Veel nabestaanden tegen donatie PZC PZC Veiligheidsdiensten leggen knoet over Noord-Ierse dwarsliggers Natuur en milieu zijn niet te scheiden NAVO werpt zich op als bezweerder van crisis Kosovo Belgisch ambtelijk virus woekert ook hier Licht i feiten en meningen 2 Driekwart van achterblijvers weigert toestemming te geven 28 mei 1948 donderdag 28 mei 1998 door Gerard Akkerman Slechts een kwart van de nabestaan den is bereid mee te werken aan or gaandonatie van de overledene als de arts daarom vraagt. Driekwart weigert toestemming. Dat is veel meer dan ver wacht. Schattingen gingen er tot nu van uit dat maximaal 40 procent van de nabe staanden niet mee wil werken. Dit blijkt uit het onderzoek Don Quichot van het Academisch Ziekenhuis Gro ningen (AZG) naar knelpunten bij do natie van organen en weefsels. Binnenkort verschijnt het eindrapport van Don Quichot. Een deel van de re sultaten is deze week gepresenteerd tij dens een symposium in het Medisch Centrum Leeuwarden. Het MCL was één van de negen ziekenhuizen in het hele land die hebben meegedaan aan het onderzoek. De ziekenhuizen zijn gevraagd een jaar lang alle gegevens van overleden pati ënten te registreren. Op die manier is in kaart te brengen hoeveel potentiële do noren er zijn en hoeveel er uiteindelijk zijn aangemeld. Ookisnategaan welke factoren een rol spelen bij het niet doorgaan van dona ties. Heeft de familie er moeite mee, had de patiënt kanker of heeft de arts de vraag niet gesteld omdat hij het te druk had? Het weiwen van donoren, zowel voor weefsel als voor organen, stuit op pro blemen bij patiënten, artsen en nabe staanden. Patiënten kunnen te oud zijn of te ziek om voor donatie in aanmer king te komen. Een behoorlijk aantal artsen stelt de vraag niet omdat ze te weinig tijd heeft of over te weinig ken nis beschikt over de procedures rond orgaandonatie. Onderzoekster Linda Willems noemde het gebrek aan kennis bij artsen 'niet echt bemoedigend'. Ze kregen een vijfje of een zesje. Knelpunt Het grootste knelpunt blijkt echter niet bij de artsen, maar bij de nabestaanden te liggen. In een kwart van de weigerin gen wil de familie het niet hebben, bij nog een kwartgaatmen er vanuitdat de patiënt het niet gewild zou hebben, 14 procent heeft nooit over donatie ge sproken, 13 procent wil niet dat het li chaam wordt aangetast en 10 procent heeft grote emotionele problemen met van onze redactie binnenland Voor veel Nederlanders heb ben natuur en milieu niets, maar dan ook niets met elkaar te maken. Vooral jongeren kam pen met dit 'gescheiden wereld beeld'. Dat blijkt uit onderzoek van de Wageningse prof. dr. M. Margadant-van Arcken die de ze week als eerste bijzonder hoogleraar natuur- en milieue ducatie in Nederland wordt ge ïnstalleerd aan de landbouw universiteit van Wageningen. Haar onderzoek - in opdracht van het ministerie van Land bouw - richtte zich vooral op jongeren tussen de 13 en 18 jaar (middelbare school). Voor veel van deze jongeren is de natuur weinig meer dan de levende planten en dieren in het bos waar ze doorheen kunnen wan delen. „Maar zelfs de bodem waar ze dan op lopen, zien ze niet als zodanig. Een gat in de grond is toch geen gat in de na tuur, redeneren ze dan", aldus Margadant-van Arcken. Zure regen Een vergelijkbare beperking doet zich voor bij het begrip mi lieu. Dit reikt bij demeesten niet verder dan een optelsom van problemen met vervuiling, zure regen, gaten in de ozonlaag en de plicht om je afval te sorteren. Op grond van ander onderzoek vermoedt de bijzonder hoogle raar dat dit gescheiden wereld beeld onder jongeren een goede afspiegeling vormt van een fe nomeen dat veel breder in de sa menleving is verankerd. Dat Wordt ook ondersteund door analyse van onderwijsprogram ma's en zelfs gestelde examen doelen. Bovendien blijken dit 'biotische natuurbeeld' en Voor velen is de natuur weinig meer dan de planten en dieren in het bos, waar ze doorheen kunnen wandelen. foto Charles Strijd 'abiotische milieubeeld' zelfs te overheersen in het denken op de ministeries van LNV, VROM en Verkeer en Waterstaat. „Daarom is er in Nederland nu zo'n