Duitse euforie over auto-fusie
De euro moet meer dan alleen
maar een financiële waarde zijn
Volkswagen lijkt nu toch BMW te
verslaan in strijd om Rolls-Royce
ING-schandaal
nasleep van vuile
vastgoedjaren
Vakbonden blij met
maatregelen Nedcar
tegen hoge werkdruk
economie
Daimlertopman Schremmp roemt huwelijk met Amerikaanse Chrysler
CAO distributie Albert Heijn
economie wijzer
Plan voor VOC-terrein
Protest einde tax-free-winkel
SHV heeft trek in schroothandel
Van Dorp op Amerikaanse markt
Veiling Aalsmeer investeert
vrijdag 8 mei 1998
door Peter van Nuijsenburg
en John Wanders
BONN - 'Het is een in de hemel
«esloten huwelijk', zei Daimler
topman Schremmp gisteren
over de fusie van zijn concern
met de Amerikaanse autogigant
Chrysler. Nu weten de werkne
mers van Fokker wat het bete
kent als Schremmp losbarst in
liefdeslyriek, zijn 'lovebaby'
moest tenslotte begraven wor
den. Maar in Duitsland werd het
nieuws met gejuich ontvangen.
De aandelen Mommen gisteren
op de Frankfurter beurs naar
jrote hoogte. Politici van alle
partijen, ondernemers en vak
beweging zagen het als een
'positief signaal voor het indu
strieland Duitsland', zoals de
sociaal-democraat Mosdorf het
formuleerde. Alleen een woord
voerder van de ondernemings
raad van Daimler in Stuttgart
deelde niet in de euforie. „De fu
sie levert zeker voordelen op,
maar er blijven ook nog vragen
open", zei hij. Die vragen be
treffen de werkgelegenheid,
hoewel Schremmp gisteren ver
klaarde dat bedrijfssluitingen
en ontslagen, niet in het ver
schiet liggen.
De auto-industrie beleefde gis
teren de grootste onderne
mingsfusie aller tijden. Daim
ler. producent van onder meel
de Mercedes, en Chrysler wor
den samen het derde autocon
cern van de wereld. Alleen Ge
neral Motors en Ford zijn groter.
Het nieuwe concern krijgt de
naam Daimler-Chrysler en zal
zijn hoofdkwartier in Stuttgart,
zetel van Daimler Benz, en een
directiefiliaal in Auburn Hills
(Chrysler) in de VS hebben. Het
wordt geleid worden door
Schrempp en zijn collega van
Chrysler, Robert Eaton. Het ge
zamenlijke bedrijfskapitaal be
draagt 166 miljard dollar. De
aandeelhouders van Chrysler
krijgen een belang van 43 pro
cent in de nieuwe superonder
neming, die van Daimler 57
procent. Al in 1999, worden be
sparingen van 2,5 miljard mark
verwacht, aldus Schrempp die
de coup van zijn leven heeft ge
pleegd.
De omzet van de gezamenlijke
onderneming wordt op meer
dan 230 miljard mark per jaar
geschat en in totaal 422.000
werknemers zullen per jaar
meer dan 3,6 miljoen auto's, van
personen- tot lichte vrachtwa
gens, produceren. Die auto's
verschijnen niet onder een nieu
we, gezamenlijke naam, op de
weg. Daimler blijft Daimler en
Chrysler blijft Chrysler.
Trend
De fusie van Daimler en Chrys
ler zou wel eens een trend in de
auto-industrie kunnen ontkete
nen, zeggen analisten. Eén van
hen voorzag een 'reeks megafu-
sies die de industrie op zijn kop
zal zetten'. Ook andere Duitse
autoproducenten proberen in
middels via fusies of overnames
hun positie op de oververzadig
de markt te versterken. Zowel
BMW als Volkswagen probeert
momenteel de trots van Enge
land, Rolls Royce, over te ne
men. En General Motors en
Ford hebben him oog laten val
len op de Koreaanse autoprodu
centen Daewoo en KLA
Het-voordeel van de fusie is dat
Chrysler vaste voet in Europa
zal krijgen, waar het marktaan
deel tot nog toe te verwaarlozen
(1 procent) is. Hetzelfde geldt
voor Daimlei-Benz in de VS.
waar de Mercedes wel een sta
tussymbool is, maar haar fabri
kant op de markt nog steeds een
figurant is.
