Lelijke kras op imago Arduin
Knipoog naar werkelijkheid
PZC
Paul Weller topper van
Cactusfestival in Brugge
Eis 3,5 jaar cel voor
verkrachting van
zwakbegaafde vrouw
zeeland
14
Na twee mooie jaren toch een zwartboek voor opvolger Vijvervreugd
kunst cultuur
VEILINGHUIS
B. WITTE
Kunstschouw Award
voor Paul Franssen
zaterdag 20 juni 1998
door Roelf Reinders
Stichting Arduin is in opspraak. Na
twee mooie jaren. Begin deze week
kwam een zwartboek naar buiten,
waarin ouders hun beklag doen over
de verzorging van hun zwaargehandi-
capte kinderen. Ruim drie jaar gele
den, toen Arduin nog Vijvervreugd
heette, gebeurde iets dergelijks. Toen
greep staatssecretaris Terpstra in. Vij
vervreugd werd losgemaakt van de
moederstichting SVRZ en de instel
ling ging op eigen benen verder. En
hoe. De leiding van Arduin oogstte de
afgelopen paar jaar in brede kring be
wondering voor de manier waarop de
zorgvernieuwing werd aangepakt;
Arduin verwierf zich het beeld van
een stichting die voorop loopt in de
verstandelijk gehandicaptenzorg.
Dat imago liep deze week echter enke
le lelijke krassen op.
Vijvervreugd heeft begin jaren negen
tig een rijke traditie aan zwartboe
ken. Ze gaan over structureel ziekte
verzuim. chronisch personeelstekort,
gebrek aan medezeggenschap, agres
sie van bewoners, slechte huisvesting.
De toenmalige gedeputeerde A Dijk-
wel trekt aan de bel en ook de Regio
nale Inspectie voor de Volksgezond
heid voor Noord-Brabant en Zeeland
bemoeit zich er mee. Ook de ouders
van bewoners roeren zich; in een brief
aan staatssecretaris Terpstra van
Volksgezondheid reppen zij zelfs van
'Roemeense toestanden'. Zij voelen
zich geruggesteund door een onder
zoek van de Gentse universiteit, dat
tot de sombermakende conclusie
komt dat de kwaliteit van de zorg die
Vijvervreugd biedt ver beneden de
maat is.
SVRZ
De beschuldigende vingers wijzen
vooral in de richting van de overkoe
pelende SVRZ, een logge organisatie
die er maar niet in slaagt de situatie
bij Vijvervreugd te verbeteren. De
staatssecretaris geeft de critici gelijk
en - het is dan eind maart 1995 - eist
dat er op de kortst mogelijke termijn
maatregelen worden getroffen om een
eind te maken aan de 'kritieke zorgsi-
tuatie' op Vijvervreugd; ze dreigt met
sluiting en verlangt dat de zaken vóór
1 januari 1996 op orde zijn.
Dat helpt. De SVRZ trekt haar han
den van Vijvervreugd af, het gehandi
capteninstituut wordt zelfstandig,
krijgt een nieuwe naam (Arduin) en
directeur P. van den Beemt krijgt alle
ruimte om zijn ideeën over verstande
lijk gehandicaptenzorg te realiseren.
Arduin kreeg in oktober 1996 de Zeeuwse Prijs Bevordering Integratie Gehandicapten. Arduin-directeur P. M. M. van den Beemt (rechts) ontvangt de oorkonde
uit handen van Goese burgemeester D. J. van der Zaag. foto Willem Mieras
De schrijnendste huisvestingsproble
men worden opgelost, tientallen be
woners verhuizen naar nieuwe
accommodaties. Er komt een vijfja
renplan. Geïntegreerd wonen is de
leus. Veere, Vlissingen, Zoutelande,
overal op Walcheren komen klein
schalige woonvoorzieningen. Staats
secretaris Terpstra komt eind maart
1996 langs en is tevreden. Ze heeft
vertrouwen in de visie van het bestuur
van Arduin. Kanjers zijn het, de be
stuursleden.
Arduin gaat voortvarend te werk. De
Stichting fuseert met Den Berg in
Goes en wil liefst ook samengaan met
De Sterre in Zeeuws-Vlaanderen.
