Kaunda gooit handoek in de ring PZC Ontsporingsgeleiding houdt de Nederlandse HST in baan Ziek vogeltje Almere hoofdprijs voor Ouwerkerk feiten en meningen Eigenwijze heerser bracht Zambia aan rand van afgrond 6 juni 1948 zaterdag 6 juni 1998 door Frans van den Houdt Een smetteloos witte zakdoek tussen de vingers geklemd, bewogen vertellend, soms met tranen in de ogen; Kenneth Kaunda (74) is een man die zijn emoties niet verstopt achter de stoïcijnse blik die je bij andere Afrikaanse (ex-)leiders aan treft. Ondanks die mensenlijke karaktertrek is Kaunda, die zich donderdag definitief heeft teruggetrokken uit de actieve politiek in Zambia, er nimmer voor teruggeschrokken zijn land op medogenloze wijze te besturen. Zesentwintig jaar lang heeft Kaunda dat vrijwel ongestoord kunnen doen. Hij was het die het land in 1964 naar de onafhanke lijkheid van Engeland leidde en vervolgens tot 1991 in staat was, meestal op eigen houtje, te be palen welke weg Zambia diende te volgen. Zijn opponenten kre gen nooit veel kans en Kaunda wist zonder probleem vijf op eenvolgende ambtstermijnen te wónnen. De eerste acht jaar van zijn lei derschap kende het land overi gens nog een pluriform politiek bestel en duldde Kaunda ook andere politieke partijen naast de zijne, de United National In- dependance Partij (UNIP). Maar omdat dat alleen maar lastig bleek bij het op autoritai re wijze besturen van het land, besloot hij in 1973 van Zambia een eenpartijstaat te maken. Toen Kaunda onder druk in 1990 weer eenmeerpartijenstel- sel invoerde was het echter snel gedaan met zijn populariteit en macht. De bevolking was hem toen, na 26 jaar van herhaaldelijke poli tieke en economische missers, goed zat. Kaunda had het land behoorlijk in de nesten gewerkt en straatarm gemaakt. Eigen wijs als hij was zag hij er nooit veel .heil in om naar anderen te luisteren. Mensen die er andere politieke ideeën op nahielden werden zonder pardon en pro ces in de gevangenis gegooid. En buitenlandse donoren die in ruil voor honderden miljoenen gul dens eisen stelden aan het eco nomische beleid, kregen te ho ren dat ze zich niet met interne aangelegenheden dienden te bemoeieri. Hun 'medicijnen' voor een gezonde economie Kenneth Kaunda bij zijn huis in Lusaka. werkten juist averechts en wa ren zeer slecht waren voor de ge wone Zambiaan. Wereldbank In 1987 ging Kaunda zover dat hij alle banden met de Wereld bank en het Internationaal Mo netair Fonds verbrak en aan kondigde 'het verder alleen wel te zullen redden'. Uiteraard viel dat voor een arm land als Zam bia niet mee. Het belangrijkste exportproduct koper bracht de nodige buitenlandse deviezen in het laatje, maar daar de prijzen op de wereldmarkt almaar kel derden, liepen die inkomsten in snel tempo terug. De gevolgen van dit eigenwijze beleid had dan ook desastreuze gevolgen voor alle belangrijke sectoren van de samenleving, zoals on derwijs, landbouw en gezond heidszorg. Al na twee jaar klopte een wan hopige Kaunda daarom al weer aan bij de internationale instel lingen. Deze waren niet te be roerd om nieuwe leningen in het vooruitzicht te stellen, maar draaiden onmiddellijk de geld kraan weer dicht toen Zambia niet in staat en ook nauwelijks bereid bleek oude leningen af te lossen en de strenge maatrege len in te voeren die de structure le aanpassingsprogramma's van het IMF voorschreven. Kaunda werkte zich op die manier alleen maar verder in de nesten, want op een gegeven moment was er foto RTR helemaal geen geld meer om es sentiële zaken als voedsel, me dicijnen en brandstof te impor teren. Chronische tekorten aan deze producten waren het ge volg, een toenemend aantal do den in de ziekenhuizen, snel stijgende inflatie, groeiende werkloosheid, een gebrek aan openbaar vervoer en uiteinde lijk in rap tempo toenemende sociale onrust. Toen het Kaunda-regime in juni 1990 besloot