Maar het alles beheersende mo
tief achter de megafusie is de
globalisering. Zelfs reuzen als
Daimler-Benz en Chrysler kun
nen zich op de wereldmarkt niet
zonder krachtenbundeling
staande houden.
Ideaal paar
Financiële analisten in de VS
beschouwen Chrysler en Daim-
ler-Benz als een ideaal paar. Er
is nauwelijks sprake van over
lap. Terwijl Chrysler zich met
zijn mini-vans (familiewagens),
terreinwagens (Jeep) en pick-up
trucks voornamelijk in het po
pulaire marktsegment beweegt,
opereert Daimler-Benz met zijn
limousines en sedans (Merce
des) in het duurste segment van
de markt. De Amerikaanse ver
koopcijfers van Mercedes zitten
weliswaar in de lift, maar
Daimler-Benz verwacht met
een overname van Chrysler be
tere afzetmogelijkheden op de
grootste automarkt van de we
reld.
Een belangrijke vraag die op het
oog moeilijk valt te beantwoor
den, is of een transatlantische
fusie als die tussen Chrysler en
van onze redactie economie
BORN - De vakbonden FNV
Bondgenoten en De Unie zijn
blij dat autofabrikant Nedcar in
Born veranderingen wil door
voeren in het sociaal beleid. Het
plan van de leiding van Nedcar
beoogt de betrokkenheid van
werknemers te verbeteren. Lei
dinggevenden krijgen trainin
gen om zich meer dan voorheen
als coach op te stellen.
Uit eén enquête van de onderne
mingsraad (OR) bleek vorige
maand dat werknemers proble
men hadden bij het opnemen
van verlofdagen en met de stijl
van leidinggeven. Ook zou de
werkdruk op bepaalde afdelin
gen onaanvaardbaar hoog zijn.
Bestuurder J. Teuwen van De
Unie is blij dat de leiding van
Nedcar de problemen onder-
AMSTERDAM - Bonden en di
rectie van Albert Heijn zijn voor
de 2.500 man distributieperso-
neel een loonsverhoging van 3,5
procent overeengekomen. Het
gaat om een CAO voor een jaar.
Aan toeslagen voor het werken
in avonden en weekeinden is
niet geknabbeld. Wie vaker op
zaterdag wil werken krijgt zelfs
een hogere toeslag. Ook komt er
Advertentie
Daimler-Benz met enige sou
plesse valt te realiseren, of dat
de samenwerking spaak zal lo
pen op twee sterk verschillende
culturen. De ironie wil dat
Chrysler nu in Duitse handen
komt, terwijl de onderneming
uit Detroit de peetvader is van
de gedachte dat elke inwoner
van de VS een auto van een
Amerikaanse autofabrikant
zou moeten kopen om de eigen
auto-industrie overeind te hou
den. Chrysler ging beginjaren
tachtig zelf langs de rand van de
afgrond. GPD
kent. Hij betreurt het dat de
maatregelen pas komen nadat
de nood zo hoog is opgelopen.
Naast maatregelen in het soci
aalbeleid voert Nedcar normtij
den in voordepröductie. Diebe-
palen hoe lang de werknemer
over een bepaalde handeling
mag doen. Zo wil het bedrijf
overbelasting van afdelingen
voorkomen en de werkdruk
evenwichtiger verdelen.
Nedcar kwam begin maart in
opspraak toen bleek dat een
kleine groep medewerkers de
werkvloer terroriseerde door
allerlei vormen van criminali
teit. Het ging onder meer om
mishandeling, inbraak, dief
stal, vernielingen en het dealen
van drugs. Tot voor kort deed de
bedrijfsleiding de criminali
teitsproblemen af als 'een maat
schappelijk verschijnsel'. ANP
van onze redactie economie een studie naar het sparen van
vrije dagen voor een langdurig
verlof. Toch legt- FNV Bondge
noten het CAO-resultaat met
een neutraal advies voor aan de
leden. De looneis was 3,75%.
Een woordvoerster van FNV
Bondgenoten wijst erop, dat het
management gebruik kan ma
ken van een optieregeling.
