Dissidenten China diep verdeeld PZC Milieuwinst Europa blijft uit PZC c Kosovo feiten en meningen Bloedige studentenrevolte in Peking is morgen negen jaar geleden c - Docters van Leeuwen strijdt voor terugkeer 3 juni 1948 woensdag 3 juni 1998 Aan de vooravond van de herdenking van het bloed bad in Peking hield een groep Chinese dissiden ten een congres in de Portuge se enclave Macau. Sinds 4 juni 1989 zijn dissidenteti in ballingschap ernstig verdeeld. Dissidenten in China zijn gearresteerd. En degenen die op vrije voeten zijn, worden ern stig belemmerd in hun be- wegingsvrijheid door Jan van der Made Na de pijn was ik niet bang meer. Ook al moet ik ervoor sterven, de mensen die na mij komen moeten weten dat een confederatie het enige juiste systeem is voor China. China is te groot. Het kan niet centraal geregeerd worden". Dit zijn de woorden van Mo Hanying, voorzitter (én enig lid) van de Chinese Federalistische Allian tie. Het ideaal van Mo: de onaf hankelijkheid van Hongkong, Macau, Tibet en rijke kustpro vincies als Guangdong. „Eerst moeten deze gebieden zich als onafhankelijke staten waarmaken. Daarna moeten ze worden herenigd - als ze wil len." Op een pamflet dat hij uit deelt. staat een kaartje van Hongkong met daaronder de tekst van de 'Ontwerp-grond- wet van de Republiek Hong kong'. Een ander pamflet heeft hij ondertekend met 'Alliantie ter ondersteuning van de onaf hankelijkheid van Tibet'. Mo, die in Macau woont, symbo liseert China's overzeese dissi dentengemeenschap: verward, tegenstrijdig, stuurloos. Hij zegt wel precies alles wat auto riteiten in Peking niet willen horen, en Peking heeft, volgens Mo, haar onvrede laten merken. Nadat hij in 1996 geprotesteerd had tegen Chinese marineoefe ningen voor de kust van Taiwan, heeft een aantal mannen hem de tanden met een ijzeren stang uit zijn mond geslagen. Leden van triaden, Chinese maffia, dacht Mo, gesponsord door Peking. Procederen liep op niets uit we gens gebrek aan bewijs. Mo, die geen geld had voor de reparatie van zijn gebit, slist nog steeds en heeft moeite met kauwen. Mo Hanying was een van de vijf tig deelnemers aan een congres voor dissidenten in balling schap dat op 23 en 24 mei werd gehouden in de Portugese kolo nie Macau, op de drempel van China. Voor veel dissidenten was het de eerste keer na het bloedbad in juni 1989 dat ze weer voet op Chinese bodem zetten, ook al behoort die for meel nog tot Portugal. Ideeën die tijdens het congres geopperd werden liepen uiteen van Mo Hanving's extremistische visie van China als Federatie van On afhankelijke republieken tot een meer centraal geregeerde staat met directe verkiezingen. Over een ding waren alle dissi denten het eens: de Chinese Communistische Partij moet op zijn minst haar macht delen met anderen en iedereen die vanwe ge een andere mening in de ge vangenis zit moet worden vrij gelaten. Maar tot een eensluidende poli tieke stellingname kon men niet komen. China's overzeese dissidenten gemeenschap lijdt aan factie strijd, diepgaande onenigheid, angst voor infiltratie van spion nen uit Peking en ruzies die soms ontaarden in vuistgevech ten. Maar volgens Yan Jiaqi, voormalig adviseur van de in 1989 afgezette partijsecretaris Zhao Ziyang en een van de deel nemers aan het congres, is die onenigheid juist 'een normaal verschijnsel'. „De dissidenten gemeenschap is pluriform. Tij dens de verkiezingen in Hong kong zijn er ook verschillende politieke partijen. Het gaat er om dat leiders binnen deze fac ties democratisch gekozen wor den." Op dit moment zijn er tenminste acht belangrijke dissidenten- groeperingen, waarvan de Fe deratie voor een Democratisch China en de Chinese Alliantie voor Democratie de meest pro minente vormen. Het ledenbe stand wordt gevormd door eni ge honderden dissidenten, die soms na jarenlange gevangenis straffen het land werden uitge zet of via ondergrondse kanalen ontsnapten. Sinds 1995 kwa men daar ook nog eens kopstuk ken bij als Wang Juntao en, eer der dit jaar, studentenleider Wang Dan, nadat Peking het dissidentenbeleid veranderde ':;K