Lelijke kras op imago Arduin
V
Knipoog naar werkelijkheid
PZC
Paul Weller topper van
Cactusfestival in Brugge
Eis 3,5 jaar cel voor
verkrachting van
zwakbegaafde vrouw
zeeland
14
Na twee mooie jaren toch een zwartboek voor opvolger Vijvervreugd
kunst cultuur
VEILINGHUIS
B. WITTE
Kunstschouw Award
voor Paul Franssen
zaterdag 20 juni 1998
door Roelf Reinders
Stichting Arduin is in opspraak. Na
twee mooie jaren. Begin deze week
kwam een zwartboek naar buiten,
waarin ouders hun beklag doen over
de verzorging van hun zwaargehandi-
capte kinderen. Ruim drie jaar gele
den, toen Arduin nog Vijvervreugd
heette, gebeurde iets dergelijks. Toen
greep staatssecretaris Tterpstra in. Vij
vervreugd werd losgemaakt van de
moederstichting SVRZ en de instel
ling ging op eigen benen verder. En
hoe. De leiding van Arduin oogstte de
afgelopen paar jaar in brede kring be
wondering voor de manier waarop de
zorgvernieuwing werd aangepakt;
Arduin verwierf zich het beeld van
een stichting die voorop loopt in de
verstandelijk gehandicaptenzorg.
Dat imago liep deze week echter enke
le lelijke krassen op.
Vijvervreugd heeft begin jaren negen
tig een rijke traditie aan zwartboe
ken. Ze gaan over structureel ziekte
verzuim, chronisch personeelstekort,
gebrek aan medezeggenschap, agres
sie van bewoners, slechte huisvesting.
De toenmalige gedeputeerde A Dijk-
wel ti-ekt aan de bel en ook de Regio
nale Inspectie voor de Volksgezond
heid voor Noord-Brabant en Zeeland
bemoeit zich er mee. Ook de ouders
van bewoners roeren zich; in een brief
aan staatsseci'etaris Terpstra van
Volksgezondheid reppen zij zelfs van
'Roemeense toestanden'. Zij voelen
zich geruggesteund door een onder
zoek van de Gentse universiteit, dat
tot de sombermakende conclusie
komt dat de kwaliteit van de zorg die
Vijvervreugd biedt ver beneden de
maat is.
SVRZ
De beschuldigende vingers wijzen
vooral in de lichting van de overkoe
pelende SVRZ, een logge organisatie
die er maar niet in slaagt de situatie
bij Vijveivreugd te verbeteren. De
staatssecretaris geeft de critici gelijk
en - het is dan eind maart 199*5 - eist
dat er op de kortst mogelijke termijn
maati-egelen worden getroffen om een
eind te maken aan de 'kritieke zorgsi-
tuatie' op Vijvervreugd; ze dreigt met
sluiting en verlangt dat de zaken vóór
1 januari 1996 op orde zijn.
Dat helpt. De SVRZ trekt haar han
den van Vijvervreugd af, het gehandi
capteninstituut wordt zelfstandig,
krijgt een nieuwe naam (Arduin) en
directeur P. van den Beemt krijgt alle
ruimte omzijn ideeën over verstande
lijk gehandicaptenzorg te realiseren.
Axdxiin kreeg in oktober 1996 de Zeeuwse Prijs Bevordering Integratie Gehandicapten. Arduin-directeur E M. M. van den Beemt (rechts) ontvangt de oorkonde
uit handen van Goese burgemeester D. J. van der Zaag. foto Willem Mieras
De schrijnendste huisvestingsproble
men worden opgelost, tientallen be
woners verhuizen naar nieuwe
accommodaties. Er komt een vijfja
renplan. Geïntegreerd wonen is de
leus. Veere, Vlissingen, Zoutelande,
overal op Walcheren komen klein
schalige woonvoorzieningen. Staats
secretaris Terpstra komt eind maart
1996 langs en is tevreden. Ze heeft
vertrouwen in de visie van het bestuur
van Arduin. Kanjers zijn het, de be
stuursleden.
Arduin gaat voortvarend te werk. De
Stichting fuseert met Den Berg in
Goes en wil liefst ook samengaan met
De Sterre in Zeeuws-Vlaanderen.
