Ode aan
peen en
spruitje
PZC
De nieuwe generatie herenlingerie
Chip en Internet
werken aan
imago kalfsvlees
Een witte
lente
Groenten en kanker
tafel en trend zaterdag 23 mei 1998 41
Witte mascara, je verzint het
niet, een wit kohlpotlood en
natuurlijk witte oogschaduw.
Invite droomt van een witte lente.
Hel voorspelt wit als absolute
trend dit voorjaar. Niet gewoon
wit, maar spannend, gedurfd en
verleidelijk blank. Tuurlijk.
Absolutely White is dan ook alleen
voor meiden die op durven te
vallen. De lippen worden met
Double White gestift, New Beauty
Glossy white zorgt voor extra ->
glans en als je het helemaal af wilt
maken moet je ze omlijnen met een
wit potlood.
Er zijn drie witte kleuren lnagel
lak en een complete collectie witte
oogmake-up. De lippenstift en de
mascara kosten 9,95 gulden, de
nagellak een gulden minder, de
oogschaduw komt op 7,95 en het
goedkoopste is het kohlpotlood:
5,95 gulden,
Apollo
Axe verjongt ieder jaar het assor
timent met een nieuwe geur. Afri
ca in 1995, Atlantis in 1996 en vo
rig jaar kwam Inca op de markt.
Apollo is de aanwinst van 1998,
een telg van de New Freshness
geurenfamilie. Komkommer en
berkenbladeren zorgen voor een
frisse, groene boventoon. Dan
volgt de warmte, bloemig maar
toch mannelijk, zo heeft de fabri
kant verzonnen: waterlelie, jas
mijn en zelfs rozengeur. Bessen
maken de geur af. De kern van de
geur is puur sensueel: onder ande
re cederhout, patchouli en eiken
mos. De deo spray, de deo roll-on
en de showergel kosten 6,99 en de
aftershave kost 17,95 gulden (100
ml). Tot volgend jaar dan maar
weer.
Christian Dior heeft drie werkin
gen in één tube gestopt: Crème
Teintée. Het product hydrateert,
het verkwikt en het beschermt. De
crème bestaat uit vijf kleurnuan
ces. Een tube van 50 ml kost 49
gulden.
Kraaienpootjes
Guerlain bracht vorig jaar Anti-
age 12M op de markt, een verzor
gingsproduct voor de huid. Een
jaar later wordt dat aangevuld
met Anti-Age 12M Oogcontour,
een product dat specifiek werd
ontworpen voor de kwetsbare
huid rorfd de ogen. Guerlain be
looft dat het kraaienpootjes ver
vaagt en rimpeltjes van binnenuit
weer vult. De crème bevordert de
bloedsomloop en de ontzwellende
werking van klimop zorgt ervoor
'dat de weer blik helder en levens
lustig wordt'. GPD
De eeuwenoude, doodnormale
mannenonderbroek raakt'
steeds meer uit. Althans, bij de
ontwerpers. Maar of de gemid
delde Nederlander massaal in
deze nieuwe, trendy creaties gaat
rondlopen valt nog te bezien.
De Nederlandse Marlies Dekkers
brak een paar jaar geleden door
met haar sexy lingerie-ontwer
pen. Met haar ondergoed met
grote uitsparingen voor de billen
baarde ze veel opzien. Ze slijt
haar ontwerpen inmiddels via
een landelijk opererende onder
modeketen aan een groot pu
bliek.
Maar, mannelijke liefhebbers
van lingerie, opgelet: er is een
nieuwe generatie lingerie-ont
werpers actief. Dat bewijst de
tentoonstelling Ondergoed, 't
heeft wel meer om het lijf in Arn
hem. Opmerkelijk is vooral de
opmars van de mannelijke ont
werpers. Waar de meeste Neder
landse mannen vasthouden aan
traditioneel vormgegeven onder
goed a la Schiesser enHema gooi
en drie jonge ontwerpers het over
een andere, trendy boeg.
