Preventiecentrum geen sportschool
PZC
Total investeert miljoenen in milieutechniek
Vlissingse kinderboekenschrijver
Wim Hofman krijgt Gouden Griffel
Corneilles in hoeve Schuddebeurs
Roep Oostburg om
betere aansluiting r
bus en trein op boot
Goes wijst leverancier
stemcomputers deur
Hogeschool beloont
keuze voor cultuur
zeeland
18
Voorkomen kwalen en revalidatie met behulp fitness in Middelburg
ondernemend zeeland
ft
kunst cultuur
woensdag 3 juni 1998
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - Geen fun en
geen show maar puur bewegen
om gezond te blijven of dat
weer te worden. Het Zorg-
Preventie Centrum Zeeland is
ver verwijderd van de spierbal
lensportschool en de gezellig-
heidssteps. Zes fysiotherapeu
ten en een sportdocent
begeleiden er mensen in de op
bouw van conditie. Sleutel
woorden zijn 'het opvoeren van
de belastbaarheid': fitheid
waarmee het lichaam de belas
ting van werk en stress aankan.
„Het is sporten met een me
disch profiel. Daarnaast voe-
Charibon is
nieuw soort
geschenkbon
van VVV's
VLISSINGEN - De VW's pre
senteren een nieuw soort ge
schenkbon: de Charibon. In
feite een geschenkbon voor de
gene die alles al heeft, want de
ontvanger dient het geschon-
kene direct weer cadeau te
doen aan een ander, namelijk
een charitatieve instelling.
De Charibon is ontwikkeld op
aandrang vanuit het bedrijfs
leven, waar donaties aan lief
dadigheidsinstellingen bij wij
ze van geschenk gebruikelijk
zijn.
Voor die professionele gevers is
dan ook de Charibon van 1000
gulden uitgebracht. Voor klei
nere en particuliere giften zijn
Charibonnen in coupures van
25, 50, 100 en 250 gulden ver
krijgbaar.
Achttien van die goede doelen
zijn aangesloten bij de Chari-
bon-organisatie: Aids Fonds,
Amnesty International, Artsen
zonder Grenzen, Astma Fonds,
Brandwondenstichting, Die
renbescherming, Foster Pa
rents Plan, Greenpeace,
Nederlandse Hartstichting,
Nederlandse Kankerbestrij
ding, Leger des Heils, Nier
stichting, Novib, Nationaal
Reumafonds, Rode Kruis, Uni
cef, Vereniging Natuurmonu
menten en Wereld Natuur
Fonds.
den we mensen op met infor
matie over hun lichaam en
gezondheid", schetst directeur
en fysio-/manueel therapeut
Peter Koetje.
Dat thema koppelt het centrum
aan arbodienst Arbo Unie Zee
land. waar het één gebouw mee
deelt aan de Schenge aan de
rand van de Middelburgse
Stromenwijk. Zaterdag 6 en
zondag 7 juni houdt het cen
trum open dagen tussen 10 en
16 uur. Bezoekers krijgen een
rondleiding en een videopre
sentatie over de programma's
die er te volgen zijn Het revali
deren na ziekteverzuim en het
voorkomen van (terugkerende)
klachten bij werknemers met
verantwoorde beweging is het
hoofdthema van het centrum.
Die wens bracht Koetje en Ar
bo Unie Zeeland samen.
„Enerzijds is er de toegenomen
druk op bedrijven om werkne
mers gezond te houden,
anderzijds zagen wij in de fy-
siotherapiepraktijk de behan-
delingsduur steeds korter wor
den. Mensen zijn vaak na negen
behandelingen nog niet klaar
om hun dagelijkse taken op te
pakken. Met als gevolg terug
kerende klachten. Een nabe
handeling met gecontroleerde
beweging brengt de belast
baarheid van mensen wel op
niveau."
Naast de fysiotherapeutische
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
vati de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
Computergestuurde trainingstoestellen bij het Zorg- PreventieCentrum Zeeland in Middelburg.
foto Dirk-Jan Gjeltema
sport kunnen mensen er aan
hun fitheid werken, vanuit hun
bedrijf of op eigen gelegenheid,
en cursussen volgen die een be
paald probleem, bijvoorbeeld
rug, stress of hart, aangaan.
