Krabbé houdt van veilig drama
Inval door de
Noormannen
Kijkje op de Oosterschelde
De verstekeling
is erg sympathiek
Open tuinen
Fossiele
schelpen
Tot welke resultaten jaren
lange nijvere arbeid in de
tuin kan leiden, is de komen
de dagen te zien tijdens de
Open Tuindagen op de Beve-
landen en Walcheren. Tien
tallen huistuiniers stellen hun
hof open voor de bewonde
ring door en ter inspiratie
van andere liefhebbers.
Negen Bevelanders stellen op
do 18, vrij. 19, za. 20 en zo.
21 juni hun tuinen open voor
publiek. Daarnaast kunnen
liefhebbers terecht iri een:
Schouwen-Duivelandse, een
Zeeuws-Vlaamse en een Bel
gische tuin. De meeste Beve-
landse gaarden zijn op,die
vier dagen te bezoeken van
10 tot 17 uur. De Schouwen-
Duivelandse en Zeeuws-
Vlaamse tuinen zijn op de
zelfde tijden open, behalve op
do. 18 juni.
Op Walcheren zijn bezoekers
op ruim twintig plaatsen wel
kom op do. 18, vrij. 19 en za.
20 en 27 juni. Do. 10-21 uur,
vrij. 16-21 uur, za. 10-17 uur.
Een (fiets)kaart met alle
adressen is af te halen in de
tuin van de familie Vermaat,
jMichaelsdreef 10 in Middel
burg.
Open Tuindagen in Zee
land, donderdag 18 tot en
met 21 juni en 27 juni,
tientallen tuinen, vooral
op de Bevelanden en Wal
cheren.
De Noormannen zijn terug: op zondag 21 juni vallen zij de
Zeeuwse kust weer aan. In het voorjaar van 837 waren de
Vikingen er ook al; toen voeren zij met hun snelle schepen
het strand van Westenschouwen op.
Het Instituut voor Natuurbe
schermingseducatie en na-
tuurinformatiepunt De
Vluchtheuvel organiseren
daarom op de langste dag van
het jaar een Vikingentocht.
Deze 'Noormannen-inval' be
gint om zes uur 's morgens ter
hoogte van strandpaal 14.654.
De nagebootste Vikingeninval
duurt ongeveer drie uur en
voert als natuureducatieve,
avontuurlijke wandeling van
het Westenschouwse strand
naar de Karolingische Burcht
van Burgh-Haamstede.
Deelnemers moeten zich ver
zamelen bij trampoiinecen-
trum Westerschouwen aan de
Steenweg.
Noormannen-inval, wan
deling, zo 21 juni 6 uur,
strand Westenschouwen.
Aanmelden: 0111-652721.
171/m 23 juni
Alhambra
VLISSINGEN (0118-418810)
Left Luggage. Do. 20u., vr.t/m zo. 19en 21.30
u., ma. en di. 20 u.
Het magische zwaard. Zo. 14 u.
The Full Monty Wo. en do. en ma en di.20 u., vr.
l/m zo.19u.
Air Bud, wo. za. en zo. 14 u.
Mr, Magoo. Wo. 14 en 20 u., do. 20 ui, vr. 19 u.,
za.enzo. 14 en 19 u,, ma. en di. 20 u.
Jackie Brown. Vr.t/m zo. 21.30 u.
U.S. Marshals. Wo. 20 u., vr. t/m zo. 21.30 u.
Flubber. Wo., za. en zo. 14 u.
Titanic. Wo. t/m di. 19 u.
Pippi Langkous. Wo. en za. 14 u.
Cinema
MIDDELBURG (0118-613482)
Kleine Teun. Wo. 20.30 uur.
De Verstekeling. Vr. 19.30 u., za. 22 u., ma. en
di. 20.30 u.
Wag the dog. Do. 20.30 u„ vr. 22 u., za. 19.30 u.
woensdag 17 juni 1998
Grand THeater
GOES (0113-215165)
Seven years in Tibet. Do, 20 u., vr.t/m zo. 21.30
u.
The Full Monty. Vr. t/m zo. 19 u.
Pippi Langkous. Wo., za. en zo. 14 u.
Titanic. Wo., ma. en di. 19.30 u.
't Beest
GOES (0113-228142)
Geen voorstellingen.
De Koning
HULST (0114-312030)
Grease, wo. en do. 2G u., vr. 19.15 en 22 u., za. 14
en 19.15 u., zo. 16.15 en 19 u„ ma.endi.20u.