Piercing
Lucas Kwant bijvoorbeeld laat
zich onder meer inspireren door
piercings. Zijnontwerpenmalcen
korte metten met de ouderwetse
onderbroek. Het begint al bij de
manier waarop ze zijn tentoon
gesteld: ze hangen aan een ring
met daarop een wieldop. Ook het
materiaal is - voor mannenon-
dergoed althans - onconventio
neel: Kwant gebruikt (licht
blauw, donkerblauw en bruin)
kanten gaas.
Ongetwijfeld het comfortabelst
is het ontwerp waarbij zwart sa
tijnen band door elastisch mate
riaal is gevlochten. Voor wat be
treft originaliteit blinken de ont
werpen uit waarbij midden over
de front vier bruine paarden
staarten aan ringen zijn beves
tigd. Dat broekje mag zich eigen
lijk alleen ondergoed noemen
vanwege het materiaal: het effect
zou subiet verdwijnen als je er
iets overheen aantrekt.
Zelfportret van de brassiere Mitsy Groenendijk.
ren vijftig ontleend, maar door
materiaal- en kleurgebruik toch
heel eigentijds.
Eric Ding Hoek Ng gaat met zijn
mannenondergoed de uitdaging
aan. Hij gebruikt gewaagde
kleuren als transparant rood.
„Dat roept een associatie op met
een bordeel, maar rood is ook een
typisch Chinese kleur. Door de
bodies met een rode Chinese
draak te bedrukken houden de
mannenshirts iets stoers, terwijl
ze tegelijkertijd iets zwoels heb
ben". Sinds 1993 brengt Eric zijn
herenmode op de markt onder
het label X-citement.
Anne-Claire Kersten, die in 1995
met een push-up string voor
mannen de eerste prijs ondermo
de won in de Body Fashion De
sign Contest, heeft vernieuwen
de, erotische bh's ontworpen. Ze
'spant' een platte metalen band
over de borstpartij naar de rug
toe en gebruikt dat metaal ook
als tailleband van een bijpassen
de onderrok.
Onderbroekenkunst
Ondergoed blijkt ook een vrucht
bare inspiratiebron voor kunste
naars. Mitsy Groenendijk, die
aan de Koninklijke Academie in
Den Haag studeerde, ontwierp
onder de naam Animal Stuff
brassières (beha's die aan het
broekje zijn bevestigd) van tij-
geiv en neushoornkoppen, giraf
fen en zebra's. Ook beroemdhe
den als Diana en Charles en Bea
trix en Claus wist ze in te lijven in
een papier maché-cup.
Huub Schilte en Jacqueline Por-
tielje van de Rotterdamse kun
stenaars-werkgemeenschap Du-
ende bewerkten een zwart-wit-
ondergoedreclame van Calvin
Klein. De jongere daarin werd
getransformeerd tot een mager
ventje van een jaar of zes: Kleine
Calvin noemden ze het.
Naast al dat nieuws is er ook een
historisch overzicht van onder
goed, vanaf de Victoriaanse tijd
waarin de onderbroek nog een
open kruis had, tot nu.
Moderne ontwerpers blijken
trouwens vaak lang niet zo oor
spronkelijk als gedacht. De rond-
gestikte cups van Madonna's
sweaterbra (Jean-Paul Gaultier)
lijken verdacht veel op een exem
plaar uit de jaren vijftig. Waar in
het ene tijdvak de borstpartij ge
zien mag worden, wordt-ie in het
andere weggemoffeld. Rond 1925
moeten vrouwen op jongens lij
ken. Als Victor Mageuritt de ro
man 'La Garconne' schrijft heeft
dat nieuwe type vrouw een naam
gekregen.
Invloed
Filmsterren hebben toch al altijd
grote invloed gehad op de mode,
ook op de onderkleding. Mae
West doet als reactie op de Gar-
fonne-stijl de behoefte aan meer
vrouwelijkheid ontstaan. Vanaf
de jaren zestig staat de natuurlij
ke lijn van het lichaam centraal.
