Atlanta polijst zwarte muziek
Op schoolpleinen
ze halve oorlogen
vechten
uit
Anita Meyer
bezingt leven
Nederlandstalig
Motown
in de
jaren '90
kunst cultuur vrijdag 5 juni 1998 16
Filmregisseur
Jacques Doillon
en wreedheid
D
A
Anita Meyer: „Misschien kom ik nog weieens met een Franstalig of
gospel-album op de proppen." foto Patricia Steur
Het Nederlands had nooit de
voorkeur van Anita Meyer.
Des te opvallender is haar nieu
we album Dichter bij elkaar dat
elf Nederlandstalige liedjes be
vat. De zangeres noemt de 'op
schudding' over haar muzikale
ommezwaai wel lollig. „Ik
houd er wel van om steeds op
een andere manier voor de dag
te komen. Wellicht kom ik nog
eens met een Franstalig of zelfs
een Gospel-album op de prop
pen."
Zingen in de Nederlandse taal
heeft nooit Mëyers voorliefde
gehad, maar ze heeft het even
min uitgesloten. De aanzet was
een tv-optreden ten bate van
Het Rode Kruis, waarvoor Jan
Rietman een bewerking van
Céline Dions 'The power of the
dream' schreef. „Uit die sa
menwerking ontstond het idee
een volledig Nederlandstalig
album op te nemen. Al snel zijn
we gaan spitten naar geschikte
nummers", vertelt Meyer.
Dichter bij elkaar bevat elf co
vers. Anita Meyer (43) liet be
kende hits van f avoriete zange
ressen omvormen tot Neder
landstalige, 'eigen' liedjes. Zo
werd Beverly Cravens 'Promise
me' vertaalt in 'Wacht op mij',
'The power of the dream' werd
'De warmte in je hart', Whitne}-
Houstons 'Run to you' heet in
Meyers versie 'Ik geef om jou'
en 'Save the best for last' van
Vanessa Williams werd 'Jij bent
de liefste die er is'. „Dat laatste
nummer gaat over vrijheid bin
nen de relatie. Je kunt een eigen
leven leiden en toch samen ge
lukkig zijn."
Ondanks de liefde in haar tek
sten, maakte de zangeres zelf
de afgelopen jaren een minder
rooskleurige periode in haaf
liefdesleven door. Haar echt
scheiding werd bovendien
breed uitgemeten in de 'vak
pers'. Maar Mever is allesbe
halve verbitterd of triest. „Als
je jong bent, denk je dat je alles
samen moet doen. Door de ja
ren heen ben ik mij bewust ge
worden van het Venus en Mars-
verhaal. Mensen zijn altijd ver
schillend. Je moet elkaar de
ruimte gunnen om af en toe al
leen te zijn, je terug te trekken.
Ook dat is liefde."
De tegenslagen ten spijt wilde
Anita Meyer ook geen puur ne
gatief klinkende cd maken.
„Vaak gaan mensen hun leed
uitgebreid bezingen. Ik wilde
dat pertinent niet doen." De
doorgewinterde vocaliste zag
er streng toe op toe dat de tek
sten geloofwaardig bleven.
„Een vrouw van mijn leeftijd
kijkt toch anders tegen het le
ven aan dan een zangeresje van
in de twintig. Het hoeft niet al
leen maar vrolijk en positief te
klinken. Het zijn echt 'mijn'
liedjes geworden. Dat. het co
vers zijn hoeft helemaal geen
nadeel te zijn. Als mensen zeg
gen: 'Ik ken dat liedje, maar ik
weet niet meer waarvan' ervaar
ik dat als een mooi compli
ment,"
Diep dal
Tien jaar geleden stond Anita
Meyer drie keer voor een uit
verkocht AHOY', waar zij top
hits als 'The alternative way' en
'Why tell me why' zong. Dat
succes is onmogelijk te evena
ren, maar dat ervaart Meyer al
lerminst als een 'diep dal'. „Je
moet realistisch zijn en dat ben
ik, ook in die hectische periode,
altijd gebleven. Ik heb zodanig
geprofiteerd varï die topjaren
dat ik nu kan doen wat ik leuk
vind."