Mr. Magoo. Wo. en do. 20 u., vr. 19.15 en 22 u.,
za. 14,19.15 en 22 u„ zo. 16.15,19 en 21.30 u.,
ma. en di, 20 u.
Red Corner. Wo. en do, 20 u., vr. en za. 19.15 en
22 u-, zo. 19 en 21.30 u., ma. en di. 20 u.
Jackie Brown. Vr. eri za. 22 ui/ zo. 21.30 u„ ma.
20 u.
Deep Impact. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 19.15
en22u.,zo. 16.15,19en21,30u.,ma.endi.20u.
U.S. Marshals. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 19.15
u., zo. 19 en 21.30 u.. dï,20u.
Pippi Langkous. Za. 14 u., zo. 16.15 u.
Mousehunt. Za. 14 u.,zo. 16.15 u.
Titanic. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 20.30 u.,zo.
16.15 en 20 u., ma. en di. 20 u.
Led el theater
OOSTBURG (0117-452735/453377)
Geen voorstellingen.
Cinemactueei
BERGEN OP ZOOM (0164-254886)
Mr. Magoo. wo. 14 en 20 u„ do. 20 u., vr. 18.45
en 21.30 u„ za. 14,18.45 en 21.30 u., zo. 14,
16.15,18.45 en 21 30 u„ ma. en di.20 u.
The Rainmaker. Wo. 20 u., vr. t/m zo. 21.30 u
Deep impact. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 18.45
en 21.30 u.,zo. 16.15,18.45 en 21.30 u., ma. en
di. 20 u.
U.S. Marshals. Vr. en za. 18.45 u., zo. 16.15 en
18.45 u.
Mousehunt. Wo., za. en zo. 14 u.
Flubber (Ned. gesproken). Wo., za. en zo. 14 u.
Sneak preview. Do. 20 u.
Live Flesh.. Ma. en di. 20.30 u.
Roxy
BERGEN OP ZOOM (0164-233434)
Spawn. Wo. en do. 20 u., vr. 21.30 u., za. 18.45
en 21.30 u., zo. 16.15 en 20 u., ma. en di. 20 u.
Air Bud. Wo. 14 u., vr. 18.45 u.,za. 14 en 18.45 u.,
zo. 14en 16.15 u.
Deep Impact. Wo. en do. 20 u., vr. 18.45 en
21.30 u., za. 21.30 u.,zo. 14en 20 u., ma. en di. 20
u,
Pippi Langkous. Wo. en za.14 u.
Op de Zeeuwse stranden zijn
tussen de twee- en driehon
derd soorten schelpen te vin
den. De meeste daarvan zijn
fossiele schelpen, die door de
schurende werking van het
water uit oude aardlagen zijn
blootgelegd.
De VW Domburg en Toeris
tisch Centrum Oranjezon
houden op zaterdag 20 juni
de Fossiele Schelpendag.
Deskundigen vertellen tij
dens een excursie op het
strand wat zij weten van de
soms miljoenen jaren oude
schelpen. Ook leggen ze uit
hoe schelpen worden herkend
en benoemd. De excursie is
zowel voor beginners als ge
vorderden interessant. In
Zeeland zijn vooral bij Cad-
zand en bij Domburg oude
schelpen te vinden. Deelne
mers aan deze excursie gaan
het strand bij Domburg op.
Aanmelden voor de tocht op
20 juni kan via telefoonnum
mer 0118-581507.
Fossiele Schelpendag,
strand van Domburg,
10.45-16.30 uur.
Als Brad Pitt en David Thewlis
in 'Seven Years In Tibet' voor
Oostenrijkers mogen door
gaan en zich daartoe een ei
genaardig accent in hun En
gels aanmeten, accepteren wij
dat ook zonder mokken. Het
gegeven dat Maximilian
Schell, Marianne Sagebrecht,
Isabella Rosellini, Topoi en
Krabbé rollen spelen van in
Antwerpen belande Joden met
vermoedelijk een Duitse of
Oost-Europese achtergrond,
geeft hen bovendien enig recht
op een accent, in welke taal
dan ook.
Scène uit De Verstekeling.
Een nuchtere, keurig getrouwde Rotterdamse zeemans
vrouw die in de haven een exotische verstekeling oppikt
en mee naar huis neemt, dat lijkt me geen alledaagse ge
beurtenis. En nog minder als die verstekeling - die geen
enkele Europese taal spreekt - afkomstig is van nou juist
het schip waar haar echtgenoot aan boord moet blijven
omdat er eerst nog even doorgevaren dient te worden naai
Antwerpen.
