Op zoek naar eigen levensritme
Zonnemaire
Buitengewoon,
gewoon binnen
Heemtuin vormt decor van werken
van beeldende en woordkunstenaars
Duo Twice wil het
publiek laten dansen
zeeland vrijdag 29 mei 1998 18
Deken Jan Aarts viert veertig jaar priesterschap
PSD brengt vertrektijd
van veerboten terug
naar de oude situatie
kunst cultuur
door Roelf Reinders
MIDDELBURG - Hij wil zo
graag weer eens een boek lezen.
Een film zien of liever nog een
toneelstuk. Dat is er de laatste
veertig jaar niet zo van-geko
men. Hij leefde het ritme van de
Kerk. Jan Aarts (64). al negen
tien jaar deken van Zeeland,
viert op eerste pinksterdag zijn
veertigjarig priesterschap. Per 1
juli legt hij het dekenaat neer.
En dan wil hij zijn eigen levens
ritme terugvinden.
Aarts had nog best vijf jaar de
ken van Zeeland kunnen zijn.
Een periode telt zes jaar en zijn
vierde periode is pas vorig jaar
begonnen. Maar hij had bis
schop Muskens van Breda al in
1996 gezegd erover te denken te
stoppen. Na zijn derde periode
deed hij ernogmaareenjaarbij.
Zo had de bisschop meer tijd om
over de opvolging na te denken
en kan Aarts nog vier decennia
priesterschap vieren.
,,Ik ben niet vastgeroest en voel
me nog fit. Maar ik heb dit lang
genoeg gedaan'-, zegt Aarts.
,,Als ik vind dat een pastoor er
gens lang zit. adviseer ik hem
om ergens anders te gaan wer
ken. Dan komt er fris bloed in de
parochie. Zo is het goed voor de
vitaliteit van het dekenaat Zee
land dat ik na negentien jaar
plaats maak voor een nieuwe
ling. Ik vind het ook altijd een
weldaad om met nieuwe, jonge
pastores te werken."
Gele envelop
De 'gele envelop' kreeg Aarts
nog voordat hij klaar was met
zijn theologische studie in Bre
da. Eigenlijk was hij bruin,
maar iedereen had het over de
'gele envelop' waarin de bis
schop de nieuwe standplaats
van een pastor bekendmaakte.
Bisschop Baeten wilde hem als
kapelaan in het Zeeuws-Vlaam
se Clinge hebben. Dus ging hij
naar Clinge. Ook al had hij er
nog nooit van gehoord. Zo zat de
katholieke kerk toen nog in el
kaar. „Zeeland was een oefen-
plek voor pastores uit Breda",
zegt de deken. ,,De meesten gin
gen na een tij dje weer terug naar
Brabant." Aarts is gebleven.
Na twee jaar Clinge dirigeerde
de bisschop hem naar Hulst. Les
geven, huisbezoek, jongeren
werk - hij heeft, het allemaal ge
daan. Pastoraal werk onderzie
ken vond hij het leukst en hij
wilde graag in een ziekenhuis
werken. Maar alle ziekenhuizen
waren bezet en dus vroeg de bis
schop of hij op het Sint Willi-
brordcollege in Goes godsdienst
wilde geven. De 'gele envelop'
bevatte geen bevelen meer. Hij
ging wel. ,,Ik dacht wel: verdo
rie. dansende en klierende grote
kerels. Ik was er best een beetje
bang voor", erkent Aarts. Nog
prijst hij de directie, die hem
hielp van godsdienst een vak te
maken dat leerlingen serieus
leerden. „Het was nooit erg als
je voor godsdienst onvoldoen
des haalde. Maar ik heb ervoor
gezorgd dat je erop kon zak
ken."
Mild
In 1979 volgde hij Anton Blom-
merde op als deken van Zeeland
toen deze in Tilburg ging doce
ren. Aarts omschrijft zijn voor
ganger als een 'milde, zeer
gezien figuur". „Ik zag er érg te
genop in zijn voetsporen te tre
den. Maar ik heb geprobeerd op
mijn eigen manier deken te zijn.