Uiteindelijk draagt vrijwel iede
re vrouw een beha en een onder
broek: slechts één procent van al
le Nederlandse vrouwen gaat bh-
loos door het leven.
Jammer is dat de tentoonstelling
geen aandacht besteedt aan de
hedendaagse ontwikkelingen bij
de grote fabrikanten, die toch
voor veel vrouwen interessant
zijn: nieuw corrigerend onder
goed als push-up-beha's en buik-
afplattende broekjes ontbreken
volledig.
Christa van der Hoff
Ondergoed't heeft wel meer om het
lijf' is tot en met 28 juni te zien in
Sonsbeek Art Design, Tellegenlaan
3, Arnhem. Dagelijks, behalve dins
dag, geopend van 11.00 tot 17.00 utir.
Een ontwerp van Sjef Claessen.
Draagbaar en minder choque
rend zijn de ontwerpen van Sjef
Claessen. Bij hem is de grens met
bovenkleding soms zo vaag dat
zo'n kledingstuk multi-functio-
neel is. Sommige dingen zou je
ook als vrouw met plezier dra
gen. „Het is spannend iets nieuws
voor de man te ontwerpen, omdat
die nog steeds behoudend is",
zegt Claessen. „Bij vrouwen
wordt lingerie steeds meer bo
venkleding. Waarom zou dat bij
mannen niet kunnen?"
Sober
Hij maakte onder zijn eigen label
Buns stralend witte, glanzende
hemdjes, waarin lycra is ver
werkt. Axmgaten en halsopenin
gen krijgen een accent door zilve
ren en lichtblauwe biezen. De
ontwerpen zijn aan de sobere ja
Kanker te lijf gaan met een kiwi. Zo simpel is het niet, al blijkt
opnieuw dat groenten en fruit de kans op bepaalde soorten
kanker aanmerkelijk kunnen verkleinen. Dagelijks drie scheppen
groente en twee stuks fruit zou zeker 4500 mensenlevens per jaar
kunnen schelen.
De groentenman etaleert een overweldigende keuze aan groenten en fruit, maar toch wordt er van deze pro
ducten te weinig gegeten.
waarin ook de 150 internationale
onderzoeken van na 1995 zijn be
trokken. Wat betreft hart en vaat
ziekten is ons vermoeden beves
tigd: dagelijks groenten en fruit
verkleint de kans hierop. We heb
ben nu ook aanwijzingen dat het
helpt tegen staar en ademhalings
ziekten als astma en bronchitis.
Daar willen we verder onderzoek
naar doen", zegt Kok.
Variatie
Gevarieerd eten is belangrijk, be
nadrukt Van Koppen van de NKB
„Dagelijks twee ons komkommer,
waar weinig vitaminen in zitten, is
te eenzij dig. Je kunt ook niet leven
op sinaasappels of kiwi's alleen.
Daar zitten wel veel vitaminen in,
maar het lichaam heeft ook vezels
nodig, die weer wel in komkom
mer (en brood en rijst) zitten.
Daarom is variatie zo belangrijk,
gewoon volgens de aloude schijf
van vijf".
Matige eters, kinderen, ouderen
zullen opschrikken van vier ons
groenten en fruit. Of mensen met
weinig tijd schrikken terug voor
de bereiding van het eten, en ne
men hun toevlucht tot Chinees of
pizzakoerier. Lekker snel en mak
kelijk. Vet, ook. „Geen enkel ex
cuus", zegt Van Koppen streng.
„Want bij de pizzakoerier kun je
ook een gemengde salade bestel
len. De Chinees verkoopt ook tjap
tjoy, met groenten. Iedereen, een
persoons huishoudens, gezinnen
met kinderen, haastige lieden,
moet het dus kunnen inpassen.
Kleine eters zullen een berg groen
ten en fruit moeilijk wegkrijgen,
maar er kan ook groenten of
vruchtensap van worden ge
maakt. Van ouderen is bekend dat
ze vaak te weinig drinken, dus met
verse sappen sla je twee vliegen in
een klap: ze krijgen genoeg vocht
en genoeg vitaminen binnen.
