Nieuwe stroomfabriek bij Terneuzen
m
Zoveel mogelijk winst uit warmte
E
Elsta
sr,'>-Pï*'
dossier
donderdag 11 juni 1998
issg?l)gBM
(SÜSflf
Zeeland heeft er een
stroomproducent bij.
Deze week gaat de
warmtekrachtcentrale
van Elsta bv, een
samenwerkingsverband
van de Brabantse
energiemaatschappij
PNEM, het Zeeuwse Delta
Nutsbedrijven en Applied
Energy Services (AES),
officieel commercieel en
begint de maatschappij
met de leverantie van
stoom en stroom aan Dow
Chemical in Terneuzen.
Alle stroom die de centrale
met een vermogen van 475
Megawatt produceert en
die niet door de
chemiegigant wordt
afgenomen komt via een
schakelstation van Delta
op het openbare net.
Probleemloos verloopt de
elektriciteitsopwekking in
de Elsta-centrale nog niet.
De turbines produceren
nog steeds te veel geluid.
Het bedrijf moet om de
hinder voor omwonenden
té beperken op zeer korte
termijn nog een 25 meter
hoge muur in U -vorm om
het hele terrein bouwen.
De kosten van de
geluidsmuur bedragen 15
miljoen gulden.
Het is de zoveelste extra
uitgave die de bouwers van
de stoom/stroomfabriek
moeten bekostigen, want
al wat er bij de bouw van de
centrale bij Terneuzen mis
kon gaan is ook
daadwerkelijk
misgelopen. Murphy's wet
bleek de voorbije twee jaar
telkens opgeld te doen.
Aan de tekentafels ging het
al mis, de opstart van de
fabriek in juli vorig jaar
liep uit op een debacle en in
latere maanden moesten
de Elsta-medewerkers
concluderen dat ook de
leveranciers van turbines
en andere technische
installaties steken hadden
laten vallen.
Uiteindelijk staat de
centrale er, draaien de
turbines en wordt er
stroom en stoom geleverd
aan de chemische
buurman die al negen
maanden vergeefs zat te
wachten op de aanvoer. De
vertraging van de
commerciële
ingebruikname van de
centrale kostte de
afnemers en
moedermaatschappij AES
handenvol geld. Doordat
de centrale bij Terneuzen
geen elektriciteit kon
leveren moest Delta dure
stroom inkopen bij de SEP
en dat kostte het
nutsbedrijf miljoenen.
AES zag de extra
rekeningen voor de
aanpassingen en
technische ingrepen in
Terneuzen oplopen tot 120
miljoen gulden boven de
geraamde kosten van ruim
800 miljoen gulden.
Meerkosten die op
niemand te verhalen zijn.
De Elsta-centrale zal zich
de komende jaren moeten
bewijzen. De 34
medewerkers hebben er -
ondanks alle problemen in
de beginfase - alle
vertrouwen in dat dit ook
zal gebeuren.
Herbert H. Dow, grondlegger van
het Amerikaanse
chemieconcern Dow Chemical, was
een van de eerste ondernemers die
begin deze eeuw zelf zocht naar
mogelijkheden om bij elektriciteit
opwekking vrijkomende warmte aan
te wenden voor nuttige doeleinden.
Zoals zoveel pioniers was hij niet
direct succesvol, maar met zijn
onderzoek gaf hij voor latere
onderzoekers wel de richting aan hoe
winst uit warmte kon worden
gehaald. De warmtekrachtcentrale
van de Electric and Steam
Association (Elsta bv), die deze week
commercieel in gebruik wordt
genomen, beschikt over alle moderne
technische voorzieningen om meer
rendement - tot meer dan 40 procent -
te halen uit dezelfde hoeveelheid
grondstof die conventionele
thermische centrales nodig hebben
om één Megawatt stroom te
produceren. Gaat bij een
conventionele centrale de bij de
elektriciteitsopwekking opgewekte
warmte verloren, bij de Elstacentrale
wordt die warmte in de vorm van
stoom aangewend om er extra
elektrisch vermogen uit te putten.
