Soeharto: als bamboe en beton
PZC
Soeharto of
Habibie, wat
maakt het uit
Gaan en komen
buitenland
2
Vader van Indonesië ontruimt na ruim dertig jaar politiek toneel
vrijdag 22 mei 1998
door Theo Haerkens
en Ronald Frisart
De wereldgeschiedenis
wijst uit dat, wanneer het
uitdraait op een krachtmeting
tussen het volk en de macht
hebbers. het volk uiteindelijk
wint, schreef de Indonesische
columniste Desi Anwar op 14
mei. Sneller dan ze kon bevroe
den, heeft de geschiedenis zich
herhaald. Na ruim dertig jaar
presidentschap heeft Soeharto
het politieke toneel ontruimd.
Onzeker maar vol hoop kan
'het prachtig rijk van Indulin-
de' beginnen aan een nieuwe
toekomst.
Begin jaren zestig ging het in
Indonesië van kwaad tot erger.
Onder president Soekarno
raakte de economie steeds ver
der ontwricht. In politiek op
zicht trachtte Soekarno zich
met steeds minder succes
staande te houden tussen de
anti-communistische strijd
krachten (ABRI) en de Indone
sische Communistische Partij
(PKI).
In 1965 kwam de explosie. Ge
ruchten dat een Raad van Ge
neraals een staatsgreep tegen
Soekarno wilde plegen, dreven
de spanning naar een hoogte
punt. De presidentiële garde en
groepen andere militairen be
sloten te handelen. In de nacht
van 30 september op 1 oktober
arresteerden en vermoordden
ze, samen met een aantal PKI-
leden, zes topgeneraals. Voor
de vrij onbekende generaal
Soeharto, toen 46 jaar oud, was
dat het sein het heft in handen
te nemen. Onstuitbaar begon
hij aan zijn opmars naar de
macht. Pas gisteren, minder
dan drie weken voor zijn 77ste
verjaardag, gaf hij die uit han
den.
Koude Oorlog
Toen Soeharto in 1967 werd
beëdigd als president, woedde
de Koude Oorlog. In Vietnam
waren de Amerikanen in een
bloedige oorlog verwikkeld.
Rust in Indonesië was voor
Washington van levensbelang.
Generaal Soeharto garandeer
de die rust en kreeg daarom de
warme steun van het Westen.
In de wereldpolitiek liggen de
kaarten anno 1998 heel anders.
,,Nu de Koude Oorlog voorbij
is, neemt Soeharto's macht af",
analyseerde afgelopen maan
dag militair historicus Salim
Said tegenover deze krant.
„Hij staat onder druk van de
Indonesische maatschappij en
van het buitenland." Zo groot
werd de afgelopen drie dagen
de druk, dat zelfs de machtspo
liticus Soeharto eronder be
zweek.
Op 30 september 1965 was ge
neraal Soeharto commandant
van Kostrad, de strategische
reserve. Dat is een belangrijke
post, maar zijn naam kwam
vreemd genoeg niet voor op de
lijst die de rebellerende mili
tairen die nacht hanteren. Soe
harto werd geen haar gekrenkt.
Ook nu nog bestaan specula
ties dat hij van de coupplannen
wist, maar niets ondernam om
later des te harder te kunnen
toeslaan.
Hoewel een aantal PKI-leden
meedeed aan de couppoging,
staat wel vast dat de PKI als
partij er niet bij betrokken was.
Onder aanvoering van Soehar
to zag het leger echter zijn kans
schoon zich voorgoed van de
communisten te ontdoen. In
het regeringskoeterwaals van
Soeharto's Nieuwe Orde kreeg
de mislukte couppoging de
naam Beweging 30 Septem-
ber/PKI.
Eind 1965 en begin 1966 trok
een orkaan van geweld over In
donesië. Ten minste 500.000
echte of vermeende communis
ten werden over de kling ge
jaagd. Naast het leger hadden
woedende moslims in die
slachtpartij een voornaam
aandeel. Honderdduizenden
anderen werden voor lange ja
ren gevangen gezet.
