Economie Japan in doemspiraal ?W~) Muziek terwijl je niet werkt Terneuzenaar Donze wint door eindsprint van 1,5 ton beursspel De belastingdienst en verzekeringen SCO n Om 16 woensdag 3 juni 1998 Ellende bij grote banken een ramp Rusland verlaagt prijs Rosneft Overnames door Wolters Kluwer Samas breidt uit in Duitsland Mini-waterzuiveringsinstallatie HITT tussen 20 en 24 belasting belicht economie wijzer door Judith Stalpers TOKIO - Het nieuws over de be drijfsresultaten van Japans achttien grote banken viel zo slecht uit dat de yen in waarde kelderde. De beurzen van New York tot Hongkong trilden op hun grondvesten. Zeventien van de achttien banken eindigden het belastingjaar 1997 met rode cijfers door een record afschrij ving van eenmalige verliezen. De banken schreven gezamen lijk 10,7 biljoen yen 175 mil jard) aan onproductieve lenin gen af. Adembenemend was echter het bedrag dat nog niet is afgeschreven: de banken heb ben nog voor 350 miljard aan riskante leningen in hun boeken open staan, terwijl dat bedrag met de dag groeit. De financiële crisis is door zijn dieptepunt heen, beweerden desondanks de woordvoerders van de banken vorige week. Niemand gelooft ze meer. „Al jaren horen we zulke optimisti sche stemmen en ieder jaar ma ken de banken meer 'slechte le ningen' bekend", reageerde Yushiro Ikuyo, analist bij Com- merz Bank (Japan). De cijfers die Japanse banken voorschote len zijn nog relatief roze rood, omdat de Japanse boekhoud kundige regels soepeler zijn dan die in andere geïndustrialiseer de landen. Bovendien heeft de regering ze op het nippertje wat soelaas ge geven door regels van winstbe rekeningen te versoepelen. Zo mochten de banken dit jaar hun niet gerealiseerde winsten op aandelen en onroerend goed op de positieve balans mee laten tellen. Op zich is dat niet erg, maar de nieuwe rekenmethode maakte de ellende bij de banken nog duidelijker: de banken hebben al hun troeven opgemaakt. De fondsen bij de banken voor toe komstige verliezen zijn zo goed als uitgeput. Dat die verliezen er komen is zeker, vanwege de pe nibele economische situatie in eigen land en de crisis in de rest van Azië. Japanse banken zitten met de erfenis van het instorten van de speculatieve bubbeljaren, toen aandelen en onroerend goed he melse hoogten bereikten. Sinds die tijd zijn grond en aandelen met meer dan de helft in waarde gedaald en de Japanse economie staat stil, nu ruim zeven jaar. Steeds meer bedrijven gaan bankroet en kunnen hun lenin gen niet terugbetalen. Japanse banken schrijven daarom al sinds 1992 'eenmalige verliezen' af. In de vijf jaar is dat opgelo pen tot 633 miljard. Deze onvermijdelijke miljarden afschrijvingen verlammen ech ter de Japanse economie. Ja panse banken hebben hun leen- politiek herzien. Ze draaien nu op zeker en lenen dus alleen geld uit aan risicoloze klanten. Er is geen geld voor het opzetten van nieuwe bedrijven of voor het overbruggen van een zware pe riode in een bestaand bedrijf. Deze 'credit crunch' leidt tot meer faillissementen en minder werkgelegenheid Dat beseffen alle Japanners. Uit angst dat het lot ook hem of haar treft, houdt de consument de knip op de beurs. Hij spaart voor de onzekere toekomst. Dit spaargedrag leidt weer tot min der verkoop en dus tot meer fail lissementen, en uiteindelijk tot een grotere kans op werkloos heid. Met andere woorden, Ja pan zit in een doemspiraal. Motor Die doem is van Japan overge waaid naar de rest van Azië. Ja panse gelden waren namelijk de belangrijkste