Programma
De computer overziet alle acti
viteit in het centrum. Naar ge
lang zijn medische en fysieke
staat krijgt een bezoeker een
trainingprogramma waarvan
de voortgang elektronisch
wordt bijgehouden. Ook de
trainingstoestellen zijn com
putergestuurd: gaat een bezoe
ker verder dan zijn schema
toestaat, dan schakelt het ap
paraat zelf een tandje terug.
Competitie met de buurman is
er niet bij: niemand ziet hoe
zwaar het schema is dat een an
der afwerkt: gewichten zijn
weggewerkt in muren, displays
discreet zichtbaar voor voor
degeen die het aangaat.
Op termijn moeten nieuwe
vestigingen van Zorg Pre-
ventieCentxiim Zeeland voor
provinciale spreiding zorgen.
Vooralsnog blijft die uitbrei
ding nog beperkt tot de plan
ning van faciliteiten in
Zeeuws-Vlaanderen en Noord-
Zeeland voor de sport om me
dische redenen.
door Claudia Sondervan
VLISSINGEN-OOST - Total
Raffinaderij Nederland (TRN)
in Vlissingen-Oost investeert
de komende vier jaar voor zes
tig miljoen gulden in de pro
ductiefaciliteiten bij de Van
Cittershaven. Met de investe
ringen wordt de raffinaderij
voorbereid op de strenge emis
sie-eisen die vanaf 2000 gel
den. TRN steekt acht miljoen
gulden in een proefsysteem dat
stikstofoxyde (NOx) uit rook
gassen haalt. Daarmee moet de
de uitstoot aan dit milieuver-
zurende gas bij de raffinaderij
met eenderde teruglopen. De
bouw van een hoogrenderende
zwavelterugwinningsfabriek
vergt 32 miljoen gulden.
De fabriek vei-vangt de kleine
terugwinningsfabriek die
sinds de jaren zeventig op het
terrein functioneert. De nieu
we installatie krijgt eenzelfde
capaciteit als de grote zwavel-
herwinningsf abriek die in 19 8 5
werd gebouwd. TRN verkoopt
de zwavel aan andere indu
strieën. De nieuwe richtlijnen
voor zwavelarme diesel nopen
tot deze investering. Op het
programma staan verder maat
regelen voor stankbestrijding
en energiebesparing. TRN
koopt jaarlijks voor veertig tot
zestig miljoen gulden energie
in. Dat kondigde technisch di
recteur A Roelse van TRN
dinsdag aan bij de presentatie
van het tweede Bedrijf smilieu-
plan 1998-2001.
Van de doelstellingen die in het
Bedrijfsmilieuplan 1994-1997
werden vastgelegd is negentig
procent afgerond, zei Roelse,
zoals de aansluiting op de bio
logische afvalwaternazuive-
ring van Delta Nutsbedrijven
en de dampterugwinningsin-
stallatie waarmee tachtig tot
negentig procent van de dam
pen die vrijkomen bij de bela
ding van schepen en tankauto's
woi'dt opgevangen. Wat rest is
in het tweede BMP meegeno
men.
Recordproductie
TRN in Vlissingen-Oost haalde
in 1997 een recordproductie:
8,6 miljoen ton brandstoffen.
Er deden zich geen bedrijfson
gevallen voor en er waren geen
kostbare productiestoringen.
Het eerste kwartaal van 1998
belooft eveneens een gunstig
verloop. Total Raffinaderij
draaide goed ondanks de druk
die de Europese raffinage-in-
dustrie voelt, meldt Roelse. „Er
is overpx'oductie maar meer
nog onbalans; er wordt teveel
benzine geproduceerd en te
weinig diesel, terwijl de vraag
naar diesel sterk stijgt." Roelse
legt de oorzaak in het feit dat
veel van de circa honderd Eu
ropese raffinaderijen gebouwd
zijn op de productie van benzi
ne. De productie aan gasolie is
in Vlissingen-Oost vele malen
hoger dan die van benzine of
andere brandstoffen.