grote discussie over wat na tuur is en welke natuur we na streven", aldus Margadant-van Arcken. De zuiverende filteren de werking van de natuur wordt over het hoofd gezien evenals de effecten van milieumaatregelen op de natuur. Volgens de hoogle raar komt dit door een ongeluk kige vermenging van 'leefwe reldkennis' (alles wat tot ons komt via media, gebeurtenissen in het dagelijks leven, cultuur) en wetenschappelijke kennis. Wetenschappelijk onderzochte Paul Koopman De NAVO ziet voor zich zelf een taak weggelegd om het snel escalerende etni sche conflict in Kosovo enigszins binnen de perken te houden. De zestien minis ters van Buitenlandse Zaken van de Alliantie buigen zich vandaag over diverse scena rio's waarbij tussen de 7.000 en 23.000 soldaten langs de grens met Albanië en Mace donië worden gestationeerd. In elk geval zal de NAVO via militaire oefeningen en sa menwerking met het Alba nese leger zijn 'presentie' in de regio versterken. De internationale gemeen schap aarzelt al lang over een antwoord op de Servische re pressie van de burgerbevol king in de Kosovo-enclave en het groeiend verzet daarte gen door gewapende Albane se milities. Westerse inlich tingendiensten hebben nog steeds geen scherp beeld van de militaire slagkracht van het verzet in Kosovo. Via sa tellietwaarnemingen is zeer moeilijk vast te stellen hoe veel wapens via de grens met Albanië de enclave worden binnengesmokkeld. „Vol gens sommigenis er een ware Ho Chi Minh-route voor ille gale wapentoevoer opgezet. Anderen zeggen dat er al lang voldoende wapens zijn. De waarheid is dat we het niet weten", zegt een hoge bron bij de NAVO. Buurlanden De vrees bestaat dat het con flict in Kosovo overslaat naar de buurlanden Albanië en Macedonië. Langs de grens met Macedonië zijn als voorzorgsmaatregel al gerui me tijd enkele honderden (Amerikaanse) waarnemers gestationeerd via de VN- operatie Unpredep. Maar het mandaat van deze eenheid loopt eind augustus af. De Albanese strijdkrachten zijn op hun beurt zo verzwakt dat het land zich nauwelijks te gen eventuele schendingen van zijn grenzen met Kosovo kan verdedigen. Het beschermen van de grens tussen Albanië en Kosovo is, zo hebben militaire studies uitgewezen, veel ingewik kelder dan eerst werd ge dacht. Volgens een nog ver trouwelijk* NAVO-rapport zijn voor een gedeeltelijk toezicht minimaal 7000 manschappen nodig. Het 'passief monitoren' van het grensgebied vergt de inzet van 13.000 tot 19.000 man schappen. Voor een actievere grensbewaking, waarbij wa pensmokkel wordt tegenge gaan, zijn tussen de 20.000 a 23.000 militairen nodig. Als 'juridische basis' voor deze grensmacht zou een uitnodi ging door de regering in Tira na kunnen volstaan. Voor het aanhalen van de contacten met de regering van Albanië opent de NAVO begin juni een kantoor in Tirana. De NAVO-ministers zullen, zo is de verwachting, positief staan tegenover een of ande re vorm van grensbewaking, maar eerst een 'nader onder zoek' vragen voordat een definitieve keuze wordt ge maakt. Met name de veilig heidsrisico's voor de militai ren zelf zijn nog onvoldoende in kaart gebracht. Wel zal de NAVO-raad instemmen met het belangrijk opvoeren van de militaire- en financiële steun aan de strijdkrachten in Albanië en Macedonië. Om te demonstreren dat de NAVO in geval van nood snel ter plaatse kan zijn wordt in september in Macedonië de oefening 'Best Effort' (maxi male inspanning) gehouden. Bij 'Best Effort', waaraan ook Nederlandse eenheden zullen deelnemen, worden luchtdroppings en wellicht amfibische landingen geoe fend. Of dit 'gerol' met NAVO- spieren voldoende zal zijn om de Servische leider Milo sevic in toom te houden is nog maar zeer de vraag. Volgens NAVO-zegslieden moeten de activiteiten in het gebied ge zien worden als aanvulling op de diplomatieke inspan ningen van de VS en Europa. Militair ingrijpen in Kosovo zelf is, wegens ontbrekende politieke wil en de afwezig heid van een VN-mandaat, onmogelijk. Ook het instel len van een vliegverbod bo ven Kosovo, om zodoende eventuele Servische bom bardementen op burgerdoe len te voorkomen, is