Geduld
Toen de rust enigszins was
weergekeerd, verzette Soehar
to met eindeloos geduld zijn
stukken op het schaakbord van
de macht. Van president Soe
karno peuterde hij op 11 maart
1966 de zogeheten Supersemar
los. In dat bevel geeft Soekarno
generaal Soeharto opdracht al
het nodige te doen om de orde
te herstellen en de staat en de
president te beschermen. Soe
harto interpreteerde het bevel
zeer ruim. Langzaam drong hij
Soekarno naar de zijlijn. Ver
volgens liet hij zichzelf eerst
tot waarnemend president be
noemen, en in 1967 tot vol
waardig president.
Onder zijn voorganger was de
economie totaal ontwricht.
Economische ontwikkeling
maakte Soeharto daarom tot
topprioriteit. Het handwerk
liet hij over aan de Berkeley-
maffia, een groep voorname
lijk in Californië opgeleide
e'conomen. Zij beteugelden de
inflatie en saneerden de over
heidsfinanciën.
Vakorganisaties werden ont
manteld, waardoor het loon
peil laag bleef. Het was slechts
een van de maatregelen om in
Soeharto maakt donderdag zijn aftreden als president bekend, rechts Habibie.
vesteringen aan te trekken.
Met succes, want buitenlandse
ondernemers meldden zich in
groten getale. En onder Neder
lands voorzitterschap pompte
het Westen via de Intergouver
nementele Groep voor Indone
sië (IGGI) miljarden naar Ja
karta.
Ook het roer van de buiten
landse politiek gooide Soehar
to om. Hij verliet de anti-Wes
terse koers van Soekarno, brak
met China en beëindigde de
'konfrontasi' met Maleisië. Sa
men met de buurlanden richtte
hij in 1967 de Associatie van
Zuid-Oost-Aziatische Landen
(ASEAN) op, die zich al snel
ontwikkelde tot tegenwicht
voor de communistische lan
den Vietnam, Laos en Cambod
jaOok trad Indonesië weer toe
tot de Verenigde Naties, waar
van Soekarno in 1964 het lid
maatschap had opgezegd.
In de binnenlandse politiek
stelde Soeharto stabiliteit
voorop. Bij tegenstand boog hij
soms als bamboe, maar als het
erop aan kwam, toonde hij zich
zo hard als beton. Aan burger
lijke vrijheden en democratie
had hij lak. Wat dat betreft ver
schilt hij niet zoveel van Soe
karno, die met steun van het
leger in 1959 de Geleide Demo
cratie invoerde.
Soeharto werd in 1921 geboren
in een desa bij Yogyakarta. Als
president zei hij vaak dat hij
maar een eenvoudige dorps
jongenis. Op zijn best is hij in
derdaad als hij met boeren kan
daarvoor was de invasie (1975)
van Oost-Timor. Jakarta an
nexeerde het gebied in 1976 en
het Indonesische leger heerst
er nog steeds met harde hand.
Nederlandse kritiek daarop
beantwoordde de president in
1992 door de ontwikkelingsre
latie met Den Haag te verbre
ken. Vooraf had hij zich er wel
van vergewist dat Japan het
wegvallende geld zou bijpas
sen.
Ook oprispingen dichter bij
huis werden hard onderdrukt.
Zo vermoordde het leger begin
jaren tachtig met Soeharto's
instemming duizenden crimi
nelen op Java. Recentste voor
beeld: op 12 mei werden zes
studenten doodgeschoten in
Jakarta. Ze behoorden tot de
velen die Soeharto en zijn van
corruptie en vriendjespolitiek
doortrokken bewind spuugzat
waren.
Welvaart
Ondec invloed van de nu bijna
een jaar woekerende crisis
wordt licht vergeten, dat Soe
harto's beleid aanvankelijk
vruchten afwierp. Overal wer
den wegen aangelegd en scho
len en kliniekjes gesticht, „De
toenemende welvaart gaf zijn
optreden legitimiteit", analy
seert Indonesië-kenner Nico
Schulte Nordholt, verbonden
aan de Technische Universiteit
Twente. „Wie in 1965 honger
had, had in 1975 te eten en in
1985 een bromfiets. De mensen-
die dat nog niet hadden be-
vaten van de maatschappij
moesten Soeharto's macht vei
ligstellen. Daarbij speelden de
strijdkrachten een rol, maar
ook Golkar, het politieke vehi
kel waarmee de president zich
bij 'verkiezingen' verzekerde
van een comfortabele meerder
heid in het parlement. De rest
van het partijwezen werd ge
dwongen samengevoegd in
moslimpartij PPP en de natio
nalistische PDI. Ze vormden de
franje op grond waarvan Soe
harto bleef volhouden dat In
donesië een democratie is.