Overal op Walcheren worden panden
opgekocht om kleine groepen in onder
te brengen. Er komen winkeltjes en
kleine bedrijfjes waar gehandicapten
zinvolle arbeid kunnen verrichten.
Arduin krijgt de Zeeuwse Prijs Bevor
dering Integratie Gehandicapten
voor de manier waarop zij haar bewo
ners in staat stelt zo zelfstandig moge
lijk te "functioneren. Arduin verwacht
dat in 1999 de meeste van de bijna
vierhonderd bewoners in kleine
woonvoorzieningen zijn onderge
bracht. Bewoners zijncliënten gewor
den en die krijgen steeds meer verant
woordelijkheid.
Arduin heeft het geschopt tot een
voorbeeldinstelling, waar vrijwel we
kelijks directeuren van centra voor
gehandicapten uit heel het land en ou
ders van geestelijk gehandicapten ko
men kijken.
Niveaus
Alles goed dus bij Arduin, zo lijkt het.
Maar toch weer een zwartboek, ge
schreven dooreenpaarmoeders. Alle
maal mooi, die integratie, die keuze
vrijheid en die bedrijfjes, vinden zij.
Maar dat geldt alleen voor de gehan
dicapten van hogere niveaus. Die
künnen nog wat. De meervoudig ge
handicapten, die geestelijk en licha
melijk gehandicapt zijn, zitten in een
hoek waar de klappen vallen. De
zwaargehandicapten zijn het 'sluit
stuk' bij de 'pracht en praal' van Ar
duin, zegt één van samenstelsters van
het zwartboek.
Hun klachtenlijst is lang: onvoldoen
de begeleiding, te weinig geschoold
personeel, onderlinge agressie bij de
bewoners. Arduin is een schaakspel
met het personeel en de gehandicapte
kinderen als pionnen die de directie
naar eigen goeddunken verschuift, al
dus het zwartboek. Volgens één van de
opstellers zijn veel ouders van zwaar
gehandicapte kinderen op Arduin het
met de inhoud eens. Zij hebben het
zwartboek echter niet ondertekend
uit angst voor eventuele negatieve ge
volgen voor hun kinderen.
De vrouwen achter het zwartboek zijn
meerdere keren met hun klachten bij
de directie geweest. „Ik voel me niet
serieus genomen", zegt één van hen.
„We zijn steeds met een kluitje in het
riet gestuurd. Met de directie valt niet
te praten. Ik ben al een paar jaar moe
deloos. Het maakt het leven zo triest.
Ik hoef echt geen luxe voor mijn zoon.
Het gaat erom dat hij weer wat gezel
ligheid krijgt. En liefde, dat is alles
wat hij nodig heeft. Dit jaar zou het
j aar zijn van het meervoudig gehandi
capte kind. Ik heb er niets van ge
merkt. Ik vraag alleen maar dat mijn
zoon in een groep komt met kinderen
die bij elkaar passen, met vaste bege
leiders." Het zwartboek is via staats
secretaris Terpstra en de Regionale
Inspectie voor de Gezondheidszorg
beland bij de klachtencommissie van
Arduin. Volgens een woordvoerder
van het ministerie van Volksgezond
heid, Welzijn en Sport zijn er verder
geen klachten over Arduin binnenge
komen. Directeur Van den Beemt zit
zeer met de kwestie in de maag en
heeft inmiddels aangekondigd dat de
klachten tot op de bodem moeten
worden uitgezocht. „Als alles wat in
het zwartboek staat klopt, heb ik een
ernstig probleem. De onderste steen
moet boven. Arduin heeft niets te ver
bergen."
door Aector Doorns
MIDDELBURG - Officier van
justitie mr. R. Jeuken heeft gis
teren bij de rechtbank in Mid
delburg tegen een 27-jarige man
uit die stad wegens verkrach
ting drieënhalf jaar cel geëist.
