Oltmans wacht nu op Bernhard SLIPS, Timor-plan Habibie is stap vooruit DE 4E GRATIS PZC feiten en meningen Geheimzinnigheid hoort bij formatie van nieuw kabinet Consument steunt avondopening supermarkt wk r Getergde journalist teleurgesteld over getuigenis prinses Margriet DAMES- EN HERENSLIPS s/?°& 3 SLOGGI co 1mi p 17 juni 1948 Prinses Margriet opende gisteren in Arnhem een manege voor gehandicapte kinderen, 's Ochtends moest zij voor de rechter verschijnen in de zaak-Oltmans. De prinses ontweek hierbij de pers. foto Cees Mooij/GPD getreiterd door de Staat en hij krijgt geen enkele redelijke ge noegdoening. En dat terwijl Lancee na een enkele ingreep al veel meer krijgt aangeboden dan Oltmans ooit en Docters van Leeuwen, die fouten heeft gemaakt, tot zijn pensioen wordt doorbetaald", aldus Olt mans' advocaat Nicolai. Boos De raadsman (zelf voormalig journalist), die zo ongeveer pro deo werkt aan de van een bij standsuitkering levende Olt mans, is boos over de rechtsgang en de in zijn ogen ondubbelzin nige tegenwerking van de over heid. Nicolai: „We leven in een rechtsstaat, maar in deze zaak zit de Staat op de stukken die ze niet wil geven en de Staat zit bo vendien ook nog op de getuigen, zo bleek gisteren opnieuw." De advocaat heeft inmiddels een klacht ingediend bij Justitie omdat de landsadvocaat (de van onze redactie economie Staat is de vijand voor Oltmans) prinses Margriet heeft bijge staan in de voorbereiding op de zitting van gisteren. Na eerdere getuigenissen van ex-premier Lubbers, ex-BVD chef Docters van Leeuwen, de oud-ministers Kooijmans en Van der Stoel, Kamerleden en ambtenaren, verscheen gister morgen prinses Margriet voor de Haagse rechtbank. Zij was 'uitgenodigd' een verklaring te komen afleggen over het zoge noemde 'Canada-incident'. In 1995 zou zij, tijdens een bezoek aan Canada, aan een woord voerder van de Rijksvoorlich tingsdienst (RVD) hebben ge vraagd: 'Waarom was het ook alweer dat wij niet van Oltmans mochten houden?' Gisteren wist Margriet, bijge staan door de landsadvocaat, zich echter niets meer van dit voorval te herinneren. „Ze kon zich niet meer herinneren dat zij deze woorden heeft gebezigd", aldus Nicolai, die zich verbaasd had over de aanwezigheid van de landsadvocaat. „Dat is ten slotte de advocaat van de tegen partij. Bovendien adviseerde hij ook nog eens een hoge ambte naar, die als getuige na Margriet was opgeroepen, om bepaalde aantekeningen van ex-minister Van der Stoel over Oltmans niet te verstrekken. De grenzen in de rechtsstaat zijn daarmee grove lijk overtreden. Debewijzen lig gen bij de tegenpartij Bernhard Na het voor Oltmans minder ge slaagde koninklijke uitstapje van Margriet zal op 6 juli Prins Bernhard opdraven. Alle hoop is nu even op die getuigenis ge richt. „Dat kan explosief wor den. Prins Bernhard heeft de overdracht van Nieuw-Guinea van dichtbij meegemaakt en kent ook de werkelijke rol van Oltmans daarin. Bovendien zal dan mogelijk blijken of Bern hard inderdaad in de jaren tach tig wel degelijk zijn nooit gepu bliceerde memoires heeft geschreven." Oltmans kwam de plannen voor een autobiografie van de prins op het spoor en pu bliceerde erover. De RVD ont kende echter het bestaan van deze door journalist Robbert Ammerlaan opgetekende me moires categorisch en Oltmans werd als 'fantast' afgeschilderd. Als ook Bernhard geen door braak kan bewerkstelligen en demissionair minister Van Mierlo van Buitenlandse Zaken voor zijn vertrek uit het kabinet niet alsnog een fatsoenlijke re geling zal treffen, blijft Oltmans met zijn legertje advocaten niets anders over dan door te vechten. „Dan gaan we de Zuid-Afrika- episode en het Indonesië-inci- dent nog verder uitdiepen. Met de veranderde regimes daar moet het mogelijk zijn nog meer belastend materiaal tegen de Staat op tafel te krijgen." Nico lai hoopt echter dat het niet zo ver hoeft te komen. „Oltmans hoeft niet eens een schuldbe kentenis van de Staat. Plij wil alleen genoegdoening: een fat soenlijke jaarlijkse uitkering en een subsidie voor de uitgave van zijn eigen memoires. Dan kan hij die rustig in