Haar voorlaatste album, 'A
song can change your life'
(1996), deed het aardig, maar
werd zeker geen verkoopknal
ler. Die tijd is voorbij, realiseert
Meyer zich. „Je kunt niet ruim
twintig jaar continue aan de
top meedraaien. Niet elke cd
kan goud worden."
Het florerende bedrijf 'Anita
Meyer' draait tegenwoordig
een tandje lager. „Ik ben rusti
ger geworden. Natuurlijk was
Het leuk om populair te zijn,
maar nu beleef ik alles veel be
wuster. De afgelopen vijftien
jaar waren heel hectisch. Nu
doe ik vooral dingen die ik zélf
leuk vind en waarvan ik volop
kan genieten."
Toch begint het 'weer te kriebe
len' en wordt een nieuwe thea
tertournee voorzichtig in de
steigers gezet. Discotheken en
clubs zijn definitief verleden
tijd. „Dat is nu het domein van
jonge zangeressen als Trijntje
Oosterhuis en Anouk." Haar
twaalfjarige dochter houdt
Meyer alert op hedendaagse
muziektrends. „Toen ze vier
was, dacht ze nog dat iedere
moeder zong. Ze is zo gewend
aan mijn zangcarrière. Zelf is
ze uiteraard met hele andere
muziek bezig. Ik ben nu een
maal geen Spice Girl."
Berrit de Lange
Lamont Ball droomt hardop van
de dag waarop zijn werkgever
LaFace Records net zo beroemd zal
zijn als de merknaam Coca-Cola. Of
het ooit zover zal komen? Zeker is
dat de 25-jarige Ball deel uitmaakt
van een uitermate succesvolle
lokale industrie die een nieuwe
dimensie toevoegt aan het
snelgroeiende Atlanta. De
swingende hoofdstad van de
Amerikaanse staat Georgia
ontwikkelt zich in hoog tempo tot
het Mekka van de populaire 'zwarte'
muziek. „Het is net als met de
goudkoorts", stelt Ball. „Vanuit het
hele land komen ze hier naartoe in
de hoop miljonair te worden."
uitoéfenen op Amerikaanse muzi
kanten, songwriters en producers.
De groei van Atlanta's muziekin
dustrie werd indirect juist gesti
muleerd door de zuigkracht van
Los Angeles en New Ybrk. meent
Lamont Ball. „De muziekindu
strie in Los Angeles en New York is
volkomen oveivoerd en verza
digd. Het is buitengewoon moei
lijk daar als onbekend talent je
naam te vestigen, zeker als je
zwart bent". Hier in Atlanta is er
nog hoop voor nieuwkomers, ver
zekert hij. „Ze kunnen in betrek
kelijke rust hun werk doen, zonder
te worden afgeleid. En Atlanta
heeft alles te bieden wat ze nodig
hebben om hun werk naar behoren
te kunnen doen."
Halfgod
Ball waarschuwt dat er geen foto's
gemaakt mogen worden in de
vleugel waar zijn baas Antonio
'L.A' Reid kantoor houdt. L.A
Reid, de onbetwiste peetvader van
Atlanta's muziekindustrie, geniet
in deze stad het aanzien van een
halfgod. Afkomstig uit het mid-
westen van de VS richtte Reid sa
men met zijn wereldberoemde
partner Kenny 'Babyface' Ed
monds in 1989 in Atlanta het label
LaFace Records op. Nog datzelfde
jaar brachten de twee hun jonge
platenmaatschappij onder de pa
raplu van BMG/Arista Records.
