Hulp van De Zakenlift succesvol
Opperhuid en schors raken
elkaar in werk van Landsaat
PZC
Hoop voor de Jazz na 2000
Nieuw informatiecentrum uitvaarten
Project schooluitval
Zeeuws-Vlaanderen
rdlü
zeeland
23
Project Syntens ondersteunt veertig jonge innovatieve bedrijven
ondernemend zeeland
kunst cultuur
vrijdag 5 juni 1998
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - Marketing-
wijs, kostenbewust, perso-
neelsdeskundig en vooral ge
rustgesteld voelen startende
ondernemers zich die mee
draaien in het ondersteunden-
de project De Zakenlift. Het
coaching- en ondersteunings
programma voor nieuwe en
vernieuwende bedrijven draait
nu één jaar bij Syntens in Mid
delburg, waarin IMK en Inno
vatiecentrum gefuseerd zijn.
De Zakenlift verstrekt indivi
duele coaching, voorlichting
over aspecten van bedrijfsvoe
ring en brengt starters bij el
kaar om ervaringen uit te wis
selen. Daarnaast kan deelname
aan het project financiers wat
geruster maken - er is een oogje
in het zeil. Coördinator Heike
Maat heeft nu veertig bedrij
ven in zijn Zakenlift zitten;
vijftien tot twintig kandidaten
heeft hij moeten afwijzen, vaak
wegens van de eis tot vernieu
wende activiteiten. Mede daar
om bestaat een groot deel van
de bedrijven uit zakelijke
dienstverleners, met name op
technisch vlak.
Aan die beschrijving voldoet
ook Eric Kivits. Zijn bedrijf
Mechatron Engineering in
Nieuwerkerk is nu even oud als
Zakenlift in Zeeland. Kivits le
vert productiebedrijven oplos
singen voor het verhelpen van
hobbels of het doorvoeren van
verbeteringen in het produc
tieproces. Het constructiewerk
daarvoor laat hij door andere
bedrijven uitvoeren. Ook haalt
hij assistentie bij projecten op
detacheringsbasis bij andere
bedrijven. Die afhankelijkheid
van toeleveranciers vergt een
strakke regie, wil hij naar af
spraak leveren bij zijn op-
De rubriek Onderne
mend. Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragentips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbtis 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
drachtgevers. Hij beschouwt
de Zakenlift als toetssteen: „Je
vraagt je als eenmansbedrijf
altijd af of je het wel goed doet.
Ze zijn heel sterk in marketing
aanpak. Zij benadrukten het
belang van onderscheiding,
zetten me aan om keuzen te
maken. Ik leerde ook dat een
bepaalde arrogantie niet past:
'de klanten weten me wel te
vinden'. Ik moest met mijn be
nen op de grond. Dat had zon
der coach langer geduurd."
Komende tijd vraagt Kivits
van de Zakenlift steun bij zijn
'luxeproblemen': „Kostenbe
heersing. Hoe werf je personeel
en blijf je toch flexibelIk kreeg
vorige week een flinke order, ik
heb iemand nodig die mee
werkt." Kivits zoekt een kun
dige in werktuigbouw of elek
tronische besturingstechniek,
die heel zelfstandig werken
kan en een brede blik heeft. De
bedrijfsmogelijkheden in de
jonge gemeente Schouwen-
Duiveland vind Kivits mager.
„Het is droevig gesteld met
huisvestingsmogelijkheden.
Makelaars bieden contracten
voor vijf jaar - daar kan je als
starter niet mee leven." Op ei
gen initiatief vond hij onder
dak in het eermalig gemeente
huis van Nieuwerkerk.
