Reisopera viert overwinning op het leven
Danstheater Telder met
de aardappelen op tafel
Forellenfarm deint zachtjes
3 junit/m 9 juni
Muis en Leeuw
Muis en Leeuw spelen de nieuwe productie
Muis en Leeuw op verjaardag.
Het project is opgezet in samenwerking met kip
co en is bedoeld voor kinderen die eens op
een andere manier hun verjaardag willen vie
ren. De jarige mag zijn lievelingsliedje uit het
repertoire van Muis en Leeuw kiezen en dat
wordt speciaal aan het feestvarken opgedra
gen.
wo. Arsenaaltheater, Vlissingen, 14.00 u.
Sim Bolus
Poppentheater Sim Bolus speelt de nieuwe
voorstelling Opa's geheim.
Het verhaal gaat over opa Bram die in een piep
klein bejaardenhuisje woont. Zijn vrouw Marie
is er niet meer, maar elke dag komt Freekje, z'n
kleinzoon op bezoek en samen hebben ze veel
pret. Bi j het bekijken van foto's van vroeger ont
dekt Freekje opa's geheim... De rol van opa
wordt gespeeld door Hans van der Haar, die te
vens de poppen manipuleert. Elles Punt deed
de regie. Voor volwassenen en kinderen vanaf
5 jaar.
wo. Eigen theater in Ambachtscentrum,
Goes, 14.00 u.
DavidAmram
De Amerikaanse jazzmusicus David Amram
treedt op in een muziek- en poëzieprogramma.
Het programma bevat muziek, poëzie en proza,
afwisselend en gecombineerd gebracht door
David Amram, Douglas Brinkley, John Tytell,
Ron Whitehead en anderen die op uitnodiging
van het Roosevelt Study Center deelnemen
aan de door het studiecentrum georganiseerde
conferentie over de Beat Culture (3-5 juni). Da
vid Amram werd bekend doorzijn muzikale be
geleiding van de Amerikaanse schrijver Jack
Kerouaetijdens het eerste Jazz-Poétry Reading
van On the Road in 1957 in New York, Amram is
een veelzijdige pianist. Hij schreef en dirigeer-
- de onder meer filmmuziek,
wo. Kloeveniersdoelen, Middelburg, 20.30 u.
Meerminnenfeest
Clown Coco treedt op tijdens het Meerminnen-
feest.
Naast het clownsoptreden staat het Meermin-
nenbal op het programma met optredens van
Guus Meeuwis Vagant, de Havenzangers,
One Two Trio en Harry Slinger, allen onder
steund door de Sunny Boys,
za. Feesttent, Waterlandkerkje, vanaf 14.00 u.
Openluchtspektakel
Het oproer van Zierikzee is een muzikaal open
luchtspektakel.
Aan dit historische spel over het oproerdat zich
in 1472 in Zierikzee afspeelde, doen meer dan
100 toneelspelers mee.
za. Havenplein-Oude Haven, Zierikzee, 21.00 u.
De Zot
De Zot speelt Nieuwe kleren van de keizer, een
solovoorstelling van Reint Laan.
De familievoorstelling is geschikt iedereen
vanafvier jaar. Reint brengtditaloude sprookje
in een nieuw jasje. Hij speelt alle rollen. Franki
Anderson regisseerde de voorstelling. Deze
voorstelling is een preview. De première is op
het Moderne Clownsfestival zaterdag 28 en
zondag 29 juni in Amsterdam,
zo. Multi Functioneel Centrum (MFC), Zierik
zee. 15.00 u.
Mini-concert
Rinus Goedhart, saxofoon, en Adri Karman,
piano geven een concert in de reeks mini-con
certen.
Dit concert, dat ongeveer een half uur duurt,
vindt plaats in het kader van het Lange Jan-pro
ject.
do. Koorkerk (ingang Wandelkerk), Middel
burg, 15.00 u.
Carillon bespeling
Stadsbeiaardier Kees van Eersel bespeelt het
carillon in de toren van het Veerse stadhuis.