Overal op Walcheren worden panden
opgekoclit om kleine groepen in onder
te brengen. Er komen winkeltjes en
kleine bedrijfjes waar gehandicapten
zinvolle arbeid kunnen verlichten.
Arduin krijgt de Zeeuwse Prijs Bevor-
dering Integratie Gehandicapten
voor de manier waarop zij haar bewo
nersin staat stelt zo zelfstandig moge
lijk te functioneren. Ai-duin vernacht
dat in 1999 de meeste van de bijna
vierhonderd bewoners in kleine
woonvoorzieningen zijn onderge
bracht. Bewoners zijn cliënten ge woi'-
den en die krijgen steeds meer verant
woordelijkheid.
Arduin heeft het geschopt tot een
voorbeeldinstelling, waar vrijwel we
kelijks directeuren van centra voor
gehandicapten uit heel het land en ou
ders van geestelijk gehandicapten ko
men kijken.
Niveaus
Alles goed dus bij Arduin, zo lijkt het.
Maar toch weer een zwartboek, ge
schreven door een paarmoeders. Alle
maal mooi, die integratie, die keuze
vrijheid en die bedrijfjes, vinden zij.
Maar dat geldt alleen voor de gehan
dicapten van hogere niveaus. Die
künnen nog wat. De meervoudig ge
handicapten, die geestelijk en licha
melijk gehandicapt zijn, zitten in een
hoek waar de klappen vallen. De
zwaargehandicapten zijn het 'sluit
stuk' bij de 'pracht en praal' van Ar
duin, zegt één van samenstelsters van
het zwartboek.
Hun klachtenlijst is lang: onvoldoen
de begeleiding, te weinig geschoold
personeel, onderlinge agressie bij de
bewoners. Arduin is een schaakspel
met het personeel en de gehandicapte
kinderen als pionnen die de dii'ectie
naar eigen goeddunken verschuiftal
dus het zwai-tboek. Volgens één van de
opstellers zijn veel ouders van zwaar
gehandicapte Mndei-en op Arduin het
met de inhoud eens. Zij hebben het
zwartboek echter niet ondertekend
uit angst voor eventuele negatieve ge
volgen voor hun kinderen.
De vrouwen achter het zwartboek zijn
meerdere keren met hun klachten bij
de directie geweest. „Ik voel me niet
serieus genomen", zegt één van hen.
„We zijn steeds met een Muitje in het
riet gestuurd. Met de directie valt met
te praten. Ik ben al een paar jaar moe
deloos. Het maakt het leven zo triest.
Ik hoef echt geen luxe voor mijn zoon.
Het gaat erom dat hij weer wat gezel
ligheid krijgt. En liefde, dat is alles
wat hij nodig heeft. Dit jaar zou het
jaar zijn van het meervoudig gehandi
capte kind. Ik heb er niets van ge
merkt. Ik vraag alleen maar dat mijn
zoon in een groep komt met kinderen
die bij elkaar passen, met vaste bege
leiders." Het zwartboek is via staats
secretaris Terpstra en de Regionale
Inspectie voor de Gezondheidszorg
beland bij de klachtencommissie van
Arduin. Volgens een woordvoei-der
van het ministerie van Volksgezond
heid, Welzijn en Sport zijn er verder
geen Machten over Arduin binnenge
komen. Directeur Van den Beemt zit
zeer met de kwestie in de maag en
heeft inmiddels aangekondigd dat de
Machten tot op de bodem moeten
worden uitgezocht. „Als alles wat in
het zwartboek staat Mopt, heb ik een
ernstig probleem. De onderste steen
moet boven. Arduin heeft niets te ver
bergen."
Internationaal Cartoonfestival in Knokke-Heist
doorTreesvan Herpen
KNOKKE- Humor is een uni
verseel gevoel waarvan de nu
ancering vaak persoonlijk of
cultureel is getint. Zoekt de een
het in subtiliteit, bij een ander
staat de extreme overdrijving
voorop. Op de tentoonstelling
van de 37e editie van het inter
nationale Cartoonfestival van
Knokke-Heist zijn 400 humo
ristische tekeningen te zien af
komstig uit 61 landen. Een
glimlach of gegrinnik vallen re
gelmatig waar te nemen in het
cultureel centrum Scharpoord,
evenals een vragend schouder
ophalen soms.