Vrijdag 5 juni sluit TRN de hy-
drocracker en de ruwe oliedes-
tillatie voor de tweejaarlijkse
onderhoudsstop. De 350 eigen
werknemers en de honderd
werknemers van vaste aanne
mers worden dan tijdelijk
aangevuld met nog eens zes
honderd mensen van onder
aannemers. De operatie vergt
in totaal tienduizend manuren
en kost dertien miljoen gulden.
Daarvan gaat zeven miljoen
gulden op aan verbeteringen in
het productieproces. De stop
duurt drie weken. In een
nieuwsbrief die omwonenden
van de raffinaderij in Nieuw-
dorp, Borssele en 's-Heeren-
hoek vandaag, woensdag, ont
vangen, geeft TRN informatie
over de onderhoudsstop. Bij de
herstart, maandag 22 juni, is er-
kans op een fakkel met geluids
overlast. In 2000 heeft TRN de
volgende grote onderhouds
stop; dan gaan alle fabrieken
op het terrein dicht voor onder
houd en inspectie.
door Bianca Abrahamse
BRESKENS - Wethouder L.
Wille van Oostburg heeft bij de
Provincie en de ZWN gepleit
voor betere aansluitingstijden
van de boot op trein en bus en
omgekeerd. Sinds de nieuwe
dienstregeling van het veer en
de NS van kracht is, zijn de
overstaptijden te krap gewor
den.
Om beter aan te sluiten op de
treinen in Vlissingen zal de boot
vanaf nu weer varen volgens de
oude dienstregeling (tien voor
het heel, en tien voor het half
uur). Tussen de PSD-boot en de
NS was altijd al de afspraak dat
de boot even wachtte als de trein
iets te laat was. Deze afspraak is
nu ook andersom gemaakt. De
treinen zullen voortaan even op
de passagiers wachten als de
boot vertraging heeft.
Ook tussen de PSD en de ZWN
zijn nu afspraken gemaakt. De
boot zal nu wachten met afva
ren tot de passagiers van lijn 2
(Brugge-Breskens) op de boot
zijn. Om deze verbinding moge
lijk te maken zal buslijn 2 niet
door Breskens rijden als er te
weinig tijd is. De bus zal dan
vanaf Schoondijke rechtstreek
naar de veerhaven x-ijden. Een
andere mogelijkheid is er niet
omdat anders weer treinen ge
mist zullen worden.
De zomerdienstregeling van de
ZWN kan nu niet meer aange
past worden, maar de ZWN
heeft de gemeente Oostburg
toegezegd de winterdienstrege-
ling te zullen aanpassen als de
rijtijden van de bussen niet vol
doen.
doorMarten de Jongh
GOES - Goes wil voortaan geen
zaken meer doen met Vuga, het
bedrijf dat de gemeente stem
computers verkocht. De wijze
waarop de leverancier omgaat
met gemaakte afspraken zou
geen schoonheidsprijs verdie
nen. Volgens de gemeente wilde
Vuga meer kosten in rekening
brengen dan afgesproken. Het
stemmen per computer voor de
Tweede Kamerverkiezingen
verliep overigens zonder noe
menswaardige problemen.
Zoals bekend brachten Goese-
naren dit jaar voor het eerst hun
stem uit met de stemcomputer.
Dat leverde flinke problemen op
bij de gemeenteraadsverkiezin
gen. Lange rijen wachtenden
vormden zich voor de compu
ters en het duurde tot na mid
dernacht eer de uitslag bekend
was. De gemeente ging daarop
in onderhandeling met leveran
cier Vuga om de problemen tij
dig uit de wereld te helpen voor
de Tweede-Kamerverkiezin
gen. Onderdeel van de oplossing
was het plaatsen van tien extra
stemcomputers in de stembu
reaus. De gemeente en Vuga in
terpreteren de gemaakte af
spraken over bijbehorende
voor-waarden en bijkomende
kosten op verschillende manie
ren. Het bedrijf meent dat Goes
meer geld is verschuldigd dan
de gemeente wil betalen. Er ligt
nu een compromis waarbij Goes
veertig mille betaalt voor tien
extx-a computers en vijfenze-
ventighonderd gulden voor ove
rige kosten. Tijdens een extra
vergadex-ing van de commissie
algemene zaken drongen enkele
commissieleden erop aan
slechts vijfentwintighonderd
gulden te betalen voor overige
kosten. Ook wex-d de aanbeve
ling gedaan mondelinge afspra
ken met leveranciers voortaan
schiïftelijk vast te leggen.
