Leger Indonesië
verstevigt greep
Mijnwerkersconflict in Rusland escaleert
PZC
Viaatjes Soeharto
zijn uit het
cabinet verdwenen
Ginanjar oogstte lof
voor hervormingszin
Subianto is een troef
bij gesprek met IMF
buitenland
Meer militaire invloed in regering
Studenten Jakarta
zetten strijd ondanks
verdrijving voort
zaterdag 23 mei 1998
i onze redactie buitenland
JAKARTA - Het leger heeft zijn
jteep op de Indonesische rege-
jng verstevigt. De militairen
teren terug op een aantal ber
ingrijke posten. Het feit dat
lafchef generaal Wiranto in het
nieuwe kabinet minister van
Defensie blijft, duidt er volgens
waarnemers op dat president
Habibie afhankelijk is van de
steun van de strijdkrachten.
„Wiranto is duidelijk de sterke
man achter de schermen", aldus
van onze redactie buitenland
JAKARTA - De volkswoede in
Indonesië richt zich vooral op de
Soeharto-getrouwen: vrienden
m familieleden van de ex-presi-
ient die zich onder diens regime
hebben verrijkt. Habibie heeft
de meest opvallende symbolen
van corruptie en vriendjespoli-
liek uit zijn regering gezet. An
deren zijn blijven zitten, zo
klaagt de oppositie.
Uit de regering:
Mohammad ,'Bob' Hasan (67),
jen zakenpartner en golfmaatje
;an Soeharto verdwijnt als mi
nister van Handel en Industrie.
Zijn aanstelling afgelopen
maart was een klap in het ge
zicht van hervormers en inter
nationale financiële instellin-
gn-
Hasan, de eerste etnische Chi
nees in een Indonesische rege
ring, heeft een monopolie in de
iiout- en automobielindustrie.
Siti Hardijanti Hastuti (49),
bijgenaamd Tutut, is Soeharto's
oudste dochter. Haar benoe
ming in het vorige kabinet als
minister van Sociale Zaken gold
als het toppunt van nepotisme.
Tutut heeft een belang in onge
veer 92 bedrijven en is eigenaar
van de Citra Lamtoro Gung
Group. Vooral haar belang in de
Indonesische tolwegen levert
veel op. Daarnaast bezit zij een
derde van de Bank Central Asia,
de grootste particuliere bank
van Indonesië.
- Generaal Raden Hartono (57),
de vertrekkende minister van
Binnenlandse Zaken, had te
nauwe banden met de Soehar-
to-clan. Hij is goed bevriend
met dochter Tutut. Hij was
voorheen minister van Informa
tie, waar hij kritiek oogstte om
dat hij weigerde de strenge pers
wet van 1966 te herzien.
- Fuad Bawazier (49) is slechts
twee maanden minister van Fi
nanciën geweest. Het is echter
een publiek geheim in Jakarta
dat hij voordien al Soeharto ad
viseerde over het economisch
beleid, over het hoofd heen van
de vorige minister van Financi
en, Mar'ie Muhammad. Bawa
zier was verantwoordelijk voor
het ontslag van zijn directeur-
generaal Bambang Subianto in
april, volgens waarnemers om
dat die 'te integer' was. De tech
nocraat Subianto neemt nu
Bawaziers post over.
In de regering:
- Ida Bagus Oka was tien jaar
lang gouverneur van Bali. Daar
was hij mede verantwoordelijk
voor de ontwikkeling en exploi
tatie van hotels die eigendom
van de familie Soeharto waren.
Habibie benoemde hem vrijdag
tot minister van Bevolking en
Planning.
D. Kingsbury van het Monash
Asia Institute in Melbourne.
De generaal, die als een profes
sionele militair geldt, toonde de
afgelopen weken sympathie
voor de studenten die voor her
vormingen betogen. De afgelo
pen dagen zou hij een cruciale
rol hebben gespeeld bij het ver
trek van Soeharto.
Steun
Meteen na de benoeming van
Habibie donderdag verzekerde
Wiranto de nieuwe president
van de steun van de strijdkrach
ten. Gisteren nam hij het op voor
de regering: „Geef hen de kans
te bewijzen dat ze het land uit de
moeilijkheden kunnen halen.