Wat in 1962 begon als de 'Salon
van de Humor', een promotie
campagne voor jong cabaretta
lent, is inmiddels uitgegroeid
tot een vermaard internationaal
festival voor cartoonisten. Am
bassades worden aangeschre
ven, lokale kranten in vele lan
den plaatsen advei-tenties en
ook via Internet worden teke
naars over de hele wereld opge
roepen hun creaties in te sturen.
Een internationale jxxry zet zich
vervolgens aan de titanische
taak om uit een tienvoud van in
zendingen die werken te selec
teren die worden tentoonge
steld. Grafische technieken,
tekenkundige aspecten en voor
al humor zijn daarbij de crite
ria. Cartoons moeten als een
volwaardige kunstvorm erkend
worden, vinden de organisato
ren. Er worden ook prijzen ver
geven: de gouden-, zilveren- en
bronzen-hoedprijs, de toeris-
(Advertentie)
Inbreng gevraagd voor
onze zomerveiling
van4julia.s.
Bij inbreng
gratis veilingtaxatie.
Gegarandeerde
opbrengsten.
Open van woensdag t/m zat.
van 10.30/12.30 en
van 13.30/17.00 uur
ot op afspraak
VLASMARKT11, M'BURG
Tel./fax: 0118-614105
me-, cultuur-, publieks- en
persprijs en de Knack Cartoon
Award.
Dwalend door de zalen van het
cultureel centrum wordt de ar
geloze bezoeker geconfronteerd
met alle aspecten van de
hedendaagse maatschappij.
Opvallend prominent is de zak
telefoon aanwezig in vele teke
ningen. Dat nieuwe verschijnsel
in het straatbeeld prikkelt ken
nelijk de creativiteit van de car
toonisten. Maar ook het succes
van de film over de tragedie van
de Titanic is voer voor teke
naars.
Geen onderwerp ontgaat de hu-
moristische, vlijmschei-pe of
mildspottende tekenpen. De
medici moeten het zwaar ont
gelden, machomannen worden
te kijk gezet, domme blondjes
eveneens. Dood is geen taboe,
seks al helemaal niet. Gods
dienst en geloof krijgen er even
eens van langs. Het leger en het
gevangeniswezen worden in
hun hemd gezet. De moderne
techniek staat voor aap. Met de
jacht en de natuurminnaars
kermen de tekenaars geen gena
de. De maffia wordt steevast ge
karakteriseerd door zonnebril
len en breed geschouderde
bodyguards, zelfs op een onbe
woond eiland of in een familie
portret.
De meest politiek getinte car
toons worden gemaakt in (voor
malig) communistische landen,
het Oostblok, China en Cuba zo
leert een rondgang door de za
len. Westerse cartoonisten
houden zich meer bezig met
welvaartsverschijnselen of
maatschappelijke ontwikkelin
gen.
Elk jaar zet de organisatie een
land in het zonnetje. Toeval of
niet, dit jaar is het Brazilië, re
gerend wereldkampioen voet
bal. Gele wanden hangen vol
met een honderdtal groen inge
kaderde cartoons uit dit Zuid-
Amerikaanse land en veel teke
ningen hebben voetbal als on
derwerp. In tegenstelling tot de
vaak sobere uitvoering in sug
gestief zwart-wit van de meeste
cartoons zijn de Braziliaanse
humortekeningen veelMexirige
postei's.
Verbazingwekkend is het feno
meen dat dikwijls de liefelijkste
gezichten samengaan met de lu-
guberste taferelen. Cartoonis
ten hebben een manier gevon
den om met een knipoog naar de
werkelijkheid te kijken, vaak
met slechts een potlood als in
strument, soms een koite tekst,
maar steeds trefzeker wordt de
toeschouwer op het verkeerde
been gezet.
De tentoonstelling in Scharpoord te
Knokke van de 4 00 cartoons is dage
lijks te zien tussen 10.00 en 20.00 uur
en duurt tot en met 26 juli.