Blommerde zat vast toen hij
wegging. De verhoudingen tus
sen de parochies lagen moeilijk,
de parochianen waren nauwe
lijks enthousiast te krijgen. Ik
vind dat ik een opener houding
heb bewerkstelligd, een pretti
ger sfeer om in te werken."
Toen hij als deken begon, zag hij
ruim veertig enigszins in zich
zelf gekeerde parochies. De ker
ken liepen leeg en de belangstel
ling voor het pastoraat nam snel
af. Een celibatair leven trok
weinigen. Aarts ziet het als zijn
grote verdienste dat de samen
werking tussen de parochies is
verbeterd: „De parochies in het
dekenaat zijn nu onderverdeeld
in regio's. In die afzonderlijke
regio's werken de parochies sa
men in IPV's, Inter Parochiële
Verenigingen."
„Vroeger moest de pastoor een
duizendpoot zijn, wilde hij én de
doden begraven én zieken be
zoeken én jongerenwerk doen.
Maar het kwam er meestal op
neer dat hij de kerk niet meer
uitkwam. Nu rouleren de pasto
res binnen een regio. De kwali
teit van het pastoraal werk is
sterk verbeterd. De weerstand
was aanvankelijk sterk. Veel
mensen dachten: wat moet die
rare pief hier, ik ken hem niet.
Nu denken ze: hé, die is goed,
daar wil ik eens mee praten."
Maar Zeeland blijft een uithoek
Deken Aarts: „Ik ben niet iemand die met de meest wilde plannen in de voorste linies vecht; ik heb meer een coördinerende en inspirerende
rol." foto Lex de Meester
waar het pastoraal werk onder
druk ligt. Aarts: „Ik ben niet ie
mand die met de meest wilde
plannen in de voorste linies
vecht. Dat kan ik me als deken
ook niet permitteren. Ik heb
meer een coördinerende en in
spirerende dan een initiëi*ende
rol." Toch ziet hij voor zijn op
volger een taak om de kerk ver
der te vernieuwen. „Ik zou
graag zien dat er naar vernieu
wende vormen van pastoraat
wordt gezocht. Veel jongeren
zoeken naar houvast en voelen
zich aangetrokken tot sektes en
New Age. De Kerk is blijkbaar
niet aansprekend genoeg. Bin
nen de katholieke kerk moet
verantwoord kunnen worden
geëxperimenteerd.
Geen voorste linies voor Aarts,
toch ziet hij zichzelf als vooruit
strevend. „Met de paus ben ik
het niet altijd eens. De paus
denkt meer wat ik als essentia
listisch omschrijf, zo is het en
niet anders. Ik denk meer exis
tentialistisch, meer genuan
ceerd en relativerend. Bestaan
is ontwikkeling. Je kimt wel
zeggen: het celibaat is door God
gevóld en dat kan nooit anders
worden. Ik vind dat het celibaat
altijd waardevol blijft, maar het
zal me niet verwonderen dat de
rol van het celibaat in de kerk
verandert. Zo kun je ook best
geloven dat de mens door God is
geschapen en ook uit de aap is
voortgekomen", vindt Aarts.
Bezinnen
De deken maakt zich zorgen om
de individualisering en vercom-
mercialisciïng van de Neder
landse samenleving. „Het leven
is een struggle for life", zegt
Aarts. „De mensen willen hoger
en verder komen en vergeten
zich te bezinnen op het wezen
lijke van de mens. In een 24-
uurseconomie worden essentië
le, vragen als 'wie ben je als
mens?' en 'hoe sta je in de we
reld?' niet gesteld. Er is geen
ruimte voor rust en spirituali
teit. De mensen moeten tijd we
ten te vinden om tot rust te ko
men. En mag dat alstublieft dok
op zondag?"