Het artistieke en commerciële suc
ces van LaFace werkte als een
magneet op andere zwarte produ
cers en songwriters. Ook zij kwa
men naar Atlanta. „Dankzij L.A
Reid en Babyface Edmonds zijn
heel wat mensen hier in de omge
ving miljonair geworden", zegt
Ball. Er klinkt ontzag door in zijn
stem.
Waarom kozen Reid en Edmonds
voor Atlanta? Atlanta's geografi
sche ligging speelde een rol. De
hoofdstad van Georgia is een ver
keersknooppunt met een groot en
modern vliegveld, wat deze stad
voor ondernemingen van velerlei
aard interessant maakt. Atlanta is
ruim van opzet en ondanks haar
explosieve groei overwegend
groen gebleven. De huren en de
grondprijzen zijn betaalbaar in
vergelijking tot de prijzen die in
New York en Los Angeles ge
vraagd worden. En Atlanta is
'hot'; de stad kreeg de afgelopen
jaren mede dankzij de komst van
de Olympische Spelen 'momen
tum'.
Voor Reid en Edmonds teide ver
der mee dat Atlanta al 25 jaar
wordt geleid door zakenlieden en
bestuurders van Afrikaans-Ame
rikaanse origine. De geboortestad
van dominee Martin Luther King
kent een krachtige zwarte struc
tuur. De academische opleidingen
in Atlanta behoren tot de beste
zwarte universiteiten en colleges
van de VS. „Al je vriendenzijnrol-
modellen", zegt Ball. „Als je veel
succesvolle zwarte mensen in je
omgeving hebt, geeft je dat als
zwarte inwoner van dit land veel
zelfvertrouwen
De artiesten en overige medewer
kers van platenmaatschappij La
Face zijn zonder uitzondering van
Afrikaans-Amerikaanse afkomst.
De gepolijste hits van LaFace sco
ren overigens even goed bij zwart
als blank, zoals dat dertig jaar ge
leden ook gold voor de hits van
platenmaatschappij Motown.
Tussen 1990 en 1998 denderden
vanuit Atlanta zeventig singles de
Amerikaanse top-10 binnen. Der
tiensongs drongen door tot de fel
begeerde nummer 1 positie van
best verkochte cd-single in de VS.
De meiden van T.L.C. werden een
van LaFace's grootste marketing
successen, met ruim tien miljoen
verkochte exemplaren van hun cd
'CrazySexyCool'. Ook ging de af
gelopenjaren een imposante reeks
Grammy Awards - de 'Oscars'
voor de muziekindustrie - richting
Atlanta.
Bestaat er zoiets als een Atlanta-
sound? Niet echt, meent Ball.
Want daarvoor zijn er inmiddels
teveel verschillende producers en
platenmaatschappijen actief in de
stad. Je zou volgens hem hoog
stens kunnen zeggen dat de zwarte
muziek uit Atlanta enigszins her
kenbaar is aan de veelal gepolijste
afwerking. Het is muziek met een
hoogglans laklaag, zegt hij
Producers en songwriters uit At
lanta wekten met hun successen
onder meer de belangstelling van
megasterren als Madonna, Mi
chael Jackson en Mariah Carey. De
energie van Atlanta's zwarte mu
ziekindustrie lijkt echter vooral
gericht op het ontdekken en bege
leiden van jong talent. Ball: „Als je
talent hebt en bereid bent om hard
te werken, dan vind je hier in At
lanta mensen die j e op weg kunnen
helpen."
John Wanders
Aan de wanden van het be
scheiden kantoor van platen
maatschappij LaFace in Buck-
head, 'het Beverley Hills van
Atlanta', lacht het succes je in
goud en platina tegemoet. De mu
ren vormen een eregalerij voor de
sterren uit de stal van LaFace:
Boys II Men, Puff Daddy, T.L.C.,
Babyface, Usher, Toni Braxton,
Lil' Kim, Outkast, En Vogue, Xs-
cape, Blackstreet, Total, Dru Hill
en Tony Rich. Hun cd's werden
enorme verkoopsuccessen. Op een
platina cd van de soundtrack voor
de film 'The Bodyguard' staat ge
graveerd dat ervan dit ene schijfje
26 miljoen exemplaren over de
toonbank gingen.
