Een stad zonder bende
Reiservaringen te boek
Nijvel lijdt niet
onder imago
39
PZC
zaterdag 13 juni 1998
vrije tijd
NOORD
ZEE
NEDERLAND ®s"p
OBn
Kortrijk .o'
J99e ^Antwerpen
Gept
O
BELGIË z
Brussel
FRANKRIJK
NIJ VEL
Charleroi
4.
Luik co
b- I
I
j j DUITSL.
FRANKRIJK
30 km
Q
LUXEMBURG
Luxemburg
1
Het Belgische Nijvel wordt in Nederland immer
verbonden met 'de bende'. Lokaal zit men daar niet
mee, zeker ook omdat het stadje in Franstalig Wallonië
ligt en men dus uitsluitend de naam 'Nivelles' gebruikt.
En als de Nijvelaars dan toch over die groep terroristen
(moeten) praten, dan noemen ze die gewoon De Bende
van Waals-Brabant.
Nijvel blijkt een vriendelijk stadje. Maar ook een beetje een saai oord, waar naast de Djote-taart en ander lekker Belgisch eten weinig spectaculairs te vinden is.
Janine Sabatini wil me na de stadswan
deling per se Tarte a l'Djote laten proe
ven, de lokale zomerspecialiteit, die in
vrijwel alle winkels en eethuizen in het
centrum van Nijvel te koop is. Op weg
naar de Grand' Place had ik de ronde, piz-
za-achtig ogende schijven met witte of
wit-groene vulling al massaal in tal van
vitrines zien liggen. Bij slagers en bak
kers, maar ook gewoon bij marktlieden en
hun kraampjes. „Zonder die Tarte te heb
ben geproefd mag je niet weg", klinkt het
belerend.
Niet de Tarte, maar pure nieuwsgierig
heid bracht me dezer dagen naar Nijvel,
de Vlaamse naam voor het Waalse stadje
Nivelles. Een zeven eeuwen oud oord met
ruim 23.000 inwoners, op minder dan een
half uur rijden van Brussel, aan de weg
richting Mons en Charleroi.
Imago
Het plaatsje is als naam bij velen beken
der dan het stekje zelf, maar het heeft dan
ook een slecht imago. Dat heeft natuurlijk
te maken met de groep criminelen die eind
jaren tachtig België lange tijd terroriseer
de: De Bende van Nijvel. Vele zinloze
slachtoffers vielen bij een reeks overval
len op vooral supermarkten vanDelhaize.
De daders zijn, hoewel menigeen denkt
dat de politie er meer van weet, nooit ge
vonden. Het onderzoek loopt overigens
nog steeds. De bendenaam - een vinding
van de media - is ontstaan toen het eerste
slachtoffer in Nijvel viel.
Janine, die als medebestuurslid van de lo
kale WV 'eerlijk maar toch positief' wil
blijven, reageert verbaasd als ik haar dat
imagoprobleem voorleg. „De Bende van
Nijvel? Die ken ik niet". Pas als ik de acti
viteiten uit het verleden memoreer, wordt
het haar duidelijk: „Aahh, de Bende van
Waals-Brabant!" Vrijwel iedere Waal in
deze omgeving reageert op dezelfde wijze.
Er wordt geen enkele link gelegd tussen
de bende en het stadje, al was maar omdat
het hier, nu eenmaal in Wallonië liggend,
gewoon Nivelles heet.
Vriendelijk
Bende of niet, Nijvel blijkt een vriendelijk
stadje. Maar ook een beetje een saai oord,
waar naast de Djote-taart en ander lekker
Belgisch eten weinig spectaculairs te vin
den is. Natuurlijk, in het centrum is er de
grote, prachtige kerk van St. Gertrude.
En verderop het oudheidkundig museum,
waarin vroeger het Hotel des Pays-Bas
was gevestigd en waar begin vorige eeuw,
na de Slag bij het niet veraf gelegen Wa
terloo, de hertog van Wellington te gast is
geweest (voor de liefhebber: Nijvel werd
kort daarvoor op de Fransen heroverd
door het Nedeiiandse leger onder leiding
van generaal De Perponcher). Tenslotte,
ook het stadspark La Dodaine is mooi,
maar niet echt bijzonder.
Geen disco
Na tienen 's avonds, als de lange eettafels
leegstromen, daalt de saaie rust neer.