voorals nog onbespreekbaar. GPD van onze redactie buitenland De paramilitaire groepen die het Noord-Ierse vredesak koord afwijzen, kunnen een of fensief verwachten van Britse en Ierse veiligheidsdiensten. Gesterkt door het 'ja' van de Noord-Ieren tegen de vredes overeenkomst zal hard worden opgetreden tegen katholieke en protestantse splintergroepen zoals de Continuity IRA en de Loyalist Volunteer Force die blijven dreigen met geweld De Ierne premier Ahern zei in het weekeinde dat de brede in stemming tijdens het Noord- Ierse referendum niet slechts een politiek gebaar is maar te vens een moreel. Wie nog geweld pleegt hield hij voor: „Vergeet het maar. De mensen namens wie u zei te handelen, hebben gesproken. Wij kunnen niet toe staan dat een handvol mensen probeert ongedaan te maken wat 85 procent van de bevolking belangrijk vindt. De 'ja' -stem geeft Groot-Brit- tannië en Ierland de bevoegd heid hard op te treden tegen ie dereen die het akkoord tracht te torpederen. „Dit verzet zal wor den neergeslagen", aldus de premier in harde taal. Bankrover Dublin verwacht dat Ieren die Noord-Ierse republikeinse pa ramilitaire groepen zoals de IRA hebben gesteund, gaan samenwerken met de veilig heidsdiensten. Dit lijkt al te ge beuren, zoals onlangs werd gedemonstreerd toen een bank rover die lid was van Continuity IRA in elkaar werd geslagen door een IRA-lid die voorstan dervan het staakt-het-vuren is. De volgende groepen in Noord- Ierland wijzen het vredesak- Leden van de Loyalist Volunteer Force, hier bij de kist van hun Wright, kunnen repressie van veiligheidsdiensten tegemoet zien. koord af en dreigen het geweld voort te zetten: - Continuity IRA, heeft minder dan vijftig leden. Kwam eind 1995 op en pleegde spectaculai re aanslag op een hotel bij En- niskillen in juli 1996. De politie namen autobommen van C-IRA in beslag. Twee autobommen ontploften in februari in Moira en Portadown. De groep scheid de zich in 1986 af maar wordt nog steeds in verband gebracht met de republikeinse partij Sinn Fein. - De 'Real IRA', onder leiding van een voormalig IRA-kwar- tiermeester, telt honderd leden. Recruteert na het akkoord dissi dente republikeinen. De kwar tiermeester is op de hoogte van IRA-wapendepots. De veilig heidsdiensten zijn vooral be zorgd, omdat de groep mortier aanvallen kan uitvoeren op leger- en politiebases. Twee zware autobommen werden in maart en april bij Dublin en Dundalk onderschept. De groep wordt in verband gebracht met de '32 County Sovereignty', een factie die zich vorig jaar af splitste van Sinn Fein. - INLA (Noord-Iers Bevrij dingsleger) heeft minder dan dertig leden. Heeft de reputatie van ongecontroleerd geweld, waarbij onderlinge afrekenin gen plaatsvinden. Vermoordde onlangs LVF-stichter Billy orig jaar vermoorde leider Billy foto RTR Wright in de Maze-gevangenis. Onderhoudt banden met de Ier se Republikeinse Socialistische Partijdie zich met een grote af fichecampagne verzette tegen het akkoord van Goede Vrijdag. - Loyalist Volunteer Force, heeft maximaal 150 leden onder radicale protestanten en is ge vestigd in Portadown. De ge vaarlijkste van de splintergroe pen, die de afgelopen maanden twaalf mensen vermoordde, meest katholieken. Na de dood van Wright (zie boven) is zijn tweede leider het land uit ge vlucht te midden van berichten over interne verdeeldheid. Deze groep heeft geen banden met een partij. ANP van onze redactie binnenland De snijdende waarschuwing had de Bel gische minister Louis Tobback voor het laatst bewaard. „Ik zou graag de Belgische situatie inruilen voor de Nederlandse. Maar wees op uw hoede! Ook in uw land zie ik dat zelfde virus. Er zijn sterke ministers en per soonlijkheden nodig. Ik vrees dat uw land ook topambtenaren heeft voor wie het om het even is wie minister is." Dat was gisteren even schrikken voor de honderden ambtenaren op de derde Mana- gementsdag Rijksdienst in het Nederlands Congres Centrum in Den Haag. Zelfs Dijk stal moest even slikken:We moeten perma nent waakzaam zijn. Het enige antwoord is de ambtenaar professioneel te laten wer ken, in hem te investeren en op