Groei
Een plek daar werd het snel
groeiende Bever Innovaties in
Noordgouwe echter gewei
gerd. „De gemeente wil het ge
bruiken als archiefruimte",
weet Remko Delfgauw. Veel be
grip voor dat standpunt heeft
hij niet, gezien het twaalf vier
kante meter kleine tuinhuis in
Noordgouwe dat hem, zijn
kompaan Michel de Brabander
en hun werknemer nu enkel ter
beschikking staat. Bever Inno
vaties ontwikkelde een met in
telligente elektronica aange
stuurd prijzenbord, waarmee
benzinestations van Fina aan
de weg de brandstofprijzen
aangeven. Bever Innovaties
verzorgt ook het onderhoud
van de installaties. Ook maakt
het bedrijf speciale elektroni
sche attributen voor spelshows
op televisie. Daarnaast werkt
Bever Innovaties 'aan een licht-
netmodem waarmee over
enkele honderden meters een
dataverbinding gelegd kan
worden zonder dat er nieuwe
kabels de bodem in hoeven. De
groei van het bedrijf geeft
ruimte voor nieuwe werkne
mers, maar eerst is een groter
pand noodzakelijk.
Bever Innovaties stapte in ja-
nuari dit jaar, anderhalf jaar
oud, in de Zakenlift. „We wer
den benaderd en dachten: dat is
het!" Delfgauw noemt de ge
ruststelling na contact met col
lega-starters belangrijk. ,,Je
leert dat jouw twijfels in elk ge
val nonnaal zijn." Met name de
begeleiding in personeelspro-
blematiek acht hij belangrijk
voor de toekomst van Bever In
novaties. Het bedrijf is tijdens
de bedrijvencontactbeurs Con-
tacta, dit najaar in de Goese
Zeelandhallen, te vinden in het
Zakenlift-paviljoen.
Uitvaartverzorger Wim de Groot in zijn nieuwe bedrijfsonderkomen aan de Veerseweg in Middelburg. foto Ruben Oreel
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - Een doods
kist met beschilderingen of
gouden en zilveren ashanger-
tjes aan een ketting of in een
stolp - dat zijn enkele van de
noviteiten die te vinden zijn in
het nieuwe Informatiecentrum
Begrafenissen en Crematies,
dat vandaag, vrijdag, opent
aan de Veerseweg in Middel
burg.
Daar heeft uitvaartverzorging
De Groot-De Kam haar nieuwe
vestigingsplaats gevonden, na
zeventien jaar vanuit een
woonhuis gewerkt te hebben.
Het langerekte pand, eertijds
nog een melk- en groentehan-
del, werd opgedeeld in drieën:
het woonhuis van eigenaren
Wim en Won de Groot-de Kam,
de garage voor de trouw- en
volgauto's eh de showroom met
kantoren waar het informatie
centrum gevestigd is. Bij de on
derneming hoort tevens het
rouwcentrum in Dauwendaele.
In het informatiecentrum heeft
Yvon de Groot ruimte om men
sen te spreken en kunnen be
zoekers zich informeren over
de mogelijkheden die de nieu
we wet op de teraardebestel
ling biedt, zoals het thuis be
waren van de as na crematie.
Diverse voorbeelden van
doodskisten en umen zijn in
het centrum te zien, in de tuin
achter het centrum heeft steen
houwer Johan Zandee voor
beelden van grafstenen staan.
Open dagen
Het centrum houdt open dagen
vandaag, vrijdag, tussen 16 en
20 uur en morgen, zaterdag,
van 10 tot 16 uur. Dan zijn er
presentaties van Johan Klaas
sen over rouwdrukwerkBloe-
menhuis Orchidee, het CMO
over hun werk in het verzorgen
van overledenen in ziekenhui
zen en bejaardenhuizen, Axent
Aegon over uitvaartpolissen,
notaris G. Herwig over akten
van erfrecht en testamenten, J.
Outermans over uitvaartre-
portages en Ellen Kortenbouw,
Middelburgse studente aan de
kunstacademie in Breda laat
zien hoe zij kisten beschilderen
kan. Zaterdag 6 juni is er ook
een maatschappelijk werkster
aanwezig die informeert over
hulp bij rouwverwerking.
door Marcel Modde
TERNEUZEN - De gezamenlij
ke Zeeuws-Vlaamse gemeenten
willen in samenwerking met het
ROC Westerschelde in Terneu-
zen en aanverwante organisa
ties een project opzetten dat als
nog voorziet in de opvang van
schooluitvallers. Als gevolg van
de Wet Educatie en Beroepson
derwijs dreigt een groep jonge
ren van zestien en zeventien jaar
(nog partieel leerplichtig) tus
sen wal en schip te vallen.
