Bonfrère geeft Nigeria weinig kans Der Bomber, 's werelds grootste frommelaar PZCsport Vijf jaar coach van Nigeria kost je vijf jaar van je leven Voormalig bondscoach van Afrikanen vindt dat elftal als los zand aan elkaar hangt Elk WK heeft zijn eigen helden voortgebracht. Grote of tragische voet ballers die op een of ande re manier een stempel drukten op dat wereld kampioenschap. In een se rie van elf verhalen haalt deze krant herinneringen op aan de meest spraak makende helden. In deze aflevering: de WK-editie van 1974 en Gerd Muller, 's werelds grootste fromme laar. *e-| door Jacques Ros 32"jC^ormeel ontleende Gerd Mül- (J JT Ier zijn bijnaam 'Der Bom- ber' aan de wijze waarop hij te keer placht te gaan in vijande- op lijke strafschopgebieden. Als iefeen bommenwerper! De spits /el van Bayern München en 'die Mannschaft' scoorde niet, hij executeerde. Echt aankomen zag je hem eigenlijk nooit. Meestentijds hield hij zich on zichtbaar op in het niemands land tussen middenstip en zes- tienmetergrens. En dan ineens, met de geniepigheid van een Stuka, dook hij op uit het wol kendek. Boem. Boem. Boem. Net als met de kip en het ei valt de exacte volgorde van gebeur tenissen niet meer te achterha len. maar logisch geredeneerd moet zijn voorkomen eveneens een rol hebben gespeeld bij de naamgeving. Müller óógde na melijk ook vervaarlijk. Vuur spuwende, priemende kijkers, de woeste, donkere haardos van een krijger en indrukwekkende, haast monumentale dijen. Anno 1998 is daar niets meer van over. De spirit in zijn ogen, verborgen achter een bril met dubbelfocuslenzen, heeft plaats gemaakt voor een blik van be rusting. Het welige zwarte kap sel is verkleurd tot bejaard grijs en bedekt nu ook zij n wangen en kin. En de massieve bovenbenen zijn teruggebracht tot normale proporties. Natuurlijk, de tand des tijds knaagt onherroepelijk aan iedereen - en hij heeft ten slotte Abraham al gezien - maai de metamorfose laat zich niet alleen verklaren vanuit klim mende jaren. Gerd Müller wil liever niet meer herinnerd worden aan vroeger. Omdat het verleden hem, op de keper beschouwd, in diepe mi sère stortte (waarover latei- meer). Daarom heeft hij wel overwogen zijn uiterlijk gecor rigeerd en in overeenstemming gebracht met zijn innerlijk. Het resultaat van die bewuste ge daanteverandering is, dat hij ondertussen meer lijkt op een professor in de Germaanse let teren, dan op de oermens, die met een onverzadigbare honger naar doelpunten hele naties in rouw dompelde. Nederland voorop! Vier benen Sommige data vervagen nim mer. Zoals oudere Amerikanen precies weten wat ze op 22 no vember 1963 deden (huilen, om dat JFK was neergeknald), zo weten miljoenen Hollanders exact welke gemoedstoestand op de 7e juli 1974 bovendreef (in en in bedroefd, omdat elf West- Duitsers het onmogelijk geach te waarmaakten: Oranje van zijn voetstuk sjorren). Die on uitwisbare gêne droeg de hand tekening van Gerd Müller. Müller was de held van het WK van '74. Aan die keuze liggen drie redenen ten grondslag. In willekeurige rangschikking: 1) Van alle Duitsers was hij de fi deelste. Vedetteneigingen wa ren hem vreemd. Zelfs beladen met prijzen bleef hij de eenvou dige, bescheiden verhuizer van vóór zijn voetbalcarrière. 