Kees van Eerse! is stadsbeiaardier van Veere en
'Zierikzee. Deze carillonebespeling maakt deel
.'uit van een reeks concerten die in de maanden
-juni tot en met september gegeven worden
door verschillende beiaardiers,
do. Toren stadhuis, Veere, 15.00 u.
Schelde Jazz Festival
Het Schelde Jazz Festival in Terneuzen begint
meteen lezing door J. Bernlef en muziek van
Jan Menu en zijn band,
De schrijver Bernlef gaat in gevecht met de Ne
derlandse Jazzformatie Dig d'Diz met de
Zeeuws-Vlaamse bariton-saxofonist Jan Me
nu.
(Zie voorpagina van dit katern).
do. Porgy Bess, Terneuzen, 20,15 uur
Drie koren
In de Vlissingse Sint Jacobskerk treden vrij
dagavond drie koren op: De Ruyterstadsin-
gers, het Barbershopkoor The Sea Sound Sin
gers en hetScheldeloodsenkoor.
vr. Sint Jacobskerk, Vlissingen, 20 u.
Jazzweekend
Het jazzweekend in Bergen op Zoom begint
met een schoolconcert en Brussels Jazz Or
chestra en Raise the Roof in de avonduren.
Het schoolconcert wordt gegeven door leerlin
gen van groep zeven. De kinderen hebben een
rap geschreven die zij tijdens het concert uit
voeren. Het Brussels Jazz Orchestra brengt een
eigentijds repertoire met speciaal voor deze
bezetting gearrangeerde stukken en werken
van onder andere Thad Jones, Bob Brookmey-
er. Bill Holman en Peter Herbolzheimer. Het ze
venmansorkest Raisethe Roof speelt funk, jazz,
hiphop en rockdance.
vr. De Stoelemat. Bergen op Zoom, 10.30 u.
vr. Festivaltent op Grote Markt, Bergen op
Zoom, 21.00 u.
Panta Rhei
De tweede Panta Rhei Unplugges cd wordt ge
presenteerd tijdens een spetterend concert.
Op het programna staan optredens van band
die meewerkte aan de cd. Na afloop daarvan
staat een optreden van Powerplay onder lei
ding van Jan van der Meij op het programma,
vri. Panta Rhei, Vlissingen, 19.00 uur
Schelde Jazz Festival
Het Schelde Jazz Festival in Terneuzen gaat de
vervolg agenda zie pagina 13
woensdag 3 juni 1998
Danstheater Telder gaat aan tafel met de Aardappeleters.
Reinbert de Leeuw, dirigent, pianist en componist, geldt
als een van de voornaamste pleitbezorgers van de heden
daagse muziek. 'Voor een uitvoering van een stuk is het
wel zo aardig als de componist nog leeft.' Deze weken toert
hij door Nederland met Ligeti's spektakelstuk Le Grand
Macabre. Met de Nationale Reisopera, maar ook met zijn
eigen Schönberg en ASKO ensembles. 'Dit stuk viert de
overwinning van het leven, de dood wordt te kijk gezet:
kan het nog optimistischer?'
door Herman Haverkate
Nee, een ontoegankelijk stuk
is het niet. Reinbert de Leeuw,
met een glas bier in de hand op
een terras in Enschede, gaat er
eens goed voor zitten. 'Veel
mensen denken vaak: O een
modern stuk, dat zal wel moei
lijk zijn. Nou, ik kan je verze
keren: als er iets voor een groot
pubhek toegankelijk is en op
een hele dix-ecte manier weet te
boeien, dan is het wel Le
Grand Macabre van Ligeti.
Kijk eens hier, wie een avond
belcanto wil, kan beter niet
komen. Maar wie een avond
muziektheater wil zien met al
les erop en eraan, wordt op zijn
wenken bediend.'