In Zeeuws-Vlaanderen gaat het
om zo'n veertig jongeren, voor
wie geen weg terug is naar het
reguliere onderwijs. Tot voor
kort waren er voor deze groep
verschillende opvangmogelijk
heden. Door wijziging van de
wet kunnen die echter niet meer
worden gefinancieerd. Het mi
nisterie van Onderwijs ging er
aanvankelijk vanuit dat het
nieuwe systeem sluitend zou
zijn en geen uitval meer moge
lijk is. Dat pakt in de praktijk
echter anders uit.
Reden waarom de minister een
extra pakket maatregelen heeft
voorgesteld aan de Tweede Ka
mer, teneinde de uitvallers uit
het voortgezet onderwijs bin
nenboord te houden. Volgens
burgemeester en wethouders
Stoelendans in
restaurants bij
Jazzfestival
in Terneuzen
TERNEUZEN - De restaurants
Brasserie Hotel Tollenique en
Golden Tulip Hotel l'Eseaut in
Terneuzen houden zaterdag 6
juni ter gelegenheid van het
Schelde Jazz Festival een zoge
heten jazz walk diner.
Het bijzondere aan het menu is
dat tussen de vier gangen door
van etablissement moet worden
veranderd. Bij dit loopje tussen
restaurant Tollenique en Hotel
l'Eseaut worden de jazzliefheb
bers annex dinergasten bege
leid door een swingend orkest.
Ook op beide locaties spelen
bands, met muziek uit de tijd
van de 78-toeren plaat. Tijdens
de maaltijd speelt in Tollenique
The Blue Rythm 4 en is in l'Es
eaut het ensemble Plus Four te
horen.
van centrumgemeente Terneu
zen is het niet verstandig op de
initiatieven uit 'Den Haag' te
wachten, omdat de veertig
Zeeuws-Vlamingen (van wie
het overgrote deel uit Terneu
zen) ieder moment buiten de
boot dreigen te vallen.
Startkwalificatie
Het beleid is erop gericht dat ie
dere jongere het onderwijs met
een zogeheten startkwalificatie
verlaat. Lukt dat niet, dan moe
ten ze op één of andere manier
worden opgevangen om nog
grotere problemen in de toe
komst te voorkomen, zo merken
B en W nadrukkelijk opIn over
leg met verschillende instanties
uit het werkveld (scholen,
Arbeidsvoorziening en de
Stichting Werkdoel) is daarom
gekozen voor de opzet van een
doelgericht projectplan Opvang
Schooluitval.
Het plan kan gedeeltelijk wor
den betaald met geld uit het Eu
ropees Sociaal Fonds. Het ROC
en de gemeente Terneuzen beta
len het restant van respectieve
lijk 130.000 en 40.000 gulden.
Voor deelnemende jongeren uit
een andere gemeente wordt per
persoon duizend gulden in reke
ning gebracht. Plet voorstel
wordt donderdag 11 juni be
sproken in de commissie finan
ciën en onderwijs. De openbare
vergadering begint om 19.30
uur.
(Advertentie)
STRATEGISCHE KEUS VAN ACTIEVE ONDERNEMER
feliciteert:
familie Timmerman-
Corleis met de
opening van kantoren
en dienstencentrum
"De Tol"
COORDINATOR BEDRIJVEN
01 13 249618
Onderzoek kans
cultureel festival
Zuid-Nederland
VEERE - Zuid-Nederland wil
zich cultureel sterker profile
ren. De provincies Zeeland,
Noord-Brabant en Limburg en
de steden Maastricht, Eindho
ven, Den Bosch en Tilburg over
wegen daarom gezamenlijk een
Festival voor Zuid-Nederland
op te zetten. Het bureau LaG-
roup, dat is ingehuurd om een
haalbaarheidsonderzoek uit te
voeren, heeft daarover donder
dag in Veere een 'brainstorm
sessie' gehouden met vertegen
woordigers van de drie
provincies en de vier gemeen
ten.