Saillant detail: het gemeentelijk beleid is
zó conservatief, dat er in Nijvel geen disco
te vinden is. Pas sinds kort is daarover
enige discussie, omdat onlangs een jongen
verongelukte die na een avondje stappen
in een 'verre' uitgaansgelegenheid op weg
was naar Nijvel.
Dat er architectonisch niet echt veel te be
wonderen is, heeft onder meer te maken
met het zware bombardement van mei
1940 tijdens de inval van de Duitsers. In
het centrum werd de helft van de oude ge
bouwen en huizen verwoest, en veel stra
ten zijn later a la Beige 'opgevuld' met
saaie, eenvormige blokkendozen.
Gelukkig maakt de oude, in Romaanse
stijl gebouwde St. Gertrude veel goed. De
in volle glorie gerestaureerde kerk is nu
een van de mooiste monumenten van
Waals-Brabant. Het is eigenlijk een soort
zusje van de Maastrichtse St. Servaas.
Dat komt omdat toentertijd de Nederlan
den (en dus ook dit stuk België) onder het
aartsbisdom Keulen vielen. Die relatie
verklaart ook waarom de St. Gertrude een
soort bedevaartsoord is voor veel Duitse
gelovigen, die vooral op 29 september de
'Tour Sainte-Gertrude' komen maken.
Het godshuis, oorspronkelijk een onder
deel van een vrouwenklooster-complex,
is vernoemd naar de eerste abdis, wier
moeder de orde had gesticht. Zij droeg de
titel Prinses van het Heilige Roomse Rijk
en regeerde als vorst over de abdij, maar
later ook over de stad die er langzaam
maar zeker rondom ontstond. Aan dat re
ligieuze bewind kwam pas een einde met
de Franse Revolutie. De 55e en laatste ab
dis, Marie Vandernoot, moest al haar be
zittingen inleveren; daarvan is vrijwel
niets meer teruggevonden.
Snijbiet
In het restaurant krijg ik dan toch nog de
beloofde uitleg over die bij zondere Tarte a
l'Djote. Het product bette (een soort snij
biet, blijkt uit het woordenboek) vormt
het hart, samen met peterselie, soms bies
look, en verder volvette, lokale kaas. Het
gerecht is ontstaan in de twaalfde eeuw
toen de keizer de abdij in deze regio be
zocht. Er heerste droogte, er was weinig
voedsel en het enige wat men de vorst kon
offreren was een oude taartbodem, die
werd gevuld met die snijbiet en wat kaas
voor de smaak.
Later werd het een ere-voedsel, dat in een
soort traditie tot op de dag van vandaag
éénkeer per jaar gratis wordt aangeboden
aan alle ziekenhuispatiënten. Eén keer
per jaar is het ook 'trillen' voor de Nij velse
restaurateurs en bakkers, omdat dan
'hun' taart wordt getest voor de jaarlijkse
'sterrenregen'. Michelin op z'n Waals.
„Elk jaar worden de hartige taarten ge
keurd. Dat is altijd een felle strijd, en ie
dereen zit dan in spanning", aldus Janine.
En de Nijvelaars zelf lusten er ook nog
steeds pap van. Bij bakkerij Le Chant du
Pain in de Rue du Géant staat een lange rij
klanten, tot buiten voor de winkeldeur.
„Drie sterren, dus goed", reageert de
Waalse subtiel.
Maar voorde lekkerste Djotes moet je vol
gens haar bij Boulangerie Fleur de Lys
aan de gelijknamige boulevard zijn. Aan
de gevel hangt een goudkleurige plaquet
te met vier sterren. „Iedereenin Nijvel eet
Djote, ikzelf minstens een keer per week.
Ook al is het niet echt goed voor m'n lijn",
klinkt het van achter de warme taart.
Rien van den Anker
Bernd Scholtz, directeur van de indertijd vermaarde maar
inmiddels verdwenen touroperator A-Reizen, vond dat het
erbij hoorde. 'Als je geen diarree hebt gehad, ben je niet in een
ver land geweest'. Met andere woorden: de mensen moeten niet
emmeren, diarree hoort erbij. Maar vervelend blijft het wel.
Dus gebruiken toeristen vaak stopmiddelen. Is dat verstan
dig? Niet altijd, schrijft Piet Kager in Hoe blijf ik gezond in
de tropenVan het boekje verscheen zojuist de 17e druk en sinds
1984 zijn er al meer dan 100.000 stuks van verkocht. Waarmee
maar gezegd wil zijn dat het werkje 'in een behoefte voorziet'.