Amerika vol tooien." GPD Bijna niemand wil de avondopening van winkels kwijt. De consument spreekt daarmee zo'n duidelijke taal dat het parlement de nieuwe winkeltijdenwet niet hoeft te evalueren. Dat stelt het Centraal Bureau Levensmid delenhandel (CBL), de belangenorganisa tie van supermarkten, aan de hand van een onderzoek. Het CBL wil koopzonda gen landelijk regelen. Daardoor zou er een einde komen aan veel onduidelijkheid. Winkels mógen nu twaalf keer per jaar op zondag open, maar elke gemeente bepaalt afzonderlijk welke zondagen dat zijn. De omzet van de supermarkten is vooral door de avondopening met één miljard gulden gestegen. Door de nieuwe ope ningstijden groeit de verkoop van pan klare versproducten stormachtig. Vooral werkenden en jonge gezinnen zonder kin deren zijn blij met de producten die zo de pan in kunnen. Ook de belangstelling voor complete kant-en-klaarmaaltijden stijgt. Super markten zijn daardoor een geduchte con current van de horeca. Speciaalzaken verliezen eveneens klandizie aan de su pers. De bereidheid van werknemers in super markten om 's avonds te werken is toege nomen sinds de invoering van de nieuwe Winkeltijdenwet in 1996, zo blijkt uit een enquête van FNV Bondgenoten. Compen satie in geld of vrije tijd zien zij als de be langrijkste voorwaarde. Ook willen ze in spraak om werk en privé beter te kunnen combineren. De vakbond betrekt de resultaten van het onderzoek bij de onderhandelingen over de nieuwe supermarkt-CAO in augustus. De werkgevers stellen dan de toeslag voor het avondwerk ter discussie, verwacht FNV Bondgenoten. ANP woensdag 17 juni 1998 door Margit Kranenburg en Jaco van Lambalgen Wat ze nou eigenlijk met el kaar bedisselen, bijna nie mand weet het. Drie informa teurs, drie onderhandelaars en allerhande werkgroepjes pra ten over wat een nieuw kabinet de komende vier jaar allemaal moet gaan doen. Slechts krui meltjes informatie komen naar buiten. GroenLinks-voorman Paul Ro- senmöller is het na zes weken zat. Hij wil nu wel eens weten wat de paarse partijen in de ach terkamertjes hebben be kokstoofd. De informateurs Kok, Zalm en Borst moeten vol gende week in de Tweede Kamer tekst en uitleg komen geven, op perde hij gisteren in de Kamer. De paarse partijen leken daar niet al te veel voor te voelen. Spelregels Een eerder verzoek om meer openheid van collega-opposi tievoerder Jaap De Hoop Schef- fer werd weggehoond. De CDA- 'er gooit het nu maar over een andere boeg en vraagt het be stuur van de Tweede Kamer de spelregels rond formaties te ver anderen. Behalve het verongelijkte ge klaag van oppositiepartijen die slechts via de media kunnen ho ren en lezen wat hen de komen de vier jaar boven het hoofd hangt, bemoeien ook oudge dienden zich met de formatie. Zo ergert PvdA-coryfee Ed van Thijn - in 1977 onderhandelaar namens de PvdA-fractie en in 1981 informateur - zich aan 'te ver doorgeslagen' geheimzin nigheid. Andere voormalige informa teurs vinden de kritiek overdre ven. Geheimzinnigheid hoort bij het in elkaar timmeren van een nieuw kabinet. „Er is niks bijzonders aan de hand. Het gaat niet anders dan andere ja ren", aldus oud-informateur Jan Vis die in 1994 namens D66 aan de wieg stond van het eerste paarse kabinet. „Er wordt altijd geklaagd over het gebrek aan openheid." „Ik kan de kritiek van de Kamer wel begrijpen", zegt de promi nente PvdA'er Thijs Wöltgens, nu burgemeester van Kerkrade. „De partijen die niet betrokken zijn bij de formatie, hebben he idee dat zij verplicht vakanti vieren terwijl er allerlei belangi rijke besluiten worden geno-y men." Maar Wöltgens ziet elf niets in dat onderhandelaars ie] dereen voortdurend gaan vers tellen waar ze die dag over heb. ben gesproken en aan welk? I deals ze werken. „Je moet de bei I weeglijkheid van partijen niejj belemmeren." Kortom: open] heid kan het onderhandelings-j proces dwarsbomen. LQ Behalve dat de formatie in neveó len gehuld is, zou er ook geeij^,e] schot in de huidige bespreking, gen zitten. Dachten sommigen^ eerst dat voetballiefhebber Kofej_e. nog voor het WK de ministers^! ploeg aan de koningin zou voorl stellen, inmiddels lijkt de vaarLe, eruit. Allerlei onderwerpen lig^I gen op tafel, maar grote beslui- ten vallen niet, luidt het com-(j0 mentaar van oppositie en per*tjn aan de zijlijn. Ook dat beeld klopt niet, zeggeii de bouwers van vorige kabinet-?, ten. „Als de problemen geïnvenjj^ tariseerd zijn, liggen er hel?