Daarom was een hogere looneis
voor het overige personeel ge
rechtvaardigd. ANP
Koningin Elizabeth H bekijkt op 7 maart van dit jaar haar speciaal omgebouwde Rolls Royce Phantom uit 1960. De wagen rijdt op
milieuvriendelijk LPG. foto John Stillwell/AP
van onze redactie economie
LONDEN - Volkswagen (VW) lijkt alsnog
de winnaar te worden in de strijd om over
neming van de Britse fabrikant van luxe
auto's Rolls-Royce. Vickers, het moeder
concern van Rolls-Royce, liet donderdag
weten zich niet te houden aan een eerder
verkoopakkoord met BMW omdat VW
aanzienlijk meer biedt.
Volkswagen is bereid 430 miljoen pond
sterling 1,4 miljard) in contanten neer
te tellen voor RoÜs-Royce. Het bod van
BMW bedroeg 340 miljoen pond 1,11
miljard). De aandeelhouders van Vickers
moeten de overeenkomst met VW nog
goedkeuren op een speciale vergadering
op 4 juni.
Het pokerspel om Rolls-Royce, waaron
der ook het merk Bentley valt, leek vorige
week woensdag te zijn beslecht. De direc
tie van Vickers maakte toen bekend in te
stemmen met het bod van BMW na een
maand exlusief met het Beierse bedrijf te
hebben onderhandeld. VW liet meteen
weten zich daar niet bij neer te leggen.
Maar de kansen van het concern om via
een hoger bod toch nog te triomferen, wer
den toen gering geacht.
Het lijkt erop dat Vickers is gezwicht voor
de druk van aandeelhouders die vonden
dat de directie niet het onderste uit de kan
haalde. VW heeft zwaar gelobbyd bij gro
te institutionele aandeelhouders.
De verrassende ommezwaai van Vickers
zal hard aankomen bij BMW. Het bedrijf
dacht op rozen te zitten omdat het moto
ren levert voor het nieuwe Rolls-model
Silver Seraph. Het dreigement daarmee te
stoppen bij verkoop aan een andere auto
producent denkt VW echter te kunnen pa
reren. VW heeft Vickers laten weten 'bij
voorkeur' motoren te betrekken in Groot-
Brittannië. Die zouden kunnen komen
van Vickers' dochterbedrijf Cosworth.
BMW heeft nog wel een andere troef ach
ter de hand. De fabrikant van vliegtuig
motoren Rolls-Royce, die ooit onder het
zelfde concern viel als de autoproducent
en banden heeft met BMW, zegt de rechten
te hebben op de merknaam. Het gebruik
van de naam zou kunnen worden verbo
den bij verkoop aan een buitenlandse par
tij. BMW hoefde daarvoor niet te vrezen,
maar VW mogelijk wel.
BMW zei donderdag in een eerste reactie
de leveranties aan Rolls-Royce inderdaad
te stoppenbij verkoop aan VW. Over even
tuele verhoging van het bod wilde het be
drijf zich niet uitlaten. BMW heeft dat tot
nu toe uitgesloten. VW liet weten de ver
dere ontwikkelingen 'met vertrouwen' te
gemoet te zien. RTR/ANP
door Arjo Klamer
Wat nu? Vorige week zater
dag was een slechte dag
voor euro-sceptici als ikzelf.
Ondanks de grote risico's van
een gemeenschappelijke munt
voor een Europa dat in politiek
en sociaal opzicht als los zand
aan elkaar hangt, hebben de
Europese leiders de invoering
van de euro doorgezet.
Een gedurfde beslissing was
het zeker. Het was ook een his
torische beslissing die zijn
weerga niet heeft in de naoor
logse geschiedenis van dit we
relddeel.
Alleen de val van de Muur zal
in de geschiedenisboekjes
meer aandacht krijgen, maar
dat was een spontane gebeur
tenis waarin politici een on
dergeschikte rol speelden.
Daarbij komt dat de euro een
direct gevolg is van het neer
halen van de Muur. Want voor
de Fransen was de euro het
middel bij uitstek om de macht
van het herenigde Duitsland
aanbanden te leggen. De Duit
ser Kohl bleek bereid in het
spel mee te doen, bevreesd als
ook hij is voor de macht van
zijn land. Dus nu zitten we met
de euro opgescheept. Ik raakte
gedeprimeerd toen ik aan het
vooruitzicht probeerde te
wennen.