'8
dl©©ir PieSer Mam ELnerap
Ariane Schluter speelt die
vrouw - Katharina heet ze -
echter met zo veel onopge
smukte vanzelfsprekendheid
dat je bereid bent het ongeloof
op een laag pitje te zetten. De
situatie wordt echter wel erg
zonderling wanneer de logé,
die Orazbaj heet en afkomstig
blijkt uit Oezbekistan, zich
niet helemaal lekker voelt in
Katharina's flatje en daarom
maar een tent bouwt op het
balkon. Nog enigszins plausi
bel hadden we dat kunnen vin
den indien Orazbaj (gespeeld
door Bekzod Mukhamedka-
mirov) toevallig uit de Sahara
afkomstig was geweest, maar
regisseur Ben van Lieshout
had ons in de eerste helft van
zijn film De Verstekeling uit
gebreid kennis laten maken
met Oezbekistan en daar za
gen we niemand in tenten
wonen. Wel werd de levens
standaard daar dusdanig de
plorabel geïllustreerd dat Or-
zabaj 's wens om zijn heil elders
te zoeken zeer voorstelbaar is.
Zijn geboortedorp beleeft een
dramatische teloorgang als
gevolg van het droog vallende
Aralmeer. De eertijdse vissers
gemeenschap is langzaam
maar zeker 100 kilometer weg
komen te liggen van het water
en al blijft Orazbaj 's vader te
gen beter weten in knutselen
aan zijn boot, het ding lijkt ge
doemd symbool te zijn van ab
surde hopeloosheid.
Hoe de zoon er ooit in geslaagd
is vanuit hartje Azië op een
schip naar Rotterdam te ko
men - de bedoeling was Ameri
ka te bereiken - vormt geen
kost die Van Lieshout voor zijn
verhaal van belang heeft ge
acht. We komen Orazbaj pas
weer tegen als de Maasstad be
reikt is en hij de vertedering
wekt van Katharina en de
vriendschap van haar tienjari
ge zoon. Een belangrijke fac
tor voor de barmhartige op
stelling van de vrouw is dat ze
bij de Oezbeek de vertwijfe
ling herkent waaraan zijzelf
ook onderhevig is. Haar huwe
lijk is net zo verzand als het
Aralmeer en ook zij is beland
op een kruispunt in haar leven
Die twee moeten elkaar wel
begripvol en troostrijk in de
armen vallen, zoals geschiedt.
Braaf
De Verstekeling is een film die
dramatische kwesties gedrukt
wil brengen en verder niet
overloopt van raffinement. D<
Rotterdamse scènes zijn wat
braaf en vlakjes uitgewerkt,
naar de Oezbeekse scènes valt
met meer interesse en genoe
gen te kijken. Alle kans trou
wens dat men in Oezbekistan
de twee filmhelften precies
omgekeerd zal waarderen.
Wat boven alles treft in Van
Lieshouts werkstuk is de lief
de waarmee hij naar mensen
kijkt en de mildheid die hij op
brengt voor zelfs de zeeman
die toch de nominale schurk is
van het stuk. Voor het tot een
bevredigend einde brengen
van wat een heidens gecompli
ceerde productie is geweest,
dient de cineast bewonderd te
worden. Voor de film zelf ver
dient hij volle sympathie.
De Verstekeling, vrijdag,
zaterdag, maandag en
dinsdag in Cinema Middel
burg.
Het IVN en De Vluchtheuvel
houden vandaag (woensdag)
een duin- en strandexcursie
door de Verklikkerduinen en
over het Verklikkerstrand bij
Nieuw-Haamstede. Deelne
mers krijgen uitleg over het ont
staan van de duinen en hun flora
en fauna. De tocht duurt van
13.30 tot 16.30 uur en begint bij
duinovergang De Verklikker.
Staatsbosbeheer verzorgt sa
men met de Vlinderstichting
voor zaterdag 20 juni een speci
ale flora- en vlindertocht in na
tuurgebied De Schotsman. Een
natuurgids vertelt over het ge
bied, de vlinders en de planten.
De tocht begint om 14 uur op de
parkeerplaats aan de Schots-
mansweg bij de Veerse Dam.
Aanmelden via 0113-371595.
De Stichting Educatief Toerisme
Oranjezon wijdt op vrijdag 19 ju
ni een middagprogramma aan
de benaming Tuin van Zeeland,
die het schiereiland Walcheren
ooit heeft gekregen. Historisch
geograaf drs. A. de Klerk houdt
een inleiding; daarna volgt een
excursie met uitleg per touring
car over Walcheren. Aanmel-
dingen: 0118-581507.