Cartoon van de Belg Ludo Goderis.
foto Charles Strijd
door Ernst Jan Rozendaal
BRUGGE - De Engelse zanger/
gitarist Paul Weller is de topper
op het zeventiende Cactusfesti
val, dat van 10 tot en met 12 juli
plaatsvindt aan het Minnewa
terpark in Brugge. Doelstelling
van het muziekfestival is om be
kende en minder bekende ar
tiesten uit verschillende genres
op één podium te zetten. De der
de dag is traditioneel gewijd aan
wereldmuziek.
Weller sluit met zijn band de
tweede festivaldag (zaterdag 11
juli) af. Ruim twintig jaar gele
den verwierf hij roem als voor
man van The Jam, het Britse
poptrio dat ten onrechte tot de
punk werd gerekend. Toen al
onderscheidde Weller zich door
een mix van pakkende popsongs
en warme soulDie stijl heeft hij
als solo-artiest uitgediept. Zijn
cd's Wild WoodStanley Road en
Heavy Soul bevatten stevige
rocksongs die met een flinke
scheut soul zijn overgoten.
Soul (en funk) is ook de speciali
teit van Bobby Byid, wiens op
treden voor dat van Weller
plaatsvindt. Hij is de voormali
ge music director van James
Brown en mede-auteur van hits
als 'Sex machine' en 'I feel
good'. Hij treedt op met een ze-
ventienkoppige band waarin
The King's Queens, de originele
achtergondzangers van James
Brown, meedoen en trombonist
Fred Wesley, eveneens oudge
diende van de soulmaster. Een
dag eerder, vrijdag 10 juli, treedt
Byrd overigens op tijdens het
Straatfestival in Vlissingen.
Rappers
Overige groepen die tijdens de
zaterdag optreden zijn Die An
archistische Abendunterhal-
tung uit Antwerpen, de Britse
groep Alabama 3, de Ameri
kaanse rappers en hiphoppers
Bi-ooMyn Funk Essentials en
een nieuwe coverband van
voonnalig voorman van TC Ma-
tic Emest (Arno) Hintjes: Char
les The White Trash European
Blues Connection.
Het Cactusfestival begint vrij
dag 10 juli met een opti-eden van
de Amerikaanse hiphopgroep
Delinquent Habits. Daarna
volgt Dead Man Ray, het nieuwe
project van Rudy Trouvé (Kiss
My Jazz). De debuut-cd Ber-
chem is in België enthousiast
onthaald. De twintigjarige sin
ger/songwriter Andrew Dorff
presenteert zich als een nieuw
lichter binnen de grote Ameri
kaanse folM'ock-ti'aditie. De
Engelse zanger Mike Scott sluit
de eerste festivalavond af. Hij
werd in de jaren tachtig bekend
als frontman van The Water
boys.
Het zondagprogramma staat in
het teken van de wereldmuziek.
Uit Roemenië komt de zigeu-
nei-fanfai-e Ciocarlia. Mila Na
door Aector Dooms
MIDDELBURG - Officier van
justitie mr. R. Jeuken heeft gis
teren bij de rechtbank in Mid
delburg tegen een 27-jarige man
uit die stad wegens verkrach
ting drieënhalf jaar cel geëist.
Volgens de officier heeft de ver
dachte op 11 maax-t dit jaar een
zwakbegaafde vrouw in haar
woning in Middelburg op gru
welijke wijze verkracht. Raads
man mr. J. Schieman claimde
namens het slachtoffer 20.000
gulden aan smartengeld. Jeu
ken vond de vordering toewijs-
baar. „Belachelijk", reageerde
de verdachte. Daarnaast vroeg
de officier de tenuitvoerlegging
van zes maanden voorwaarde
lijke gevangenisstraf, omdat de
verdachte nog in zijn proeftijd
verkeerdë van een veroordeling
van vorig j aai'.
Hoewel de man de verkrachting
bleef ontkennen, stelde Jeuken
dat hij de aangifte en verMarin-
gen van getuigen zeer overtui
gend bewijzen vond. „Deze
stemmen zó overeen. Het is dui
delijk dat de verdachte zit te lie
gen." Behalve de verkrachting
zag de officier voldoende bewijs
voor afpersing van het slachtof
fer en diefstal van een pinpasje
(de Middelburger nam daarmee
875 gulden op) bij een gastvi-ij
gezin, dat de man in vertrouwen
had genomen.