De hedendaagse betekenis van
Atlanta voor de in de Afrikaans-
Amerikaanse gemeenschap ge
wortelde muziekindustrie is ver
gelijkbaar met de rol die Detroit in
de jaren zestig speelde als 'Soul
City, USA'. Atlanta is onmisken
baar uitgegroeid tot het 'Motown'
van de jaren negentig. De kunstre
dactie van The New York Times
omschreef dit verschijnsel
onlangs als een van de merkwaar
digste ontwikkelingen die de mu
ziekindustrie de laatste tien jaar
doormaakte; zeker gezien de im
mense zuigkracht die de metropo
len Los Angeles en New York
De jongens van Outkast, de succesvolle rap-groep uit Atlanta.
Vervreemding, dood en emotioneel isolement
zijn constanten in het werk van de Franse
cineast Jacques Doillon. Zijn nieuwste film
Ponette, met een prachtige titelrol van de
vierjarige Victoire Thivisol, lijkt de weg naar
een iets groter publiek te banen.
ebuterend in de vroege japen zeven-
tig, maakte Jacques Doillon naam
met stilistisch sobere, sterk dialoogge-
richte relatiestudies van Franse midden
klasse milieus. Het typische Doillonper-
sonage is ontheemd, vaak beland in een
relatie waar het machtsevenwicht zoek is,
en nooit helemaal opgewassen tegen de
complicaties van het moderne leven.
Gaandeweg verlegde Doillon zijn aan
dacht naar portretten van jongeren, zoals
'Le Jeune Werther', over de zelfmoord van
een jongen, en de pogingen van zijn klas
genoten om die dood een plek te geven.
Dood en de verwerking van rouw is ook de
inzet van Ponette. De titelrol wordt ge
speeld door Victoire Thivisol. Doillon
ontdekte Thivisol na bestudering van vi
deointerviews met j onge kinderen. Op ba
sis van die maandenlange research, uitge
voerd door een team van medewerkers,
organiseerde hij workshops met de kinde
ren die in zijn ogen het meest uitgespro
ken waren in hun meningen en fantasieën.
Naar welke kwaliteiten was hij op zoek?
„Victoire viel me op omdat ze geestelijk
volwassener was dan leeftijdsgenootjes.
Vervolgens moet je aftasten of zo'n kind
de film ook graag met je wil maken. Er
moet een vertrouwensband ontstaan;
daar kun je aan werken, maar een kind
moet dat vertrouwen ook geven. Ik heb
Victoire gekozen omdat ze in staat was
emoties over te dragen. Dat is moeilijk te
bepalen als een kind zo klein is, maar dat
is wel de essentie; ik zocht naar een be
paalde stijl van acteren."
Spelletjes
Die keuze is uitstekend uitgepakt. Thivi
sol speelt een memorabele rol als meisje,
wier moeder is omgekomen in een auto
ongeluk. Een film lang zien we hoe de
kleuter die dood een plek in haar leven
probeert te geven. Niet via de weg van ac
ceptatie, maar door verzet tegen Het lang-
zaam doordringende besef dat ze haar
moeder misschien nooit zal terugzien.
Met de camera op ooghoogte, neemt Doil
lon de kijker mee in haar belevingswe
reld.
Evenals in zijn karakterstudies van vol
wassenen gaan zijn protagonisten weinig
zachtzinnig met elkaar om. Speelkame
raadjes begrijpen nog wel dat Ponette
verdrietigis en proberen te troosten, maar
maken haar spelenderwijs ook het mik
punt van wrede spelletjes. Hartverscheu
rend is het moment waarop een vriendin
netje Ponette voor de voeten werpt dat ze
haar moeder heeft vermoord.