Johan Swemmelaar, hoofd operations
van Elsta, draait zijn hand niet om voor
een klein lesje in
warmtekrachtkoppeling. „Bij gewone
centrales is er gewoonlijk sprake van een
rendementsverlies van zo'n 70 procent,
omdat de rookgassen gewoon de
atmosfeer in worden geblazen, terwijl er
technisch gesproken mogelijkheden te
over zijn om die gassen nog eens te
gebruiken en door een ketel te jagen. Dat
doen we hier dan ook." De installatie van
de nieuwe Elsta-centra (Elsta is een
samenwerkingsverband van Delta, Pnem
en het Amerikaanse Applied Energy
Services) bestaat uit drie op aardgas
gestookte turbines, met elk een vermogen
van 125 Megawatt. Naast die drie
turbines staat er op het terrein van Elsta
nog een stoomturbine met een vermogen
van 100 Megawatt. De vier turbines
drijven elk weer een generator aan
waarmee elektriciteit kan worden
opgewekt. In totaal kan de centrale een
elektrisch vermogen produceren van 475
Megawatt.
De uitlaatgassen van de gasturbines
bevatten een grote hoeveelheid warmte
die in de centrale nog eens gebruikt
worden voor het opwekken van stoom.
Achter elke gasturbine is voor dat doel
een stoomketel geplaatst waarin de stoom
fotografie Charles Strijd
met behulp van gasbranders verder verhit
wordt en onder hoge druk (90 Bar) wordt
gebracht. De Elsta-centrale is geschikt
gemaakt voor een stoomproductie van
1350 ton per uur. Het overgrote deel van
de stoom wordt door de centrale geleverd
aan het chemieconcern Dow dat de stoom
gebruikt in haar productieprocessen.
Eenmaal gebruikt wordt de stoom - maar
dan in de vorm van water - teruggeleid
naar de centrale, waar het opnieuw
gebruikt wordt als voedingswater voor de
stoomketels. Niet alle stoom gaat naar
Dow, wat overblijft in de centrale wordt
nog eens door een stoomturbine gejaagd
die dan weer elektriciteit produceert.
„Door gebruik te maken van gasturbines
èn stoomketels èn een stoomturbine
kunnen wij uitkomen op een rendement
van 74 procent. Dat maakt een
warmtekrachtcentrale zo aantrekkelijk,
maar er is nog meer. De centrale draait op
zwavelloos aardgas, waardoor de uitstoot
van C02 en Nox ook minimaal is. Ook op
het gebied van onze waterhuishouding is
nadrukkelijk rekening gehouden met het
milieu. Dat zijn. zeker in deze tijd,
bijkomende voordelen", zegt
Swemmelaar.
Dow zal ongeveer een kwart van de
opgewekte elektriciteit afnemen.
Eenderde zal in Zeeuws-Vlaanderen
worden aangewend, de rest gaat via een
schakelstation van Delta op het openbare
pet.
Voorbeeld
Swemmelaar is ervan overtuigd dat de
warmtekrachtcentrale bij Terneuzen,
ondanks alle problemen die er in de
opstartfase zijn geweest, geldt als
voorbeeld voor de toekomstige
energieopwekking in Nederland en elders
in West-Europa. „AES, onze
moedermaatschappij, is niet voor niets
doorgegaan met dit project. De centrale in
Terneuzen wordt beschouwd als een
sleutelproject, het eerste van AES in
West-Europa. Ook hier is de
energiemarkt behoorlijk in beweging en
het moederbedrijf wil, als de
mogelijkheden zich voordoen, in kunnen
springen op nieuwe ontwikkelingen.
Mochten de huidige energieproducenten
in deze contreien besluiten om zich louter
en alleen toe te gaan leggen op de
distributie, dan zijn er op dit terrein nog
mogelijkheden om de huidige centrale uit
te breiden. We hebben nog ruimte over",
aldus Swemmelaar.
Connv van Gremberghe