De strijdkrachten (ABRI) wor
den gezien als de belangrijkste
politieke kracht in het land. „De
studenten hebben idealen maar
geen organisatie, het overheids
bestuur heeft organisatie maar
geenidealen. De militairenheb
ben wellicht beiden", aldus een
Westerse diplomaat.
De Australische Indonesië-ex-
pert Crouch meent dat Wiran
to 's benoeming in legerkringen
goed zal vallen. „Hij wordt ge
zien als een figuur van het mid
den, die de verscheidene facties
binnen ABRI in evenwicht kan
houden." Een belangrijke be
noeming voor ABRI in het nieu
we kabinet is die van luitenant-
generaal Syarwan Hamid, die
minister van Binnenlandse Za
ken wordt. Hij volgt de gepen
sioneerde generaal Hartono op,
die een goede vriend van Soe
harto 's dochter Tutut is.
Hamid was voorzitter van de
ABRI-fractie in het parlement.
Hij zat naast parlementsvoor
zitter Harmoko toen die het ver
trek van Soeharto eiste.
Het ministerie van Informatie,
dat de afgelopen vijftien jaar in
handen van een burger was,
komt weer in handen van een
militair, luitenant-generaal Yu-
nus Yosfiah. Deze benoeming
zal slecht vallen bij mensen
rechtenactivisten. Yosfiah zou
in 1975 als jonge officier betrok
ken zijn geweest bij de dood van
vijf Australische journalisten in
Oost-Timor. RTR/ANP
Indonesische studentes lopen, bewaakt door een cordon militairen, richting het parlementsge
bouw in Jakarta. Het leger heeft zijn greep op de regering in Indonesië verstevigd.
foto Emmanuel Dunand/EPA
door Hans Hoogendijk
MOSKOU - „We hebben hem
president gemaakt en we zullen
hem ten val brengen. We eisen
zijn onmiddellijke aftreden."
Dat was de reactie gistermiddag
van de Siberische vakbondslei
der Alchimova na de radiotoe
spraak van de Russische presi
dent Jeltsin.
De Russische president zei de
mijnwerkers gisteren dat ze te
ver zijn gegaan met hun blokka
de-acties. „Het verlammen van
het treinverkeer heeft al tot
zware verliezen geleid voor on
ze economie en treft duizenden
en duizenden onschuldige men
sen", zei Jeltsin. Hij voegde
daaraan toe dat acties soms zin
vol zijn om veranderingen tot
stand te brengen. Dat was een
duidelijke toespeling op eerdere
protesten van de mijnwerkers
die het hem mogelijk maakten
met de communisten af te reke
nen. „Maar nu zijn de grenzen
overschreden", aldus het staats
hoofd, die meedeelde de blok
kades niet met gëweld te willen
breken.
„Jeltsin heeft de toestand alleen
maar verergerd. Wij eisen niets
meer dan waar we recht op heb
ben", zei Alchimova vanuit het
belangrijkste mijnbouwgebied,
de Koezbas. In het district Ke-
merov, het hart van de Koezbas,
nam het regionale parlement
een motie aan waarin het ont
slag van Jeltsin werd geëist.
..Ons geduld is op. Ze zeggen dat
onze staking tegen de grondwet
is, maar is het dan wel legaal dat
we al 15 maanden geen geld
hebben gezien?" riepen actie
voerders.
Verscherping
Jeltsin kreeg niet alleen uit Si
berië te horen dat de acties
doorgaan, er werd zelfs een ver
scherping aangekondigd. Be
richten dat de Siberische actie
voerders - in ruil voor een door
de regering aangeboden geldbe
drag - voor de metaalindustrie
essentiële goederentreinen
doorgang willen verlenen, wer
den door de vakbond ten stellig
ste ontkend.
De mijnwerkers in Toela, zo'n
honderdtachtig kilometer van
Moskou, kondigden aan alle
hoofdwegen naar Moskou te
zullen blokkeren. 'De blokkade
zal beginnen op 27 mei tenzij de
eisen van de regionale kompels
om hun achterstallige loon uit
betaald te krijgen, worden inge
willigd', heet het in een resolu
tie.