Het was duidelijk dat het
zwaartepunt van de eis op de
verkrachtingszaak lag. De man,
die tijdelijk in een opvangtehuis
in Rotterdam verbleef, besloot
de bewuste avond zijn (ex-
)vriendin in Middelburg op te
zoeken. Toen deze niet thuis
was, belde hij in de buurt aan bij
het slachtoffer. Voordat ze be
sefte wat er gebeurde, stond de
man binnen. In haar verklaring
zei de vrouw dat ze, onder be
dreiging met een nagelvijl op
haar keel, seksuele handelingen
moest ondergaan.
De man sloot de voordeur af,
deed alle lichten uit, nam de
vrouw mee naar haar slaapka
mer en verkrachtte haai'. Toen
het niet helemaal naar wens
verliep werd ze gedwongen de
man seksueel te bevredigen. Na
dat ze beiden een douche had
den genomen, misbruikte de
Middelburger zijn slachtoffer
nog eens in de woonkamer Ver
volgens perste hij geld van haar
do
iao
af door met haar pinpasje 1.000
gulden op te nemen. Voordat zeHl
samen naar een café gingen, hacjhe
hij per telefoon aan iemandwi
twee vrouwen aangeboden. Inmj
het café gaf hij rondjes met heïaa
geld van het slachtoffer „Dat iswi
van haar eerste Mant", had hij]a<
gezegd- jgo
Dood vogeltje
Getuigen hadden gezien dat de be
vrouw angstig was. „Het wasta:
net een dood vogeltje", zei eexien
van hen. Tegen een vriendin had t-ei
ze gefluisterd dat ze was ver-ta
M-acht. Door hulp lukte het haar
buiten te komen. Op straat
vroeg ze verschillende mensen
om hulp, maar die dachten dat
ze een grapje maakte. Met de
hulp van een vriendin ging ze
ten slotte naar de politie.
De verdachte zei gisteren dat
het hele verhaal verzonnen was. ge
„Het was liefde op het eerste ge- ge
zicht. We vlijden, maar er is ni
niets gebeurd.va
De officier wees erop dat de'de
vrouw tot die avond nog nooit; ca
gemeenschap had gehad. Het
slachtoffer zal de komende twee
jaar nog onder behandeling
staan van een psychotherapeut.
Ze durft niet meer alleen de
straat op en woont niet meer
zelfstandig; ze is teruggevallen
m een project 'begeleid wonen'.
„Ze dui'ft haar spullen niet uit
de woning weg te halen. Haar
trots om zelfstandig te wonen is
haar in één Map ontnomen"
vatte de officier samen.
De rechtbank doet uitspraak
over twee weken.
de
RI
ge
Jazzdansgala
in Vlissingen
VLISSINGEN - De Vlissingsed;
Turn Vereniging houdt woens- b<
dag 24 juni in het Arsenaalthea- n(
ter een Jazzdansgala.
De jazzdansgroepen van VTV
presenteren elk één of twee dan
sen. Verder verzorgt een dames-
groep van MTV uit Middelburg
een gastoptreden. Alle groepen
van VTV komen op het podium,
vanaf de Meutergroepen tot en
met de damesgroepen,
Het gala begint om 19 uur; de
zaal is een half uur eerder open.
Kaarten die zijn overgebleven
uit de voorverkoop zijn aan de
deur te vei'ki'ijgen.
Utamaduni uit Tanzania is een
vijftien musici sterk orkest dat
Arabische muziek mengt met
Oosterse invloeden. Een Swahi-
li vrouwenkoor zorgt voor Afri
kaanse Manken, tei"wijl accor
deon en contrabas een westers
tintje geven. Sally Nyolo uit Ka
meroen is bekend als lid van de
vrouwenzanggroep Zap Mama.
Tijdens het Cactusfestival
treedt ze solo op.
Zware stem
Oliver Mutukudzi The Black
Spirits komen uit Zimbabwe.