Staatsfilosofie
Bij dat alles speelde Pancasila
een belangrijke rol. Soekarno
formuleerde deze Vijf Princi
pes in 1945 als losse staatsfilo
sofie om Indonesië tot een een
heid te smeden. Soeharto
maakte er een dogma van. Poli
tieke en maatschappelijke or
ganisaties die dat weigerden te
onderschrijven, werden buiten
de wet geplaatst. Krachtens
die versteende vorm van Pan
casila is het Indonesische volk
een grote familie. Bapak (va
der) Soeharto behartigde ie
ders belang.
Een ander geloofsartikel was
en is de de functie van de strij d-
krachten: ABRI heeft zowel
een militaire als een sociaal-
politieke taak. Daarbinnen
paste, dat het leger Soeharto in
de jaren zestig aan de macht
bracht. Sindsdien heeft de pre
sident echter zo gemanoeu
vreerd dat de rollen werden
Sinds het overlijden in 1996
van hun moeder, Ibu Tien, leek
Soeharto nauwelijks meer-
greep op hen te hebben. Ster
ker nog, steeds vaker leek hij
aar hun adviezen te luisteren,
tot frustratie van ministers.
Economisch bleek de vriend
jespolitiek voor Indonesië
rampzalig. Inefficiëntie was
het gevolg. De slag op de we
reldmarkt konden en kunnen
de meeste Indonesische bedrij
ven niet aan. Ze hielden zich
jarenlang slechts staande door
beschermingsconstructies.
Een speerpunt in Soeharto's
economische beleid was indu
strialisatie. Om aan het beno
digde geld te komen, werden de
rijke natuurlijke hulpbronnen
- delfstoffen en hout - in hoog
tempo ontwikkeld.
Het paradepaardje van de
Nieuwe Orde was de eigen
hightech-industrie, die veel
geld kostte en weinig banen
opleverde. Technologiepaus
werd de in Duitsland geschool
de ingenieur B.J. Habibie. Hij
putte ruim uit staatsfondsen
voor het opzetten van staalin
dustrie, scheeps- en vliegtuig
bouw. Habibies pogingen een
Indonesisch vliegtuig te bou
wen, slaagden. Economisch is
het echter een flop. Het toestel
is veel duurder dan vergelijk
bare buitenlandse machines.
Het product werd de Indonesi
sche luchtvaartmaatschappij
en echter door de strot geduwd.
Ook buitenlandse investeer
ders speelden een belangrijke
Soeharto legde in 1967 de eed af als president.
keuvelen over dorpse aange
legenheden. Veel opleiding
heeft hij niet genoten. Bahasa
Indonesia spreekt hij met een
Javaans accent en vreemde ta
len is hij niet machtig.
Niettemin handhaafde hij zich
moeiteloos tussen de groten
der aarde. Decennia lang
speelde hij het machtsspel su
perieur Nog afgelopen dins
dag, toen zijn lot al bijna was
bezegeld, kwam hij met een
verklaring die zijn tegenstan
ders verdeelde en in verwar
ring bracht. Niet voor niets is
hij vaak vergeleken met een
dalang (wayangspeler). Achter
de schermen speelde hij zijn
geraffineerde spel.
Wanneer hij dat nodig vond,
ging Soeharto grof geweld niet
uit de weg. Het beste bewijs
reikt, hadden op z'n minst de
hoop nog eens zo ver te ko
men."
Tot de grootste successen be
hoort het terugbrengen van het
geboortecijfer. Zonder geboor
tebeperking zouden er nu ruim
225 miljoen Indonesiërs zijn. In
werkelijkheid zijn het er bijna
203 miljoen. Een ander wapen
feit is dat de Nieuwe Orde de
rijstproductie drastisch heeft
opgevoerd.
De keerzijde van de medaille is
de manier waarop Soeharto
zich vergewiste van politieke
stabiliteit. De media werden
onder streng toezicht ge
plaatst. Een anti-subversiewet
met als maximumstraf de dood
door de kogel werd toegepast
op politieke dissidenten. Infor
matienetwerken tot in de haar
omgedraaid: hij was niet meer
afhankelijk van het leger, maar
het leger van hem.