Als 'vers' toch te ingewikkeld of te
tijdrovend is, dan zijn diepvries,
blik of pot een goed alternatief,
vindt Van Koppen. „Diepvries
groenten worden snel verwerkt en
geconserveerd. Veel kostbare voe
dingsstoffen blijven bewaard,
waardoor diepvries inmiddels bij
na even goed is als vers. Ik zeg
maar zo: bij haast liever diepvries
of een blik bonen dan naar de
snackbar voor een kroket. Daar
sta je immers ook in de rij te wach
ten."
Listen
Kinderen en verse groenten is een
verhaal apart, weet Van Koppen
uit ervaring. „Ze lusten het vaak
niet. Daarom verzin je listen:
soepgroenten roerbakken en in
een saus verwerken. Mais, bonen
en dopei*wten door de macaroni of
rijst spatelen. Ziet er leuk uit, vin
den ze heerlijk."
Maar met goede voeding alléén
ben je er nog niet. „Voeding is ver
antwoordelijk voor een derde van
bepaalde kankersoorten. Twee
derde komt door andere oorzaken:
leefstijl, roken, alcoholgebruik,
erfelijkheid, onverstandig zon
nen, omgeving (in de buurt van
chemische industrie of veel auto
verkeer). Gezond eten speelt een
belangrijke rol, maar is niet zalig
makend."
Patricia van der Zalm
Het spruitje, de broccoli, de to
maat, de kiwi, het rauwe wor
teltje of de ui: ze kómen op tafel in
Nederland, en bij velen plichtsge
trouw vij f van de zeven dagen in cle
week. Toch eet de gemiddelde Ne
derlander in de ogen van onder
zoekers van de vakgroep Humane
Voeding van de Landbouwuniver
siteit (LU) Wageningen nog niet
gezond genoeg.
Elk jaar doen zich 60.000 nieuwe
gevallen van kanker voor en over
lijden er hierdoor meer dan 35.000
Nederlanders. Mannen worden
vooral getroffen door darm- en
longkanker, bij vrouwen staat
borstkanker bovenaan, al snel ge
volgd door longkanker.
De sterfte aan kanker kan door
groente- en fruitrijk eten omlaag,
vinden ook het Groente en Fruit-
bureau en de Nederlandse Kan
kerbestrijding/Koningin Wilhel-
mina Fonds (KWF).
Boodschap
Voor de gelegenheid, tijdens de
campagneweek 'Leef je uit met
groenten en fruit', hebben deze or
ganisaties en de onderzoekers van
de LU de koppen bij elkaar gesto
ken en hun boodschap gezamen
lijk naar buiten gebracht: meer
groenten en fruit helpen het risico
op bepaalde soorten kanker (slok
darm-, maag-, darm- en longkan
ker) verkleinen. In een voorzichti
ge schatting met 4500 gevallen per
jaar, in een meer waarschijnlijke
raming met ongeveer 12.000.
Dat groenten (drie eetlepels per-
dag) en fruit (twee of drie stuks) de
kans op kanker en ook hart- en
vaatziekten verkleinen, weet bij
na iedereen, al is het maar in de
verte. Maar velen denken dat het
met een klein hapje groente 's
avonds bij het eten en een appel
tussendoor wel snor zit. „Neder
land verkeert massaal in de waan
gezond te eten", noemde een
woordvoerder van het KWF het.
Te weinig
Vooral in gezinnen met kleine kin
deren en in huishoudens van jon
geren tot 34 jaar worden veel te
weinig groenten en fruit gegeten.