„Ik heb mezelf niet willen censureren",
stelt Doillon. „Als onderdeel van mijn
voorbereiding heb ik scholen bezocht en
werd daar geconfronteerd met de harde
verhoudingen tussen kinderen onderling,
en de wrede spelletjes die worden ge
speeld. Op schoolpleinen worden, soms
zonder dat je het ziet, halve oorlogen ge
voerd. Als kinderen niet naar school wil
len, of leerproblemen hebben, is dat vaak
omdat ze niet zijn opgewassen tegen die
onderlinge hardheid."
„In films wordt die wreedheid vaak afge
vlakt, wordt een wex-eld voorgespiegeld
die lieflijker is. Vrijwel alle dialogen in
Ponette zijn gebaseerd op wat ik zelf ge-
Victoire Thivisol (4), bekroonde hoofdrolspeelster uit de film Ponette van Doillon.
hoord en gezien heb en ik heb eindeloos
geluisterd. Als sommige scènes weerstan
den oproepen, omdat ze inderdaad hard
zijn, dan moet dat maar. Dit is de eerlijk
ste film die ik over de jeugd had kunnen
maken."
Rel
De regie van zijn jonge spelers die geen
dialogen konden lezen is sterk. De ac-
teerscènes mogen dan de indruk wekken
dat ze al improviserend tot stand zijn ge
komen, ze zijninwèrkelijkheidgebaseerd
op vrijwel volledig uitgeschreven dialo
gen, die woord voor woord werden gere
peteerd. Tijdens de opnames gaf Doillon
voortdurend aanwijzingen, die later in de
geluidsmontage weer werden weggefil-
terd.
Voor haar vertolking van haar zware rol
werd Victoire Thivisol op het filmfestival
van Venetië, door een jury onder voorzit
terschap van Roman Polanski, bekroond
met de prijs voor beste actrice. En daar
mee was ook een publicitaire rel van for
maat geboren. Ridicuul om een vierjarig
kind te prefereren boven actrices die het
métier beheersen en tot meer in staat zijn
dan het louter opvolgen van regieaanwij
zingen, meenden critici. Kon de cineast
die kritiek gezien de prestaties van Thivi
sol nog naast zich neerleggen, harder
werd hij geraakt door de suggestie dat de
ze zware rol voor de jonge actrice wellicht
emotionele schade zou veroorzaken. De
cineast wijst op de uitgebreide begelei
ding.
„Ik heb Victoire tijdens de opnames laten
begeleiden door een psycholoog en heb
met haar, en alle andere kinderen die acte
ren in deze film, afgesproken dat ze op ie
der moment mochten stoppen. We hebben
goed voor haar gezorgd, ze heeft haar rol
subliem gespeeld en hopelijk houdt ze er
geen schade aan over. Victoire was geluk
kig voor ze de film maakte, ze heeft geno
ten van de opnamen en ze wil nu graag een
nieuwe film met me maken. Ik heb met die
kritiek leren leven, maar vind de aan
dacht wel hypocriet. Ter voorbereiding
van mijn nieuwe film praat ik met kinde
ren die in aanraking zijn gekomen met
justitie. Vaak zijn het kinderen die op jon
ge leeftijd mishandeld zijn en grote emo
tionele schade hebben opgelopen. Het zou
beter zijn als mijn critici zich zorgen zou
den maken om de kinderen die het echt
slecht hebben. Maar de treurige werke
lijkheid is dat deze ellende door de meeste
Fransen gewoon wordt geaccepteerd, als
of het een normaal onderdeel is van de
moderne samenleving."
René R. Kastelein
foto John Wanders
Lamont Bell van LaFace Records.
VL
bes
rek
r<
RO
Go
dei
Tw
jar
24-
koi
spf
ter
ter
gei
inl
scl
Tij
hu
XI
Uil
sol
br
sli
scl
Dt
Rc
Di
kc