De sessie was onderdeel van het
Bestuurlijk Overleg Cultuur
Zuid-Nederland dat bij toer
beurt door een van de deelne
mers wordt georganiseerd. Deze
keer was Zeeland aan de beurt.
Gedeputeerde G. de Kok (cul
tuur) deelde donderdagmiddag
mee dat twee thema's het over
leg hadden gedomineerd: de
culturele profilering van Zuid-
Nederland er\ de haalbaarheid
van een grootschalig festival.
De profilering is een wens van
staatssecretaris A Nuis. Hij wil
dat alle Nederlandse regio's
waarmee hij een cultuurconve
nant heeft gesloten - dus ook
Zuid-Nederland - een duidelijk
cultureel profiel opstellen. Dat
moet vóór de volgende conve
nantsperiode, die in 2001 in
gaat, geregeld zijn. Volgens De
Kok heeft Zuid-Nederland een
jaar geleden met het rapport
'Kleur bekennen' al een aanzet
gegeven. De nadere uitwerking
wordt nu vroeg ter hand geno
men, omdat de Raad voor Cul
tuur zich daar volgend jaar
waarschijnlijk over wil buigen.
Promoten
De Kok: „In overleg met werk
gevers en werknemers heeft
Zuid-Nederland besloten zich
zelf te promoten als sterke eco
nomische regio met groeimoge
lijkheden. Wij vinden dat daar
ook een duidelijk cultureel pro
fiel bijhoort." Een van de ele
menten in zo'n profiel zal de re
latie met Vlaanderen zijn, aldus
De Kok, want wat de drie pro
vincies onder meer bindt is dat
ze aan België grenzen. Een dui
delijke profilering van Zuid-
Nederland kan ook worden be
reikt met een festival dat in om
vang wellicht een tegenhanger
kan worden van het Holland
Festival.Een periode waarin het
festival zou moeten plaatsvin
den of een startjaar is daarom
nog niet bekend. Wel ligt voor de
hand dat het gaat om een combi
natie of samenwerking van be
staande festivals.
J. Bernleff (rechts), met naast hem Jan Menu met twee leden van zijn trio.
foto Charles Strijd
doorTrees van Herpen
TERNEUZEN - Haalt de Jazz
de 21e eeuw? Met die vraag ge
steld door J. Bernlef en mogelijk
beantwoord door Jan Menu en
zijn trio hoopten de literaire
stichting Prometheus en het
Schelde Jazz Festival donder
dagavond zowel de literatuur
als de jazzliefhebber naar Porgy
Bess te halen. Verstokte lezers
die ook muziekminnaars zijn
vormen kennelijk een kleine,
maar aandachtige groep.
Bemlef ging in de lezing van zij n
essay in op de prangende vraag
of er nog een toekomst is voor de
Jazz in het cybertijdperk. Refe
rerend aan andere auteurs die
slechts een achterwaartse be
weging in de ontwikkeling van
deze muziek constateren, ont
waart hij ook bij hemzelf enige
somberheid. Onmiddellijk rela
tiveert hij dat overigens weer
door zich af te vragen of hij door
zijn leeftijd niet toegeeft aan
nostalgie. Aan de hand van
anecdotes in Skandinavische
jazzclubs illustreert hij de be
labberde huidige uitvoering van
zijn geliefde jazz. Dan duikt hij
in de geschiedenis om te conclu
deren dat de ware jazz door mu
zikanten is gemaakt, niet door
componisten- Verwonderlijk is
dat niet want de jazz spruit
voort uit een ongeletterde be
volkingsgroep
In Amerika, de bakermat van de
jazz, werden op den duur de mu
sici geschoold. De komst van de
grammofoonplaat maakte re
productie mogelijk. Die twee
ontwikkelingen zorgden voor
een ommekeer. Jazz werd een
product van de conservatoria,
net als klassieke muziek. Des
ondanks werd de jazz door mo-
Borden met
gedichten van
kinderen
langs de kust
VLISSINGEN - Drie ge
dichtborden van twee
jeugdige dichters zullen
maandagochtend in Vlis
singen worden onthuld.