Le Grand Macabre is een ab
surdistische opera, als het al
een opera is. Het is een stuk
over de ondergang van de we
reld, de liefde en het leven. De
Hongaarse componist Gyórgi
Ligeti schreef het in de jaren
zeventig, en het had vrijwel
onmiddellijk succes. 'Het is
muziektheater van het zui
verste soort, met uitgesproken
humoristische en groteske
kanten. De opera als zwaar
wichtig muzikaal genre, als
vehikel voor grote gedachten,
woi-dt geparodieerd. Dat be
gint eigenlijk al direct: een ou
verture voor twaalf auto
claxons, dat is een statement.
Het pubhek krijgt onmiddel
lijk onder de neus gewreven
dat het hier om wat anders
gaat dan de klassieke opera.'
De Leeuw zag het stuk in Pa
rijs. Een geweldige ervaring.
'Het publiek stond op de ban
ken.' Ligeti, inmiddels een
goede vriend, was er zelf ook.
Na de voorstelling werd hij op
straat omhelsd. 'Ikben met
hem gaan eten. De mensen
kwamen spontaan op hem af.
Voor een hedendaagse compo
nist is dat iets heel bijzonders.
Het ontx-oerde mij ook. Com
poneren in deze tijd, met de
last van al die eeuwen muziek
geschiedenis op je mg, is on
noemelijk zwaar. Door de mo
derne techniek, de cd's en cd-
spelers, zijn de meesterwei-ken
uit het verleden als het ware
pemianent aanwezig. Het valt
niet mee om met al die groot
heden te concuiTeren.'
Vulkanisch
Ligeti is een van de componis-
ten die De Leeuw met zijn en
sembles 'volgt'. Px-aktisch elk
stuk werd door het Schönbex-g
Ensemble en ASKO Ensemble
de afgelopen jaren uitgevoerd.
'Hij is een van de componisten
bij wie je altijd nieuwsgierig
blijft naar het volgende stuk.
Ligeti weet je telkens weer te
vex-rassen. Hij is ook een bui-
tengewooix boeiende figuur.
Ongemeen kritisch - een ramp
soms voor de uitvoerders van
zijn muziek - maar ook heel
zelfkritisch. Wars van dogma's
en altijd volstrekt en volledig
zichzelf. Van dat soort types
hou ik. Een man met een ge
schiedenis ook: geboren in
Hongarije, ooggetuige van de
Nazi-terreur en de Stalin-pe-
Reinbert de Leeuw, dirigent van de Nationale Reisopera.
riode, gevlucht naar het Wes
ten en daarna helemaal opge
nomen door de Duitse cultuur
In zijn xnuziek hoor je terug
wat hij allemaal heeft opgezo
gen. Muziek met een bijna vul
kanisch temperament die je
Bij de nieuwe voorstelling van Beeldend Danstheater Tel
der komen de aardappelen op tafel. Op een reusachtige ta
fel (14 bij 2,5 meter op 2,5 meter hoogte) vertelt het Arn
hemse gezelschap al dansend en spelend het verhaal van
een kleine gemeenschap op het platteland. Met De aard
appeleters zet Telder de traditie voort om voorstellingen
in de buitenlucht te spelen. Rondom de 'toneeltafel' zit het
publiek, op houten stoeltjes aan houten tafels. En mocht
het regenen, er zijn plastic regencapes.
door Ellen Leijser
Drie jaar geleden verhuisden
beeldend kxinstenaar Pieter
van de Pol en choreogx-afe Pau
la Walta naar een boerderij in
Arnhem-Zuid. Walta: „Wij
hebben een hele mooie deel.
Dus al snel ontstond het idee
om daar een voorstelling te
houden. Ik wilde iets doen met
het thema platteland. De sfeer
vangen van de buitenlucht.
Laten zien hoe mooi dat kan
zijn." En als je samenwoont
met een beeldend kunstenaar
kom je vanzelf uit bij het schil
derij 'Aardappeleters' van
Vincent van Gogh.