2) Of schoon zijn allereerste trainer hem de raad gaf vooral iets an ders te gaan doen (want 'in déze sport wordt het niks met baby olifantjes'), zorgde Müller er vrijwel in zij n uppie voor dat het 'so ein Tag, so wunderschön wie heute' werd. 3) Als spits was-ie de uitvinder van de frommel goals en het Torinstinkt. Soms propte hij ballen op een dusda nig lelijke manier tussen de pa len, dat die treffers in feite afge keurd hadden moeten worden. Daar stond weer tegenover, dat hij - ondanks zijn korte, gedron gen gestalte - het vermogen be zat om keepers even overbodig te laten zijn als het oor van een dove. Volgens journalisten kwam dit, doordat Gerd Müller was uitgerust met meer dan twee benen. Wel vier zelfs. In Mexico, tijdens het WK van 1970, raakte hij in totaal tien keer de roos. Een van die doel punten, aldus daar aanwezige Duitse sportchroniqueurs, kwam tot stand terwijl hij 'ogenschijnlijk horizontaal in de lucht hing, met been één een schijnbeweging maakte, met been twee doelman Bonetti van Engeland de verkeerde kant uit stuurde en met de resterende twee benen het evenwicht be waarde.' Hoe lullig of onnavolgbaar ze ook waren, de Duitser die hem in aantal treffers overtreft moet nog geboren worden. Voor Bay ern schopte hij er 365 in, voor de 'Heimat' 68. Meerdere malen is hem gevraagd, wat het geheim was van die kunsten. Waarna hij met een infantiele simpelheid antwoordde: 'Nou, ik stond er gewoon.' Steakhouse Twee jaar nadat Gerd Müller met de wereldbeker een triom fantelijk ererondje had gelopen over de sintelbaan van het Olympisch Stadion in zijn woon- en geboortplaats, deed hij iets wat niemand voor moge lijk had gehouden en hem ver volgens ook langdurig aanre kende: hun 'Bomber' verliet Beieren om in vreemde verten nóg meer voorspoed te zoeken. Net als andere generatiegeno ten koos hij daarvoor de Ver enigde Staten uit. De pretpark- staat Florida, waar - meende hij - als je er eenmaal geaard was, de onbegrensde mogelijkheden voor het opscheppen lagen. Sportief enzakelijk. Eerst vuur de Müller een tijdje zijn torpe do's af uit naam van de Fort Lauderdale Strikers en toen hij die voorgoed verschoten had, ging hij in business. Müllers' Steakhouse - speciali satie: Amerikaan^ vlees en Duitse Gemütlichkeit - moest dé grote trekpleister voor hon gerige yankee-magen worden. Met de opbrengsten uit zijn sportwinkel in München zou hij dan tot in lengte van dagen on bezorgd kunnen gaan rentenie ren. Alleen ging het allemaal ge heel anders dan hij zich in die schone dagdromen had voorge steld. Het restaurant bleek voor geen meter te lopen en Gerd Müller zocht ten einde raad re gelmatig troost in de aimen van Bacchus. Verbittering Over de precieze reden van die drankzucht doen uiteenlopende versies de ronde. De eerste is, dat Müller altij d al een flinke in- nemer was geweest en slechts maat hield, omdat beneveling zijn reflexen beïnvloedde. Maar dat werd door collega's afge daan als achterklap op Bildzèit- ungniveau. De tweede lezing luidt dat Mül ler leed aan wat Nederlanders inmiddels 'Het Bergkamp Syn droom' zouden noemen. Ook Müllers angst voor vliegen was pathologisch. Alleen liet hij het algemeen belang wel prevaleren boven het eigenbelang en stapte dus braaf in vliegtuigen als er weer ergens op de globe een te genstander opgerold diende te worden. Om de paniek te verja gen slurpte hij eerst, op de ach- terste rij en onbespied, een fla con cognac leeg. In de praktijk was het zo, dat hoe meer mijlen er moesten worden afgelegd, hoe frequen ter de platvinkjes naar mond- hoogte gingen en hoe groter die flesjes uiteindelijk werden. Te gen de tijd dat hij met de Fort Lauderdale Strikers de Ver enigde Staten van zuid naar noord en van oost naar west doorkruiste, moet hij derhalve Gerd Müller (rechts) in duel met Wim Suurbier, in de WK-finale van 1974. foto G PD een aardig slijterijtje bij zich hebben gehad. En dan is er nog het verhaal, dat Müller uit pure verbittering aan de alcohol ver slingerd