Daar heeft de zanger met de
zware stem door zijn concerten
een enorme reputatie opge
bouwd. Hij zingt geëngageerde
teksten en heeft daarmee popu
lariteit verworven bij oude en
jonge muziekliefhebbers. Com-
pay Segundo is met zijn 91 jaar
de nestor van de Cubaanse mu
ziek. Hij is een viituoos gitarist
en componist vair vele son-Mas-
siekers. Met zijn eigen begelei
dingstrio geeft hij een eenmalig
concert in België.
Het Cactusfestival wordt afge
sloten door de grote belofte van
de Bi'aziliaanse muziek: Marisa
Monte en haar band. Ze is zowel
beïnvloed door vei'schillende
x-egionale Braziliaanse muziek
stijlen als door Amei'ikaanse
popmuziek.
Vrijdag begint het eerste concert om
1 S.30 uur. zaterdag en zondag vanaf
14 uur.
door Piet Kleemans
RENESSE - Kunstenaar
Paul Franssen uit Venlo heeft
de Kunstschouw Award in de
wacht gesleept. Hij kreeg de
prijs - een tinnen beeldje van
beeldhouwer Frank Stoop
man uit Rotterdam en een be
drag - vrijdag in Renesse uit
handen van Melanie van
Dijck, de winnares van vorig
jaar.
Voi'ig jaar ging het nog om
een officieuze aanmoedings-
prijs. De Stichting Kunst
schouw Westei'schouwen
greep het eerste lustrum van
de meerdaagse kunstmani
festatie aan om er een officië
le award van te maken.
Franssen was een van de .rijf
genomineerden voor de prijs.
Zijn grootste concuirent, zo
verMapte juryvoorzitster
Caroline Boot, was de uit
Susteren afkomstige Mi
chael Latten. Uiteindelijk
werd de eer gegund aan
Franssen. Vanwege het
kleui'gebruik, de variatie in
zijn werk en het f ei t dat hij er
actuele thema's als milieu
vervuiling in verwerkt.
„Ik maak niet altijd kunst
met een boodschap. Ik maak
ook gewoon figuratieve din
gen", verMaart Franssen zijn
manier van wei-ken. Hij
maakt het de toeschouwer
liefst niet al te makkelijk.
Door zijn boodschap te 'ver
stoppen' dwingt hij de toe
schouwer goed te Mjken en
eigen conclusies te ti-ekken.
„Ik bepaal alleen de basis-
sfeer"
Franssen gebruikt bij voor
keur acrylverf. „Ik houd niet
zo van olievei-f, want daar
heb je terpentine bij nodig en
dat is behoorlijk schadelijk
spul." De Venlose kunste
naar belandde in Zeeland via
de surfspoi-t. Een vrachtwa
gen/caravan gebruikt hij als
woonstee en als atelier Er
staat een bed in, maar vooral
ook veel potten verf, een
vooiraadje doek en andere
schildersbenodigdheden.
Het werk van Franssen is tot
en met zondag nog te zien in
Atelier Rob de Zoete aan de
Zuidstraat in Haamstede.
Dat atelier is een van de der
tig locaties in Westerschou-
wen waarover het werk van
in totaal 108 kunstenaars uit
heel Nedei'land verdeeld is.
De belangstelling voor de
editie 1998 van de Kunst
schouw is volgens voorzitter
Jos Beijsens van de Stichting
Kunstschouw Westerschou-
wen groot. „Het is nu al een
succes. Met nog twee dagen
te gaan zijn er al ruim 3 0 pro
cent meer bezoekers geweest
dan vorig jaai-."
Niet alleen de belangstelling
voor de Kunstschouw stijgt
maar ook, zo claimt Beijsens,
het niveau. „Het werk wordt
steeds beter." In het verleden
was de provincie Zeeland
niet bijster enthousiast over
het artistieke peil van de ma
nifestatie. Beijsens is ervan
overtuigd dat ze die mening
inmiddels hebben moeten
bijstellen. „De Kunstschouw
is een evenement geworden
waar ze niet meer omheen
kunnen."
De winnares van vorig jaar. Melanie van Dijck, overhandigt
de Award aan Paul Franssen (1), winnaar van de Kunstschouw
Award 1998. foto Pieter Honhoff