Jeltsin had in zijn radiotoe
spraak gezegd dat de regering
alles in het werk stelt om deze
'laaiende vuurzee' te blussen.
Maar hij noemde het een illusie
te geloven dat alle problemen zo
maar opgelost kunnen worden.
„Waar moet de regering het geld
vandaan halen? Van de gepen
sioneerden, de studenten, de
dokters, de onderwijzers of de
metaalwerkers? Hebben zij hun
geld minder hard nodig dan de
mijnwerkers?"
Jeltsin weigert de geldpersen
sneller te laten draaien. „Dit
dient categorisch te worden uit
gesloten, omdat het een terug
val voor onze economie zou be
tekenen, een catastrofe", aldus
Jeltsin. Hij verklaarde dat de
acties van de mijnwerkers een
averechts effect hebben, omdat
steeds meer fabrieken stil ko
men te liggen wegens het gebrek
aan aanvoer. Ook vitale trans
porten van levensmiddelen en
medicijnen zijn volgens hem on
mogelijk. In heel Rusland staan
al vele dagen honderden treinen
stil.
Zware druk
De regering van premier Kirij-
enko is door de arbeidsonrust
plus de roebelcrisis onder zware
druk gekomen. De premier zei
dat de overproductie in de veel
al sterk verouderde mijnen Rus
land een miljard gulden per jaar
kost. „Oude mijnen werken met
verlies, maar dat is niet de
schuld van de mijnwerkers. Het
is onze plicht hun werkgelegen
heid veilig te stellen", aldus Ki-
rijenko.
Zoals te veiwachten kondigde
hij weer aan dat strenger zal
worden bekeken of iedereen wel
zijn belasting betaalt, want de
opbrengsten vallen voor de zo
veelste keer bitter tegen. Verder
zullen de belastingen op im-
portgoederen, vooral levens
middelen, omhoog gaan.
Investeerders
Westerse experts menen dat het
probleem van de mijnwerkers
wel opgelost kan worden, maar
dat het veel moeilijker zal zijn
het geschokte vertrouwen van
de binnen- en vooral buiten
landse investeerders te herstel
len.
ABN Amro stelt dat het voor de
stabiliteit van de roebel essenti
eel is dat het begrotingstekort
voor dit jaar niet boven de vijf
procent komt. Volgens de ex
perts van de bank zag het eerste
kwartaal er behoorlijk uit, maar
is dit ten dele mede veroorzaakt
door het niet op tijd betalen van
lonen en salarissen met als re
sultaat de nu uitgebroken socia
le onrust. GPD
U kunt de nieuwe 3-serie helemaal komen bekijken bij Zwartepoorte.
Soms is hst zinvol om van tevoren zoveel mogelijk te weten. Vaak is het leuk om de spanning tot het laatst vast
te houden. Daarom lichten we nu vast een tipje van de sluier op, en kunt u straks komen kijken hoe de nieuwe
3-serie van BMW ongeëvenaard mooi staat te zijn in onze showroom. Kom dus langs voor een uitgebreid verslag.
Zwartepoorte bv
M.A. de Ruyterlaan 8-16, Goes. Telefoon: (0113) 22 8545.
Industrieweg 27-29, Vlissingen. Telefoon: (0118) 4144 00.
Vlierwerf 2 (Autostrada Borchwerf), Roosendaal. Telefoon: (0165) 57 63 76. BMW maakt rijden geweldig
van onze redactie economie
JAKARTA - Ginanjar Karta-
sasmila behoudt onder presi
dent Habibie de controle over
het economische beleid. In het
'hervormingskabinet' van de
nieuwe president blijft hij coör
dinerend minister voor Econo
mie, Financiën en Industrie.
Wel verliest hij zijn portefeuille
van Staatsplanning. Die gaat
naar de vroegere directeur van
de centrale bank, Boediono.
President Soeharto had de 57-
jarige Ginanjar, een gepensio
neerde generaal van de lucht
macht, afgelopen maart in zijn
kabinet opgenomen voor Eco
nomie, Financiën en Industrie.