motor voor de Aziatische regio. Het feit dat Ja panse banken - vanwege pro blemen in eigen land - zo'n twee jaar geleden strenger werden in Zuid-Oost-Azië (minder ge neigd waren geld uit te lenen en geleend geld terugeisten), be gon de ellende in Azië in te zet ten. Die ellende is inmiddels tot de beruchte Aziatische crisis uit gegroeid, die zijn dieptepunt nog niet heeft bereikt. Japanse banken hebben in Zuid-Oost- Azië 300 miljard aan leningen uitstaan. Japanse banken zijn, net als hun Westerse collega's overigens, minder geneigd geld in landen als Maleisië, Indone sië of Thailand te investeren. Daardoor hebben die landen nog minder kans op herstel. Daarbovenop komen de ver minderde exportmogelijkheden naar Japan, omdat Japanners, zoals gezegd, minder geld uitge ven. Ommekeer Japans geld stimuleerde ook de Westerse economieën. Daar is een ommekeer in gekomen. Ja panse Goliaths zijn gedwongen zich uit de wereldmarkt terug te trekken. Alleen op de belang rijkste plaatsen houden banken nog een filiaal open. En ze wa gen zich niet meer aan risicovol le ondernemingen. Grote infra structuurprojecten in Europa kunnen niet meer op Japans geld rekenen. Let wel, met 916 miljard dollar aan buitenlandse bezittingen zijn de Japanners nog steeds de rijkste wereldbur gers, zo maakte het Japanse mi nisterie van Financiën onlangs bekend. Er valt dus nog heel wat kapi taal terug te halen, mocht Japan verder in het moeras zakken. In een dergelijk scenario trekt Ja pan het Westen met zich mee in de afgrond. Een meer directe be dreiging is echter de extreem goedkope yen, die het gelopen jaar zo'n 20 procent in waarde is gedaald tegenover de dollar. Dat maakt Japanse producten, die kwalitatief tot de top beho ren, erg aantrekkelijk, ten koste van lokale producten in Europa en Amerika. Japan exporteert zich dus uit zijn recessie, ten koste van de andere Aziatisch,e markten en, zo blijkt hoe langer hoe meer, ten koste van de Westerse mark ten. GPD Valuta-handelaren in Tokio. De yen is het gelopen jaar zo'n 20% in waarde gedaald tegenover de dollar. foto Tsugufumi Matsumoto/AP MOSKOU - De regering van Rusland heeft haar vraagprijs voor de staatsoliemaatschappij Rosneft verlaagd tot 1,6 mil jard dollar. De nieuwe prijs ligt in de buurt van de waarde waarop onafhankelijke analisten Rosneft al eerder hadden ingeschat. Voor 7 5 procent plus één aandeel had Moskou eerder 21 mi 1- jard dollar willen binnenhalen, maar alle kandidaat-kopers vonden dat bedrag te hoog waardoor de privatisering vorige maand mislukte. Ook Shell had aanvankelijk belangstelling voor Rosneft. tiet Brits-Nederlandse concern had hiervoor een overeenkomst gesloten met het Russische concern Gazprom, maar bracht uiteindelijk geen bod uit. KRF/AFP/ANP AMSTERDAM - Uitgeversconcern Wolters Kluwer heeft twee branchegenoten overgenomen. In de Verenigde Staten kocht het de Capitol Publishing Group (CPG) van het Pearson-concern, en in Frankrijk Point Vétérinaire Group. In beide gevallen maakt Wolters Kluwer de overnameprijs niet bekend. Het in Alexandria, Virginia, gevestigde CPG heeft een jaar omzet van 20 miljoen. Deze uitgever verzorgt professionele uitgaven op het gebied van opvoeding en gezondheidszorg. De Point Vétérinaire Group geeft op de Franse markt tijd schriften en boeken uit voor de veterinaire beroepsgroep. De jaaromzet van het Parijse bedrijf is 16 miljoen. ANP BAARN - Samas, actief op het terrein van kantoorinrichting en kantoorbenodigdheden, heeft twee Duitse branchegeno