De dichters, Marit Ub-
achs (11 jaar) en Anne-
Marth Kuilder (12 jaar)
van de Klim-op basis
school te Wijchen zullen
maandag rond 9.00 uur de
borden op wandelprome
nade het Nollehoofd ont
hullen samen met wet
houder L. C. Poppe-de
Looff.
Langs de gehele kust wor
den maandag meer dan
honderd borden met ge
dichten van kinderen over
de zee worden onthuld.
Dat gebeurt in alle 26 Ne
derlandse kustgemeen-
ten. De gedichten zijn ge
schreven voor het poëzie-
projeet Dichter Bij Zee.
derne klassieke componisten als
Strawinski grof en oninteres
sant gevonden. Bemlef betoog
de dat juist die imperfectie de
ziel van de jazz is. „Het gaat om
de expressie en creativiteit van
een specifieke persoon op een
bepaald instrument. De klassie
ke muziek daarentegen vraagt
om afgebakende precisie." In
een mooie beeldspraak voegde
hij eraan toe: „Zo is de jazz een
ontdekkingstocht, de klassieke
muziek een verzorgde reis."
„Op de vraag of er een toekomst
is voor de Jazz in de 21e eeuw is
geen simpel ja of nee te geven,
maar om met de bioloog
D.Hillenius te spreken: een
bloeiperiode komt voort uit een
onopvallende zijtak. Het hybri
dische, kakafonische panorama
van de huidige jazz met al zijn
joodse, Caraibische en electro-
nische invloeden, doet denken
aan de veelstromige oorsprong
van weleer. Mogelijk dat uit die
brede delta een klein onopval
lend beekje uitgroeit tot een
nieuwe stroming", eindigde de
schrijver hoopvol.
Na de pauze gaven Jan Menu,
Maarten van Grinten en Jan
Voogd, verenigd onder de naam
'Dig d'Diz', deze hoop vleugels.
In lange ononderbroken takes
lieten ze alle mogelijkheden van
hun instrumenten horen. Op de
voorste rij zat Bernlef- Sigaret
na sigaret stak hij op om zo een
bijdrage te leveren aan de door
hem zo gewaardeerde rokerige
sfeer van de jazzclubs uit ver
vlogen tijden.
doorTrees van Herpen
PHILIPPINE- In de Burgerzaal
van het stadshuis van Sas van
Gent zijn vanaf morgen, zater
dag, vier dagen lang schilderij
en te zien van Hans Landsaat.
De Amsterdamse kunstenaar
woont en werkt een deel van het
jaar op een afgelegen plekje in
de buurt van Philippine. Het
idee voor deze tentoonstelling is
afkomstig van de onlangs over
leden wethouder L. Marquinie.
Zijn opvolgster E. Spuessens
verricht zaterdag om half elf de
opening.
„Hans Landsaat heeft geen tele
foon", luidt de mededeling uit
het stadhuis van Sas van Gent.
Met een gedetailleerde routebe
schrijving op zak ga ik op goed
geluk naar Philippine. Via een
kasseienweg Belgie in, even la
ter langs een tweede grenspaal
er weer uit. Dan is daar de smal
le, stijle dijk. In de stortregen
van dat moment wordt de klop
op de atelierdeur prompt beant
woord. Met een vanzelfspre
kendheid alsof het een afspraak
betrof, neemt de schilder alle
tijd voor een gesprek. Zelfs de
voor de expositie al ingepakte
werken worden uit het plastic
gehaald.
Hans Landsaat werd voor de
oorlog geboren in Amsterdam.
Familieleden van zijn Vlissing-
se moeder zochten tijdens de he
vigste strijd op Walcheren een
veilig heenkomen in het Am
sterdamse, vaderloze gezin. Na
de oorlogsjaren werd het stadse
bleekneusje Hans zomers gast-
(Advertentie)
Hans Landsaat, die de komende dagen exposeert in het gemeentehuis van Sas van Gent: „De reflectie
op de landschappelijke omgeving is het onderwerp van al mijn werk." foto Charles Strijd
<je¥»9e'
vrij onthaald bij de Vlissingse
verwanten „Dikwijls liep ik
naar de aanlegplaats van de
veerboot en droomde over die
lonkende overkant." Toch is het
toeval dat Landsaat nu een
pied-a-terre in Philippine heeft.