Volgens de officier heeft de ver
dachte op 11 maart dit jaar een
zwakbegaafde vrouw in haar
woning in Middelburg op gru
welijke wijze verkracht Raads
man mr. J. Schieman claimde
namens het slachtoffer 20.000
gulden aan smartengeld. Jeu
ken vond de vordering toewijs-
baar. „Belachelijk", reageerde
de verdachte. Daarnaast vroeg
de officier de tenuitvoerlegging
van zes maanden voorwaarde
lijke gevangenisstraf, omdat de
verdachte nog in zijn proeftijd
verkeerde van een veroordeling
van voi'ig jaar.
Hoewel de man de verkrachting
bleef ontkennen, stelde Jeuken
dat hij de aangifte en verklarin
gen van getuigen zeer overtui
gend bewijzen vond. „Deze
stemmen zó overeen. Het is dui
delijk dat de verdachte zit te lie
gen." Behalve de verkrachting
zag de officier voldoende bewijs
voor afpersing van het slachtof
fer en diefstal van een pinpasje
(de Middelburger nam daarmee
875 gulden op) bij een gastvrij
gezin, dat de man in vertrouwen
had genomen.
Het was duidelijk dat het
zwaartepunt van de eis op de
verkrachtingszaak lag. De man,
die tijdelijk in een opvangtehuis
in Rotterdam verbleef, besloot
de bewuste avond zijn (ex-
vriendin in Middelburg op te
zoeken. Toen deze niet thuis
was, belde hij in de buurt aan bij
het slachtoffer. Voordat ze be
sefte wat er gebeurde, stond de
man binnen. In haar verklaring
zei de vrouw dat ze, onder be
dreiging met een nagelvijl op
haar keel, seksuele handelingen
moest ondergaan.
De man sloot de voordeur af,
deed alle lichten uit, nam de
vrouw mee naar haar slaapka
mer en verkrachtte haar. Toen
het niet helemaal naar wens
verliep werd ze gedwongen de
man seksueel te bevredigen. Na
dat ze beiden een douche had
den genomen, misbruikte de
Middelburger zijn slachtoffer
nog eens in de woonkamer. Ver
volgens perste hij geld van haar
af door met haar pinpasje 1.000
gulden op te nemen. Voordat ze
samen naar een café gingen, had
hij per telefoon aan iemand
twee vrouwen aangeboden. In
het café gaf hij rondjes met het
geld van het slachtoffer. „Dat is y
van haar eerste klant", had hij'L
Dood vogeltje
Getuigen hadden gezien dat de
vrouw angstig was. „Het wasi
net een dood vogeltje", zei een
van hen. Tegen een vriendin had
ze gefluisterd dat ze was ver
kracht. Door hulp lukte het haarde
buiten te komen. Op straat
vroeg ze verschillende mensen ZI
om hulp, maar die dachten dattu:
ze een grapje maakte. Met detail
hulp van een vriendin ging zejoo
ten slotte naar de politie. Sc
De verdachte zei gisteren datjee:
het hele verhaal verzonnen was. tig
„Het was liefde op het eerste ge-|9.(
zicht. We vrijden, maar er is]
niets gebeurd."
De officier wees erop dat de Tl
vrouw tot die avond nog nooitp
gemeenschap had gehad. Het'jj
slachtoffer zal de komende twee|
jaar nog onder behandelingjZI
staan van een psychotherapeut. jro«
Ze durft niet meer alleen dejtei
straat op en woont niet meefjmi
zelfstandig; ze is teruggevallenive
in een project 'begeleid wonen'. st<
„Ze durft haar spullen niet uit op
de woning weg te halen. Haar go
trots om zelfstandig te wonen is be
haar in één klap ontnomen", Dc
vatte de officier samen. br
De rechtbank doet uitspraak de
over twee weken. va
Dc
Jazzdansgala
in Vlissingen
VLISSINGEN - De Vlissingsesir
Turn Vereniging houdt woens- be
dag 24 juni in het Arsenaalthea-jsci
ter een Jazzdansgala. zo
De jazzdansgroepen van VTV|tu
presenteren elk één of twee dan-ltej
sen. Verder verzorgt een dames-
groep van MTV uit Middelburg V
een gastoptreden. Alle groepen
van VTV komen op het podium,
vanaf de kleutergroepen tot en
met de damesgroepen.
Het gala begint om 19 uur; de
zaal is een half uur eerder open.