ten ingelijfd. Het gaat om Elze Henniger in Gross Gerau en F+D Büro Center uit Mannheim. Beide bedrijven hebben een jaaromzet van 16 miljoen mark. De ondernemingen zullen onder hun huidige directies blijven opereren. De nieuwste aankopen passen binnen het beleid van Samas om de activiteiten op de Duitse markt voor kan toorbenodigdheden verder uit te breiden. Onlangs al maakte Samas bekend zijn belang in het Duitse kantoormeubelbe drijf Schaerf op te willen voeren van 65% naar 100%. ANP ROERMOND - Plet Zuiveringsschap Limburg (ZL) wil 3.000 woningen in Limburg uitrusten met een mini-waterzuive ringsinstallatie. De eigenaren van deze woningen kunnen hun afvalwater daardoor zelf zuiveren. Het gaat om afgele gen woningen die niet op het riool zijn aangesloten. Het afvalwater, dat onder meer meststoffen bevat, wordt nu geloosd in de bodem of in de sloot. De kosten bedragen tussen de 5.000 en 10.000 gulden per sys teem. Daar staat tegenover dat wie niet op het riool is aange sloten ook geen rioolrechten hoeft te betalen. ANP AMSTERDAM - De prijsrange waarbinnen kan worden inge schreven op aandelen van de nieuwste beursloot HITT is vast gesteld van 20 tot 24. De inschrijving loopt naar verwach ting tot volgende week donderdag. De plaatsing omvat ruim 1,7 miljoen aandelen De plaatsing omvat een emissie van420.000 nieuwe aandelen. Bij de rest gaat het om herplaatsing van aandelen van het hui dige management van HITT. HITT krijgt naar verwachting vanaf 12 juni een notering aan de NMAX. de beurs voor jonge, snelgroeiende bedrijven. HITT kwam in 1994 voort uit de di visie Civiele Systemen van Hollandse Signaal. De kemacti vi- teit is het ontwikkelen van software voor de beheersing en be geleiding van lucht- en scheepvaart. ANP door Hans Noot Met een forse eindsprint van dik 150.000 gulden heeft de 66-jarige K. Donze uit Ter- neuzen de winst in het PZC- klassement van de Beurscompe- titie '98 voor zich opgeëist. Don ze's teller stond na tien weken spel stil op 683.304 gulden. Het verschil met nummer twee, de heer P.G.G.A Wijffels (38) uit Middelburg, is met 23.000 niet al te groot. Nummer drie. de heer K.J. Mesu (35) uit Kapelle, bleef met 560.517 gulden op be scheiden afstand van de koplo pers. Donze is gedurende het spel niet uit de top-10 weggeweest en meldde zich na drie weken spe len voor de eerste keer aan kop van de lijst met beleggende PZC-lezers. Vorige week stond B eurs hij nog op de vierde plaats met een achterstand van 130 000 gulden op Middelburger Wijf fels. Zijn eindsprint was net ge noeg voor de eerste plaats. Donze, hij was helaas niet be reikbaar voor een reactie op zijn mooie prestatie, deed het wat resultaat betreft minder dan de winnaar van vorig jaar, die ruim 1,1 miljoen gulden verdiende. De landelijke nummer 1 belegde een portefeuille bij elkaar met een waarde van 5.022.252 gul den. Uitgaande van een start- waarde van 300.000 gulden een enorme prestatie. Wie de winnaar is van de hoofdprijs van 20.000 gulden maakt ESEC Educational Entertainment donderdagmiddag bekend. Ook de klasseringen van alle overige deelnemers zijn pas na donder dag weer op te vragen. De beursspelportefeuilles van de PZC zijn in het.Zeeuwse klas sement op de twintigste (opties, waarde 333.809 gulden) en ne- gentwintigste plaats (aandelen, waarde 315.408) geëindigd. Aan het einde van het spel is het verleidelijk om een blik te wer pen op de vele beschikbare getalletjes. In welk aandeel bij voorbeeld werd door alle beurs speldeelnemers het meeste