Hulpactie van
reddingboot
STELLENDAM - De Stellen-
damse reddingsboot De Zee
manspot is maandag uitgevaren
om de vissersboot Amaris te
hulp te komen. Het ongeveer ne
gen meter lange scheepje kreeg
ten noorden van het Slijkgal
motorpech. De reddingsbool
nam het schip op sleeptouw.
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - De Vlissingse
kinderboekenschrijver Wim
Hofman heeft een Gouden Grif
fel gekregen voor zijn boek
Zwart als inkt. Dat is daarmee
uitgeroepen tot het beste boek
voor kinderen tot elf jaar dat vo
rig jaar is verschenen. Eerder
werd Zwart als inkt verkozen
tot een van de vijftig Best Ver
zorgde Boeken van 1997 en ont
ving Hofman voor het boek de
Woutertje Pieterse Prijs.
De stichting Collectieve Propa
ganda van het Nederlandse
Boek (CPNB) maakte de win
naars van de Gouden en Zilve
ren Griffels en Penselen dinsdag
bekend. Het Gouden Penseel
voor het best geïllustreerde
boek gaat naar Margriet Hey-
nxans voor Wezen van Woeste-
land. Er werden verder zeven
Zilveren Griffels en twee Zilve
ren Penselen toegekend. Hof
man ontving één keer eerder een
Gouden Griffel voor zijn auto
biografische boek Het vlot.
Zwart als inkt is een bewerking
van het sprookje van Sneeuw
witje en de zeven dwergen.
Hofman reageerde dinsdag zeer
verrast op de toekenning van de
prijs. „Ik heb er geen moment
aan gedacht. Ik was vandaag
met andere dingen bezig. Dat
heb je zo als je in Vlissingen
woont. In Zeeland heb je niet
heel veel auteurs, dus mex-k je
ook niet dat de spanning op
loopt als bekend gaat worden
wie de Griffels hebben gewon
nen."
Van de drie prijzen die hij voor
Zwart als inkt heeft gekregen,
schat Hofman de Gouden Grif
fel het hoogst in. „De meningen
lopen daarover uiteen. De Wou
tertje Pieterse Prijs is ingesteld
om tegenwicht te bieden aan de
Griffels. Per jaar zou dan één
kinderboek met litei-aire waar
de worden bekroond. Dat gaat
dus niet echt op, want de Gou
den Griffel heb ik nu ook. Ik
denk dat het publiek de griffel
belangrijker vindt. Die prijs is
veel bekender, ook voor de kin
deren. Toen ik voor Het vlot de
Gouden Griffel kreeg, merkte ik
meteen dat "de belangstelling
Wim Hofman.
foto Roeland Fossen
voor het boek toenam. De ver
koop ging onmiddellijk om
hoog."
Volgens kenners zijn vorig jaar
veel goede kinderboeken ver
schenen. Hofman is dan ook
trots dat hij met Zwart als inkt
de twee belangrijkste prijzen in
dat genre in de wacht heeft ge
sleept. Of pubhek en jury's
daarmee te kennen hebben ge
geven dat het boek een hoogte
punt in zijn oeuvre is, betwijfelt
hij. „Ik denk dat het een bijzon
der boek is. Alle recensies zijn
ook goed. Maar de prijzen heb ik
gekregen omdat een keuze is ge
maakt uit de productie van één
jaar. Dus of dit iets zegt over de
rest van mijn oeuvre, weet ik
niet."