Aarts heeft een daad gesteld. In
kerken in Walcheren heerst er
na de verkondiging stilte. Geen
orgelspel maar stilte, een paar
minuten lang. „In het begin
werden.de parochianen er on
rustig van. maar inmiddels is
het een succes. Ook bij het pas
toraal overleg heb ik bezinnen
de elementen bevorderd. Verga
deringen beginnen met gebed en
het eerste uur besteed ik aan een
geloofsgesprek. Dat gaat over
individuele geloofsbeleving,
hoe sta ik in mijn geloof?"
Na juli houdt het pastoraal
werk voor Aarts niet op. Hij gaat
vrijwilligerswerk doen. En hij
wil ontdekken wat hij leuk
vindt. „De Kerk bepaalt mijn le
vensritme, ik wil mijn eigen le
vensritme terugvinden. Ik wil
graag ontdekken of ik nog hob
by's heb. Ik wil films en toneel
zien, boeken lezen, ik wil me
theologisch verder verdiepen.
Al heel lang wil ik een boek van
oecumenisch theoloog Houte
pen lezen. Gewoon niet aan toe
gekomen. En romans, die ik als
de weerspiegeling van het leven
zie. Ik verkeer in een beperkte
kling van pastores en kerkelijk
betrokken mensen. Die zijn ook
wel van deze tijd. Maar door
romans te lezen wil ik ook ge
confronteerd worden met de ge-
dachtenwereld van niet-kerke-
lijken en anti-kerkelijken."
van onze regioredactie
VLISSINGEN - De dienstrege
ling van de Provinciale Stoom
bootdiensten in Zeeland (PSD)
wordt met ingang van dinsdag 2
juni teruggebracht naar de situ
atie van voor 24 mei. De vertrek
tijden van de veerboten in Vlis-
singen en Breskens komen
daarmee weer op tien minuten
voor het hele en het halve uur.
De aansluitingen tussen boot en
trein, vooral de stoptrein, wordt
hierdoor verbeterd.
Volgens de per 24 mei geldende
dienstregeling was die tijd te
krap. De vertrektijden van de
twee eerste vroege treinen uit
Vlissingen zijn ook iets aange
past: zij zijn sinds gisteren twee
minuten later vertrokken,
waardoor er meer lijn zit in de
aansluitingen op de boot en de
Boze man bijt
tegenstander
KAPELLE - Bij een ruzie don
derdagavond in Kapelle is een
31-jarige Goesenaar in zijn
hand gebeten. Het handgemeen
ontstond rond tien over acht op
de hoek Coxstraat-De Schuur
in Kapelle, naar aanleiding van
een incident eerder op de dag op
dezelfde plek.
Een 50-jarige inwoner van Ka
pelle was 's middags bij De
Schuur tegen een openstaande
deur van een daar geparkeerd
staande bestelbus gereden. Het
busje werd op dat moment door
een 26-jarige Goesenaar ge
bruikt voor een verhuizing.
Toen de Goesenaar 's avonds,
samen met een 31-jarige plaats
genoot, terugkwam om spullen
op te halen bij De Schuur, kwam
de Kapellenaar, die daar in de
buurt woont, naar buiten. Hij
liep haar de bestuurder van de
bus, met wie hij een stevige
woordenwisseling kreeg. De 31-
jarige Goesenaar werd vervol
gens door de Kapellenaar door
een heg geduwd, waarna beiden
al rollend op een gemeentelijk
grasveld terecht kwamen. De
Kapellenaar beet letterlijk alle
frustraties van zich en hapte in
de duim van de 31-jarige Goese
naar. Deze moest zich door de
plaatselijke huisarts laten be
handelen.
bus. De vertrektijden zijn nu
5.49 en 6.49 uur.
Een gevolg van het teruggaan
naar de oude dienstregeling bij
de PSD is wel dat de aansluitin
gen op de bus in Breskens onder
druk komen te staan. Het gaat
om de lijnen 2 (Brugge-Westka-
pelle-Sluis-Draaibrug-Oost-
burg-Schoondijke-Breskens)
en 3 (Oostburg-Zuidzande-
Nieuwvliet-Groede-Breskens).
