Mac heeft vooral fans
PZC
Apple
Macintosh
Wereld van Sofie op cd-rom
wetenschap en techniek
45
Robots strijden op WK
Elke tortel heeft eigen koer
Smog door grasmaaien
computertaal
postzegels
puzzel
zaterdag 13 juni 1998
De computergebruikers
zijn grofweg in twee
groepen te delen. Het
merendeel gebruikt PC's die op
dos of Windows draaien en een
kleiner deel gebruikt Apple
Macintosh. Beide systemen
verschillen sterk van elkaar
zowel van de binnenkant als
van de buitenkant.
Apple Macintosh heeft een
moeilijke tijd bijna achter de
rug. Een paar jaar geleden maakte
het bedrijf dat vaak liefkozend
Mac wordt genoemd enorme ver-,
liezen. De crisis is inmiddels voor
het grootste gedeelte achter de
rug. Na enkele stevige reorganisa
ties wordt er de afgelopen drie
kwartalen weer winst gemaakt.
Naarmate het aandeel PC's ten op
zichte van Apple computers groei
de, verdwenen langzaam maar
zeker de Apples uit de winkels.
Folders van Apple vallen hoogst
zelden in de bus en naar onderde
len zoals geluidskaarten moet net
ietsje langer gezocht worden. In
Nederland hebben mac-eigenaren
het minder goed dan in landen als
de VS en Frankrijk, waar het merk
nog een sterke positie heeft. Toch
blijft het bedrijf goed overeind.
Vaak wordt beweerd dat PC's ge
bruikers hebben en macs fans. Er
zit een kern van waarheid in. On
derzoeken tonen aan dat een over
groot deel (87 procent) van de
huidige mac-gebruikers na de
huidige computers weer een Apple
Macintosh zouden kopen. De
mensen zijn het merk erg trouw en
houden van de uitzonderingsposi
tie waarin ze verkeren. Op Inter
netpagina's van mac-gebruikers
wordt ook heel wat afgescholden,
vooral in de richting van Bill Ga
tes, voorman van Microsoft.
Het beeld dat Apple langzaam
maar zeker ten onder gaat aan de
ijzersterke marktpositie van het
PC-besturingsprogramma
Windows '95 klopt niet helemaal.
De PC heeft met name in Europa
Apple overtroeft. Op wereld
schaal is het aandeel in verhou
ding stukken groter dan in Neder
land, zo wordt het merendeel
Het boek 'De Wereld van Sofie'
van Jostein Gaarder is een
wereldsucces. Op een aangename
en diepzinnige manier weet deze
auteur relatieve leken in korte tijd
in te voeren in de wereld van de
wijsbegeerte. De firma Spectrum
heeft, met het boek als achter
grond, een bijzonder fraaie cd-
rom op de markt gebracht, waar
door filosofie stukken interessan
ter en opwindender wordt. De le
zer wordt uitgenodigd op een
interactieve reis door drieduizend
Wie mocht denken dat het alleen
getrainde wezens van vlees en
bloed zijn die achter een bal aanhollen
om de felbegeerde, want eeuwige roem
verschaffende Wereldcup in bezit te
krijgen, heeft het mis. Robots in alle
soorten, gedaanten en maten kachelen
gedurende de gehele eerste week van de
maand juli in Parijs in teamverband ook
achter een bal aan.
Meer dan 60 robotteams uit bij
na evenveel landen zullen
met elkaar in het sportieve strijd
perk treden om het bezit van wat
de 'Robo-Cup' is genoemd. Ook de
velden waarop dat gebeurt zijn
groen. Alleen zijn ze een stuk klei
ner dan de gangbare voetbalvel
den. Bovendien zal de grootte van
de voetbalvelden afhankelijk zijn
van de afmetingen van de robots.
Ook het aantal teamleden is van
de grootte van de robots afhanke
lijk; bij de toegelaten, maximale
grootte van de robots (een halve
meter) zal een team uit vijf leden
bestaan inclusief de 'doelman'. In
dit (maximale) geval bedraagt de
oppervlakte van het veld ongeveer
75 vierkante meter. Dat is twintig
maal zo groot als dat van een
(wedstrijd)tafeltennistafel.