Druk
De druk om met een goede op
volger te komen wordt na het
winnen van de prijzen niet an
ders, meent Hofman. „Die druk
is altijd groot. Ik ben natuurlijk
al lang bezig en ik wil altijd
mooie dingen maken. En ik ben
verwend, want mijn eerste boek
is heel mooi uitgegeven. Wat wel
anders is, is dat ik het idee heb
dat ik na het krijgen van die
prijzen meer mijn eigen gang
kan gaan en dat dat ook wordt
geaccepteerd. En het houdt me
wel van het werk.
De telefoon staat niet stil van
daag en tijdens de Kinderboe
kenweek zal het ook wel weer
raak zijn." Dan, begin oktober,
krijgt Hofman namelijk zijn
Gouden Griffel daadwerkelijk
uitgereikt.
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Kiezen voor
cultuur levert voortaan studie
punten op aan de Hogeschool
Zeeland in Vlissingen. Daar
worden voornamelijk techni
sche en commerciële vakken on
derwezen, maar het bestuur
vindt het een goede zaak als stu
denten iets verder kijken dan
hun neus lang is. Vandaar dal
cultuur met ingang van het
nieuwe schooljaar structureel
als keuzemogelijkheid in het
studieprogramma is opgeno
men. „Dat is volgens mij rede
lijk bijzonder", zegt Waller van
Uden, lid van het projectteam
dat het zogenaamde Cult-pro-
gramma heeft opgezet.
Er zijn meer technische hoge
scholen die cultuur als een stu
dium generale aanbieden, maar
in Vlissingen zijn daarmee twee
studiepunten per jaar te verdie-
nen. Van Uden: „Dat maakt het
minder vrijblijvend." Het cul
tuurprogramma neemt in het
studieprogramma een verge-
lijkbai-e plaats in als het vervul
len van een bestuursfunctie in
de studentenvakbond, lidmaat
schap van de hogeschoolraad of
deelname aan speciale studie
projecten.
Volgens Van Uden verleent de
cultuur het hogeschooldiploma
een gouden randje waarvoor
werkgevex-s niet ongevoelig
zijn. „Door voor het Cult-pro-
gramma te kiezen geven studen
ten er blijk van verder te kijken
dan alleen hun vakgebied. Het
vergroot hun blik op de samen
leving. Bij technische studies
hebben we heel lang de ontwik
keling gezien dat alles effectief,
efficiënt en beroepsgericht moet
zijn. Dat is begrijpelijk, maar
misschien dat we daarin iets te
ver zijn doorgeschoten."
Programmering
Het Cult-programma bestaat
uit vijf bijeenkomsten en een
kennismaking met een culturele
instelling in Zeeland. Ruim
twintig instellingen hebben hun
medewerking toegezegd. Stu
denten kunnen bijvoorbeeld
worden betrokken bij de pro
grammering van cultuur, de
voorbereiding van tentoonstel-
Tove Geluk bij haar monumentale boerderij in Schuddebeurs.
Tove Geluk gebruikt monumentale schuur als expositieruimte
lingen en de technische realisa
tie van kunstwerken in Zeeland.
Per jaar kunnen vijftig studen
ten deelnemen aan het Cult-
programma, waarin telkens een
thema centraal wordt gesteld.
Dit jaar is dat 'Geld'. Thema's
voor volgende jaren zijn 'Liefde
van 1900-2000' en 'Ruimte'.
Van Uden: „We houden het niet
bij lessen over literatuur of
beeldende kunst. We haken aan
bij maatschappelijke of politie
ke thema's. Bij het onderwerp
over geld beginnen we bijvoor
beeld met een triviale vraag als
'Hoeveel wil je verdienen?' en
'Wat zou je ex-mee willen doen?'
Via de film Karakter, die de mo
rele vraag stelt hoever je wil
gaan met geld verdienen, komen
we uiteindelijk bij de manier
waarop geld is afgebeeld op
schildex-ijen. Dan zitten we
dicht bij de pure kunstbeschou
wing."
door Ali Pankow
SCHUDDEBEURS - Als je kunst en land
schap combineert, ontstaat er een meer
waarde. Tove Geluk is daarvan overtuigd.