Kaarten die zijn overgebleven
uit de voorverkoop zijn aan de
deur te verkrijgen.
OC
de
tu:
di:
Internationaal Cartoonfestival in Knokke-Heist
door Trees van Herpen
KNOKKE- Humor is een uni
verseel gevoel waarvan de nu
ancering vaak persoonlijk of
cultureel is getint. Zoekt de èen
het in subtiliteit, bij een ander
staat de extreme overdrijving
voorop. Op de tentoonstelling
van de 37e editie van het inter
nationale Cartoonfestival van
Knokke-Heist zijn 400 humo
ristische tekeningen te zien af
komstig uit 61 landen. Een
glimlach of gegrinnik vallen re
gelmatig waar te nemen in het
cultureel centrum Scharpoord,
evenals een vragend schouder
ophalen soms.
Wat in 1962 begon als de 'Salon
van de Humor', een promotie
campagne voor jong cabaretta
lent, is inmiddels uitgegroeid
tot een vermaard internationaal
festival voor cartoonisten. Am
bassades worden aangeschre
ven, lokale kranten in vele lan
den plaatsen advertenties en
ook via Internet worden teke
naars over de hele wereld opge
roepen hun creaties in te sturen.
Een internationale jury zet zich
vervolgens aan de titanische
taak om uit een tienvoud van in
zendingen die werken te selec
teren die worden tentoonge
steld. Grafische technieken,
tekenkundige aspecten en voor
al humor zijn daarbij de crite
ria. Cartoons moeten als een
volwaardige kunstvorm erkend
worden, vinden de organisato
ren. Er worden ook prijzen ver
geven: de gouden-, zilveren- en
bronzen-hoedprijs, de toeris-
(Advertentie)
Inbreng gevraagd voor
onze zomerveiling
van 4 juli a.s.
Bij inbreng
gratis veilingtaxatie.
Gegarandeerde
opbrengsten.
Open van woensdag t/m zat.
van 10.30/12.30 en
van 13.30/17.00 uur
of op afspraak
VLASMARKT11, M'BURG
Tel./fax: 0118-614105
me-, cultuur-, pubheks- en
persprijs en de Knack Cartoon
Award.
Dwalend door de zalen van het
cultureel centrum wordt de ar
geloze bezoeker geconfronteerd
met alle aspecten van de
hedendaagse maatschappij.
Opvallend prominent is de zak
telefoon aanwezig in vele teke
ningen. Dat nieuwe verschijnsel
in het straatbeeld prikkelt ken
nelijk de creativiteit van de car
toonisten. Maar ook het succes
van de film over de tragedie van
de Titanic is voer voor teke
naars.
Geen onderwerp ontgaat de hu
moristische, vlijmscherpe of
mildspottende tekenpen. De
medici moeten het zwaar ont
gelden, machomannen worden
te kijk gezet, domme blondjes
eveneens. Dood is geen taboe,
seks al helemaal niet. Gods
dienst en geloof krijgen er even
eens van langs. Het leger en het
gevangeniswezen worden in
hun hemd gezet. De moderne
techniek staat voor aap. Met de
jacht en de natuurminnaars
kennen de tekenaars geen gena
de. De maffia wordt steevast ge
karakteriseerd door zonnebril
len en breed geschouderde
bodyguards, zelfs op een onbe
woond eiland of in een familie
portret.
De meest politiek getinte car
toons worden gemaakt in (voor
malig) communistische landen,
het Oostblok, China en Cuba zo
leert een rondgang door de za
len. Westerse cartoonisten
houden zich meer bezig met
welvaartsverschijnselen of
maatschappelijke ontwikkelin
gen.
Elk jaar zet de orgamsatie een
land in' het zonnetje. Toeval of
niet, dit jaar is het Brazilië, re
gerend wereldkampioen voet
bal. Gele wanden hangen vol
met een honderdtal groen inge
kaderde cartoons uit dit Zuid-
Amerikaanse land en veel teke
ningen hebben voetbal als on
derwerp. In tegenstelling tot de
vaak sobere uitvoering in sug
gestief zwart-wit van de meeste
cartoons zijn de Braziliaanse
humortekeningen veelkleurige
posters.