Daarvóór was hij al minister
van Oliezaken (1987-1993) en
van Planning (1993-1998).
Volgens diplomaten heeft Gin
anjar indirect de aanzet gege
ven tot Soeharto's vertrek don
derdag, door samen met enkele
andere ministers te weigeren in
een nieuwe regering onder de
oude president te dienen. Hun
waarschuwing dat de economie
volledig dreigde in te storten,
zou Soeharto ertoe hebben ge
bracht op te stappen. Tijdens de
onderhandelingen met het In
ternationaal Monetair Fonds
(IMF) ontpopte hij zich als een
nationalist. „Als het IMF en de
Wereldbank ons hun wil willen
opleggen of ons wil vernederen,
dan zijn we zonder hen beter
af", liet hij in maart weten.
Toch is hij sindsdien geprezen
om zijn inzet voor vergaande
hervormingen. Het IMF had die
als eis gesteld als Indonesië in
aanmerking wil komen vooreen
internationaal hulppakket van
veertig miljard dollar.
Ginanjar, vader van drie kinde
ren en een gelovig moslim, is
voorstander van het verkleinen
van de kloof tussen rijk en arm
in Indonesië. Hij studeerde in
Japan en spreekt vloeiend En
gels. Hij is geboren in Bandoeng
in West-Java en is van huis uit
chemisch ingenieur.
Hij staat bekend om zijn be
scheiden levensstijl en is ver
schoond van de corruptie van
het Soeharto-regime. Wel heb
ben familieleden van hem nau
we banden met bedrijven van de
familie Soeharto. ANP/RTR
van onze redactie buitenland
JAKARTA - De nieuwe minister
van Financiën van Indonesië,
Bambang Subianto, is een be
kwame econoom die goede rela
ties heeft met zowel het be
drijfslevenals de internationale
gemeenschap. Dat laatste kan
hem goed van pas komen in de
besprekingen met het Interna
tionaal Monetair Fonds (IMF).
Het IMF zette vorig jaar een
hulppakket van 43 miljard dol
lar in elkaar, maar de vorige In
donesische regering voelde
weinig voor de geëiste hei-vor
mingen. Hervatting van de
geld verstrekking door het fonds
is van groot belang om het ver
trouwen van de buitenlandse
investeerders terug te krijgen
Subianto (53), die geldt als een
bureaucraat, was al eerder
werkzaam op het ministerie van
Financiën. Nadat Soeharto met
het IMF was overeengekomen
de economie van het land flink
te hei-vormen, plaatste hij Subi
anto aan het hoofd van de in
stantie die het bankwezen
moest herstructureren.
In die functie botste Subianto
met functionarissen die betrek
kingen met Soeharto onderhiel
den. Dat kostte hem zijn baan.
Vooral vanwege 'zijn hoge mate
van persoonlijke integriteit', al
dus een econoom. Ook kon Su
bianto maar moeilijk opschie
ten met zijn minister, Fuad
Bawazier, die nauwe banden
had met Soeharto's familie.
Subianto, een Javaanse moslim,
heeft volgens Thee Kian Wie,
onderzoeker op het Centrum
voor Economie- en Ontwikke
lingstudies, meer oog voor de
micro- dan voor de macro-eco
nomie. „Mijngevoelzegtmedat
hij geen geweldig begrip heeft
van monetaire zaken."
Umar Juoro, een econoom die op
hetzelfde centrum werkzaam is,
wijst op Subianto's goede con
tacten met de internationale ge
meenschap. „Hij zal goed liggen
bij IMF en Wereldbank." RTR
Russische mijnwerkers worden in bedwang gehouden door de politie, terwijl ze wachten op de aankomst van vice-premier Nemtsov.
foto EPA
door Ronald Frisart
JAKARTA - Hiduplah Indo
nesia Raya!', Leve het grote
Indonesië. Onder het zingen
van het volkslied verlaten
zo'n drieduizend studenten
in bussen het terrein rond het
parlement in Jakarta. Het is
half drie 's nachts. Bewapen
de militairen kijken toe. Een
kolonel zegt dat voor de actie
drieduizend manschappen
van leger en politie op de
been zijn gebracht.