Zij woont op het mooie landgoed Weelzicht
in Schuddebeurs: een monumentale boer
derij met schuren, erf en een rijk gescha
keerde tuin van ruim een hectare. De naam
Weelzicht verwijst naar de weel middenin in
die tuin, een vijver die door het geweld van
de watersnoodramp in 1953 ontstond. Tove
stelt haar tuin op 19,20 en 21 juni open voor
het publiek. Zij doet dat in combinatie met
een expositie van werk van enkele beelden
de kunstenaars met als topper vijftien schil
derijen van Pierre Corneille.
Die Corneilles krijgen een plaatsje in de mo
numentale zwarte schuur op het erf. Die
schuur is 104 oud, beeldbepalend en met
zijn dx-ie daken vrij uniek voor Zeeland. De
vijftien schildex-ijen van Cox-neille worden
beschikbaar gesteld door Dé Jaski van gale
rie Ax*t Ad Vision in Almere. „Dat is echt
fantastisch, notabene in het Cobrajaar", ju-
b'elt Tove's buurman en kunstliefhebber D.
Deguelle. Hij is nauw betrokken bij de orga
nisatie van de open dagen in Weelzicht.
De Cobragroep wex-d vijftig jaar geleden op-
gei'icht vanuit een rebelse x-eactie op het
kexirslijf waaronder de traditionele kunst
uitingen voor de Tweede Wereldoorlog ge
bukt gingen. Corneille behoorde samen met
de kunstenaars Asger Jorn en Karei Appel
tot de initiatiefnemei-s. Zij wilden de kunst
ontdoen van strakke voorschriften en voor
al toegankelijk maken voor velen. Ook
schx-ijvex-s en dichters sloten zich bij hen
aan. Officieel bestond de Cobragroep
slechts drie j aar, maar haar invloed was ver
strekkend.
Beveiliging
Het werk van Cox-neille kenmerkt zich door
expx-essionistische afbeeldingen van vogels
en landschappen in schreeuwende klem-en.
Volgens Deguelle komen ze straks 'geweldig
goed' tot hun recht in die monumentale
schuur. Er is bewust gekozen voor een in
richting zonder toeters en bellen. Geen spe
cifieke sfeex-verlichting bijvoorbeeld. Al
leen het hoognodige om het wex-k te kminen
presentex-en. Op het gebied van beveiliging
moet er uiteraai-d wel het een en ander ge
beuren.
In de schuur worden ook panelen van de
Middelburgse kunstenaar Juul Kortekaas
tentoongesteld en in de tuin exposeert Kor
tekaas stalen kunstwei'ken.
Corrie Hagenaars uit Bex-gen op Zoom is
vertegenwoordigd met haar langgerekte
foto Marijke Folkertsma
beelden van polymeer-bx-ons. Uniek aan het
px-océdé van Hagenaars is, volgens Tove Ge
luk, het werken met een sneldrogende vloei
stof waarbij de maakster zeer vlug moet
werken en verhoudingen snel moet inschat
ten.
Zitobjecten
De toepasbare kunst van Eric Odinot uit
Zierikzee komt uitstekend tot zijn recht in
de tuin van Weelzicht, zo weet Tove van de
eerdere twee open kunstdagen op haai
landgoed. Odinot maakt ondermeer re-
buuste zitobjecten van brons en steen. Be
ton en graniet zijn materialen, die vooral
gebruikt worden door de overige deelne
mende kunstenaars: Nelleke Onkenhout,
Tineke Roose, M. A van Yzex-loo en J. van
Overbeeke.
Het middenerf van Weelzicht krijgt tijdens
de open dagen een fancj'-fairachtig sfeei-tje
met kraampjes voor een hovenier-, tuinmeu
belen, sfeerarti kelen voor de tuin en huisge-
maakte jams en sauzen. Verder wordt er een
theeschenkerij met tei-ras ingericht en ver
zorgt buurman Deguelle als vinoloog in spé
een wijnproeverij.
Weelzicht is op 19,20 en 21 juni geopend van
10.00 tot 17.00 uur. Het landgoed is zowel
vanaf de Heesterlustweg als vanaf de
Klooster-weg in Schuddebeurs bereikbaar.