Troost
Het was een magere troost dat
de wijze waarop tot die euro
werd besloten, duidelijk
maakte waarom die munt geen
lang leven beschoren is. Het
probleem is dat de Europese
Unie geen echte politieke unie
is. Belangrijke beslissingen
komen tot stand als precaire
compromissen tussen vele na
tionale belangen en prestiges
van vooral Duitsland en
Frankrijk.
Stel eens voor dat de Neder
landse provinciën ieder voor
zich de macht zouden hebben
van de lidstaten nu. Hoeveel
gecompliceerder zou dat de
politieke besluitvorming ma
ken dan ze nu al is. Drente
voelt zich achtergesteld en
komt met een kandidaat voor
procureur-generaal die
Noord-Holland wel maar
Zuid-Holland niet ziet zitten
omdat' de laatste een eigen
kandidaat naar voren schuift.
In Nederland zou het kabinet
de patstellingen die zo ont
staan, nog kunnen doorbre-
Een demonstrant duwt een enorme euro van piepschuim over een stel liggende collega-betogers
tijdens een protest in Spanje.
ken. Europa heeft zo'n
machtslichaam niet. Daarom
kon de benoeming van Dui-
senberg als eerste president
van de nieuwe Europese Cen
trale Bank zo'n gênante verto
ning worden. Dat de kandi
daat nu al aangeeft dat hij er
na vier jaar mee ophoudt -ge
heel vrijwillig werd ons op het
hart gedrukt!- is in strijd met
de geest van het Verdrag van
Maastricht en maakt hem
daarmee een ongeschikte kan
didaat. Maar Kok moest een
Nederlander op die post krij
gen en Duitsland wilde niet di
rect een Fransman.
Ramp
Dit keer kwamen de Duitsers
en Fransen tot elkaar. Lukt dat
een andere keer niet dan is dat
een ramp voor de euro. Een
vervreemding tussen deze
twee landen kan om de gekste
redenen gebeuren, zoals een
moord van een stel Duitsers in
Frankrijk, een vernedering
van de Franse president in een
geschil, of onenigheid over
buitenlandse politiek. Vooral
dal laatste is niet onwaar
schijnlijk gezien de specifiek
Franse belangen in Frans
Afrika en Arabische landen.
Gebeurt er iets van dien aard
in de komende 4 jaar dan zal
Duitsland de kandidatuur van
de Fransman Trichet als op
volger van Duisenberg blok
keren. De Franse president zal
niet zwichten voor de pressie
en zonder supranationale au
toriteit (zoiets als een kabinet
in Nederland) heeft Europa
een conflict dat de euro juist
had moeten vermijden. On
dertussen voel ik me als een ge
tuige van een huwelijk dat ge
doemd is te mislukken, of als
een werknemer van een bedrijf
dat een hopeloze fusie aangaat
met een ander bedrijf.
Al heb ik geen fiducie in die
euro. ik zou ook niet willen dat
mijn voorspelling van een gro
te mislukMng uitkomt. Dus
wat te doen? De enige kans is,
als de euro meer wordt dan een
financieel verhaal. Het wordt
hoog tijd dat de Europese Unie
de sociale kwaliteit van Euro
pa op haar agenda zet. Naast
financiële doelen zoals een
laag overheidstekort en een la
ge inflatie, dienen de heren
zich eens te concentreren op de
foto Santiago Lyon/AP
werkloosheid, de armoede, en
de sociale ongelijkheid in Eu
ropa.
Jarenlang zijn we lastig geval
len met die 3 procent als maxi
mum voor het overheidste
kort. Welnu, het doel zou nu
moeten zijn minder dan 6 pro
cent werkloosheid en minder
dan 8 procent armoede. Dan
kunnen we zien wat Europa de
heren waard is. Een democra
tisch Europa kan alleen ont
staan als u en ik en alle andere
Europese burgers Europees
willen denken en werken.
Beperk ik mij tot mijn eigen
werkkring, dan stel ik voor dat
ten minste één universiteit in
ieder land een Europese uni
versiteit wordt, met studenten
en docenten vanuit heel Euro
pa. In Nederland zou de Eras
mus Universiteit Rotterdam
een goede kandidaat zijn want
Erasmus was per slot van re
kening een echte Europeaan.