raakte. Zijn meeste ploeggenoten uit de gouden da gen van Bayem en het nationale team hadden het ver geschopt of waren mannen in goede doen. Berti Vogts was bondscoach, Franz Beckenbauer verdiende geld als water, meervoudig mil jonair Wolfgang Overath kon leven van de losse centen, Sepp Maier bezat tennisbanen en zelfs Georg Schwarzenbeck had niets te klagen. En hij, zonder wie de rest wellicht roemloos de vergetelheid was ingegleden, hij probeerde aan de andere kant van de oceaan, van god en alle mensen verlaten, tevergeefs een paar lappen vlees te slijten. Een mythe noemde hij dat ove rigens zelf, toen hij nog net rede lijk uit zijn woorden kon komen. Waarom moet ik bijvoorbeeld jaloers zijn op Franz. Ik heb een keer in zijn agenda gekeken. Hij heeft geen dag voor zichzelf. Zo wil ik niet eens leven." Waar Müller zijn ongeremd zoe ken naar vloeibare vulling aan toe schreef, was in wezen heel eenvoudig: ledigheid, verveling. Alles kwijt Te trots om hulp in te roepen en te verslaafd om nog op te staan, ging het met Gerd Müllers' kwaal van kwaad tot erger. Zui pend als een tempelier j oeg hij al zijn bezittingen er door, inclu sief de kwart miljoen mark die waren overgebleven van zijn be nefiet in 1983. Pas toen zijn vrouw Uschi besloot dat zij en hun dochter Nicole niet verder meegesleurd wensten te worden en, eenmaal terug in Duitsland, vertelde dat Der Bomber was gecrashed kwam er redding. Bayern München behoedde zijn vroegere ster voor de verdrin kingsdood. Op voorwaarde dat hij een ontwenningskuur on derging, zou hij worden aange steld als scout en jeugdtrainer: En om hem er ook financieel weer bovenop te helpen, lapten de maatjes van vroeger 50.000 DM. Van Bayem kun je zeggen wat je wilt, maar de FC Holly wood is zo beroerd nog niet! Toen Franz Beckenbauer zijn vijftigste verjaardag vierde, werd te zijner ere een VIP-feest zonder weerga georganiseerd en zond het ZDF een tv-special uit over zijn (voetbal)leven. Toen Gerd Müller dezelfde mijlpaal bereikte gebeurde er niets. Om dat hij dat niet wilde. Hij is al lang blij, dat hij de vijftig über haupt heeft gehaald en weer kon opstijgen. Zonder vliegangst en platvinkjes. GPD ?riv. door Anton Lippold vc EIJSDEN - Onder zijn leiding verover- \'i de Nigeria tijdens de Olympische Spe- At len van Atlanta in 1996 de gouden me- daille. Inmiddels is het team geen schim meer van die succesvolle ploeg, des Zo werd onlangs met 4-0 verloren van de Zwitserse club Grasshoppers. „Het huidige elftal hangt als los zand aan el- kaar", zegt Jo Bonfrère dan ook. Toch denkt de Limburger uit Eijsden s dat Oranje het vanavond in de Arene h moeilijk krijgt tegen „zijn jongens", d Bonfrère voelt zich nog steeds nauw it| verbonden met het Nigeriaanse team. De: „Het wordt geen 5-1 zoals tegen Para te guay hoor"zegt hij,Deze ploeg is veel beter en heeft bovendien een hoop goed te maken. Of er al sprake is van paniek in Nigeria weet ik niet. Maar als je al aio niet meer kunt winnen van Grasshop- pers, nou, dan ben je diep gezakt." Als het aan minister Pronk had gele- gen, was de oefeninterland geschrapt. Nigeria wordt politiek geboycot we- gens het dictatoriale bewind van gene- raai Sani Abacha. Onder zijn leiding worden de mensenrechten in het land t geschonden. Zo werd de schrijver en activist Ken Saro-Wiwa opgehangen en zit de afgezette president Chief Mos dei hood Abiola in de gevangenis. 