Aanpassingen zijn niet mogelijk
in verband met de aansluitingen
in Oostburg en België op respec
tievelijk de bus en de trein.
Om de dienstverlening zo goed
mogelijk te laten verlopen heb
ben PSD en ZWN afspraken ge
maakt over onderlinge commu
nicatie: de busschauffeux-s van
de twee lijnen melden hun ver
wachte aankomsttijd aan de
PSD, opdat die het vertrek van
de boot eventueel enkele minu
ten kan ophouden. De aanslui
ting van lijn 1 (Perkpolder-
Hulst-Axel-Terneuzen-Hoek-
Biexvliet-Hoofdplaat-Bres-
kens) is overigens ruimer.
De situatie op het veer Kruinin-
gen-Perkpolder is ongewijzigd.
Daar waren volgens de dienst
regeling per 24 mei ook geen
veranderingen. De aanpassin
gen op Vlissingen-Breskens zijn
in ondeiiing overleg tussen het
provinciaal bestuur, de PSD,
ZWN en de Nedeiiandse Spoor
wegen tot stand gekomen.
Advertentie
'Succesvolle Kweker' van Thijs Sniorenburg.
foto Pieter Honhoff
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Johan Ever-
aers heeft in galerie Galerij
van de Regionale Scholenge
meenschap Professor Zee
man in Zierikzee de laatste
expositie van dit schooljaar
ingericht. Het betreft 25 fo
to's van de beeldende kunst
route 'Verrassende Gewas
sen' gemaakt door kunste
naar Willem van Gogh. Deze
kunstroute was vorig jaar
onderdeel van het festival
Zonnemaire Buitengewoon
op het erf van de familie Ver-
sepul en in de polder van
Bommenede.
Everaers koos voor de naam
'Zonnemaire Buitengewoon,
buitengewoon binnen' voor
zijn expositie. Hij zocht een
koppeling met galerie 'Gale
rij'. Die vond hij in het feit,
dat di'ie oud-leerlingen van
de RSG deelnamen aan die
beeldende kunstroute: Sop
hie Hendriks, Ix-a van de Kop
en Thijs Smorenburg.
Naast de foto's van Van Gogh
hebben de kunstwerken van
deze drie jongei'en ook een
plekje geki-egen binnen deze
expositie.
Bekende namen van deelne-
mei's woonachtig op Schou-
wen-Duiveland waren: Gust
Romijn, Teja van Hoften,
Tien Heestermans en Willem
van Anraad. Van deze kun
stenaars was in ander ver
band al eerder werk te zien in
galexóe Galerij.
„Deze tentoonstelling slaat
goed aan bij de leerlingen
van onze school", constateert
Everaers. Al toen hij bezig
was met de inrichting toon
den zij belangstelling. „Dat
komt ongetwijfeld doordat
velen zelf naar het festival
zijn geweest en de foto's een
mooie herinnering bieden
aan die kunstwerken in de
open lucht", aldus de stimu
lator achter galeiie Galeiïj.
Smaakmaker
De expositie vonnt volgens
hem een aardige smaakma
ker voor de vierde editie van
Zonnemaii-e Buitengewoon.
Het muziek- en theaterfesti
val wordt op zondag 12 juli
gehouden. Vanaf die datum
tot en met zondag 16 augus
tus is in de polder onder Zon
nemaire weer een nieuwe
beeldende kunstroute inge
richt. Dit keer zijn kunste
naars en ai'chitecten uitge
nodigd hun interpretatie te
geven van het thema 'Pick
nick van aardappel tot zee'.
De bedoeling is, dat er vanaf
het aardappelveld dwars
door de polder tot aan de zee
over een lengte van twee ki
lometer 23 bijzondere pick
nickplaatsen gecreëerd wor
den.