^£ waslijsten van wensen en breek; punten op tafel", aldus een oud-Ice( informateur. „In één grot? eindonderhandeling wordei{ uiteindelijk alle compromissen' tegen elkaar uitgeruild. Dus f houdt iedereen zijn kaarten zo lang mogelijk tegen de borst." -j- Ex-informateur Vis beaamt! i- „Sinds ik er zelf een keer in hel gezeten, weet ik dat je er als bui- tenstaander niets van kunt zeg-; gen. Achter de schermen kaü^ veel gebeuren, waarvan nietsya naar buiten komt." Wöltgens ijja£ het daarmee eens. „Ik ga er ten- c minste van uit dat de partijen^ meer bereikt hebben dan wat eimi nu naar buiten komt." Rituele dans j" De paarse partijen betogen onLe het hardst dat ze vooruitgang.^, boeken, Het kan nu binnen eeiL^ paar weken rond zijn, zeggen ingewijden. De hele discussit|j- over openheid en traagheid i£-m'( een rituele dans van oppositie,gr pers en politieke onderhandel^ laars, zegt Vis vergoelijkend)i „De burger ligt er volgens mij niet wakker van. Die gaat straks|aI gewoon op vakantie, hoor.'L GPD |g door Peter de Knegt Een heilige oorlog, zo be stempelde advocaat P. Nico lai de jarenlange strijd tussen journalist Oltmans en de Staat der Nederlanden die gisteren zelfs tot in 'koninklijke' sferen werd getild. Maar ook de getui genis van prinses Margriet voor de Haagse rechtbank bracht niet de gehoopte doorbraak. 'Schandalig' noemde Oltmans na afloop de 'vergeetachtigheid' van Margriet die hem juist zo had kunnen helpen met haar ge tuigenis. „Dit is nu mijn ko ningshuis, mijn vaderland." Het wachten is nu op prins Bern hard. Die kan tijdens zijn getui genverhoor op 6 juli wellicht voor een explosieve verklaring zorgen. Prinses Margriet was opge trommeld om achter gesloten deuren voor het gelijk van Olt mans te getuigen. Tientallen ja ren zou Oltmans door ministers, diplomaten, de BVD en wat niet meer zijn tegengewerkt in zijn journalistieke loopbaan. 'Onbe trouwbaar, anti-Nederlands, homoseksueel, veroordeeld in een zedendelict en ook nog eens heel gevaarlijk'. Typeringen die allemaal over de journalist Olt mans zijn terug te vinden in stukken van de BVD, in brieven van de toenmalige minister Luns van Buitenlandse Zaken en andere diplomatieke post. Het begon allemaal onder Luns die Oltmans door diens vriend schap met Soekarno als staats- vijandig bestempelde. Loopbaan Deze bewezen tegenwerking van Luns bepaalde en verhin derde vervolgens de journalis tieke loopbaan van Oltmans. Door interventie van de Staat werd hem in de jaren tachtig een visum voor Indonesië geweigerd en ingrijpen van de overheid zorgde ook al voor een gedwon gen vertrek uit Zuid-Afrika. Zelfs toen Oltmans naar Ameri ka wilde, zorgde de Nederland se overheid dat hij via een ach terdeur door de CIA op de korrel werd genomen, terwijl tegelij kertijd de Binnenlandse Veilig heidsdienst (BVD) een dossier van ruim een halve meter over hem verzamelde. „Ruim 43 jaar is hij belasterd en MM Geldig voor alle modellen en kleuren van 1 t/m 30 juni 1998. Duitsland Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten zijn een toe komstplan voor West-Duits- land overeengekomen. De Duitsers mogen het binnen lands bestuur weer zelf rege len, maar blijven voor het bui tenlandse en defensiebeleid onder toezicht van de grote drie. Het Franse parlement heeft het akkoord met een zeer kleine meerderheid aanvaard. Staking Meer dan 250.000 metaalar beiders in België zijn in sta king gegaan. Daarmee is vrij wel de hele metaalnijverheid in België platgelegd; het gaat om de grootste staking in ja ren. De arbeiders eisen een loonsverhoging van vijf pro- i cent. Wapen De provincie gaat de koningin om toestemming vragen om het wapen en daarmee een of ficiële vlag voor Zeeland te be vestigen. Zeeland heeft allang een wapen, de leeuw die in het water worstelt