de prijzen van het belangrijkste voedsel, maïs meel, te verhogen barstte de bom. Vier dagen van ernstige onlustenvolgden. Vele honderd duizenden mensen gingen de straat op en schreeuwden dat het tijd werd voor Kaunda om te vertrekken. Oppositieleiders grepen hun kans waar om voor democratische hervormingen en de herinvoering van een meerpartijenstelsel te pleiten. Druk De druk werd uiteindelijk zo groot dat Kaunda door de knie- en moest en akkoord ging met de eisen van zijn opponenten. Maar Kaunda zou Kaunda niet zijn als hij niet tot op het laatste moment alles in het werk stelde om ervoor te zorgen dat de op positie zoveel mogelijk werd ge dwarsboomd. Zijn dictatoriale acties mochten echter niet lan ger baten: tijdens de verkiezin gen in oktober 1991 werd hij grandioos verslagen door oppo sitieleider Frederick Chiluba. In eerste instantie boog hij het hoofd en kondigde aan zich uit de politiek te zullen terugtrek ken, maar binnen de kortste ke ren kwam hij terug op zijn be sluit en ontpopte hij zich al snel als de lastige luis in de pels van het Chiluba-regime. Alle ellen de die hij het Zambiaanse volk tijdens zijn 26-jarige regeerpe riode had bezorgd, weet hij zon der blikken of blozen aan Chilu ba, die op zijn beurt alles in het werk stelde om Kaunda mond dood te maken. Eind vorig jaar zag Chiluba zijn kans waar en liet de ex-presi dent oppakken voor medeplich tigheid aan een (mislukte) mili taire staatsgreep. Begin deze week werden alle aantijgingen echter ingetrokken en was Kau nda opnieuw een vrij man. Toen al werd gefluisterd dat hij had moeten beloven zich uit de ac tieve politiek te zullen terug trekken, waartoe hij nu dus de finitief heeft besloten. Hij kan, menen waarnemers, nu zijn laatste dagen slijten als een al om gerespecteerd oud-staats man, a la Julius Nyerere van Tanzania. Alleen, Nyerere is een man van interessante politieke filosofieën, terwijl Kaunda het vrijwel geheel van zijn bewo genheid en emoties moet heb ben. GPD Onderhandelaar De Graaf van D66 keek van week vertederd naar het vogeltje dat hemt; dens de formatie van het nieuwe paarse kabir in handen was gedrukt. Het is dan ook nog net m dood, maar veel scheelthetniet. Inde komende vier]; zullen er voor de WD momenten genoeg komen c even stevig in het zieke diertje te knijpen en danish zomaar ter ziele. Het werd al eerder duidelijk, de grote verliezer biji Tweede-Kamerverkiezingen wil wel meedoen a; Paars II, maar dan moeten de Democraten wel het id hebben dat ze iets in te brengen hebben. En dus kwa het weinig enerverende onderwerp van de gekozen bt gemeester op de agenda van informateurs en onderha delaars. De WD voelt niets voor deze bestuurlijke vt nieuwing maar was er wel van te overtuigen dat besprekingen zouden vastlopen als er niet tenmin? een compromis werd gevonden. Dat is er nu en hetb helst onder meer de mogelijkheid de praktijk van deb noemde burgemeester uit de Grondwet schrappen,e zaak waarvoor ontbinding van de beide Kamers Staten Generaal nodig is. Dat gaat dus even duren. Een ander onderdeel van het compromis is de studied een Staatscommissie moet gaan uitvoeren om eens bezien hoe het verder moet met de burgemeester. Das bij wordt ook gekeken naar de mogelijkheid wetho ders niet meer uit het eigen midden door de gemeen', raad te laten kiezen maar van buitenaf aan te trekkt Dat ziet er niet vernuftig uit. Als het om de benoemi; van een burgemeester gaat, oordelen voorstanders v, de vernieuwing dat het volk aanzienlijk meer invite moet krijgen. Daaraan gekoppeld is er de wens debt gemeester directer politiek verantwoording te laten; leggen. Gaat het om wethouders, dan zou de bevolking meen een afstand staan bij de benoeming van een man wouw van buiten de gekozen raad. De benoemde \vt houders zouden in een veel zakelijker verhouding tolt politiek komen te staan en meer als managers