Omdat Indonesië medio jaren
zestig geen ondernemersklasse
van belang had, werden mili
tairen aan het hoofd van tal
van bedrijven geplaatst.
Zwaar leunde Soeharto ook op
de goed geschoolde, veelal
christelijke Chinese minder
heid. Zijn Chinese zakenvrien
den kregen lucratieve contrac
ten en monopolies, wat elders
veel kwaad bloed zette.
In later jaren voegden de zes
Soeharto-kinderen zich in de
rijen der puissant rijken. Ook
zij danken hun welvaart aan
handjeklap met het politieke
centrum. Vooral dochter Tutut
en zoons Bambang en Tommy
zijn wat dat betreft berucht.
foto E PA
rol in Soeharto's ontwikke
lingsmodel. Hoewel ze altijd
mopperden over de extra kos
ten van de virulente corruptie,
hielden ze genoeg winst over
om over dat bezwaar heen te
stappen.
De laatste jaren vertoonde
Soeharto's ontwikkelingspoli
tiek echter sleet. De kleine
groep steenrijke vrienden en
familieleden van de president
wekten in toenemende mate
afgunst en haat op. Begin jaren
negentig begon Soeharto daar
om wat afstand te nemen van
zijn oude vrienden. De morren
de islamitische gemeenschap -
90 procent van de Indonesiërs
is moslim - probeerde hij te
paaien. Zo maakte hij met zijn
gezin en pelgrimstocht naar
Mekka en juichte hij de oprich-
foto Muchtar Zakaria/AP
ting toe van ICMI, een vereni
ging van islamitische intellec
tuelen.
Marktwerking
Internationale instellingen als
de Wereldbank en het Interna
tionale Monetaire Fonds dron
gen vanaf de jaren tachtig aan
op vrije concurrentie op de In
donesische markt. Pas met
meer marktwerking zal de eco
nomie werkelijk tot bloei ko
men, was de gedachte.
Dat plaatste Soeharto voor een
probleem. Meer marktwerking
zou de belangen van zijn fami
lie en vrienden schaden. An
derzijds kon hij niet toelaten
dat de spanningen - die ook et
nische en religieuze compo
nenten hebben - ongelimiteerd
zouden oplopen.
De druk op het bewind werd
nog groter doordat de econo
mische ontwikkeling een nieu
we middenklasse heeft ge
baard. Delen daarvan werden
steeds kritischer. Ook veel mi
litairen behoren tot de midden
klasse. De afgelopen jaren
werd daarom gespeculeerd
over sympathie van onderde
len van ABRI voor Soeharto's
kritici.
De kritiek verschoof boven
dien. „Vroeger werd alleen ge
mopperd op de kliek rond de
president. Later werd ge
klaagd over de hebzucht van
zijn kinderen. De laatste twee
jaar gaat het om Soeharto
zelf", signaleert een Indonesië-
kenner. In Jakarta zelf lopen de
gissingen over Soeharto's pri-
vé-bezit sterk uiteen. Dat het
om vele miljarden dollars gaat,
staat echter voor iedereen bui
ten kijf.
Crisis
Zolang de economie bloeide,
kon Soeharto veel kritiek ter
zijde schuiven. Hij wist zich in
de rug gedekt door het leger en
had genoeg middelen om loya
liteit te kopen. De monetaire
crisis die in 1997 losbarstte,
bracht daarin verandering. De
waarde van de rupiah schoot
naar peilloze diepten. Steeds
meer Indonesiërs voelden de
crisis aan den lijve!
Het wegvallen van subsidies op
voedsel en energie dreef de
massa's aan de rand van het be
staansminimum de afgrond in.
Het in februari dit jaar begon
nen studentenprotest vloeide
samen met verzet van de on
derklasse in Jakarta.
In hoog tempo won de afgelo
pen weken de gedachte veld die
aanvankelijk alleen door intel
lectuelen werd gekoesterd: In
donesië kan zich pas aan de cri
sis ontworstelen als Soeharto
van het toneel is verdwenen.
Zelfs trouwe presidentiële vol
gelingen van weleer trokken
begin deze week die conclusie.