met de bijbeho rende spreuk Luctor et Emer- go. Maar dat provinciale zin nebeeld is nooit officieel erkend. Nieuw Walcheren De stichting Nieuw Walcheren I heeft een cheque van 18.500 gulden gekregen. Nieuw Wal cheren gebruikt het geld om zoveel mogelij k ni eu we bomen op het schiereiland te planten. Uitgever: W. F dePagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380 AA Vlissmgen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118) 472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 4537 AK Terneuzen Tel (0115)694457 Fax (0115)620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax. (0115) 561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax. (0114) 373840 Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8 00 tot 10 30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http //www city.nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 of maandag t/m vrijdag, op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur. op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20,30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 95,00, franco per post 125.50. per maand 34,75: per jaar 366,50: franco per post 485,00. bij automatische afschri|ving per termijn 1.50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p st (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek.nr.: 3754316 t.n.v, PZC ab.rek Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm; minimumprijs per advertentie 27,60; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag: voor brieven bureau van dit blad ƒ7,- meer (excl. 17,5 pet btw), volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B V Vlissingen door Ronald Frisart Met minder dan een volks stemming over onafhan kelijkheid neemt het Oost-Ti- morese verzet geen genoegen. Toch is het plan van de Indone sische president Habibie om het gebied een speciale status te ge ven een slap voorwaarts. Of de kwestie Oost-Timor na bijna een kwart eeuw kan worden op gelost, hangt echter vooral af van het Indonesische leger. Sinds president Soeharto op 21 mei aftrad ten gunste van Habi bie, zijn tal van zaken in Indo nesië in een stroomversnelling gekomen. Op 1 juni liet Habibie weten dat in Jakarta's stand punt over Oost-Timor niets was veranderd. Dat Oost-Timorese politieke gevangenen amnestie zouden krijgen, leek onwaar schijnlijk. Inmiddels zijn echter al 15 Timorezen vrijgelaten en overweegt Habibie Oost-Timor een speciale status te geven. Oost-Timorese studenten en verzetsleiders zijn niet onder de indruk. Zij eisen dat ook ver zetsleider Xanana Gusmao op vrije voeten wordt gesteld. Xa nana Gusmao zit in Jakarta's Cipinang-gevangenis een cel straf van twintig j aar uit. Verder wil het verzet dat de Oost-Timo- rezen zich per refèrendum kun nen uitspreken over onafhanke lijkheid van Indonesië, maar dat gaat Habibie te ver. Onafhankelijkheid staat in Oost-Timor op de agenda sinds Portugal de kolonie in 1974 ver liet. Een jaar later trok het Indo nesische leger er binnen. Nadat een groep marionetten van Ja karta in 1976 had ingestemd met integratie lijfde Indonesië Oost-Timor dat jaar in als 27e provincie. Ondenkbaar De harten van de Oost-Timore- zen heeft Jakarta ook na bijna een kwart eeuw echter niet kun nen veroveren. Duizenden Ti morese studenten eisten deze maand een referendum en vrij lating van hun held Xanana Gusmao. Eerst brachten ze hun eisen onder de aandacht op de universiteit van Oost-Timors hoofdstad Dili, daarna op het terrein van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Jakarta en afgelopen zaterdag nog maals in Dili. In Oost-Timor keek het leger slechts toe en in Jakarta bleef het militaire op treden beperkt tot flinke klap pen. Nog maar kort geleden zou zulke lankmoedigheid ondenk baar zijn geweest. Woordvoerder José Ramos- Horta van verzetsbeweging Fretilin verwierp het plan van Habibie om Oost-Timor een speciale status te verlenen. „Geen serieus voorstel", vindt Ramos-Horta. Een echte oplos sing lijkt het inderdaad niet. De Sumatraanse provincie Atjeh is al sinds 1959 'daerah istimewa' (speciaal gebied), maar de