'P1 Begrip Bonfrère wil het regime van Abacha beshstniet goedpraten, maar hij vraagt - wel om begrip voor de situatie in Nige- ria. „In Europa en dus ook in Neder- f. land snappen ze niet dat er zonder poli- tiek helemaal niets kan in Nigeria", schampert hij„Zonder Abacha was er niets in Nigeria, zeker geen sport. Hij r bepaalt alles en geeft geld aan de veel balbond voor faciliteiten en dergelijke voor de Nigeriaanse ploeg. Hij begrijpt niet dat de wedstrij d niet is afgelast als allerlei politieke partijen en actiegroepen in opstand komen te- gen het duel met het „besmette" Nige ria. „Vooropgesteld, het slaat nergens 18?op wat Pronk wilde. Sport en politiek 3- moet je altijd gescheiden houden. Nu 17- grijpen allerlei bewegingen de sport 30, aan om een politiek doel te bereiken, liji dat is niet goed. Dan moet je zeggen: de ok wedstrijd gaat niet door, want het stond nog niet zo lang vast. De KNVB zei: de wedstrijd stond al een jaar vast, maar dat is onzin. Ze hadden hem zo kunnen schrappen. „Wat er nu gebeurt, is een wassen neus. Ik geloof dat ze geen volksliederen spe- len, wat een gesjoemel! Ik geloof trou- I wens niet dat Abacha eventuele goede )9. prestaties tijdens het WK aangrijpt als ■12 propagandamiddel. Waar het om gaat, •8 is dat de sporters hun plezier wordt •nS Maart 1996: Nwanko Kanu gaat op de schouwders, nadat Nigeria onder leiding van coach Jo Bonfrère tijdens de Olympische Spelen van Atlanta in 1996 de gouden medaille heeft behaald. foto David Cannon/Allsport ontnomen door die boycot. Voor een ren. Aan de andere kant, dat is voorhen ze al blij zijn dat ze erbij zijn." hoop spelei's is het WK in Frankrijk de geen extra stimulans. Dat klinkt para- De slechte resultaten in de voorberei- laatste kans internationaal te preste- doxaal, maar voor de meesten geldt dat ding worden voor een groot deel toege schreven aan het keepei'sprobleem. Eerste doelman Shoxoxnmu haakte ge blesseerd af en zijn vexvanger Bankole bleek een grappenxnaker en werd door de Nigeriaanse voetbalbond naar huis gestuurd na de afgang tegen Grasshop pers. Nu mag Peter Rufai, die bij Go Ahead Eagles onder cle lat stond, het probex-en. Pijn Het verval van Nigeria moet Bonfrère ongetwijfeld pijn doen. Hij smeedde immex-s een swingend en gouden team dat in Amexika de hele voetbalwereld versteld deed staan. Met spectaculair voetbal werden grootmachten als Bra zilië en Argentiruë verslagen. Kanu, Fi- nidi en Oliseh kregen mede dankzij hem internationale ei'kenning. Na de Spelen wilden alle spelers Bon- frère dan ook als de nieuwe bondscoach van het „gi'Ote" Nigex-ia, maar door een conflict met de voetbalbond en de mi nister van Spoil werd die lokroep gene- geerd en werd de Serviër Bora Milutin- ovic aangesteld. Tot grote onvrede van de spelers. „Officieel heb ik niet gehoord dat ze mij terugwillen, maar het gaat ook niet. Het gaat om nu. Hoe Milutinovic werkt, weet ik niet. Ik wil het niet eens weten. Maar ik snap er niets van dat het zo slecht gaat", bitst de man die met on der anderen Willy Brokamp bij MW furore maakte. „Wel weet ik dat hij de zelfde spelers heeft als ik en zelfs nog wat eivaren jongens erbij. Dus zou het alleen maar beter moeten gaan. Aan de kwaliteiten van de spelex's ligt het in elk geval niet." Waax-aan dan wel? Aan de coach? Bon frère wil die vi'aag niet beantwoorden. Veelzeggend lispelt hij: „Er staat geen team dat voor elkaar werkt, er staan elf spelex's in het veld. De zogenaamde kenners kunnen dan wel een hoge pet op hebben van Nigeria, maar zoals het nu gaat. wordt het niets op het WK. Als er een hecht collectief zou staan, dan hadden ze wel een kans. Nu echter niet." Vaak denkt hij nog texoxg aan het vorige WK in Amerika. Hij was destijds assis- tent-bondsocach onder de excentxüeke Clemens Westerhof, wiens bloed hij nogsteeds wel kan drinken. „Toen had