Het Tiananmenplein negen jaar later: een militair knuffelt zijn zoon tijdens een familie-uitstapje. foto Andrew Wong/RTR van gevangenisstraf in balling schap. Zo werd China's meest bekende dissident. Wei Jingsheng, afge lopen november vrijgelaten en op het vliegtuig naar D etroit ge zet na het bezoek van president Jiang Zemin aan de Verenigde Staten. Na een kort verblijf in een Amerikaans ziekenhuis (Wei werd vrijgelaten op 'medi sche gronden' hoewel hem nau welijks iets mankeerde), stortte hij zich in een ononderbroken publiciteitscampagne. Tijdens ontmoetingen met westerse parlementariërs en regerings leiders lanceerde hij felle aanvallen op de mildere men senrechtenpolitiek van West- Europese landen en de VS. Die zijn volgens hem nu meer geïn teresseerd in handel met China en willen Peking niet voor het hoofd stoten door aan te drin gen op een verbetering in de mensenrechtensituatie. Volgens dissident Wang Xizhe, die in 1993 na een gevangenis straf van veertien jaar werd vrijgelaten en in 1996 naar de VS ontsnapte, moet Wei Jings heng zich nog bewijzen als 'nummer een' van de dissiden tengemeenschap, een rol die hem door westerse media wordt toebedeeld. „Wei is zeker een held", zegt Wang tijdens een in terview op zijn hotelkamer in Macau. „Maar hij heeft nog niet .veel ervaring als organisator. We moeten zien wat hij kan." Andere dissidenten, zoals de nu nog in Peking woonachtige Ren Wanding, wijzen de 'autoriteit' van Wei zonder meer af. Herdenkingen Ondertussen zijn herdenkingen van het Tiananmen bloedbad begonnen. In Hongkong de monstreerden afgelopen zon dag enkele duizenden mensen die de omkering van het oordeel over Tiananmen eisten. Autori teiten in Peking bestempelen de democratiseringsbeweging van destijds als een 'anti-revolutio naire opstand' en weigeren dit predikaat te vei-anderen. „Des tijds heeft het Centrale Comité een correcte beslissing geno men", zo verkondigde Zhu Rongji tijdens zijn eerste pers conferentie als premier van Chi- In Peking en andere steden is de politiebewaking verscherpt; mensen die zich in het verleden kritisch hebben opgesteld, wor den belemmerd in him bewe gingsvrijheid. Arbeidsactiviste Zhu Rui werd enige uren vastge houden in Qingdao, waar ze vrienden ontmoette die ze ken de van de 'Mum' der Democra- tie'-tijd. „Ik heb het recht om te reizen. Ze stormden mijn hotel kamer binnen. Ik was niets van plan", aldus mevrouw Zhu. Doorvechten Ding Zilin, moeder van de stu dent Jiang Jielian, die tijdens het militaire ingrijpen om het leven kwam, is een van de weini gen die binnen China blijft doorvechten om de waarheid te achterhalen. Na jarenlange in spanningen publiceerde ze (in Hongkong) een lijst met namen van 96 overleden studenten. Maar de zorgvuldig aangelegde lijst is verre van compleet. „De regering had beloofd zelf met een evaluatie te komen", schrijft mevrouw Ding bij de lijst. „Tot nu toe is deze belofte nooit nagekomen. Ik heb het, als slachtoffer en als moeder van een gestorven zoon, op me geno men om deze lijst samen te stel len." Fang Jue, een 43-jarige voorma lige overheidsfunctionaris en een van de weinige andersden kenden in Peking die zijn mond durft open te doen: „De huidige regering zal nooit met een om kering over het oordeel van Tia nanmen komen. Daarvoor zijn eerst politieke hervormingen nodig. Maar het huidige leider schap heeft daar geen bood schap aan, want politieke hervormingen betekenen dat ze zelf het veld zullen moeten rui men." GPD De Servische leider Milosevic heeft zich de afge lopen jaren tot een bedreven intrigant ontwik keld. Hoezeer hij ook in het nauw zat, altijd slaagde hij er in zijn positie te behouden. De prijs voor Servië was hoog: een al jaren durende economische cri sis, niet aflatende politieke onrust en duizenden doden. Een leider die zijn land doorlopend ellende heeft be zorgd, lijkt niet bepaald in het bezit van een abonne ment op de macht. Maar de politieke konkelaar Milose vic heeft tot op heden elk tumult overleefd. Hij beschikt over de vaardigheid zijn tegenstanders tegen elkaar uit te spelen en