meer en meer.
Lede ogen
Dat zien NAVO en de Contact
groep voor het voormalig Joego
slavië met lede ogen aan, want
de UCK streeft naar afscheiding
van Kosovo van Servië. En dat is
een spookbeeld voor het Westen.
Waarnemers gaan er van uit dat
een onafhankelijk Kosovo snel
zal opgaan in Albanië, wat
daarna ook een claim kan leg
gen op andere gebieden op de
Balkan waar veel Albanezen
wonen: Macedonië en in minde
re mate Montenegro.
De kwestie-Kosovo herbergt
met andere woorden de aanlei
ding voor een nieuwe Balkan
oorlog in zich. Dat wenst de in
ternationale gemeenschap te
vermijden en daarom moet ze
niets hebben van het onafhan
kelijkheidsstreven van de Koso
varen.
Onbegrijpelijk
Vanuit dit gezichtspunt is het
uitblijven van enige toeschiete
lijkheid van NAVO en EU rich
ting Ibrahim Rugova te begrij
pen. Vanuit een andere hoek is
de opstelling van het Westen
juist onbegrijpelijk. Rugova
geldt zo'n beetje als het laatste
gematigde politieke kopstuk in
Kosovo. Waar een groot deel van
de politici in Kosovo inmiddels
afscheiding van het gebied van
Servië propageert, al of niet ge
wapenderhand, is Rugova nog
altij d pleitbezorger van geweld-
26 juni 1948
Blokkade Berlijn
De Sovjet-Unie heeft besloten
alle toevoer van voedsel naar
West-Berlijn stop te zetten.
Eerder staakten de Russen al
de levering van elektriciteit
aan de westelijke zone van de
hoofdstad van het voormalige
Duitse rijk. De voorraden in de
stad zijn nauwelijks voor een
maand toereikend. De ge
meenteraad van Berlijn heeft
de Verenigde Naties om hulp
gevraagd.
Koning Leopold
Koning Leopold van België
heeft de regering gevraagd een
volksraadpleging te houden
over zijn terugkeer. Is er geen
duidelijk meerderheid voor
zijn terugkomst, dan is Leo-
loos pi*otest tegen de Seiwische
onderdrukking.
Juist daarom is zijn positie de]
afgelopen tijd wankeler gewor
den. Veel leden van Rugova's
partij werpen zich door de harde
repressie van de Serviërs en de
successen van de UQK tegen
woordig op als vertegenwoordi
gers van de guerrilla's en andere
politieke stromingen, die de
vergadertafel mijden en hun
mening het liefste ondersti-epen
met een Kalashnikov.
Rugova verkeert daardoor
steeds meer in een isolement.
Hij is daarin ook gemanoeu
vreerd door de Sexwische presi
dent Milosevic, die hem keer op
keer liet opdraven voor bespre
kingen over de toekomst van
Kosovo, daarbij toezeggingen
deed maar nooit woord hield
In eerste instantie leidde dat bij
de Kosovaren alleen tot een be
vestiging van hun ovextuiging
dat Milosevic niet te vertrouwen
was. Uiteindelijk bekladde de
handelswijze van Milosevic
echter ook de reputatie van
Rugova, die immers niets voor
Kosovo voor elkaar leek te krij
gen.
Positie
De Albanese leider is door de
NAVO en EU woensdag nog ver
der buitenspel gezet. Hij keert
wederom terug naar Kosovo,
zonder ook maar iets voor de
Kosovaren bereikt te hebben.
Zijn positie in het politieke
krachtenveld in de opstandige
provincie is verder aangetast. In
concreto betekent dat dat zijn
gematigd geluid niet meer
meetelt en dat lieden met een
minder vreedzame inslag het
pleit in hun voordeeld hebben
beslecht.
En dat is nu precies waar het
Westen bang voor was. In plaats
van dat er bij de besprekingen
over de toekomst van de Sexwi-
sche provincie nog een midden
weg kan worden gepresenteerd,
operei'en in de ai'ena-Kosovo nu
alleen nog hardliners.
Tel daai'bij de verdeeldheid bin
nen de NAVOdie actie tegen het
Seiwische optreden in Kosovo in
weerwil van de dreigementen
vanuit de verdragsorganisatie
onwaarschijnlijk maakt, en het
is duidelijk dat de tijdbom op de
Balkan rustig doortikt.
pold bereid afstand te doen
van de troon ten gunste van
zijn zoon Boudewijn.
Oudheidskamer
De oudheidskamer van Veere
is weer in oude staat hersteld.
Zo is oude vierschaar opge
knapt en staat de beker van
Maximiliaan van Bourgondië
in een nieuwe vitrine.
Franse spoorwegen
Eén op de twintig Fransen
heeft een baan bij de spoorwe
gen. De SNCF heeft 2,1 mil
joen mensen in dienst. Boven
dien zijn nogeens 600.000
mensen in opleiding voor werk
bij het spoor Ter vergelijking,
in Nederland werkt één op de
driehonderd mensen bij de NS
Uitgever:
W. F. de Pagter
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Redactiefax. (0118) 470102
's avonds op zondag t/m
vrijdag, vanaf 19.00 uur
in het weekeinde
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 472404
Goes: Voorstad 22
4461 KN Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
4537 AK Terneuzen
Tel (0115)694457
Fax. (0115)620951
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000
Fax. (0115) 561415
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax. (0114)373840
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http.//www.city.nl
e-mail pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden.
zaterdags tot 14.00 uur.
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur.
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 95,00.
franco per post 125,50;
per maand 34,75,
per jaar 366,50,
franco per post 485,00,
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting,
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1.75.
zaterdag 2,50 p.st.:
(alle bedragen inclusief 6 pet. btw),
Postrek.nr.. 3754316
t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
184 cent per mm, minimumprijs per
advertentie ƒ27,60,
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief.
speciale posities: tarief op aanvraag:
voor brieven bureau van dit blad
7,- meer (excl. 17,5 pet btw),
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag,
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V.
Vlissingen