Generaal Wiranto had er gis
terochtend genoeg van. De
stafchef van de Indonesische
strijdkrachten riep de stu
denten op het parlementster-
rein, waar ze al sinds dinsdag
bivakkeerden, te verlaten.
Nu Indonesië een nieuwe
president heeft, moet de sta
biliteit worden gegaran
deerd. De studenten moeten
studeren, aldus Wiranto.
Halverwege de avond gaat
het leger tot actie over. La
dingen militairen worden sa
mengetrokken voor het hek
van het parlement. Militaire
politie houdt toeschouwers
op afstand. Onder hen is Rat-
na Sarumpaet, de toneel
schrijfster die zeventig da
gen in voorarrest zat omdat
ze een oppositionele verga
dering had belegd. Deze
week werd ze vrijgelaten.
Rond het parlement is de
sfeer nerveus. Cameraploe
gen hollen naar de toegangs
poort zodra eenheden mari
niers het terrein oprennen.
Binnen de hekken zitten de
studenten op de grond. Stuk
je bij beetje drijven de mili
tairen ze richting uitgang.
Maar de studenten gaan weer
zitten.
„De economie is een ramp",
zegt een toeschouwer. „Ik zit
in het onroerend goed. Nou,
dan weet je het wel. Ik vind
het heel goed dat de studen
ten vergaande hervormingen
eisen."
Studentenleiders overleggen
hoe de demonstranten van
het parlement naar de nabij
gelegen Atmajaya Universi
teit zullen gaan: per bus of
lopend in een optocht. Ze
hebben al besloten om in elk
geval geen verzet te bieden
tegen het leger. „We herinne
ren ons nog te goed wat er bij
Trisakti is gebeurd", legt een
van hen uit. Bij een actie aan
die universiteit vielen op 12
mei zeker vier doden. Rond
middernacht tieren de ge
ruchten welig rond het parle
ment. Er zou iets aan de hand
zijn met generaal Prabowo
Subianto, commandant van
de strategische reserve (Kos-
trad) en schoonzoon van Soe
harto. „Ze zeggen dat hij is
ontslagen", vertelt een stu
dent. Een ander zegt: „Ik heb
het gerucht gehoord dat
Prabowo's troepen vannacht
een kazerne van de mariniers
gaan aanvallen. Omdat de
mariniers sympathie voor
ons hebben. En voor de her
vormingen die we eisen."
Enkele studenten hebben
kaalgeschoren hoofden. Ze
komen uit Yogyakarta. Vrou
welijke studenten hebben
daar mannelijke collega's
van hun haar ontdaan. Ze
zullen het pas weer laten
groeien als er echte hervor
mingen komen en president
Habibie is verdreven.
De studentenleiders zijn het
na een half uur eens. „We
gaan de bussen in om een
treffen met het leger te voor
komen." Liederen zingend,
schuifelt de massa naar de
oude stadsbussen. Het Indo
nesische volkslied wordt di
verse keren aangeheven. Ook
'Hallo Bandoeng' klinkt op.
Rood-wltte nationale vlag
gen worden boven de hoof
den heen en weer gezwaaid.
„We gaan weg omdat de le
gertop eist dat het terrein om
vijf uur zaterdagochtend
leeg is. We willen geen bot
sing met het leger", aldus een
student. „Maar we gaan door
met acties. Ons idealisme
krijgen ze niet klein."
Reformasi
Half drie vannacht. Het hek
rond het parlement wordt
opengeschoven. Langzaam
rijden de eerste bussen naar
buiten. Studenten roepen
luidkeels om 'reformasi'.
Honderden toekijkende bur
gers klappen en antwoorden:
„Reformasi total."
Aan de kop van de stoet bus
sen formeert zich een groepje
studenten op brommers. De
eerste twee houden tussen
zich in een groot spandoek:
'Bevrijdt de politieke gevan
genen'. De regering kan weer
beschikken over 's lands ver
gaderzaal. Het studenten-
verzet gaat door. GPD