weet doorgaans precies hoe ver hij in de in ternationale politiek kan gaan. Zo ook in de Servische provincie Kosovo, waar de Alba nese meerderheid naar onafhankelijkheid van Servië streeft. Een ambitie die voor Belgrado nooit acceptabel zal zijn, gezien de verbondenheid van het land met het gebied. Milosevic zette in de kwestie-Kosovo een paar weken geleden onder internationale druk het masker der rede lijkheid op en voerde in Belgrado verzoenende gesprek ken met de Albanese leider Rugova. De twee spraken af dat hun vertegenwoordigers verder zouden praten over details van de toekomst van Kosovo. De laatste dagen is gebleken wat Milosevic onder deze afspraak verstaat: het opruimen van de laatste Albane se verzetshaarden in West-Kosovo. Bij acties tegen Al banese guerilla's zijn inmiddels tientallen mensen om het leven gekomen; duizenden burgers zijn naar Alba nië gevlucht. Het heeft er nu alle schijn van dat Milosevic inzake Kosovo op alle frontenheeft gewonnen. Zijn bereidheid om met Rugova te praten leverde de Servische leider uitstel van uitbreiding van de sancties jegens Servië op. Dat was de eerste winst. Vervolgens liet hij zijn troepen toeslaan. Milosevic kan er van uitgaan dat zijn militairen het verzet in het wes ten van de opstandige provincie een slag heeft toege bracht tegen de tij d dat de contactgroep voor voormalig Joegoslavië en de NAVO over de escalatie van het con flict zijn uitvergaderd. Voor snelle actie tegen Servië hoeft hij niet bang te zijn; de contactgroep én NAVO zijn al tijden verdeeld hoe op te treden tegen Belgrado. Dat is het tweede punt dat Milosevic weet te scoren. Op een derde vlak kan de Servische leider ook oogsten. De geloofwaardigheid van de Albanese leider Rugova heeft door diens reis naar Belgrado en door de gebeur tenissen na zijn bezoek aan Milosevic een behoorlijke knauw gekregen. Dat leidt tot verdeeldheid in het vroe ger zo eensgezinde Albanese kamp. Milosevic' zege mag echter niet beklijven. De gevechten in Kosovo kunnen namelijk voor onrust zorgen in het aangrenzende Macedonië en Albanië. Die instabiliteit, die mogelijk leidt tot een heuse oorlog in dit deel van de Balkan, mag de internationale gemeenschap niet laten voortbestaan. Milosevic moet daarom via economische sancties gedwongen worden de vij andigheden te staken en werkelijk met de Albanezen een toekomstvisie voor Kosovo gaan uitdenken. Door Peter de Kneqt Ik zie dat ik een grote gouden handdruk tegemoet kan zien. Die maakt mij kennelijk ïnan- in-bonus'. Ik ben binnen en ver dien dan meer dan de minister president. Dat is blijkbaar de bedoeling. Ik moet dus niet te rugkeren, maar wel meer ver dienen. Dat begrijp ik niet. Hoe kun je nu meer geld verdienen met niet werken dan met wer ken? Het spijt me, maar dat vind ik te moeilijk. Hoe kan ik met 'ongelijk' meer verdienen dan voorheen? Dat kan ik uit de stukken van de commissie niet aflezen." Docters van Leeuwen reageert met enige weerzin op het uitge lekte rapport van de commissie die de afgelopen maanden on derzocht of zijn ontslag terecht was. Het vertrouwelijke rapport ligt weliswaar al sinds ruim een maand bij minister Sorgdrager, maar de bevindingen zijn tot gisteren binnenskamers geble ven. De minister heeft nog steeds geen verdere stappen te gen Docters ondernomen. Doc ters, die sinds enkele dagen de voor hem negatieve bevindin gen van de commissie zegt te kennen, betreurt het uitlekken van het rapport naar de Geasso cieerde Pers Diensten. „Dat het nodig is om dit ook weer te laten uitlekken, is jammer." Docters: „Ik vind het buitenge woon jammer dat ook deze com missie weer geen behoefte heeft aan de feiten. Wat is het toch dat niemand daar belangstelling voor heeft? De minister heeft er geen belangstelling voor, de Tweede Kamer niet en nu dus ook de bezwarencommissie met. Terwijl er toch steeds nieu we feiten opduiken en interpre taties, roddel en achterklap steeds opnieuw in het rond vlie gen. Het is heel vervelend dat dit zo voortwoekert. Waarom kun nen die feiten niet gewoon wor den uitgezocht? Hoe kun j e nu zo iemand