„Maar dat is een te lang verhaal.
Mijn atelier is een oud vissers
huisje. Waar nu allemaal pol
derland is was voorheen water.
Het woonhuis is een houten
Zweedse noodwoning. Toen ik
mijn semi-permanente verblijf
bij de gemeente ging regelen
kwam ik in contact met wethou
der Marquinie. Hij opperde het
idee om een tentoonstelling van
mijn werk te houden in het Sas-
se gemeentehuis."
Gedichten
Landsaat volgde de opleiding
vrije grafiek aan het instituut
voor kunstnijverheidonderwijs
- de huidige Rietveld Academie
- in Amsterdam. Veel van zijn
grafische werk is uitgevoerd
door de Kelpra-Studio in Lon
den. die uitsluitend voor kun
stenaars werkt. De aankopers
van de prestigieuze Tate-Galle-
ry kochten meermalen werk van
Landsaat. Een reis naar Londen
blijkt echter niet nodig; Lands
aat haalt in zijn huis in Philippi
ne enkele juweeltjes van boeken
tevoorschijn- Samen met zijn
vrouw runt hij de kleine uitge
verij Derby Pier. Van zijn hand
verschenen 'Onbestemd' en 'Het
verleden droomt'. Twee prach
tig verzorgde uitgaven op mooi
geschept papier, dubbel gebon
den met monochrome lino's in
een sobere typografie. Helmut
Levy schreef de gedichten in
'Het verleden droomt', Lands
aat maakte zelf de teksten voor
'Onbestemd'
Derby Pier is niet zomaar een
naam. Hans Landsaat heeft een
bijzondere band met Australië,
waar die pier te vindep is. Zijn
vrouw groeide er op. Zij wilde af
en toe terug naar het land van
haar j eugd en zo maakte de kun
stenaar kennis met een conti
nent waarover hij zegt: „Je ruikt
en proeft daar het oeroude. Ik
dacht dat de polders van Philip
pine wijds waren. Maar in het
landschap hier is overal de men
senhand te herkennen. In Au
stralië is nog pure natuur, lege
woestijn. Het verhaal van cap
tain Charles Sturt die een bij
voorbaat tot mislukking ge
doemde expeditie naar een bin
nenzee ondernam heeft mij tot
veel kunstwerken geïnspireerd.
Sturt komt steeds terug in mijn
schetsen als een met stenen ge
vulde man. De reflectie op de
landschappelijke omgeving is
het onderwerp van al mijn
werk."
Bij het bekijken daarvan valt op
dat de Australische schilderijen
groter van formaat en anders
van kleur en licht zijn dan de
Zeeuws-Vlaamse. „Dat spreekt
voor zich", is het korte commen
taar. Een dag later komt telefo
nisch de aanvulling. ..Joseph
Brodsky beschrijft het verschil
in natuurbeleving tussen de Eu
ropeaan en anderen. Bij het zien
van een boom is er voor de eerste
een ruisen van associaties en
resteert alleen weemoed. De an
deren, zoals ik in Australië, er
varen het zien van een boom als
de ontmoeting van gelijken, de
aanraking van opperhuid en
schors. In verbijstering blijft de
mens achter. Dat is mijn natuur
beleving in Australië, dat laat ik
zien."
Papier prikken
Hans Landsaat leeft van zijn
kunst. In de stedelijk musea van
Amsterdam en Schiedam zijn
zijn doeken opgenomen in de
permanente collecties. Drie ga
leries verspeid over het land
vertegenwoordigen zijn belan
gen. Landsaat is bestuurlijk be
trokken bij het kunstleven van
de hoofdstad. „Maar ik heb me
nooit laten verleiden om neven
activiteiten te doen die je gees
telijk zo in beslag nemen dat je
niet meer toe komt aan creatieve
arbeid. Dan zou ik nog liever
papier gaan prikken in het Von
delpark."
Openingstijden van de expositie in
hel stadhuis van Sas van Gentza.
10.30-12.00 uur en 13.30-17.00 uur.
zo. 13.30-17.00 uur, ma. 19.00-21.00
uur, di. 13.30-17.00 uur.