De tentoontelling in galexie
Galerij in RSG professor
Zeeman duurt tot en met 3 ju
li en is voor het publiek te be
zichtigen tussen 8.30 en
16.30 uur op schooldagen en
na telefonische afspraak:
0111-402017.
door Nicole Kluijtmans
OOSTKAPELLE - „Dit gedicht
spreekt voor zich. De kikkers
werken mee", merkte de dichter
Egel donderdag op tijdens de
rondleiding door de heemtuin
van het Zeeuws Biologisch Mu
seum in Oostkapelle. Een van
zijn gedichten, 'Concert' over
het kwaakconcert van groene
kikkers, is geplaatst bij de vijver
in de heemtuin. Het maakt deel
uit van de expositie 'Een beeld
van een tuin 1998' die tot en met
30 september is te zien.
In oktober 1996 werd de heem
tuin voor de eerste keergebruikt
voor een grote expositie van
beeldende kunst. Het was zo'n
succes dat het museum vond dat
het voor hex-haling vatbaar was.
In de tuin is weer een looproute
uitgezet, ditmaal langs het werk
van vijf kunstenaars uit Dor
drecht. De kunstwerken worden
afgewiseld met gedichten van
leden van de Zeeuwse sehrij-
versvereniging Pennevreugd.
De overeenkomst tussen de
beeldende kunstenaars en de
woordkunstenaars is dat zij bei
den de natuur als grote inspira
tiebron hebben.
Tijdens de opening van de expo
sitie door gedeputeerde
G.L.C.M. de Kok kregen enkele
genodigden een rondleiding
langs de werken en een toelich
ting van de kunstenaars zelf. De
gedichten en de kunstwerken,
voornamelijk sculpturen, staan
los van elkaar. Zo hebben de be
heerder van de tuin Eiók Spek
snijder en educatief medewerk
ster Ada Lilipaly een selectie
gemaakt van reeds bestaande
gedichten van Pennevreugd. Al
hoewel de pennevruchten niet
speciaal zijn geschreven voorde
expositie lijkt het alsof ze voor
de heemtuin zijn gemaakt.
Natuurlijke vormen
Dat geldt overigens ook voor de
meeste kunstwerken die wor
den tentoongesteld, zoals zand
kleurige vazen van keramiste
Ria van Roomen, bi'onzen beel
den van Maiójk Renia, land
schapselementen van Mieke
Schamp of metershoge gi-oei-
vormen van Jan Asjes van Dijk.
Asjes van Dijk laat zich inspire
ren door natuurlijke vormen als
zaadbollen, peulen en zwam
men. Het werk van Renia draagt
vaak een boodschap. 'Docu-
mentum' - een haag van spei'en
met schijven van steen en ander
materiaal waar de bezoekers
doorheen kunnen lopen - staat
voor haar fascinatie voor de
constante informatiestroom en
de invloeden van cultuurver
menging waaraan niemand
voorbij kan gaan. De speren
hebben ook een betekenis. Hiei--
mee wil ze het machtsvertoon
aan de kaak stellen.
Door het gevarieerd mateiiaal-
gebniik - combinaties van ijzer-,
acrylaat, messing, hout en glas -
vallen de objecten van Ferdi
Wouters onmiddellijk op. Wou
ters is geboeid door tegenstel
lingen zoals cirkels en vierkan
ten en hard en zacht. Cirkels en
vierkanten staan Voor de ver
houding mannelijk-vrouwelijk.
Samen verbeelden ze het leven,
het 'zijn'.
In de heemtuin staan diverse
schelp vormen waarbij het ritme
van de gelaagdheid in een
schelp wordt benadrukt of de
tegenstelling tussen het harde
van de schelp (ijzer) en de week
heid van het diertje dat de
schelp bewoont (acrylaat).
Het Zeeuws Biologisch Museum
wil van de exposities een jaar
lijks terugkerend evenement
maken, eventueel in samenwer
king met andere organisaties.