recht doen? Ik begrijp het niet en ben bang dat het tra ge proces van waarheidsvinding nog heel lang door zal gaan." Dat de commissie tot de conclu sie komt dat zijn ontslag ge rechtvaardigd is, daar begrijpt de voormalig voorzitter van het college van procureurs-gene raal niets van. „Ik wacht nu de beslissing van de minister af. De bewindsvrouw weet dat ik graag wil terugkeren. Als dat niet gebeurt, moet zo nodig de rechter oordelen. Ik laat het er niet bij zitten." De bezwarencommissie her haalt volgens Docters van Leeu wen een aantal verwijten die de minister tegenover hem heeft gemaakt. „Maar de commissie komt ook met een nieuw verwijt waarvan de minister tijdens het Kamerdebat expliciet afstand heeft genomen. Het verwijt dat ik het risico had moeten inzien van de bijbaan van Steenhuis, is een verwijt dat minister niet ex- pliciteit aan mijn adres heeft ge maakt. Uiteindelijk geloof ik niet dat dit advies dus veel ge wicht in de schaal kan werpen." Scenario's Er zijn met het advies van de be zwaarschriftencommissie drie scenario's denkbaar voor de toe komst van Docters: de rechter kan het besluit vernietigen waarop een andere commissie een nieuw besluit moet nemen. De rechter kan er ongelukkig mee zijn, maar toch akkoord gaan met de beslissing en de rechter kan aangeven dat beide partijen schuld hebben en dus de overheid flink (financieel) moet uitpakken. Docters wil echter maar één ding. „Ik ga voor eerherstel en terug keer." GPD Ml Super-pg Docters van Leeuwen wil zijn baan terug. foto Jaap Rozema/GPD De luchtverontreiniging in Europa neemt af. Maar in steden als Parijs komt nog vaak zomersmog voor. foto Ga reth Watki ns/RTR Harde conclusies toezichthoudend agentschap door Paul Koopman De kwaliteit van het milieu op het Europese continent is ondanks alle inspanningen sinds 1995 niet verbeterd. Aangezien de economie in midden- en Oost-Europa weer aantrekt, moet zelfs rekening worden gehouden met toene mende vervuiling en afbraak van natuur waarden. De Europese Unie slaagt er intussen niet in om internationaal ge maakte afspraken na te komen. Deze harde conclusies trekt het Europees Milieu Agentschap in een omvangrijke studie naar de toestand van het milieu in 44 Europese landen. Volgens het in Kopenhagen gevestigde EMA gaat de ozonafbraak boven Europa nog onverminderd door en is de voedsel- rijkdom in de Europese meren nog net zo schraal als aan het begin van de jaren ne gentig. Op een enkele uitzondering na is de kwaliteit van het rivierwater niet ver beterd. De druk van met name de ver- voers- en landbouwsector op de leefom geving neemt snel toe in de vorm van verzuring, lozing van pesticiden in het grondwater en luchtverontreiniging. De afvalpx-oduktie van particulieren en indu strie steeg sinds 1990 met ruim 10 tot gemiddeld 425 kilo per persoon per jaar. In West-Europa alleen heeft het EMA meer dan 300.000 mogelijk vervuilde lo caties geregistreerd. Volgens het agentschap is echter niet alles kommer en kwel. Op sommige terreinen is verbetering zichtbaar, al blijft de vooruit gang meestal achter bij internationaal aangegane verplichtingen. Zo daalde de uitstoot van kooldioxyde uit fossiele brandstoffen sinds 1990 met 3 in West- Europa en 19 in Oost-Europa, voorna melijk als gevolg van de economisch krimp begin jaren negentig en de over schakeling van (bruin-)kool op gas. Maar tijdens de internationale klimaatconfe rentie in Kyoto werd de lat hoger gelegd, aldus het EMA „Aanvullende maatrege len zijn nodig", luidt het advies. Ozonlaag Wel spectaculair beter was de uitstoot van ozon-afbrekende stoffen en lood (een da ling van 80 a 90 Dat de ozonlaag boven Europa tussen 1975 en 1995 toch met 5 afnam, schrijft het EMA toe aan het feit dat dit type maatregelen pas na vele jaren effect sorteert. De uitstoot van zwaveldi- oxyde daalde in de 44 landen tussen 1980 en 1995 eveneens fors: met 50 gemid deld, onder meer dankzij de overschakeling op schonere brandstoffen. De uitstoot van stikstofoxyde nam in de zelfde periode af met 8 terwijl de Eu ropese Commissie zich had vastgepind