te leiden. Dan redden we het wel." De beide bewindslieden waren het er snel over eens dat de macht bij de ministers en het parlement behoort. Maar ze erkenden dat er vervelende voorbeelden zijn die aan tonen dat het allemaal niet zo gladjes ver loopt. Voorbeelden die echter niet alles zeg gen. „Dutroux? Ach, die zaak spreekt tot de ver beelding. Maar er zijn betere voorbeelden over de verloedering in het politiek appa raat en de slonzigheid van de magistra tuur", zei Tobback. „Sorgdrager? Ach, er zijn altijd wel proble men binnen een departement. Ambtenaren zijn bij ons de continuïteit, laten we dat vooral zo houden. Het kan ook zijn dat een minister onvoldoende kracht weet te ont wikkelen", zei Dijkstal. België zou dolgraag het ambfelijke appa raat van Nederland willen overnemen, durfde Tobback al in zijn inleiding te stel len. „De ambtenaar wordt bij ons noggezien als een onderdrukker. Iemand die iets pro beert te weigeren." ANP donatie. Het grote aantal weigeraars bij de nabestaanden heeft de onderzoe kers verrast. De moeilijkste vraag op het moeilijkste moment, blijkt veel na bestaanden toch rauw op het dak te vallen. Willems hoopt dat dit door de nieuwe Wet op de Orgaan Donatie verandert. Nu iedereen een formulier in de bus heeft gekregen en zelf kan beslissen over wel of niet doneren van organen of weefsel na overlijden, wordt er meer over gesproken. Mensen worden daar door minder snel overvallen door de donatievraag. GPD feitjes worden te pas en te onpas gebruikt in een onderwijspro gramma dat volgens Marga dant-van Arcken op een 'vrese lijke manier moralistisch is' en vrijwel uitsluitend is gericht op het aanleren van bepaald ge- drag. Dat moet anders, vindt de hoog leraar. In de directe leefwereld kennis zitten veel aangrijpings punten die uitstekend kunnen worden gebruikt door goed in gebrachte wetenschappelijke kennis. Een overbrugging waardoor naar verschillende aspecten van bijvoorbeeld een Markerwaard, Schiphol, Gaas- terland of het rivierenland wordt gekeken, in plaats van naar deelaspecten van iets gra ters dat niet eens meer gedefini eerd is. Inspraak Zij wil hiervoor ook gebruik maken van de steeds nadrukke lijker gevraagde inspraak van burgers bij grote projecten. Die participatie moet worden uitge breid met 'flankerende volwas seneducatie' en de schotten tus sen de vakken op de scholen (en lerarenopleidingen) afbreken. Bovendien pleit ze ervoor dit nieuwe vak een stevige basis te geven op universiteiten en ho gescholen. Margadant-van Arcken: „Het vak wordt al wel verplicht gege ven op middelbare scholen, maar als je het geen duidelijke status geeft, gaat het dezelfde kant op als maatschappijleer. Dan wordt het een pretvak. En dan hebben we in de toekomst een groot probleem. Als je ziet met welke problemen we nu en in de toekomst op dit gebied worden geconfronteerd, dan kunnen we ons dat domweg niet veroorloven." GPD Eind 1995 deed de toenmalige directeur van Phi lips Lighting in Terneuzen in een terugblik op het bijna verstreken roerige reorganisatiejaa;1 een voorspelling die hij vervolgens meteen ondergroef1 Hij sprak de verwachting uit dat de lampenfabrikani zeker drie of vier jaar een volwaardige vestiging ft Zeeuws-Vlaanderen zou kunnen behouden. En hij zei dat het met het oog op de toenemende concurrentie on mogelijk is verder vooruit te kijken dan drie jaar. Dn laatste opmerking is eerder bewaarheid dan toen koi worden verondersteld. Tweeënhalf jaar later acht lichtcli visie van Philips het al noodzakelijk een nieuw j reorganisatie aan te kondigen. Verplaatsing van eei deel van de spaarlampenproductie naar Polen gaat 13( ij banenkosten. De verslagenheid en de verbijstering onder de werkne mers van de Terneuzense Philips-vestiging zijn begrijp pelijk. Net hersteld van de schok dat hun arbeidsplaats a drie jaar geleden wellicht zou worden geschrapt, is nu; opnieuw een reeks ontslagen in aantocht. Logisch dat j1 ze boos uithalen naar de top van de lichtdivisie omda* die zich niet aan de afspraken zou hebben gehouden Ook vertegenwoordigers van de vakbonden hebber Jj zich in die zin uitgelaten. Ze