De oude president richtte zich
echter nog eenmaal op. Afgelo
pen dinsdag beloofde hij dat hij
zijn termijn niet zou volmaken
tot 2003. Hij zou eerder aftre
den, maar wilde nog wel een
vernieuwingsproces in gang
zetten. Het staatshoofd leek
het initiatief weer even in han
den te hebben. In het openbaar
betuigde generaal Wiranto, de
baas van de strijdkrachten,
zijn steun aan de koers die de
president had uitgezet.
Een Westerse diplomaat merk
te woensdagavond echter al op
dat 'de race nog niet gelopen
is'. Gisterochtend om negen
uur was het wel zover. Op zijn
bekende, doodsaaie toon las
Soeharto voor de televisie een
korte verklaring voor. Zijn
laatste als president. GPD
De oude man Soeharto heeft gebogen. De tijd zai
leren wat die buiging waard is. Het terugtreden
van de Indonesische president zal worden be
schouwd als een triomf van de democratische krachten,
Tezelfdertijd moet worden vastgesteld dat die krachten
onmogelijk blij kunnen zijn met de inderhaast grond
wettelijk aangewezen opvolger Habibie. De nieuwe
president heeft zich ontpopt als virtuoos hielenlikker
en is groot geworden in een sfeer van corruptie en mate
loze zelfverrijking. Het is duidelijk, dat deze Soeharto-
getrouwe de goudgeplaveide aftocht van de kliek om
zichtig moet begeleiden. Het scenario van de vertrek
kende machthebber zal zonder twijfel voorzien in
voortzetting van zijn economische politiek en de ban
den met het Westen. Daarnaast zijn er zwaar wegende
eisen met betrekking tot de bescherming van zowel de
eenheid van de staat als de familiebelangen. De afmars
van de generaal zal met vertoon van al dan niet gepaste
waardigheid dienen te geschieden. Soeharto behoedt
zijn aanmatigende glimlach tot het laatst.
Tot nu toe wordt geheel volgens de regels van het boekje
gehandeld. Waar politici, moslimleiders, studenten
aanvoerders en generaals de laatste rampdagen druk
heen en weer spraken, zweeg Habibie in de volle zeker
heid van zijn uitverkiezing. De nieuwe president heeft
zich, alle woorden over grondige hervormingen ten
spijt, nadrukkelijk verbonden met een regiem dat wil
doorregeren. Soeharto moge door de voordeur verdwij
nen, hij houdt de sleutel van de achterdeur. Is Habibie
de marionet waarvoor men hem - met alle recht - kan
houden? Welke tijd zal zijn spel bemeten zijn? Velenzul-
len hem, in deze moeilijke dagen voor Indonesië, het
recht van de twijfel gunnen. Het neemt niet weg, dat de
naam Habibie strak gekoppeld blijft aan die van zijn
peetvader Soeharto. Dat begrip staat voor dertig jaren
meedogenloze repressie, veelvoudige moord, roofzucht
en terreur. De wereld heeft er overwegend beleefd ken
nis van genomen. Deze opvolging-in-eigen kring lijkt
een slecht begin van een tijdperk dat uitzicht zou moe
ten bieden op een stevige democratie, volgens mondiale
rechtsprincipes en naar Indonesisch model.
Het eilandenrijk staat voor meer uitdagingen. Honger
dient voor een land met rijke bronnen uitgesloten te
zijn. Een verdeling van de eerste middelen, welvaart en
welzijn, lijkt de belangrijkste opdracht. Het zal grote
nationale en internationale inspanningen vergen om
het diepe dal waarin het land zich bevindt, te dempen.
Corruptie en nepotisme passen daar slecht bij. De bij
zondere status van het leger is aan herwaardering toe.
Datzelfde geldt de handhaving van de centralistische
eenheidsstaat. De gerechtvaardigde eisen van velen,
wier gevoel van recht ernstig is aangetast, komen mei
meer kracht op tafel. De Indonesische omwenteling
heeft één vriendelijke en veel bedreigende kanten. De
dempende machten aarzelen niet om al tijdens de eufo
rie van de 'oveiwinning' de restauratie ter hand te ne
men. Dat kan tot verdergaande verscherping leiden. De
democratisch gezinde tegenkrachten hebben een hoge
prijs betaald, in de straten van Jakarta en tijdens de ter
reur van jarenlange miskenning en opsluiting. Ze zien
de oude man glimlachend gaan. Komt daarmee ook de
nieuwe tijd?
door Ronald Frisart
Ze juichten en dansten, ze
omhelsden elkaar en ze
sprongen in de vijver. Op het
terrein van het Indonesische
parlement konden studenten
hun vreugde gisterochtend niet
op. President Soeharto had zo
juist de macht overgedragen
aan B.J. Habibie. Elders in Ja
karta bleef het opmerkelijk stil.