Verbazingwekkend is het feno
meen dat dikwijls de liefelijkste
gezichten samengaan met de lu-
guberste taferelen. Cartoonis
ten hebben een manier gevon
den om met een knipoog naar de
werkelijkheid te kijken, vaak
met slechts een potlood als in
strument, soms een korte tekst,
maar steeds trefzeker wordt de
toeschouwer op het verkeerde
been gezet.
De tentoonstelling in Scharpoord te
Knokke van de 400 cartoons is dage
lijks te zientussen 10.00 en 20.00 uur
en duurt tot en met 26 juli.
Cartoon van de Belg Ludo Goderis.
foto Charles Strijd
door Ernst Jan Rozendaal
BRUGGE - De Engelse zanger/
gitarist Paul Weller is de topper
op het zeventiende Cactusfesti
val, dat van 10 tot en met 12 juli
plaatsvindt aan het Minnewa
terpark in Brugge. Doelstelling
van het muziekfestival is om be
kende en minder bekende ar
tiesten uit verschillende genres
op één podium te zetten. De der
de dag is traditioneel gewijd aan
wereldmuziek.
Weller sluit met zijn band de
tweede festivaldag (zaterdag 11
juli) af. Ruim twintig jaar gele
den verwierf hij roem als voor
man van The Jam, het Britse
poptrio dat ten onrechte tot de
punk werd gerekend. Toen al
onderscheidde Weller zich door
een mix van pakkende popsongs
en warme soul. Die stijl heeft hij
als solo-ai-tiest uitgediept. Zijn
cd's Wild Wood, Stanley Road en
Heavy Soul bevatten stevige
rocksongs die met een flinke
scheut soul zijn overgoten.
Soul (en funk) is ook de speciali
teit van Bobby Byrd, wiens op
treden voor dat van Weller
plaatsvindt. Hij is de voormali
ge music director van James
Brown en mede-auteur van hits
als 'Sex machine' en 'I feel
good'. Hij treedt op met een ze-
ventienkoppige band waarin
The King's Queens, de originele
achtergondzangers van James
Brown, meedoen en trombonist
Fred Wesley, eveneens oudge
diende van de soulmaster. Een
dag eerder, vrijdag 10 juli, treedt
Byrd overigens op tijdens het
Straatfestival in Vlissingen.
Rappers
Overige groepen die tijdens de
zaterdag optreden zijn Die An
archistische Abendxxnterhal-
tung uit Antwerpen, de Bx-itse
groep Alabama 3, de Ameri
kaanse rappers en hiphoppers
Brooklyn Funk Essentials en
een nieuwe coverband van
voormalig voorman van TC Ma-
tic Ernest (Arno) Hintjes: Char
les The White Trash Eux-opean
Blues Connection.
Het Cactusfestival begint vrij
dag 10 juli met een optreden van
de Ameiikaanse hiphopgi'oep
Delinquent Habits. Daarna
volgt Dead Man Ray, het nieuwe
project van Rudy Trouvé (Kiss
My Jazz). De debuut-cd Ber-
chem is in België enthousiast
onthaald. De twintigjarige sin-
ger/songwxiter Andrew Dorff
presenteert zich als een nieuw
lichter binnen de grote Ameri
kaanse folkrock-traditie. De
Engelse zanger Mike Scott sluit
de eerste festivèlavond af. Hij
werd in de jax-en tachtig bekend
als frontman van The Water
boys.
Het zondagprogramma staat in
het teken van de wereldmuziek.
Uit Roemenië komt de zigeu
nerfanfare Ciocarlia. Mila Na
Utamaduni uit Tanzania is een
vijftien musici sterk orkest dat
Arabische muziek mengt met
Oosterse invloeden. Een Swahi-
li vrouwenkoor zorgt voor Afri
kaanse klanken, terwijl accor
deon en contrabas een westers
tintjegeven. Sally Nyolo uit Ka
meroen is bekend als lid van de
vi-ouwenzanggroep Zap Mama.
Tijdens het Cactusfestival
treedt ze solo op.
Zware stem
Oliver Mutukudzi The Black
Spirits komen uit Zimbabwe.