Hoe kan malaria worden voorkomen, wat te doen bij een slan
genbeet, hoe behandelen we een bilharzia-infectie? Meer dan
120 pagina's medisch verantwoorde informatie voor de 'verre
reiziger'. Bovendien is het boekje zo dun dat het nog makkelijk
kan worden meegenomen ook.
'We blijven thuis. Onze kinderen zijn nog zo klein'. Reisschrijf-
sterMarlou en fotograaf Frank van Paridon hoorden het zo vaak
dat ze een moment dachten dat ze het reizen voorlopig wel kon
den vergeten toen David werd geboren. Een misvatting. Toen
hun zoontje nog maar twee maanden was, gingen ze kamperen in
Frankrijk en nog geen half jaar later al reisden ze met hem door
Nieuw-Zeeland.
Geen enkel probleem. 'Hij vond het zelfs heerlijk om de hele dag
door pappa en mamma te worden rondgesjouwd', schrijft Mar-
lou. Ze bundelde haar ervaringen (en die van enkele andere echt
paren) over reizen met piepjonge kinderen in een voortreffelijk
boekje dat opvalt door de uitgebreide, aan de praktijk geteste in
formatie. De knullige foto-onderschriften moeten maar op de
koop toe worden genomen.
Reisverhalen
Niet zodra dreigt het vakantietijd te worden of daar komen ze:
de bundels korte reisverhalen. Rudi Wester begon er mee aan het
eind van de jaren tachtig ('Adieu, adieu, sweet Bahnhof- Uitge
verij Contact) en boekte daarmee waarschijnlijk zulke goede
verkoopcijfers dat niet alleen hij zelf zijn succes kopieerde, maar
ook anderen. Mooi meegenomen is daar een goed voorbeeld van.
Uitgeverij Veen zocht en vond in eigen stal zonder enige moeite
zo'n twintig verhalen van tien verschillende auteurs van wie
vooral Hanneke Savenije nog veel te onbekend is. Van haar zijn
vier columns (uit waarschijnlijk het reismagazine 'Meridian)
opgenomen en dat hadden er ondanks de aanwezigheid van
Mart Smeets, Thomas Verborgt en Henk Spaan best nog meer
mogen zijn.
Ongehoord
Om Gert-Jan Dróge te parafraseren: Daar is-ie weer, de bundel
reisverhalen die Rudi Wester elk jaar samenstelt voor uitgeverij
Contact. Het is de elfde verzameling en ditmaal kreeg het boek
de titel Ongehoorde reizen mee.
In den beginne putte Wester vooral uit het werk van bekende na
men als Cees Nooteboom, Adriaan van Dis, Boudewijn Büch,
Remco Campert, Lieve Joris, Carolijn Visser en meer van die ar-
rivé(e)s. Dat gaf de boeken iets voorspelbaars.
In de loop der jaren echter, is hij ook in andere tonnen gaan grab
belen. En is het verbeelding of geeft Wester ditmaal de voorkeur
aan de iets kortere verhalen?
Hoe het ook zij: bekende namen zijn Kees Beekmans, Luc Ver-
heyen, Herbert Paulzen, Wim Raven en Gaston van Camp geens
zins. Maar dat ze prachtig kunnen schrijven blijkt uit deze
bloemlezing.
Rob van den Dobbelsteen
Dr. P. A Kager, Hoe blijf ik gezond in de tropen, Uitgeverij Koninklijk In
stituutvoorde Tropen, Prijs fl. 14,90
Marlou van Paridon, Op vakantie met baby's, peuters en kleuters, Uitge
verij Wereldbeeld/Inmerc, Prijs fl. 19,90
Hanneke Savenije e.a., Mooi meegenomen, Uitgeverij L.J. Veen, Prijs fl.
10,00
Rudi Wester, Ongehoorde reizen, Uitgeverij Contact, Prijs fl. 25,00
De 'verre' reiziger heeft een handig naslagwerkje aan Hoe blijf ik gezond in de tropen.
Geur kan een huis
huiselijk maken
Persoonlijke
tuinnotities van
Eleonore de
Koning
Teletubbies
worden nieuwe
rage
Vijf eeuwen eten in
gastronomische
bibliotheek
Cötes du Toul in
eredivisie van
Franse wijnen
Nieuwe Peugeot
206 sportief en
modern
Rijkswaterstaat
speelt treintje op de
autoweg
Triumph lekt geen
olie meer
Apple Macintosh
heeft vaste
aanhang
Wereld van Sofie
op cd-rom
Robots kunnen
voetballen