vinden dat Philips de toe. zegging gestand moet doen dat in Terneuzen een vol waardige fabriek blijft en zijn niet overtuigd van defe noodzaak van een nieuwe ingrijpende reorganisatie, De reactie van de bonden komt deels voort uit de reflt die iedere vakbondsbestuurder vertoont wanneer ver lies van werkgelegenheid aan de orde is. Juist daarnaast hun verwijt dat de top van Philips Lightüit onvoldoende snel ingaat op veranderingen in de be hoeften van de consument. Die is steeds minder bereid1 de hoge prijs te betalen die een lamp met een lange le jj vensduur en een laag energieverbruik heeft. Dan maai iets minder zuinig en iets eerder kapot. Daarbij komtdi a volgens de bonden door Philips onderschatte concur n rentie vanuit China. Nu de economische groei in da land-zich zo ver heeft ontwikkeld dat de Chinezen tor zijn aan spaarlampen, komt daar een productieappa raat in werking dat makkelijk andere delen van de we reld kan bedienen. Voor seriematige productie van betrekkelijk eenvoud! ge massagoederen is West-Europa al geruime tijd te21 duur. De loonkosten in Oost-Europa zijn lager en d; geldt voor het Verre Oosten nog in veel sterkere mate. Ii dit licht lijkt het moeilijk op de wat langere termijn eei a omvangrijke productiecapaciteit bij Philips in Terneu x zen in stand te houden. Van de top van het bedrijf mai ie op zijn minst worden verwacht dat ze de Zeeuws Vlaamse vestiging niet laat verkommeren maar eei nieuwe impuls geeft. In dit verband klinkt met recht d( J,, roep om uitbouw van het innovatie- en kenniscentrun et dat spaarlampen ontwikkelt waarmee tijdig op de be ae hoeften van de klant kan worden ingesprongen. Da' u lijkt voor Philips geen overbodige luxe. Coloradokever Minister Mansholt van Land bouw houdt hedenavond over de zender Hilversum I een ra dio-causerie over de bestrij ding van de coloradokever. Het dier heeft in Engeland al hele oogsten verloren doen gaan. Daar worden vliegtui gen ingezet om getroffen ak kers met het bestrijdingsmid del DDT te 'bombarderen'. Op de Zeeuwse stranden zijn nog geen kevers aangetroffen. Smuts verslagen De Verenigde Partij van minis ter-president generaal Jan Smuts heeft de verkiezingen in Zuid-Afrika verloren. De blanke minderheid in het land, die als enige stemrecht heeft, bezorgde de extreem-racisti sche Nationalisten een verkie zingswinst: Gevreesd wordt dat hun de lei der van de Nationalisten, dr. Malan, een politiek van 'apartheid' zal voeren. De Na tionalisten willen een volledi ge scheiding tussen blanken en niet-blanken. Malan wil zwarte bevolking uit de steden verbannen en weren uit alle geschoolde beroepen Hertenkamp In Groede wordt binnenkort het hertenkampje officieel ge opend. Hare Majesteit laat we ten dat haar Opper-houtves- j]( ter, de heer Brandsma, haar t zalvertegenwoordigen tijdens de openingsplechtighei d Uitgever: W. F de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380 AAVIissingen Tel (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AAVIissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (0113) 273000 Fax (0113)273010 Terneuzen: Axelseslraat 16 4537 AK Terneuzen Tel. (0115)694457 Fax. (0115) 620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel (0115)568000 Fax (0115)561415 Hulst: 's Gravenhof plein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax. (0114)373840 Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www city nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur- op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22:00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 95,00; franco per post 125,50; per maand 34,75; per jaar 366,50; franco per post 485,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korling; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p.st (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek.nr.. 3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm; minimumprijs per advertentie 27,60; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 7- meer(excl 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00. Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2