„De prijzen blijven hoog, mijn
inkomen laag", schampert Mo-
chamad, uitbater van een eet
stalletje. „Soeharto of Habibie,
wat maakt het uit?"
Om tien over negen gisteroch
tend is het plotseling voorbij.
Na 32 jaar presidentschap heeft
Soeharto de macht tijdens een
korte, sobere plechtigheid over
gedragen aan Habibie.
Ambteloos burger Soeharto
loopt het presidentieel paleis uit
aan de zijde van Tutut, zijn oud
ste dochter. Een zwarte Merce
des met gewone nummerborden
brengt hen naar Jalan Cendana,
de straat in Centraal-Jakarta
waar Soeharto woont. Wat latei-
stapt Habibie ook in een limou
sine. 'Indonesia 1' staat op de ro
de kentekenplaten.
Als in een Nederlands dorp de
lokale voetbalclub kampioen
wordt in een onderafdeling van
de KNVB ontstaat vele malen
meer feestgedruis dan wanneer
deze natie van meer dan 200
miljoen zielen eindelijk is be
vrijd van één der laatste auto
craten in de moderne wereld.
„Mooi dat hij weg is, maar het is
pas een eerste stap", zegt advo
caat Hakim. „We moeten eerst
maar eens afwachten welke
koers Habibie gaat varen."
Rustig
Omdat het Hemelvaartsdag is,
hebben de meeste Indonesiërs
vrij. Het is rustig op straat. Het
leger is minder nadrukkelijk
aanwezig dan de afgelopen da
gen. Alleen rond het centrale
plein Medan Merdeka zijn nog
troepen samengetrokken. Man
schappen van het elitekorps
Kopassus blokkeren de wegen
die toegang verschaffen tot het
presidentieel paleis.
Ook in de oude villawijk Men-
teng is het leger nog nadrukke
lijk aanwezig. Pantserwagens
beheersen de hoeken van de
straat waar president Habibie
woont. Ook de omgeving van
oud-president Soeharto'shuisis
voor het gewone verkeer niet
toegankelijk.
Bij station Gambir houden rode
baretten in camouflagepakken
de wacht bij de hoofdkantoren
van Grap Humpuss en Grap Ti-
mor. Eigenaar van die bedrijven
is Soeharto's jongste zoon. Tom
my. Verderop babbelen militai
ren met een straatmuzikant.
Alleen bij het parlementsge
bouw, waar studenten al drie
dagen bivakkeren, is van op
winding sprake. Ook hier slaat
de blijdschap over Soeharto's
vertrek echter snel om in scepsis
en het gevoel bij te neus te zijn
genomen. Vanaf het podiumpje
keert de ene na de andere spre
ker zich tegen de nieuwe presi
dent. „Hij is een product van
Soeharto. Dat willen we niet.
Habibie moet weg!
Spandoeken
Overal hangen nog spandoeken
die het aftreden en de berech
ting van Soeharto eisen. Rond
het middaguur verschijnt het
eerste nieuwe spandoek: 'Ver
drijf nu ook Habibie als presi
dent van de republiek'.
Een studentenleidster met een
crèmekleurige jilbab ('islamiti
sche hoofddoek) onderstreept
dat slechts onmiddellijke en
grondige heivormingen accep
tabel zijn. De studentenmassa
klapt. Naast de spreekster rof
felt een jongeman op een trom
mel. Andere studenten gebrui
ken als instrument stokken en
lege 20-literflessen waarin
bronwater heeft gezeten.
In een hoek van het terrein laat
een student een vlieger op. „Ik
ben hier al drie dagen", zegt hij.
„Even iets anders dan naar toe
spraken luisteren."
Rond het parlementsgebouw
dromden dinsdag en woensdag
ruim 30.000 studenten samen.
Gisteren waren het er hooguit
10.000. Velen zijn vertrokken
om wat slaap in te halen. „Maar
ze komen terug", zegt een stu-
den. „Want we gaan door tot we
ons doel hebben bereikt: echte
heivormingen en een presideni
en een regering met schone han
den." GPD