geld gestopt: met grote afstand Baan Company waar 315 miljoen aan werd toevertrouwd. Heineken staat tweede met 196 miljoen, daarna ING, Koninklijke Olie en Aegon. In de call AEX mei 1150 werd bijna 215.000 mil joen gulden geïnvesteerd. Staan er in de top-5 van populairste aandelen alleen maar hoofd fondsen, in de top-5 van meest gestegen effecten sinds beurs- spelbegin vind je die niet terug. Op de eerste plaats staal AND International Publishers, stij ging 93 procent, tweede Textiel- groep Twenthe (84 procent), dan Athlon Groep (66), Manage ment Share (65) en op de vijfde plaats AOT met 50 procent stij ging. Wie bij beurspelbegin z'n hele vermogen van drie ton had gestopt in de call Philips mei 160 boekte bij expiratie van die call een resultaat van 505 pro cent: aankoop zeven gulden, ex- piratiekoers was 42,40 gulden. En waar had men in moeten be leggen om de drie ton te zien smelten als sneeuw voor de zon: Tulip, Norit, Asian Tigers Fund, BE Semiconductors en RG Emerging Markets Fund. Deze vergelijkingen van de koersen bij spelbegin en speleinde vertellen natuurlijk niet de schommelingen en kan sen in de tussenliggende periode zoals ze zich bij Tulip hebben voorgedaan. Wat rest is de voor beleggers zo belangrijke toekomst. De beurs blijft maar aarzelen rond die stand van 1200 en ik denk dat het pad de komende tijd eerder naar beneden gaat dan naar bo ven. Het blijft onrustig in Azië en ook Rusland sluit zich nu aan bij de malaise: geen goede voor waarden voor een gestaag stij gende beurs. Bovendien heeft de index in de eerste maanden van het jaar al een stijging van dik dertig procent laten zien dus een stapje terug ligt voor de hand en biedt bovendien gelegenheid op koopjesjacht te gaan, En wat het beursspel betref: het waren weer tien spannende we ken. Volgend jaar proberen we^ het weer. Misschien kopen we dan wel index-calls 1500! Eindstand PZC-klassement Naam Vermogen 1. K. Donze, Terneuzen 683.304 2. P.G.G.A. Wijffels, Middelburg660.279 3. K.J. Mesu, Kapelle 560.517 4. B. van Belzen, Goes 430.721 5. C. Muller, Haamstede 427.456 6. E.J. van Maaren, Vlissingen 415.647 7 M R.Tiber,Goes 402 549 8. A.J.L. Pieters, Terneuzen 382.694 9. J.W. de Voogd. Middelburg 381 204 10. M. Goetheer, Lewedorp 348.643 door Wil Wouters De huidige rentestand is een belangrijk verkoop argument voor de hypo theeklening, waarbij de af lossing plaatsvindt door het afsluiten van een levensver zekering. De verzekerings uitkering op het einde van de looptijd is dan naar ver wachting toereikend voor de aflosssing van de hypotheek schuld. En wanneer de verze keringspremies belegd wor den in aandelen, dan is de hemel (op aarde) binnen handbereik. Maar weet de consument bij het afsluiten van deze winst gevende polissen wel dat hij in feite twee verschillende verzekeringen afsluit? En dat deze verzekeringen ver schillende fiscale gevolgen hebben? De ene verzekering geeft recht op een uitkering op de afgesproken einddatum (spaarverzekering). Wanneer de einddatum is bereikt wordt het verzekerde bedrag als het kan met een fikse winstdeling uitgekeerd en meteen verrekend met de hy potheekschuld. Het bedrag dat na de aflossing van de hy potheekschuld overblijft, is in de meeste gevallen belas tingvrij. Daarvoor moet de verzeke ring wel aan bepaalde eisen voldoen met betrekking tot de looptijd, de (wisselende) omvang van de premies en de hoogte van het verzekerde bedrag. Zo is de uitkering thans volledig belastingvrij wanneer het verzekerde be drag voor een