Aan het advies van het Voedings
centrum (voorheen de Voedings
raad) om zeven dagen per week
ongeveer 200 gram groente en 200
gram fruit te eten, komt ruim de
helft van de eters niet toe. Vijf da
gen per week, hooguit. En ook dan
is het minder dan de aanbevolen
hoeveelheid. „Mensen eten dus te
weinig groenten en fruit, en ook
niet vaak genoeg", zegt preventie
medewerker K. van Koppen van
de Nederlandse Kankerbestrij
ding (NKB),
Amti-oxydanten
Wat is er eigenlijk zo gezond aan
groenten en fruit? „De werking
berust op drie soorten stoffen",
zegt onderzoeksleider professor
dr. ir. F. Kok van de vakgroep Hu
mane Voeding van de Landbouw
universiteit Wageningen. „Vita
mine C, carotenen en flavonoïden,
samen de anti-oxydanten, kunnen
schadelijke reacties in het lichaam
voorkomen. Zo'n schadelijke re
actiekan zijn: cellen die ontsporen
en gaan woekeren (kanker)."
Tweede groep waardevolle stoffen
in groenten en fruit zijn voedings
vezels; zij verlagen het choleste
rolgehalte en stimuleren de dar
men. „En de groep bio-actieve
stoffen in groenten en fruit kun
nen bepaalde kanker-verwekken
de stofjes in voeding onschadelijk
maken. Als een kankerproces in
het lichaam al op gang is, kunnen
de bio-actieve stoffen dat proces
afremmen. Maar ik zeg daarmee
niet: je kunt door groenten en fruit
genezen van kanker.
Voedingssupplementen waarin
alle soorten vitamines en minera
len en anti-oxydanten dienen wat
betreft Kok hooguit als aanvul
ling. „En nooit als vervanging van
groenten en fruit", zegt Kok, die
bij vers zweert. „Ik breng in prak
tijk wat ik verkondig. Ik heb een
moestuin en een kas, en denk dat
ik een heel eind kom. Ik zal het
eens gaan wegen."
Al in 1995 bracht de Landbouw
universiteit een rapport uit over
de gunstige werking van groenten
en fruit. „We zetten toen ruim 200
onderzoeken op een rijEr waren
ook aanwijzingen dat groenten en
fruit de kans op hart- en vaatziek
ten en beroerten verkleinden. On
langs is een update uitgekomen
Het leven van een stierkalf is kort en
niet zo vrolijk. In zes maanden eten
de jonge rundjes zich naar hun
slachtgewicht en in dat halve jaar
hebben ze niets anders te doen. In ons
land leiden rond de 400.000 kalfjes zo'n
beklagenswaardig
gedetineerdenbestaan. Ze zijn
gehuisvest in boxen waarin ze
nauwelijks hun kontje kunnen keren.
Europese beleidsmakers heb
ben bepaald dat die individu
ele boxen niet meer mogen. Vanaf
2003 mogen Nederlandse kalfjes
niet meer op die manier worden
gemest. Groepshuisvesting moet
het worden, en daarom investeren
kaïverhouders vele tonnen om
hun stallen om te bouwen.
Kaïverhouders doen die investe
ring niet van harte. Niet alleen
omdat boeren zuinig zijn, ze heb
ben ook goede argumenten. Bij
kalveren in boxen weet de boer
precies hoeveel elk diertje dage
lijks eet en drinkt en bij groeps
huisvesting weet hij dat niet. Bo
vendien krijgt het kalf juist door
die box zulk mals en melkblank
vlees.
Dier-onvriendelijk
Slagers bevestigen dat laatste.
Hun klanten, de echte liefhebbers
van kalfsvlees, wensen blank en
zacht vlees, Veel van die liefheb
bers telt Nederland niet. Kalfs
vlees wordt dan ook vooral voor de
export geproduceerd. Want de
meeste Nederlanders vinden de
productie dier-onvriendelijk en
het vlees te prijzig. Kalfsvlees
kampt in ons land met een groot
imagoprobleem.
De melkveehouderij heeft een an
der probleem. Er worden immers
even veel koekalfjes als stierkalf
jes geboren. De vrouwelijke kalf
jes groeien groot tot melkkoe en
een toekomstige melkkoe ga je
niet slachten. Voor de stiertjes
heeft de melkboer helaas geen em
plooi. Dat probleem los je niet op
door het te ontkennen. Dat doen ze
wel in Amerika. Daar doden ze die
jonge stiertjes direct na hun ge
boorte. In het verborgene, zodat
het publiek er geen weet van heeft.