Op dit moment ontbreken hier
voor nog de middelen. Om het
werk van gerenommeei-de kun-
stenaai's naar Zeeland te halen
is geld nodig. Zij komen niet zo
als de minder bekende artiesten
zelf hun werk brengen.
Vaas met schijven van Ria van Roomen.
Venus van Ferdi Wouters.
Het duo Twice met (1) Wil Pluijgers (zang/gitaar/percussie) en John
de Korte (zang/toetsen). foto Ruben Oree!
de markt. Wekelijks oefenen wi
nieuwe nummers in. We waker
eivoor dat we niet voor een ou
bollig stelletje worden versle
ten." De Korte: „Van oudere:
hoi'en we soms dat we pi'ecies df
muziek uit hun tijd weten ti
spelen, maar van jongeren nel
zo goed."
Ze treden op in heel Nederland
maar blijven als ze de kern;
hebben het liefst dicht bij hul5
„Als de deuren dichtgaan is elke
zaal hetzelfde", zegt De Korte
„Het verschil is alleen of je naj
derhand een half uur of tweeën
half uur moet terugrijden. He
muziek maken is voor ons voor
al een hobby, ook al zijn we ei
bijna dagelijks mee bezig. W(
hebben allebei een baan. Twicj
is onze uitlaatklep. En na zeven
tien jaar samenspelen willen \vi|
vooral blijven lachen."
Pluijgers: „We hoeven niet pa
se het land in en we hoeven niej
per se een hit te scoi*en."
I
Toch is de cd meer dan promo
tiemiddel om optredens te verj
krijgen. „We hebben nu een'
vast willen leggen waai'toe \vi
muzikaal in staat zijn", aldtf
Pluijgers. „Het is een cd vooi
onszelf. Iets blijvends. Daar
naast willen we mensen die ort
tijdens optredens aan het weri
hebben gezien de gelegenha'
geven om het thuis nog eens te
rug te horen. Het commercie;',
aspect, dat mensen de cd kiu>
nen kopen of dat we er optie
dens aan overhouden, dat kort
eigenlijk op de laatste plaats
De Koi-te: „Het is vooral de geil
en het lekkere gevoel dat we zei
eens zo'n ding hebben uitge
bracht."
door ErnstJan Rozendaal
OOST-SOUBURG - Ze vormen
niet zomaar een bruiloften- en
partijenband. Het duo Twice
speelt dansmuziek voor feesten
in alle soorten en maten, maar
heeft ook artistieke ambities.
„We spelen voornamelijk com
posities van anderen", zegt
zanger/toetsenspeler John de
Koi-te. „Maar we geven aan elk
liedje onze eigen klank mee en
improviseren op het podium als
blijkt dat het publiek daar be
hoefte aan heeft."
De Korte speelt al zeventien
foto Lex de Meester jaar samen met Wil Pluijgers
(zang/gitaar/percussie). Aan
vankelijk met meerdere muzi
kanten in de Fiësta Band maar
sinds een aantal jaren samen
onder de naam Twice. Onlangs
heeft het duo een cd uitgebracht
met vijftien hoogtepunten uit
het repertoire, zoals 'You don't
havetosayyouloveme', 'Thela-
dy in red' en 'Tears in heaven'.
„Met de Fiësta Band speelden
we voornamelijk disco", zegt De
Korte. „Nu is ons repeifoii-e veel
breder geworden, van rock 'n'
roll tot country tot bossa nova.
In de loop der jai'en hebben we
onze zang en muziek weten uit
te diepen."
Dansen
Alles wat Twice speelt moet
dansbaar zijn. want Pluijgers en
De Korte willen hun publiek op
de vloer zien. Ze gaan er prat op
elk feest tot een succes te maken
en hebben een repertoire in de
vingers dat jong en oud aan
spreekt. „We houden erg goed
bij wat in de hitlijsten gebeuid",
foto Lex de Meester verklaart Pluijgers. „We volgen