den we een beter team, we hadden de finale kunnen halen. We speelden at- tx-actief, creatief en hadden een sterk verdedigingsblok. Eigenschappen die deze ploeg mist." Maar al in de achtste finale stx-andde de ploeg. „Dat had te maken met andere zaken die niets met voetbal hadden te maken, maar ons wel de wereldtitel hebben gekost. Daar wil ik het nooit meer over hebben." ANP Clemens Westerhof, in zijn hotel-café-restaurant in Arnhem. foto Leo Vogelzang/GPD door Gijsbert Spierenburg ARNHEM - In 1994 was Ni geria, onder de hoede van de Nedei'lander Clemens Wes terhof, de kampioen van het Afrikaanse continent en en kele maanden later bijna de sensatie op het WK in Ameri ka. Na de gouden medaille in Atlanta, willen de Super Adelaren nu ook Frankrijk veroveren. Zonder onze Cle- „Die minister van spoi't van Nigei'ia moet je weten, is een Igbo, de grootste en de sterk ste van de 144 etnische stam men die je daar hebt. Grote, stei-ke mensen zijn dat en on gelooflijk trots. Jo Bonfrère, Jan van Deinsen en ik waren uitgenodigd naar Edinburgh te komen, voor een bezoek aan de WK-finale voor teams onder 17 en misschien wel voor een contx-actje als coach." „Op het vliegveld werden we in een limousine ontvangen door mister Williams, de chief van de minister De mi nister ontving ons in z'n ho tel-suite. We komen binnen, zitten daar veertig man. Ik zeg tegen Jan van Deinsen, als we die allemaal een hand moeten geven, zijn we met de kerst nog niet terug. De mi- rüster kijkt me aan en vraagt: you are the leader? Ik zeg yes You speak for the three? Ik zeg yes. Hij zegt, you stay, al le di'ie, to watch the final to morrow, Nigeria against Saudi-Ai-abië. Oké, zeg ik. Jan knikt ook." „Jo Bonfrère niet. Die ging naar huis, zei hij, want hij had z'n auto op Schiphol ver keerd geparkeex'd. So what, als je met die Nigerianen een contract kunt afsluiten van vele Amex-ikaanse dollars." „Nigeria verliest de finale met 2-0. Na afloop vraagt de minister me: 'sir, what do you think of our boys? What is your opinion'? Ik zeg: 'the boys are oké, but the coach not'. Hij vraagt: 'you mean we have no good coach'? Ik zeg yes. Hij zegt: 'I make you our technical adviser and Jan will be your assistent'." Achterdocht „In het begin was er veel ach- terdocht. Wat moet die Ojibo doen hier, die bleekscheet? Ik won de slag door meteen in een interview te verklax'en dat ik was gekomen om het Nigei'iaanse voetbal te hel pen, met mi.jn enthousiasme en mijn know-how." „Wat een land. We gaan kij ken bij een competitie-wed- sti-ijdje, een beetje scouten. Lees ik na afloop in het scheidsrechtersrappoi-t dat hij in de i-ust een pistool op de kop had gekregen van ie mand van de thuisclub. Als de tegenpartij zou winnen, zouden z'n vrouw en z'n kin deren een overlijdensbe richt-je krijgen. Op de hotel kamer zegt Van Deinsen: 'waar ben j e in godsnaam aan begonnen, Westei-hof? Gek die je bent, jij wou hier wat van maken'? 'Ja, Van Dein sen', zeg ik, 'ik wou hier in derdaad wat van maken'. Hij zegt: 'jij maakt hier helemaal niks." „Op de eex-ste de beste trai ning, in Lagos, hadden we één bal, één met"zo'n leertje erom. Dat ding woog ander halve kilo en als je 'm kopte, zakte ie diep over je oren. De volgende dag, op het trai ningsveld, schrikken we plotseling van de komst van de secretaris-generaal van de bond in z'n limousine. Toet, toe, toet. Hij stapt uit en zegt tegen mij: 'Coachito, I make you happy'. Hij doet de ach terklep open en geeft mij met veel bravoure twee spik splinternieuwe tango-bal len. Ik zeg: 'en de rest dan, ik heb hier dertig spelers op hét veld staan'. 