echtpaar niet meer bedraagt dan 526.000 en temninste twintig jaar premie is betaald. De andere verzekering geeft recht op een uitkering bij een voortijdig overlijden (risico verzekering). Het bedrag dat bij het overlijden wordt uit gekeerd, wordt natuurlijk eerst verrekend met de hypo theekschuld. Blijft er daarna nog wat over, dan is dit voor de erfgenamen van de overle- dende. De kans bestaat in dit geval dat de fiscus aanspraak maakt op een deel van de ge hele uitkering. Want de uit kering bij het overlijden be hoort volgens de wet tot de nalatenschap van de overle dene. De erfgenamen krijgen dan geen uitkering uit hoof de van de levensverzekering, maar volgens de wet krach tens erfrecht. Dit betekent dat de hele verzekeringsuit kering in principe onderwor penis aan het successierecht. Premies Dit is alleen anders, wanneer aangetoond kan worden dat de premies voor de overlij- densrisicoverzekering niet door de overledende zijn be taald. En om dit aan te kun nen tonen is geen eenvoudige zaak. Daarom zijn er een aantal spelregels opgesteld die het eenvoudiger maken om ook bij voortijdig overlijden de uitkering belastingvrij te kunnen ontvangen. De be langrijkste regel daarbij is de premiesplitsing. Bij premie splitsing wordt in de verze keringspolis vastgelegd dat de premies voor de uitkering op einddatum (spaarverze kering) door een ander be taald wordt dan de premie voor de uitkering bij voortij dig overlijden (risicoverze kering). Er wordt dus niet gekeken naar de feitelijke betalingen, maar de verplichting tot het betalen. Dus in de polis moe ten verschillende premiebe talers genoemd worden. Zo moet de premie voor de spaarverzekering volgens de polis bij voorkeur betaald worden door de man als in komensverdiener en moet de premie voor de risicoverze kering volgens polis bij voor keur betaald worden door zijn echtgenote. Premiesplitsing Wanneer in een bestaande polis van levensverzekering geen premiesplitsing is opge nomen dan kan dat alsnog geregeld worden, maar dan wel voor 1 juli 1998. Daarvoor moet contact op genomen worden met de be treffende levensverzeke ringsmaatschappij. Wanneer dan voor 1 juli 1998 de polis wordt aangepast, dan be handelt de fiscus een dei-ge lijke polis alsof van het begin af aan premiesplitsing be staan heeft en is er geen suc cessierecht verschuldigd bij voortijdig overlijden. Mr. C W.B.M. Wouters is belas tingadviseur te Koudekerke Op de werkvloer is het vaak behoorlijk lawaaiig. foto Herman Pieterse/ANP door Pauline van de Ven Ach mevrouw, zuchtte de aannemer aan de andere kant van de lijn. Dat geldt voor zo véél. Wat denkt u van het klokgelui van een katholieke kerk? Van de aanroep van Allah van een moskee? Als u in stilte wilt werken, moet u in een hut op de hei gaan wonen. „Maar u berooft mij van werktijd", riep ik. „U berokkent mij financiële schade! "Daar van is dé aannemer niet onder de indruk. „Ik mag die radio niet eens uitzetten, mijn man nen hebben er recht op. Dat heeft laatst ie mand tot de Hoge Raad toe uitgevochten." Meisjesmondjes blazen gouden fluitjes, ge lipte mondjes lachen goudgeluidjes, dichtte Gorter over de meimaand. Dat was honderd jaar geleden. Toen kwamen de zonnestralen nog 'heel de stille lucht door'. Wat een tijd! Weer is het mei. De ramen gaan open en Na tionale Ergernis Nummer Twee slaat toe. Muziek, muziek, muziek. De aannemer aan de telefoon had het niet helemaal goed. Wel is er om stilte gevochten, maar niet tot de Hoge Raad en ook niet over lawaai buiten. Aan