De organisatie van het evenement
berust bij de Franse vestiging voor
industriële en wetenschappelijke
ontwikkeling CIS in Parijs. Het
wordt gesponsord, naar verluidt
met een bedrag van ruim zes mil
joen gulden, door twee 'non-pro-
fit' organisaties in Zwitserland en
Korea. Deze organisaties over
koepelen als het ware bijna 2000
wetenschappers en wetenschap
pelijke instituten die zich louter
met (het ontwikkelen van) kunst
matige intelligentie, kennis- en
robotsystemen bezighouden.
„Er zijn autonoom operei'ende ro
bots toegelaten van vijf tot 50 cen
timeter groot", zegt de Zwitserse
software-ontwikkelaar Heinz
Derman in Genève, één van de le
den van het Robo-Cupteam. „Eén
van de belangrijkste voorwaarden
voor deelname is dat de robots ge
heel zelfstandig moeten opereren.
In tegenstelling tot de menselijke
elftallen die om de wereldcup
voetbal 1998 zullen strijden, zul
len departijtjes vande robotteams
elk twintig minuten duren. Gedu
rende die twintig minuten is lijfe
lijk ingrijpen door de mens, op
straffe van diskwalificatie van het
desbetreffende robotteam, verbo
den."
„Het enige dat is toegestaan, is het
geven van specifieke, op het spel
gerichte commando's aan een ro
botspeler, bijvoorbeeld de infor
matie nodig voor het passeren van
een tegenstander of een stukje bij
gestelde software voor een speler
die plotseling de cornervlag aan
valt in plaats van een speler van de
tegenpartij."
De soft- en hardwarespecialisten
die achter de desbetreffende
teams staan, zitten achter een
aantal computerschermen naast
het veld waarin hun elektronische
kroost de al even elektronische op
ponent bestrijdt. Volgens Derman
betreft het vooral teams van we
tenschappers die verbonden zijn
aan grote elektronicabedrijven
die elkaar wereldwijd toch al de
loef proberen af te steken op het
gebied van rekenvermogen, auto-
matiserings- en robotsystemen.
„Maar er zitten ook enkele stu
dentikoze computernerds tussen
die hier al jaren dag en nacht mee
bezig zijn", aldus Derman. „Die
spinzen er vooral op met hun team
het team van een machtige firma
klop te geven. Die roem heeft soms
net zo'n lucratief staartje als in het
echt. Want hier komen immers ook
de grote jongens net als op de tri
bunes bij echte voetbalwedstrij
den. Alleen zijn ze hier niet op
zoek naar gouden benen maar
naar geniale breinen."
Ben Apeldoorn
Een Turkse tortel verraadt zijn
geslacht, leeftijd en gewicht in
het roekoekoe-geluid dat hij
voortbrengt. Elke tortel heeft zijn
eigen typische koer. Dat ontdekte
Hans Slabbekoorn, die onlangs
promoveerde aan de Rijksuniver
siteit Leiden.
Hij maakte geluidsopnamen van
de Turkse tortel (streptopelia de-
caocto) op straat, bij mensen thuis
in volières en in dierentuinen.
Een doffer (mannetje) koert har
der dan een duif en verspringt van
toonhoogte, iets wat een vrouwtje
niet kan. Hoe vaker hij verspringt
hoe sterker en zwaarder het man
netje. „Wat je buiten hoort is altijd
een mannetje", zegt Slabbekoorn.
De doffer koert vooral om zijn
klein territorium van gemiddeld
tien bij tien meter te verdedigen.
„Hij laat zich preventief horen.
Vocale verdediging vraagt minder
energie dan het moeten verwijde
ren van een indringer", zegt de on
derzoeker. GPD
Gazons, weiden en klavervel
den zijn vermoedelijk een van
de voornaamste oorzaken voor de
aanwezigheid van hoge waarden
aan methanol en ethanol in de at
mosfeer. Methanol en ethanol zijn
gassen die in hoge mate bijdragen
tot de vorming van de zogenaam
de fotochemische smog.
Tot die conclusie komen weten
schappers van het Australische
onderzoekscentrum CSIRO en
van de Monash University te
Gippsland in de staat Victoria. Zij
hebben gedurende twee jaar 'me
tingen verricht in verschillende
soorten groengebieden in de staat
Victoria.