At- jehse onvrede over het beleid van de centrale regering in Ja (Advertentie) Sommige studenten zijn juist voor het opnemen van Oost-Timor in Indonesië. Deze groep demonstreerde gisteren in Jakarta. foto Kemal Jufri/EPA karta is daarmee niet verdwe nen. Het zou echter onverstandig zijn het kind maar meteen met het badwater weg te gooien. Ha- bibies handreiking kan een im puls geven aan de geheime gesprekken die Portugal en In donesië sinds vorig jaar op amb telijk topniveau voeren. Ze doen dat onder leiding van secreta ris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties. Het afgelo pen weekeinde onderstreepte bisschop Belo van Dili het. be lang van die onderhandelingen. Ook de Indonesische ministers Muladi van Justitie en Alatas van Buitenlandse Zaken hech ten aan het VN-beraad. Muladi nooemde de kwestie Oost-Ti- mor een 'internationale zaak' - dus geen binnenlandse aangele genheid van Indonesië - en Ala tas heeft verklaard dat 'het nu een goede tijd is om onze on enigheid op te lossen onder toe zicht van de VN'. Alatas wil trouwens al lang af van het probleem Oost-Timor, waarover hij in internationale fora al jaren spitsroeden moet lopen. In 1994 zei hij op een bij eenkomst met zijn topambtena ren dat de kwestie binnen vijf jaar moest worden opgelost, omdat het voor Indonesië een diplomatieke handenbinder is. Het zijn echter niet de politici maar de militairen die de sleutel tot de oplossing bezitten. Sinds 1975 hebben de Indonesische strijdkrachten (ABRI) veel geld, manschappen en bloed in Oost- Timor geïnvesteerd. Vietnam De generaals Ali Moertopo en Benny Moerdani waren de drij vende krachten achter de over rompeling van het gebied. In 1975 dachten ze het verzet snel te kunnen platwalsen. Ze zagen zich echter gedwongen tot ope raties die veel leken op die van de Amerikanen in Vietnam. Al leen al de eerste vier jaar van de bezetting van Oost-Timor sneu velden naar schatting 1.800 In donesische militairen. Hoewel nog maar weinig Fretilin-strij- ders in de bergen standhouden, weten ze toch nog steeds met enige regelmaat slachtoffers on der ABRI-personeel te maken. Interessant was wat Mario Viegas Carrascalao het afgelo pen weekeinde zei. Net als bis schop Belo behoort hij tot de gematigde Timorezen. Carras calao was van 1982 tot 1992 gouverneur van Oost-Timor, maar met de ABRI-haviken kon hij het niet vinden. Samen met regionaal commandant gene raal Sintong Panjaitan en plaatselijk bevelhebber gene raal Rudolph Warouw probeer de hij eind jaren tachtig een ver zoenend beleid te voeren. „De goede benadering werd ingezet met de installatie van Sintong Panjaitan tot territoriaal com mandant", zei Carrascalao za terdag. „Maar door het incident van 12 november 1991 werd het een rotzooi." Die dag richtten militairen bij kerkhof Santa Cruz in Dili een bloedbad aan onder vreedzame betogers. Of het een 'spontaan incident' was of een gepland in grijpen blijft duister. Mogelijk hebben inlichtingenkringen van het leger op de slachting aangestuurd. Vermoed wordt dat toenmalig luitenant-kolo nel Prabowo Subianto, een schoonzoon van Soeharto, daarbij een rol speelde. Het Santa-Cruzdrama knakte de militaire carrières van Ru dolph Warouw en Sintong Pan jaitan. Warouw werd vervangen door hardliner generaal Theo Syafei, en toen Carrascalao's ambtstermijn in 1992 afliep werd hij opgevolgd door Abilio Soares, een vriend van Prabowo. Medio 1998 liggen de kaarten anders. Prabowo Subiato, in middels generaal, is direct na het aftreden van schoonpapa Soeharto op een zijspoor geran geerd. Carrascalao is zondag beëdigd als lid van de Hoge Ad viesraad die de president advi seert. En ook de inmiddels als militair gepensioneerde Sin tong Panjaitan (57) is terug van weggeweest. Zondag werd hij belast met de prestigieuze func tie van Secretaris voor Ontwik kelingsoperaties. Belangrijker dan het vooral symbolische eer herstel voor Carascalao en Sin tong is echter welke koers de huidige legerleiding voorstaat ten aanzien van Oost-Timor. Tot nu toe zwijgen de topmilitairen daarover. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2