gaanoj treden. In feite streven de vernieuwers daarmee naar een situ tie die spiegelbeeldig is aan de huidige. De procedut worden eenvoudig omgedraaid en daarmee de roli van de burgemeester en die van de wethouder. AS woelt nu eenmaal om verandering, maar welke verb tering op deze manier wordt bereikt, valt niet te dor gronden. In het formatiezaaltje in het gebouw van de Senaati de meerderheid vermoedelijk gedacht hebben dat: den duur wel tot meer breinen zal doordringen date heilloze weg wordt ingeslagen. Een systeem dat in al? mene termen goed functioneert en waarbij in de pré tijk mismanagement afdoende door sancties wordtj volgd, kan beter intact gelaten worden. Het ging echter te ver om dat tijdens de onderhandelt gen staande te houden. Politiek en logica gaan niet; tijd hand in hand. Daarom is nu besloten tot een offer, aan de Democraten. En die zijn zo op het oog best li met hun zwakke musje. door Hans de Preter Er gaat niets boven Gro ningen. Behalve Almere! Hans Ouwerkerk erkent dat het voor iemand in zijn posi tie een voor de hand liggend grapje is, maar het geeft wel precies aan hoe hij zich voelt. Hij heeft er zin in om weer eens aan de slag te gaan in de Randstad. „Het is daar druk ker dan in het Noorden. En dat is ook wel weer eens een uitdaging." Ouwerkerk was gistermid dag, nadat hij uit Den Haag een telefoontje had gekre gen, nog helemaal in de wol ken over zijn benoeming tot eerste burger van de groei stad Almere. En eindelijk, na vier maanden, kan hij weer breeduit lachen. In zijn woning staat de tele foon roodgloeiend. De lokale pers uit Almere heeft hem al gevonden en het is een drukte van belang, de eerste bossen bloemen worden binnen ge bracht. Het is nog maar vier maan den geleden dat Ouwerkerk in het middelpunt van de be langstelling van vrijwel alle media in Nederland stond. Zijn aftreden in Groningen ontketende een voor Neder landse begrippen ongekende 'media-hype'. Na zijn ver trek uit Groningen vertrok Ouwerkerk voor een vakan tie in Amerika, maar van uit rusten kwam daar niet veel, omdat hij toen letterlijk in een zware storm terecht kwam. Maar eenmaal terug in Gro ningen kwam hij langzamer hand toch in rustiger vaar water. Hij gebruikte zijn vrije tijd en contacten om op zoek te gaan naar een nieuwe baan, en dat leverde diverse nieuwe bijbanen op. En gis teren dan ook de hoofdprijs: het burgemeestersambt van Almere, de snelst groeiende gemeente in de Randstad. Met nu nog 130.000 inwoners en straks 250.000. „Ik vind het fantastisch. En wat ik ook een goede zaak vind is dat als je in Nederland als burgemeester consequent bent en aftreedt, je niet voor goed afgeschreven bent", al dus een stralende Ouwer kerk. Hij is vooral ook zeer ingenomen met het feit dat de vertrouwenscommissie in de gemeenteraad van Almere hem heeft gekozen. In de vier maanden dat hij thuis is geweest is hij niet an ders gaan denken over wat de zwartste periode uit zijn loopbaan is geweest: de Oos- terpark-affaire en de nasleep daarvan. Die begon op 30 de cember vorig jaar toen enke le pubers in de Groningse Oosterparkwijk de woning van het SP Statenlid Sjon Lammerts belaagden. Öu- werkerk werd daarover ge beld door de dienstdoende officier van de politie. Maar Ouwerkerk doorzag de ernst van de situatie niet, en ver zuimde later te controleren of de politie de zaak wel goed aanpakte. Dat was niet het geval: de politie besloot zich terug te trekken uit de wijk, waardoor raddraaiers vrij spel kregen. Dit falende poli tieoptreden leidde tot hët vertrek van politiechef Veen- stra en, na voortijdige publi catie van het rapport-Bakke- nist, ook tot het opzeggen door een minderheid in de gemeenteraad van het ver trouwen in Ouwerkerk. Daarop stapte de burgerva der op. Eind goed, al goed, zo lijkt het nu. „Almere betekent voor mij een zeer mooie co meback", aldus de oud-bur gemeester