Het Zeeuws Biologisch Muse
um houdtsamen metStaatsbos-
beheer op zaterdag 20 juni een
rondleiding in natuurreservaat
Westhove. De wandeling van 22
tot 23.30 is onder leiding van een
boswachter in het natuurge
bied, waar vleermuizen, nacht
vlinders en uilen wonen. Aan
melden: 0117-306069.
zwaarder dan de verschillen,
speciaal als bovenop het oude
leed weer nieuw leed gesta
peld wordt. Dit is de kant van
het verhaal waarmee Krabbé
efficiënt weet te scoren.
Voor open doel mag je bijna
stellen, want wie heeft er ver
weer tegen een hummel met
grote blauwe kijkers die na vijf
levensjaren eindelijk een keer
'kwak' gaat zeggen als hij een
eend heeft gezien en vervol
gens aan de Paastafel ineens
een Hebreeuwse tekst repro
duceert die aanvankelijk de
tranen in de ogen brengt van
zijn despotische vader, waarna
het wurm toch weer op zijn fa
lie krijgt omdat hij een paar
steekjes had laten vallen. En
zoals het afloopt met dit dap
pere arme schaapdat doet nog
meer harten breken.
Sobere efficiency
Krabbé dwingt zonder meer
bewondering af voor de sobere
efficiency waarmee hij deze
kant van zijn tragedie uit de
verf laat komen in een film die
technisch en productioneel
dik in orde is en zowel in at
mosfeer als in straatbeelden
perfect de jaren zeventig le
vend weet te maken. Die Hol
ly woodachtige professionali
teit klinkt ook door in de
prestaties van de acteurs van
wie Isabella Rosselini als tede
re maar volgzame chassidi
sche huismoeder de meeste
indruk maakt, terwijl ook
Krabbé zelf als haar onver
draagzame echtgenoot sterk
overtuigt.
Helaas eveneens Hollywood-
achtig is de veilige, verzoenen
de wijze waarop de levensstij
len van chassidische en meer
liberale joden naast elkaar
worden getekend. Het is pre
cies waarmee indertijd Syd
ney Lumet de mist inging, toen
hij 'Close To Eden' maakte, en
Jei'emy Kagan in mindere ma
te met 'The Chosen'. Ook in die
films werd de vergaande into
lerantie en het onuitstaanbare
superioriteitsgevoel van de or
thodoxen weg gezalfd, terwijl
het volle pond van de aan
dacht werd gegeven aan hun
intellectualisme, godsvrucht
en prachtige folklore.
In Left Luggage wordt kinder-
meisje-Laura Fraser geïntro
duceerd als iemand die haar
eigen joods-zijn had wegge
stopt en die overloopt van
vooroordelen jegens de pij
penkrullendragers met zwarte
hoeden en lange jassen. Maar
door haar louterende ervarin
gen in het chassidische gezin
leert ze zichzelf als jodin te ac
cepteren, gaat ze zich confor
meren aan dat besef en komt
dan ook tot een begripvolle
verstandhouding met haar
zonderlinge vader die einde
loos in Antwerpen blijft gra
ven naar een voor de oorlog
verstopte koffer.
Het is al te prachtig. En voor zo
ver er nog iets van verzet blijft
bestaan bij de montere kinder
oppas tegen de tirannieke
uitbarstingen van haar chassi
dische werkgever, wordt
laatstgenoemde door dit script
in bescherming genomen met
verwijzingen naar diens oor
logstrauma's. En speciaal naar
een verloren broertje dat het
evenbeeld blijkt te zijn ge
weest van het joch dat hij
thans het leven zuur maakt,
juist omdat hij zo ondraaglijk
veel van hem houdt.
Het is te gemakkelijk. Wat zou
Krabbé te prijzen zijn geweest
indien hij een link had durven
suggereren tussen het hard
vochtige fundamentalistische
regime bij deze Antwerpse fa
milie en de omstandigheid dat
het ook in Israël speciaal de
onbuigzame, 'rechthaberi-
sche' orthodoxen zijn die de
onverdraagzaamheid cultive
ren en de vrede geen kans gun
nen. Ook voor de jaren zeven
tig was die samenhang al
evident. Maar zulke verdie
pende reflecties gaat Left Lug
gage helaas nadrukkelijk uit
de weg.
Left Luggage, te zien in Al
hambra Vlissingen.