op een reductie met 30 tot het jaar 2000. De luchtkwaliteit in de meeste Europese steden verbeterde iets dankzij een reduc tie van de 'zomersmog' met 14 In de zomer van 1995 moesten niettemin nog 700 mensen wegens ademhalingsproble men in een ziekenhuis worden opgeno men. Het milieuagentschap maakt zich in zijn 'tweede balans' van het milieu in Europa vooral zorgen over de waterkwaliteit in de Zwarte Zee, waar de lozing van stikstof via de Donau vertienvoudigde en over erosieproblemen in het Middellandse- Zeegebied, waar 115 miljoen hectare te lijden heeft onder watererosie en 42 mil joen hectare ten prooi valt aan win- derosie. Het gevaar van woestijnvorming is groter geworden, aldus het EMA Onder de meest bedreigde zeeën rangschikt het EMA de Noordzee, Middellandse Zee, Oostzee en de Zwarte Zee. Het aantal be drijfsongevallen en grote olielekkages zou wel sterk zijn afgenomen. Voorstellen Het rapport van het EMA wordt eind juni besproken tijdens een conferentie van mi lieuministers uit 44 Europese landen in de Deense stad Aarhus. Europees Commis saris Neil Kinnock (transport) maakte gistermiddag bekend dat hij nog deze zo mer met nieuwe voorstellen komt om de transporttarieven in de Europese Unie te harmoniseren. Zo zouden ook de kosten voor ongevallen, milieuvervuiling en files in de vervoerskosten van particulier en publiek transport (auto, trein, vliegtuig, vrachtwagen) verwerkt moeten worden. Kinnock gaf gisteren toe dat het nog vele jaren zal duren voor het zo ver is. Voor Europese maatregelen op dit terrein is de medewerking van alle vijftien lidsta ten vereist, en die zijn voorlopig nog ver deeld. GPD Duitsland verdeeld Duitsland blijft verdeeld. De Russen willen het oostelijke deel sowieso niet opgeven, Nu hadden de Verenigde Staten gehoopt in elk geval één rege ring voor West-Duitsland te kunnen installeren, maar dat zien de Fransen niet zitten. Eén sterk Duitsland is altijd een gevaar voor Frankrijk, denken zij. Wapenstilstand De arabieren hebben in Israël het vuren gestaald. Zij spre ken van een voorlopige proef; voor een echte wapenstilstand moet eerst aan een aantal voorwaarden worden vol daan. Zo zouden er tijdens een staakt-het-vuren geen joodse immigranten meer mogen bin nenkomen. Ook mogen de jo den in die periode geen wapens meer invoeren en Jeruzalem niet bevoorraden. Vlasmarkt In Koewacht wordt een vlas markt geopend. Vanaf 17 juni wordt daar elke donderdag middag vlasmarkt gehouden. Er zijn contacten aange knoopt met handelaren, telers en binnen- en buitenlandse fa brikanten. Laboratorium De Zeeuwse afdeling van de Nederlandse Algemene Keu ringsdienst van landbouwza- den en aardappelpootgoed heeft zijn vijftienjarig bestaan gevierd en een nieuw labora torium in gebruik genomen. Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde. verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (0113)273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 4537 AK Terneuzen Tel. (0115) 694457 Fax. (0115)620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax (0115)561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax (0114)373840 Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8 00 tot 17 00 uur Zierikzee en Hulst. 8.30-17 00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV ge I de City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www city nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur- op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20 00 tot 22.00 uur. Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 95,00, franco per post 125,50; per maand 34,75, per jaar 366,50; franco per post 485,00, bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p.st.; (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek nr.: 3754316 t.nv PZC ab rek. Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm; minimumprijs per advertentie 27,60; ingezonden mededelingen 2.5 x tarief; speciale posities, tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 7,- meer (excl. 17,5 pet btw), volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2