van Emmen en Groningen. Maar de litte kens die de afgelopen maan den ontstonden, zijn toch nog niet helemaal geheeld. Want Ouwerkerk is nog steeds ver- bitterd en boos op justitie in Groningen die via Radio Noord en andere media het rapport-Bakkenist over de verhoudingen tussen be stuur, justitie en politie in Groningen op een uitgekiend moment liet uitlekken, waardoor de positie van Ou werkerk en Veenstra kort na de rellen onhoudbaar werd. Naderhand zou blijken dat procureur-generaal Steen huis een bijbaan had bij Bak kenist. En ook werd onthuld dat het rapport-Bakkenist in opdracht van justitie vier keer in voor Ouwerkerk en Veenstra negatieve zin werd herschreven,. Ouwerkerk: Als U mij vraagt of ik fouten heb ge maakt in die periode, dan zeg ik: ja, iedereen maakt fouten, dus ik heb ze ook gemaakt. Maar wat het zo onverteer baar maakt is dat er spelle tjes zijn gespeeld, dat is later wel gebleken. GPD Concentratiekamp Zondagsopening j door Margot de Jong Een ongeluk zoals met de Duitse ICE zal zich met de Nederlandse hogesnelheidsT trein (HST) niet kunnen voor doen. Dat zeggen deskundigen van de Technische Universiteit Delft, de overheid en van Rail- ned, de organisatie die verant woordelijk is voor de veiligheid van het Nederlandse spoorweg net. Ook reizigersvereniging Rover beschouwt de HST als veilig. Hoewel een ongeluk nooit hele maal is uit te sluiten is, achten de deskundigen het risico van een ramp als in Duitsland op het Nederlandse traject uiterst ge ring. De hogesnelheidstrein krijgt hier ontsporingsgelei ding: betonnen randen die de trein in de baan houden als die zou ontsporen. De trein glijdt dan gewoon op de baan door. De betonnen randen lopen langs het hele traject, ook daar waar de trein over bruggen gaat. Daarnaast wordt met materieel gereden waarvan de wagons niet kunnen gaan scharen. De wagons van de Duitse trein de den dat wel, waardoor de ramp een hoger aantal dodelijke slachtoffers veroorzaakte. Op de hogesnelheidslijn van Am sterdam naar Parijs (de HSL- Zuid) rijdt de Franse TGV. Die rijdt daar nu nog met gewone intercity-snelheden, maar in 2005 moet het tracé gereed zijn voor hoge snelheid. Bij de TGV zijn de assen van de wagons met elkaar verbonden, waardoor scharen voorkomen wordt. Ook als de trein met hoge snelheid ontspoort, klappen de wagons volgens verkeerstechnische deskundigen niet als een har monica in elkaar. Tracé Het Nederlandse tracé krijgt al leen ongelijkvloerse kruisingen. Er komen 35 viaducten over het spoor. Het is vrijwel uitgesloten dat auto's vanaf die viaducten op het spoor terecht kunnen ko men, zegt woordvoerder Y. van Erp van het project HSL-Zuid van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Van Erp: „Naast de vangrails komen op de via ducten aan beide zijden buffer zones: brede stroken asfalt. Als er een auto door de vangrail heen zou schieten, komt-ie daarop terecht. Bovendien worden er betonnen keeiwanden gebouwd, die er zelfs op berekend zijn een door- Het Nederlandse tracé van de hoge snelheidstrein krijgt alleen on gelijkvloerse kruisingen. geschoten vrachtwagen tegen te houden." Mocht iemand met snode be doelingen daaroverheen klim men om iets naar beneden te werpen, dan zijn er nog schuine vanghekken. Tot slot is er een detectiesysteem dat de trein au tomatisch afremt als iets op de baan terecht komt. Als dat ten minste tijdig wordt waargeno men, want op topsnelheid heeft de TGV 2,5 kilometer nodig om tot stilstand te komen. Op plaatsen waar het spoor langs een weg loopt wordt ge zorgd voor voldoende afstand, een spoorsloot en hekken, zodat er niets op de baan kan terecht komen. Van Erp: „En ook daar geldt dat het detectiesysteem in actie komt als er toch een dier of een mens op het spoor zou ko men." Het Nederlandse tracé wordt op een betonnen bak op heipalen gelegd. Stabiel en onderhouds arm, waardoor de