Vooral velden en gazons die bij
warm weer tijdens de middaguren
worden gemaaid, dragen volgens
de onderzoekers bij aan een aan
zienlijke ontwikkeling van kool
waterstoffen in de atmosfeer. Na
het maaien van klavervelden stijgt
de gasontwikkeling tot tachtig-
maal boven het normale niveau en
bij gazons en weiden bereikt de
gasvorming pieken van honderd-
tachtigmaal het normale. Bij het
afgrazen door vee werden gelijk
aardige piekwaarden waargeno
men.
Onder de verscheidene vluchtige
koolwaterstoffen die na het af
maaien of afgrazen vrijkomen, be
vinden zich volgens de weten
schappers ook verbindingen die
een antibacteriële werking heb
ben en een helende invloed uitoe
fenen op het snij oppervlak van
gras en planten. GPD
jaar Westerse wijsbegeerte en
krijgt teksten en biografieën voor
geschoteld van Plato, Freud, Spi
noza en andere filosofen.
Het is niet zomaar een schijf om
naar te kijken. Vanaf het inloggen
wordt nadrukkelijk uitgenodigd
tot zelf filosoferen en nazoeken.
De cd-rom is ingericht als het digi
tale universum DYAUS, waarin
de gids Alberto als begeleider op
treedt. Hij stelt de gebruiker vra
gen waar hij over na moet denken
en een antwoord op moet formule
ren. In de loop van dit filosofische
spel komt men er achter dat
DYAUS een groot geheim bevat,
dat ontrafeld moet worden.
Dit kan in het begin nogal over
rompelend overkomen. Daarom is
er een vrijblijvende taakbalk
waarmee de twintig grootste filo
sofische stromingen verkend kun
nen worden. Met behulp van een
horzel kan links en rechts infor
matie van het scherm geplukt
worden. Binnen het universum
kunnen e-mails ontvangen wor
den en video's en foto's worden af
gespeeld om uiteindelijk het grote
geheim van DYAUS ontsluieren.
Via een help- Internet en Infotoets
kan de gebruiker extra informatie
opvragen als hij filosofisch in het
nauw dreigt te raken.
Ben Oerlemans
De cd-rom De wereld van Sofie kost
152 gulden. Hij draait onder Windows.
Systeemeisen: PC S04S6DX 66Mhz.
(pentium aanbevolen). Harde schijf
met minimaal 8 Mb vrije ruimte. SVGA
monitor en soundblaster vereist.
Ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van Apple Macintosh bracht het bedrijf een duur kunststukje uit, de 20th Anniversary Mac.
De bekendste mac is de Classic.
Een klein wit computertje met
daarin een klein beeldscherm. To
taal anders dan de rest, is de Clas
sic een icoon geworden. In een
bekende soap maakt een televisie
kantoor gebruik van de Classic.
De merknaam hoeft niet getoond
te worden omdat de vorm van de
Classic al herkenbaar genoeg is.
Ter gelegenheid van het twintigja
rig jubileum van het merk werd er
in een beperkte editie de 20th An
niversary Mac uitgebracht. Dege
ne die het kunstwerkje met plat
LCD-scherm op zijn of haar bu
reau wilde zetten moest wel diep
in de dikke beurs tasten. Inmid
dels is de computer nog op een
paar adressen te krijgen en de prijs
is zeer sterk gedaald tot een nog
steeds respectabel bedrag van on
geveer vijfduizend gulden.
Voor degene die prijs stelt op goe
de prestaties en een fraai uiterlijk
blijft de mac een optie. Een groot
nadeel blijft echter wel dat je zo
alleen bent.
Guido van der Heijden
Ier is dan 300 Mhz Pentium II com
puters, terwijl een andere jonge
loot aan de Apple-boom, de G3,
met een officiële snelheid van 233
Mhz zelfs stukken sneller is dan
400 Mhz Pentium II computers.
De iMac heeft net als veel andere
macs een beeldscherm waarin de
computer zelf verwerkt is, dus
geen gehannes met kabels. De
iMac bestaat uit een toetsenbord,
De nieuwste loot aan de Apple-boom, de Apple iMac.
(64 van Internetsites op Ap
ple-computers ontworpen.
In augustus lanceert Apple Mac
intosh de iMac; een computer die
dezelfde prestaties levert als de
modernste snelle Pentium II com
puters en in veel gevallen zelfs
sneller is. De iMac heeft een offici
ële snelheid van 233 Megaherz
maar tests wij zen uit de iMa c snel-
een muis en een
beeldscherm/computer, niet meer.