de uitspraak van de rechter is veel aan dacht besteed, maar niet aan de beoorde ling. Aanleiding genoeg om die beoordeling eens op te vragen. Klager was Arend te Lindert, inmiddels beter bekend als 'de Man van Stork'. Te Lindert werkte sinds 1988 bij Stork in een grote assemblagehal. Het schijnt de gewoonte te zijn dat op zo'n werk plaats iedere werknemer zijn eigen blaster van huis meeneemt en die afstemt op zijn fa voriete station, hard genoeg om de stations van collega's te overstemmen. Te Lindert werd er in de loop van acht jaar zenuwziek van. Afspraken om het geluid te beperken werden gesaboteerd. Men vond hem een spelbreker. Eind 1995 werd hij ziek. Hij be gon een rechtszaak om voor zichzelf stilte af te dwingen. Enkele oudere werknemers hadden ook last van de muziek. Toen er stukken ondertekend moesten worden, kre gen ze koude voerten en lieten hem alleen staan. Wel kreeg hij hulp van de Bond tegen Akoestische Milieuhinder (de BAM) in Nue- nen. De kantonrechter in Zutphen gaf Te Lindert geen gelijk. Het is een kwestie van smaak, vond die. Voor geluid op het werk vond hij alleen het aantal decibellen van be lang. Dat was niet te groot en daarmee was de kous af. Vecht het onderling maar uit, ad viseerde de rechter. Uitzendbureau Te Lindert (40) ging in beroep. Hij zocht voorlopig ander werk via een uitzendbu reau. Dat lukte, maar het maandloon was netto 400 gulden lager dan bij Stork. Op 1 mei verloor hij het hoger beroep. Uit de be oordeling blijkt dat de rechter wel vindt dat de werkgever verantwoordelijk is voor een gezond werkklimaat. Hij verwijst naar de Arbeidsomstandighedenwet. Toch wil hij geen maatregelen voorschrijven. „Het gaat om het belang van één werknemer tegen het belang van zijn werkgever die ook de belan gen van de andere werknemers dient te be hartigen", stelt hij. Nu is Stork niet het enige bedrijf met een grote assemblagehal. Scania in Zwolle bij voorbeeld, heeft een assemblagehal met 800 werknemers. Tot een paar jaar terug was het daar, zegt woordvoerder Pronk, 'een onleef bare atmosfeer'. Niet eens zozeer door het geluidniveau maar door al die zenders door elkaar. Er waren veel klagers. Scania liet het personeel zelf een plan maken om de toe stand te verbeteren. Het leidde tot de aanleg van een ringleiding voor draadloze ont vangst met vijf keuzezenders. Een investe ring van enkele tienduizenden guldens. Het personeel moet zelf een ontvangertje kopen (voor 100) en krijgt van Scania een microfoontje voor één oor. Tegelijk werden eigen radio's verboden. Ieder personeelslid, op kantoor of buiten in de heftrucs of bin nen in de assemblagehal, kan sindsdien kie zen of hij of zij met muziek wil werken of lie ver in stilte. Het systeem is nu enkele jaren in bedrijf. „We zijn tevreden", zegt Pronk. „Het is veilig. En het voordeel tegenover walkmans is dat je het maximumgeluid in de hand hebt, want dat kan nog steeds enorm storen." Tot besluit de gedachtengang van de rechter in het hoger beroep. Is Te Lindert een één ling die het belang doorkruist van een grote meerderheid? Hoeveel mensen werken erbij Scania met muziek en hoeveel zonder? .Voor de 8 0 0 mensen in de assemblagehal en in de heftrucs is de verhouding: 1 met mu ziek tegen 3 of 4 zonder", zegt Pronk. „Op kantoor ligt de vraag naar muziek lager." Achthonderd is een behoorlijke steekproef. Blijkbaar staat Te Lindert niet alleen. Hij is omringd door een meerderheid die zwijgt, en toestemt. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 7