'Sorry sir', zegt hij, 'sorry, no more money'. Lacht Van Deinsen: en jij, gek, jij wou hier dus wat van maken? Ik zeg ja, oké, no pro blem." Als bondscoach moest ik al les doen daar. zelfs de spelers uitbetalen. Ik ben een keer door Lagos heen gei'eden met een tas vol met geld bij me, voor de jongens. 750.000 nai- i~a. Een levensgevaarlijke rit. Als ze dat in die stad geweten hadden, was het leger erop afgekomen met tanks. Die ri sico's moest ik nemen." Topclubs „Mijn grote geluk in Nigeria was dat de president van de voetbalbond, Youssuf Ali, mij begreep. Op een dag zeg ik tegen hem, chairman, from now more players from Nige ria will play in Europa. The more in Europe, the stronger our national team. En dat be greep hij. En we gaan ze ook niet meer verkopen aan een of ander clubje op Cyprus, maar aan topclubs als Ajax, Feyenooi'd, PSV of Benfiea. En niet voor 5000 dollar, maar voor 50.000 dollar stuk. Later hebben we de prijs ver hoogd tot 100.000 dollar. Zo kreeg de bond weer wat geld binnen en konden ze ook mijn salaiüs weer betalen." „Op een gegeven moment moesten we in Lagos tegen Zuid-Afrika, een kwalifica tie-wedstrijd voor het WK '94. De voorzitter zegt me: we have to win, prestige. Ik zeg, we win 6-0. When we are un lucky 4-0, when we are lucky 6-0. We winnen voor 120.000 toeschouwers met 6-0. Ik wist van tevox-en, die Zuid- afrikanen gaan kapot in die hitte en dat gebeuxxle ook. We wex'den Afrikaans kampioen en plaatsten ons voor het WK in Amerika. Ik kon bij Yous suf niet meer kapot: you ax-e my best friend, mister Wes terhof. What you did for Ni geria, nobody did." „Ik zag de mooiste dingen van mijn spelex's. Ze wilden de witte man laten zien dat het blanke tijdperk over was en dat het voetbal voortaan was aan de zwai'te man. Maar de hoogmoed bracht ze ten val tijdens Nigeria-Italië, in de aclitste finale van het WK in Amerika'. We stonden met 1-0 voor en hadden één man meer in het veld, toen Jay Jay Okocha, onze hiphop king, de Italiaanse sterspeler Ro- bexdo Baggio vernederde door hem de bal door de be nen te spelen en hem boven dien een aai over de bol te ge ven." „Zoiets doe je niet. Ik was des duivels. En wie kegelde ons er veiwolgens uit? Roberto Baggio. Di*ie minuten voor tijd, 1-1, doelpunt Robexdo Baggio, 2-1 in de verlenging, stx-afschop Robexdo Baggio. Italië ging door naar de kwartfinales en Jay Jay Oko cha ging naar huis." Naar huis „Ik ben naar Orlando ge gaan, met mijn vrouw en mijn zoon naar Disney World. Ik had het van tevoren gezegd: na het WK gaat Cle mens Westerhof naar huis, want vijf jaar is genoeg. Vijf jaar bondscoach van Nigeria kost je vijf jaar van je leven." „Bang ben ik niet uitgeval len. Ik ben groot, ik ben zwaar en ik heb een donkere stem. Bovendien kijk ik de mensen altijd recht in de ogen aan. Op een dag zou president Babangida zijn doodgeschoten. Ik x~eed in een auto van de regexdng en moest van de militairen uit stappen. Ik zei: 'Ho, ho, ik kom hier niet om te vechten, maar om ze hier voetballen te leren'. De militairen herken den me en lachten: Oh, coa chito." „In september vorig jaar ben ik, op uitnodiging, terug ge weest, in Lagos voor de wed strijd Nigei'ia - Guinee 3-0. Honderdtwintig duizend mensen. Ik kreeg een staande ovatie. Coachito was back in town. Voor die mensen daar ben ik El Salvador. You stay here, we need you." Clemens Westei'hof is sinds 1994 werkloos. In Arnhem verbouwt hij z'n huis en heeft hij veel werk aan het onder houd van z'n grote tuin. De coach met WK-ervaiing is 56 jaar en droomt stilletjes van een come-back, nog altijd. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 31