De gestroomlijnde 'monitor' heeft
een doorzichtige behuizing. De
bovenkant is turkooise en cle on
derkant wit. Dezelfde kleurcom
binatie is terug te vinden in de
muis en het toetsenbord.
Apple computers zijn van binnen
en van buiten anders. Terwijl het
gros van de computers nog steeds
vierkante grijsbruine kasten zijn -
soms met een bollinkje meer of een
sierstripje minder-, biedt Apple
designproducten.
Op 26 juni houdt Koninklijke
PTT Nederland NV op te be
staan. TNT Post Groep (de post-,
express- en logistieke onderne
ming) en KPN (detelecommunica-
tie-onderneming) en KPN (de te-
lecommunicatie-onderneming)
gaan dan als gescheiden onderne
mingen verder. KPN is een voort
zetting van Koninklijke PTT Ne
derland; TNT Post Groep (TPG)
krijgt vanaf 29 juni zijn eigen no
tering aan de beurs.
De beursgang van TPG wordt 29
juni gemarkeerd door de uitgifte
van twee 80 cent-zegels. Deze vor
men verticaal één geheel en zitten
in vellen van honderd stuks. De
oplage van beide zegels is totaal 10
miljoens stuks.
Beide zegels tonen duidelijk de
waarde van 80 cent in de bedrijfs-
kleuren rood en groen, alsmede de
namen van de ondernemingen: tnt
post groep en kpn nv. Op de perfo-
i*atie tussen beide zegels staat in
het blauw '160', ofwel de geza
menlijke waarde. Het woord
'splitsing' is er - in witte open let
ters - weer overheen gedi'ukt. Tot
slot, maar op bijgaande afbeel-
dingniet te zien, is in transparante
lak op de TNT-zegel een envelop
zichtbaar en op de KNP-zegel een
mobiele telefoon.
Als op 29 juni TPG naar de beurs
gaat kunt u dus eindelijk - ovexi-
gens alleen op die dag - de 0-cent-
zegel gebruiken als frankexing
voor een brief (binnenlands ta
rief). De zegel zat, zoals u weet, in
de in januari huis-aan-huis-vex-
spreide Postcatalogus (oplage 6,5
miljoen exemplaren).
In de afgelopen maanden heb ik al
twee keer uitgebreid aandacht be
steed aan de 0-centzegel. Naar
aanleiding daarvan heb ik nogal
wat brieven van lezers ontvangen.
Daarin stonden veelal suggesties
hoe je deze plakzegel moet behan
delen. De één adviseert de lijmlaag
met aceton te verwijderen, de an
der met benzine.
Het lijkt me echter toch het beste,
om geen risico's te lopen, de zegel
in heet water, waarbij een beetje
keukenzout is gevoegd, af te we
ken, te laten drogen en hem dan
pas met Pritt op een envelop te
plakken. Wie dat niet aandurft en
hem onbehandeld op een envelop
plakt (om hem te laten afstempe
len), doet er verstandig aan de en
velop toch nog extra in een hoesje
te stoppen; datzelfde geldt voor
het bewaren van het vel waaxin de
zegel zit. Wie zo te werk gaat voor-
komt dat eventuele lekkage on
derliggende albumbladen gaat
aantasten.
Tot slot nog een opmerking over
het afstempelen. U dient op de 29e
als u de zegel weer op een envelop
heeft geplakt deze laatste onbe
schreven aan te bieden. Als u een
geadx-esseerde envelop aanbiedt
kunt ix de opmerking vernachten
dat ze in de bestelling moet mee lo
pen.
Duitsland heeft aangekondigd op
16 juli een zegel te zullen wijden
aan de oprichting van de Europese
Centrale Bank die haar zetel in
Frankfurt aan de Main zal krijgen
en waaxvan Duisenbex-g het eei'ste
hoofd wordt. De zegel krijgt en
waarde van 110 pfennig.
Dat wordt dan de tweede Duitse
'financiële' zegel in xixim een
maand tijd. Op 19 juxxi wordt na
melijk het feit herdacht dat de
Duitse Mark vijftig jaar bestaat.
Op de 110 pf.-zegel een 1-Mark-
stuk. Tien jaar Duitse Mark werd
in 1958 herdacht met een 20 pf.-
zegel.