In 1883 keerde de schilder
tenxg naar het huis van zijn
oudei's. De twee jaar die hij
dooximacht in het Brabantse
Nuenen worden beschouwd
als de belangrijkste periode
van zijn Hollandse tijd. Som
bere kleuren en gedrukte
stemmingen overheersen dan
het werk van Van Gogh. Uit die
periode stamt ook 'Aardappel
eters'. Hij schilderde dit we
reldberoemde werk in 1885.
Het schilderij wordt onder
meer bewonderd vanwege de
sterke sociale betrokkenheid
bij de ondexxlrukten van de sa
menleving die er uit spreekt.
Walta: „Je kunt de sfeer op het
schilderij als knus ervaren,
maar ook als zeer beklem
mend." Juist die tegenstelling
was het uitgangspunt voor de
nieuwe voorstelling. Het plat
teland heeft immers vele kan
ten, vindt Walta. „Het is heel
mooi, heel x-omantisch, het
geeft mij een gevoel van vrij
heid. Maar aan de andere kant
moet je er keihard werken, en
ben je in een kleine gemeen
schap op elkaar aangewezen.
Als je je niet aanpast aan de re-
gels van die gemeenschap, hg
je eruit. Neem nou de Veluwe,
een prachtig gebied, waar je
kunt genieten van de vrijheid
van de mooie natuur. Het is al
leen heel gesloten, er woi'den
heel erg veel pomoblaadjes
vei-kocht, Die tegenstelling,
dat fascineert me enox-m.
Individuen
Walta: „Het lijkt een homoge
ne groep, de spelei's. Maar ik
wil iets laten zien van hun in
dividuele verlangens, wensen
en dromen. Ik hoop ook dat het
publiek aan het einde van de
voox'stelling kijkt naar acht in
dividuele spelex-s, in plaats van
een groep mensen."
Telder laat zich niet zo makke
lijk in een hokje duwen. Hoe
wel dans de discipline is die
aan de basis ligt van de voor
stellingen, zijn beeldende
kunst en muziek even belang
rijke pijlers. „Maar ik verdeel
het zelf niet zo in vakjes. Pietex
en ik vullen elkaar wat dat be
treft goed aan. We vinden vrij
wel hetzelfde mooi. Hij is na
tuurlijk geen danser en ik ben
geen beeldend kunstenaar,
maar we reagex-en op elkaar."
Voordat de première van De
aardappeleters plaatsheeft,
reist Telder eerst nog naar Lis
sabon. Het ministex-ie van
Algemene Zaken heeft het ge
zelschap uitgenodigd met de
vorige productie 'Stex-k water'
Nedex-land cultux-eel te verte
genwoordigen tijdens de we
reldtentoonstelling Expo 1998
(thema: Oceanen) in Portugal.
Vorig jaar oogstte Telder veel
lovende kx-itieken met deze
voorstelling. Van der Pol ont
wierp hiervoor een adembene
mend mooie iglo, bestaande
uit tienduizend zakjes gevuld
met water. Walta bedacht een
chox-eograiïe die in de iglo
wordt gedanst. 'Sterkwater' is
van 28 tot en met 30 mei zes
maal te zien.
Beeldend Danstheater Tel
der met De aardappeleters
op 3,4 en 5 juli in Arnhem,
17 t/m 25 juli Over het IJ-
Festival Amsterdam (pre
mière).
altijd weer herkent als onmis
kenbaar de muziek van Lige-
ti.'
Veel van wat Ligeti in zijn be
wogen leven maakte, zit in Le
Grand Macabre. De opera, ge
baseerd op een libretto van de
Vlaamse expressionistische
toneelschrijver Michel de
Ghelderode, speelt in een fic
tieve wereld genaamd Breu-
ghelland. Een wereld die ver
dacht veel lijkt op de wex-eld
van de twintigste eeuw, vol van
angsten, corx-uptie en machts
wellust maar tegelijk bruisend
van vitaliteit en levenslust.