veiligheid verder wordt verbeterd. Daar naast zal de HST zo min moge lijk van spoor hoeven te wisse len en rijden er geen andere treintypes op de hogesnelheids lijnen. Het tracé kent volgens prof. C. Esveld van de Technische Uni versiteit Delft geen zwakke punten meer. „Wij hebben uit- gebreid onderzoek gedaan en geen risico's gevonden bij de ho ge snelheden. Het enige min punt is dat we nog niet in staat zijn geweest de constructie op een proefvak met hoge snelhe den te testen. Maar de construc tie op zich heeft geen achilles hiel." Falen Esveld erkent echter dat onge lukken nooit helemaal zijn uit te sluiten: „Maar meestal zijn die een gevolg van menselij k falen. Ook woordvoerder R. van Stok- kum van Railned acht de risico's voor de snelle trein miniem. „We hebben zelf de indruk dat er al les gedaan is om gevaren uit te sluiten. Maar we moeten de oor zaak van de ramp in Duitsland eerst kennen, voordat we die in ons oordeel kunnen betrekken. Wellicht kunnen we daar nog iets van leren." Reizigersvereniging Rover heeft eveneens veel vertrouwen in het tracé van de HSL-Zuid. Bovendien wijst Rover op de veiligheid van het reizen per trein. Woordvoerder K. Rotte veel: „De koele cijfers geven weer dat het daadwerkelijke ri sico dat je loopt om bij een trein ongeluk betrokken te raken uiterst klein is. Dat neemt na tuurlijk niet weg dat het Duitse ongeluk een vreselijk drama is. Maar het is net als met vliegen: de kans dat er iets gebeurt is ge ring, maar als er iets gebeurt, zijn er veel slachtoffers." De cij fers van het CBS bewijzen z'n gelijk: jaarlijks vallen er in het vei'keer op de weg in Nederland zo'n 1200 dodelijke slachtof fei's, tegen enkele tientallen in het trein- en luchtverkeer. GPD De Britten houden op Cyprus 24.000 joden vast in kampen achter prikkeldraad. De joden vóllen zo snel mogelijk naar Israël, maar de Engelsen laten ze niet gaan. Joodse vertegenwoordigers protesteren tegen deze 'con centratiekampen'. Ondertus sen vechten de arabieren met Britse wapens tegen de joden in Israël. Marshall-hulp Het Amerikaanse Huis van Af gevaardigden heeft de Mars hall-hulp met een kwart ver minderd. Er is direct een actie op gang gekomen om het wets voorstel door de Senaat te la ten verwerpen. Burgemeester en wethoude van Zierikzee hebben besl.ofe S dat enkele wankels met hetjj op het toerisme op zondag hu deuren mogen openen. Hi gaat met name om handelsi I prentbriefkaarten, boeken s j souvenirs. Kanaaleiland De gemeente Terneuzen gas een industrieterrein vestige op het gunstig gelegen K- naaleiland. Dat kan nu, omds het gebied toch wordt opgc hoogd met slib dat vrij komt bi de verdieping van het kanas Gent-Terneuzen. Tot nu t« waren de hoge kosten een te letsel voor de gemeente om be terrein zelf op te hogen. Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (01131273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 4537 AK Terneuzen Tel. (0115)694457 Fax. (0115) 620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax. (0115)561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114)373839 Fax (0114) 373840 Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www.city.nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden, zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22 00 uur Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 95.00; franco per post 125.50; per maand 34,75; per jaar 366,50. franco per post 485,00; bij automatische afschrijving per termijn 1.50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p st (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC ab.rek Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm; minimumprijs ps advertentie 27,60; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 7,- meer (excl. 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet btw) - Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2