Daar heeft de zanger met de
zware stem door zijn concerten
een enorme reputatie opge
bouwd. Hij zingt geëngageerde
teksten en heeft daarmee popu
lariteit verworven bij oude en
jonge muziekliefhebbers. Com-
pay Segundo is met zijn 91 jaar
de nestor van de Cubaanse mu
ziek. Hij is een virtuoos gitarist
en componist van vele son-klas-
siekers. Met zijn eigen begelei
dingstrio geeft hij een eenmalig
concert in België.
Het Cactusfestival wordt afge
sloten door de grote belofte van
de Bx-aziliaanse muziek: Max-isa
Monte en haarband. Ze is zowel
beïnvloed door verschillende
i'egionale Braziliaanse muziek
stijlen als door Amerikaanse
popmuziek.
Vrijdag begint het eerste concert om
18.30 uur, zaterdag en zondag vanaf
14 uur.
door Piet Kleemans
RENESSE - Kunstenaar
Paxxl Franssen uit Venlo heeft
de Kunstschouw Award in de
wacht gesleept. Hij kreeg de
prijs - een tinxxen beeldje van
beeldhouwer Frank Stoop
man uit Rotterdam en een be
drag - vrijdag in Renesse uit
handen van Melanie van
Dijck, de winnares van vorig
jaar.
Vorig jaar ging het nog om
een officieuze aanmoedings-
prijs. De Stichting Kunst
schouw Westerschouwen
greep het eerste lustrum van
de meerdaagse kunstmani
festatie aan om er een officië
le award van te maken.
Franssen was een van de vijf
genomineerden voor de prijs.
Zijn grootste concuirent, zo
verklapte juryvoorzitster
Caroline Boot, was de uit
Susteren afkomstige Mi
chael Latten. Uiteindelijk
werd de eer gegund aan
Fx-anssen. Vanwege het
kleurgebruik, de variatie in
zijn werk en het feit dat hij ex-
actuele thema's als milieu
vervuiling in verwerkt.
„Ik maak niet altijd kunst
met een boodschap. Ik maak
ook gewoon figuratieve din
gen", verklaart Franssen zijn
manier van werken. Hij
maakt het de toeschouwer
liefst niet al te makkelijk.
Door zijn boodschap te 'ver-
stoppen' dwingt hij de toe
schouwer goed te kijken en
eigen conclusies te trekken.
„Ik bepaal alleen de basis
sfeer."
Franssen gebruikt bij voor
keur acrylvex-f. „Ik houd ixiet
zo van olieverf, want daar
heb je tex-pentine bij nodig en
dat is behooxiijk schadelijk
spul." De Verüose kunste
naar belandde in Zeeland via
de surfspox-t. Een vrachtwa
gen/caravan gebruikt hij als
woonstee en als atelier. Er
staat een bed in, maar vooral
ook veel potten verf, een
voorraadje doek en andere
schildersbenodigdheden.
Het werk van Franssen is tot
en met zondag nog te zien in
Atelier Rob de Zoete aan de
Zxxidstraat in Haamstede.
Dat atelier is een van de der
tig locaties in Westerschou
wen waarover het werk van
in totaal 108 kunstenaars uit
heel Nederland verdeeld is.
De belangstelling voor de
editie 1998 van de Kunst
schouw is volgens voorzitter
Jos Beijsens van de Stichting
Kunstschouw Westerschou
wen groot. „Het is nu al een
succes. Met nog twee dagen
te gaan zij n er al ruim 3 0 pro
cent meer bezoekers geweest
dan vorig jaar."
Niet alleen de belangstelling
voor de Kunstschouw stijgt
maar ook, zo claimt Beijsens,
het niveau. „Het werk wordt
steeds betei\In het vexieden
was de provincie Zeeland
rxiet bijster enthousiast over
het ax-tistieke peil van de ma
nifestatie. Beijsens is ervan
overtuigd dat ze die mening
inmiddels hebben moeten
bijstellen. „De Kunstschouw
is een evenement geworden
waar ze niet meer omheen
kunnen."
De winnares van vorig jaar, Melanie van Dijck, overhandigt
de Award aan Paul Franssen (1), winnaar van de Kunstschouw
Award 1998. foto Pieter Honhoff