De Leeuw: 'Het lijkt allemaal
heel negatief en zwart, maar
uiteindelijk overwint het le
ven. De ondergang van de we
reld wordt aangekondigd,
maar gaat op het laatste mo
ment niet door. De figuur van
de dood wordt letterlijk te
kakken gezet: dat is heel opti
mistisch. De bekende regis
seur Peter Sellars heeft on
langs in Salzburg een nogal
sombere lading gegeven aan
het stuk, maar dat is naar mijn
idee overdreven. Dit stuk
bruist juist van het leven. Er
valt heel veel te lachen. Het
staat haaks op de doodsdrift
en zwarte gevoelens die de
opera sinds de negentiende
eeuw zijn gaan kenmerken.
Ligeti breekt met een lange
traditie van angst voor de
dood. Hij pleit voor het leven.
Als je maar drinkt en liefhebt,
is het leven eindeloos. Het lief
despaar dat aan het begin van
de opex-a verschijnt, is er aan
het einde nog steeds. Van al die
somberheid over het naderen
de einde van de wereld hebben
ze niets gemerkt. Ze hebben
gewoon de liefde bedx-even.'
Schril
Zelf voerde hij de opera van
Ligeti nog niet eerder uit. 'Ik
kende het stuk, maar had het
nog nooit gedaan. Al langer
had ik een afspraak met de
Reisopera om eens een keer
iets te doen. De gelegenheid
eivoor kwam met Le Grand
Macabre. Het is echte theater-
muziek, heel dicht bij de han
deling. Schril, snerpend en vol
extremiteiten. Zonder dat the
aterbestanddeel is het eigen
lijk niet uit te voeren. Ik ben
daarom heel blij met de
samenwerking met de Reis
opera. Ik vind het van moed
getuigen om zo'n stuk te pro
grammeren. Het is bovendien
een première voor Nedex-land.
Daar mag je met recht trots op
zijn.'
Zelf komt Reinbert de Leeuw,
voormalig Notenkraker en
criticaster van de ingeslapen
Nederlandse muziekcultuur,
nauwelijks meer aan compo
neren toe. 'Ik heb er de tijd niet
voor, en wellicht ook niet de
kracht. Als componist moet je
wel heel sterk zijn om het in
deze tijd te redden.' Ook het
pianospelen, toch het 'kunstje'
waarmee hij het concertpu
bliek aan zijn voeten kreeg,
foto Werner Rauwerdink
schiet er de laatste tijd steeds
vaker bij in.
'Het dirigeren eist me hele
maal op. Als ik iets doe, wil ik I
het ook goed doen. Op de piano
speel ik geen nieuwe program-
ma's meer. Nog wel Satie, dat
blijft me toch achtex-volgen. li
mis de piano wel. Gewoon
even achter die vleugel bezig f
zijn met muziek: dat is toch hel f;
mooiste wat er is. Maar het le-1
ven gaat zoals het gaat. Ik heb i
de dingen nooit gezocht, ze
zijn gekomen. Dat ik nu bijna
uitsluitend dirigeer, is iets wat
vanzelf is gegaan. Je begint
een keer bij toeval - met een
groepje conservatoriumstu
denten - en dat dendert maai-
door.'
Nationale Reisopera met
Ligeti's Le Grand Macabre:
Amsterdam Stadsschouw
burg 8 en 9 juni, Den Haag
13 juni.
De forellen springen bijna op je bord in de haven van Breskens.
Daar ligt namelijk sinds een aantal jaren de 'Forellenfarm', een tot
viskweekbedrijf omgebouwde 'middenschiptanker' met de naam
Evelijn. In de ruimen is een visrokeri j en op het achterdek een 'petit
restaurant'. Maar mijn stekje op een zonnige dag is het dakterras
met panoramisch uitzicht over de haven, de Westerschelde en de
drukte bij de vismijn.
door Rien van Reems
De Forellenfaim is onlangs in an
dere handen overgegaan. Nieuwe
eigenaar is de familie Van Renterg-
hem. Die zet het bedrijf op de oude
voet voort. Zeeforel en zalmforel
zijn de voornaamste vissoorten die
in de met netten afgesloten 'bun
nen' aanboord worden gekweekt.