Inmiddels verschenen 7 mei in
Duitsland: de jaarlijkse Europa
zegel (110 pf., Dag van de Duitse
Eenheid; twee duiven in zwart-
rood-goud op een gestileerde Eu
ropaboom); velletje met een 110
pf. en een 220 pf.-zegel: herope
ning van de Parlementaire Raad
vijftig jaar geleden en eerste Duit
se Nationale Vergadeiïng in de
Paulskirche 150 jaar geleden; 50
jaar DLV, Duitse Bond van Platte
landsvrouwen (110 pf., de ge-
schx-even doelstellingen van de
bond); in de milieuserie een 110
50 pf.-zegel met als titel Bescherm
de kusten en zeeën.
Stempelnieuws - Ter gelegenheid
van de internationale postzegel
tentoonstelling Juvalux in
Luxexnburg-Kirchbex-g (18 tot en
met 21 juni) wordt een bijzonder
stempel gebruikt. Als afbeelding
voor het stempel, dat PT Post bij
deelname aan buitenlandse beur
zen en tentoonstellingen voor dit
en het komende jaar gaat gebrui
ken, is gekozen voor typisch Ne
derlandse kenmerken, die voor de
buitenlandse toerist het beeld be
palen: molens, tulpen, dijken, wa
ter... Tot uiterlijk één week na de
tentoonstelling kunt u uw corres
pondentie sturen naar: PTT Post,
de Verzamelsexwice, Postbus
30051, 9700 RN Groningen. Op de
(gefrankeerde) omslag vermelden:
Stempel Juvalux.
Hero Wit
Doorloper
Horizontaal: 1Deel van de week, kledingstuk; 2. afgodisch, onverlaat; 3. speen, edel, heidemeer, getijde; 4. voeder
bak, door water omgeven land, bijwoord, familielid; 5. entree, oogvocht, metselspecie; 6. schikgodinnen, oud-IJs-
landse literatuur, muzieknoot, honger; 7. sierlijkheid, centrum, insekt; 8. gave, boom, telwoord, wier; 9. streling,
titel, omwenteling, storm; 10. amaril, dokument; 11. geheel, asvaas, lenig; 12. schor, nalatenschap, bouwland, bij
belse vrouw; 13. vogel, ronde, plaats in Canada; 14. thema, telwoord, kriebel, inwendig orgaan; 15. paleis van een
sultan, rimboe, boom.
Verticaal:1. Sessie, hospitaal; 2. bloedvat, ketting zonder einde, last; 3. plaatsbeschrijving, kweker; 4. sierlijk, trek-
net, familielid; 5. watervogel, een zekere, Europeaan, zinkerts; 6. terdege, rijgsnoer, insekteneter; 7. koraaleiland,
vaart, plaats in Italië; 8. weefsel, kleur; 9. wapen, slang, wilde woudezel; 10. heil, vogel, bindmiddel; 11. uit nalaten
schap verkrijgen, watervogel, boksterm; 12. waakzaam, zijrivier van de Donau, stil, thans; 13. metaal, vreemde
munt, vlag, reisdeken; 14. een zekere, Spaans gerecht, rivier in Schotland, pijn; 15. rijksgrens, plaats in België,
schoeisel.
1 2 3 4-5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Oplossing
zaterdag 6 juni
Het sleutelwoord van de woordzoe
ker van vorige week is: RIJGLAARS.
De VVV-bon van f 50,- gaat naar:
K.l. van de Panne-Mol, Putmeetweg
11, Scharendijke.
De VVV-bonnen van f 25,- gaan
naar: M.J. Lokker-ldsinga, Steen
wijkstraat 4, Oost-Souburg; P. Dom-
mise, Willibrordusplein 22, Zoute-
lande en F.W. van Beers,
Bossenburg 46 te Vlissingen.
De prijzen zullen binnenkort wor
den toegezonden.
Stuur uw oplossing uitsluitend op een briefkaart naar onze puzzelredactie.
Uw briefkaart moet uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit zijn op het vol
gende adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 466
4380 AL VLISSINGEN
Vermeldt uw naam, adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een VVV-bon van
f 50,Tweede, derde en vierde prijs een VVV-bon van 25,
De oplossing en de namen van de prijswinnaars vindt u in de PZC-bijlage
'Vrije Tijd' van volgende week.