Melodramatisch
Meer redelijkheid schuilt in
het tegen Left Lugagge inge
brachte bezwaar dat de film al
te melodramatisch is uitgeval
len. Want we hebben hier te
maken met een verhaal dat - in
elk geval in de manier waarop
het door Krabbé wordt naver
teld - zwaar op emoties in
speelt en een uitdagende of
zelfs maar prikkelende ratio
nele benadering van de aange
sneden thematiek uit de weg
gaat.
Zich baserend op Carl Fried-
Laura Fraser in Left Luggage.
Wie de Oosterschelde
vanaf het deinende dek
wil bekijken, kan op zon
dag 21 juni inschepen
voor een midzomer-
nachtexcursie vanaf Zie-
rikzee.
Speciaal voor juni, de Zee-
land-Natuurmaand, is er
gezorgd voor een muzikaal en
semble dat tijdens de rond
vaart speelt. Mensen die toch
liever overdag meegaan, kun
nen zich opgeven voor een ex
cursie 's morgens; tijdens die
reis is er echter geen muziek.
De deelnemers maken de ex
cursie aan boord van de Fries
land. Dit schip biedt ook faci
liteiten voor mensen in een
rolstoel- De dagexcursie duurt
ongeveer vijf uur, de avondreis
ongeveer vierenhalf uur. Hal
verwege de tocht legt het schip
aan bij Neeltje Jans. Daar krij
gen de natuurliefhebbers tij
dens een wandelexcursie van
ongeveer anderhalf uur uitge
legd, hoe de werkeilanden na
de aanleg van de stormvloed
kering ingrijpend zijn veran
derd in een duingebied waar
steeds meer planten en vogels
voorkomen.
Dagexcursie of midzomer-
nachttocht Oosterschelde;
zondag21 juni, vertrek om
11.00 uur of 18.00 uur vanaf
de kade in Zierikzee. Infor
matie en aanmeldingen:
010-2650296.
foto archief Wim Riemens
Eerder dit jaar werd Left Luggage warm ontvangen tij
dens het Filmfestival van Berlijn. De jury bekroonde het
regiedebuut van Jeroen Krabbé met een Blaue Engel, een
troostprijs bestemd voor een Europese film die de Gouden
en Zilveren Beren is misgelopen maar desondanks als ver
dienstelijk mag worden aangemerkt. Van de zestig andere
prijzen die in Berlijn werden uitgedeeld kwam ook nog
een onderscheiding van Duitse filmhuisexploitanten bij
Left Luggage terecht. Actrice Isabella Rosselini werd wel
iswaar niet bekroond maar kreeg toch een eervolle ver
melding.
door Pieter van Lierop
Dat Krabbé dik tevreden is
met de buit uit Berlijn (die dus
overigens niet vier maar
slechts twee prijzen omvat)
heeft hij dermate luidruchtig
via de media laten weten, dat
ten onrechte de indruk zou
kunnen postvatten dat Left
Luggage de grote overwinnaar
van 'Berlijn' is geweest. Enige
relativering is op zijn plaats,
aangezien overspannen ver
wachtingen slechts afbreuk
kunnen doen aan de response
die deze redelijk geslaagde
film in de Nederlandse biosco
pen hoopt te krijgen.
In de internationale reacties
op Left Luggage zijn ook de
termen 'melodrama' en 'Euro
pudding' gevallen. Met die
laatste kwalificatie kritiseert
men de eigenaardigheid dat
het gaat om een in Antwerpen
gesitueerd joods drama dat
bevolkt wordt door Engelse,
Duitse, Belgische en Neder
landse acteurs met Engels als
voertaal. Speciaal Angelsak
sische critici ergeren zich dan
groen en geel aan de accenten
die ze te horen krijgen. Mij
heeft het nauwelijks gestoord.
mans boek 'Twee Koffers Vol'
volgt het door Edwin de Vries
geschreven scenario hoe in de
jaren zeventig een filosofie
studente uit een liberaal joods
milieu als kindermeisje te
rechtkomt in een familie van
chassidische orthodoxen. Ze
zou er gillend van weerzin zijn
weggehold indien haar verte
dering niet zou zijn gewekt
door een vijfjarig broekplas-
sertje dat nog nooit een woord
heeft gesproken. De speciale
band die groeit tussen het
meisje (Laura Fraser) en de
ukkepuk, vormt de as van het
verhaal.
Wezenlijk is hoe Krabbés film
twee joodse levensstijlen naar
elkaar toevlecht en laat zien
hoe in beide omgevingen bijna
wanhopig geworsteld wordt
met de herinneringen aan een
gruwelijk verleden. De over
eenkomsten tellen uiteindelijk