Vooral de zalmforel is een gewilde
vissoort en de exemplaren die aan
boord van de Evelijn worden ge
rookt, vinden gretig aftrek. Je kunt
ze in het restaurant of op het dak
terras verorberen maar ook vacu-
xxm verpakt mee naar huis nemen.
De kaart van de Forellenfarm is
niet groot en staat vanzelfsprekend
in het teken van de zelfgekweekte
vis. Dat begint al bij de koude voor
gerechten die in prijs vax-iëren van
15.- (toast met gerookte zeeforel)
tot 24,50 (Forellenfarm Schotel
met frietjes). Een zeevruchtencock
tail kost 17,50 en een garnalen-
cocktail kost hetzelfde evenals gai--
nalen in tomaat, die ik bestel op het
dakterras. Ik krijg er verse, warme
toast en boter bij. Met een koele
Westmalle Tripel beleef ik een vol
maakte middag daar in het zonne
tje, terwijl de hitte wordt getem
perd door een licht briesje uit zee.
Forellenfarm
Visserijhaven Breskens
Tel. 0117-3 S3158
In seizoen zeven dagen per week
geopend, buiten seizoen op
woensdag dicht
Keuken op van 12.00 tot 21.00
uur
Geen creditcards, nog geen
pinmogelijkheid
Rolstoel: bij laag water niet
mogelijk
Kinderen: aparte menuutjes
Waar je ook kijkt zie je water, 350
graden in het rond. Een boot die de
haven verlaat veroorzaakt een
beetje deining en het drijvend res
taurant beweegt rustig mee op de
golfjes. Het geeft de maaltijd een
bijzonder cachet. Zeeziek word je
er niet van.
Er passeert een vrachtschip en wat
verder naar buiten scheren zeilbo
ten over het water. De meeste jach
ten liggen afgemeerd, veel onaan
trekkelijk plastic maar hier en daar
ook een juweeltje van houtbouw en
stoere werkboten.
Op zatex-dagmoi-gen is het restau
rant al om zeven uur- open, want
dan komen de bux-en, opvarenden
van de visboten, op de koffie voor
zij het ruime sop kiezen. Achter me
ligt de vismijn met het visserijmu
seum, Er komen ouders met kinde
ren naar de forellen kijken en bene
den drinken watex-kanthewoners
rustig hun biertje aan de met netten
opgefleurde toog.
De kaart vermeldt vi jf soepen en is
kennelijk afgestemd op de eetlust
van sportvissers, want er staat zelfs
ei'wtensoep 6,50) bijSoep van de
dag kost 4,50 en het duurst is de
vissoep (ƒ9,-).
Wanne voorgerechten zijn gebak
ken mosselen in kruidenboter
16,-) en gebakken scampi's
(ƒ21,50).
Er zijn achttien visgerechten met
vispotje (f 25,00) als één van de spe
cialiteiten. Vex-der verschillende
bei'eidingen van zalmf orel en zee-
forel, schol, mosselen en kabeljauw.
Gebakken Zeetong tegen dagprijs.
Wie geen vis lust heeft keus uit vier
vleesgerechten, waaronder bief-
stuk en schnitzel. De kinderen kun
nen kiezen uit vier menuutjes van
ƒ8,50 tot 10,-.
Mijn Forellenfarm Schotel
22,50) bestaat uit allerlei soorten
gerookte vis: poon en zalmforel uit
eigen rokerijeen sprotje, stukje pa
ling, zalm, heilbot en garnaaltjes
met een'cocktailsausje op de rand.
plus sla en veel verse toast en volko-
renbotei'hammen.
Er is een mime keuze speciaalbie-
ren en op de wijnkaart domineren
de witte wijnen, waaronder Fnxits
de Mer van Louis Sipp 27,50).