In Europa en vooral in Nederland
proberen de boeren nog maar het
beste te maken van die overgeble
ven stiertjes. De enige manier om
eraan te verdienen is ze op te fok
ken tot kalfsvlees. Dat is niet dier
vriendelijk, dat weten die boeren
ook wel.
Rangorde
De voorgeschreven groepshuis
vesting is voor kalfjes iets dier
vriendelijker dan cellulaire op
sluiting in een kalverbox. 'De vijf
tot zeven stiertjes van zo'n groep
hebben wat ruimte om samen te
dartelen. Ze eten met elkaar uit
een trog en er ontstaat in zo'n
groep een zekere rangorde. Het ge
volg daarvan is dat elke groep een
achterblijvertje krijgt. Een zielig
kalfje dat minder eet en minder
groeit.
Recentelijk heeft een slimme vee
voederfabrikant weer iets nieuws
bedacht. Hij adviseert zijn afne
mers de slachtkalveren in nog gro
tere groepen te houden en biedt
hun complete, voor elk kalfje af
zonderlijke voedselcontrole per
computer aan.
Dat nieuwe systeem heet Peter's
Farm. Bij kaïverhouders die met
dit systeem werken, kunnen in een
grote stal wel 40 tot 80 kalveren bij
elkaar leven. Niettemin is de
voedselopname van elk dier te
controleren.
Voederstation
Elk kalf mag zelf bepalen wanneer
het eten wil en hoeveel per keer. De
boer kan op een computer-uit
draai zien of door elk dier de dage
lij kse totaalportie wordt gehaald.
Elk kalf di'aagt een chip waaraan
de computer het herkent. Zodra
een kalf zich meldt bij het voeder
station, wordt het geregisteerd en
krijgt het een afgepaste portie.
De kalfjes bij zo'n bedrijf van Pe
ter's Farm liggen rustig te herkau
wen of ze kijken een beetje naar
buiten. Er is ruimte genoeg, hoe
wel ze dicht tegen elkaar liggen
juist lekker vinden. Soms spelen
de kalfjes met een grote bal of sab
belen ze aan een fopspeen. Zelfs
deze argeloze bezoeker kan zien
dat er sprake is van natuurlijk
kuddegedrag.
Onderzoekers van de Wageningse
Landbouw Universiteit bestude
ren het gedrag van grote groepen
kalveren. Ze noemen dit systeem
het summum aan huisvesting voor
de dieren. Bovendien is weten
schappelijk vastgesteld dat deze
stressless situatie de kwaliteit van
het vlees ten goede komt.
Het Centrum voor Smaakonder
zoek van Bob Cramwinckel con
cludeerde na vergelijkende proe
ven dan ook dat het kalfsvlees van
Peter's Farm een hoger smaakge-
halte heeft en malser is dan vlees
van kalveren uit groepen. En dat
het bovendien hoger wordt ge
waardeerd door de consument.
Controleerbaar
Peter's Farm organiseert de kal-
verhouderijde slacht en de afle
vering aan klanten. Dat zijn res
taurants en binnenkort ook vele
supermarkten. Zo is de hele pro
ductieketen compleet controleer
baar. Men streeft de grootst moge
lijke openheid na en heeft zelfs een
openbaar toegankelijke website
op het Internet: http://www.pe-
tersfarm.com. Via het codenum
mer op de verpakking van elk
stukje vlees kan iedereen achter
halen bij welke boer het kalfje
werd gehouden.
Juist die openheid maakt dit pro
duct uniek. Want rond kalfsvlees
hangt tot nog toe iets geheimzin
nigs. Het griezelige imago van on
gezonde kalverboxen en
dierkwellerij in duistere stallen.
Martin van Huijstee
Kalvermesters investeren vele tonnen omdat zij de individuele boxen
moeten afbreken om te komen tot groepshuisvesting.