Ik kan het niet helpen: het
wordt hopen tegen beter we
ten in. GPD
Arjo Klamer is hoogleraar in de
economie van kunst en cultuur aan
de Erasmus Universiteit Rotter
dam
ROTTERDAM - De gemeente Rotterdam en de deelgemeente
Delfshaven zijn erin geslaagd vier bedrijven en een beleg
gingsmaatschappij geïnteresseerd te krijgen in de ontwikke
ling van het voormalig VOC-terrein in Delfshaven.
Een van de eerste zaken die wordt aangepakt is de restauratie
van het VOC-gebouw zelf. Dat was tot enige jaren geleden nog
volop in gebruik door Akzo, dat er onder andere biotex maak
te.
Voor de rest van het terrein hebben gemeente en deelgemeente
een aantal stedebouwkundige kaders aangegeven.
Als trekker denken de gemeente en deelgemeent e aan een her
bouwd VOC-schip, bijvoorbeeld De Delft. Voor de hei-bouw
van het schip heeft de gemeente tien miljoen gulden over. De
resterende tien miljoen'moet van bedrijven komen. ANP
PARIJS - Fransen die werkzaam zijn bij veerboten en de Ka
naaltunnel hebben donderdag in Parijs treinen geblokkeerd
en bij het ministerie van financiën gedemonstreerd uit protest
tegen plannen om volgend jaar het taxfree-winkelen af te
schaffen. De maatregel zal naar verwachting duizenden men
sen hun baan kosten.
Een woordvoerder van de vakbond CFDT zei dat betogers op
het nabijgelegen Gare de Lyon twee uur lang een aantal hoge
snelheidstreinen (TGV s) had tegengehouden. AP
UTRECHT - Het Nederlandse concern SHV is in de markt om
de schroothandel van het Duitse staalconcern Krupp over te
nemen. Die recyclingactiviteiten zijn goed voor een jaarom
zet van 800 miljoen mark.
SHV is een van de grootste Nederlandse familiebedrijven, ge
rund door de bekende Fenteners van Vlissingen. Eerder kocht
SHV al de recyclingactiviteiten van Thyssen, Krupp's fusie
partner in Duitsland. Krupp zette haar schrootactiviteiten
aan het begin van het jaar in de etalage. ANP
NIEUWEGEIN - De Van Dorp Despec Groep (kantoorartike
len) gaat een samenwerkingsverband aan met het Canadese
FSIS, een groothandel in computerartikelen. De joint venture
zal zich vanuit Montreal en Miami op de Canadese en Zuid-
Amerikaanse markt storten.
Van Dorp Despec haalt tweederde van zijn omzet, ruim 500
miljoen, uit het buitenland. In Madrid heeft Van Dorp Despec
onlangs een distributeur van agenda's overgenomen.
Dit biedt volgens het bedrijf een goede uitvalsbasis voor de
exploitatie van de Nederlandse Succes-, Rvam- en Trax-
agenda.
Het bedrijf uit Nieuwegein heeft in het eerste trimester van
dit jaar definitief afstand genomen van de rode cijfers. De
kantoorgroep voerde de nettowinst op tot ruim 4.4 miljoen.
ANP
AALSMEER - De Bloemenveiling Aalsmeer draaide in 1997
op volle toeren, blijkt uit het gisteren gepresenteerde jaarver
slag. De veiling verhandelde gemiddeld 17 miljoen snijbloe
men en 2 miljoen potplanten per dag en haalde een jaaromzet
van ruim 2,8 miljard. Toch zijn de komende jaren forse in
vesteringen nodig om de positie van de bloemenveiling veilig
te stellen.
In het jaar dat de veiling het 25-jarig jubileum yfert, besloot
het bestuur 135 miljoen uit te trekken om het terrein uit te
breiden. Verder steekt de veiling 65 miljoen in een nieuw bo
vengronds transportsysteem. De veiling werkt ook aan een
ondergrondse buizenverbinding met Schiphol. ANP
door Raymond Peil
AMSTERDAM - Het muisje van
de vuile vastgoed-jaren, die in
1991-1992 ten einde liepen,
blijkt een lange staart te heb
ben. Gedupeerde beleggers van
het ter ziele gegane ING Vast
goed Fonds zijn bezig de handen
ineen te slaan om pakweg 400
miljoen in rook opgegane gul
dens terug te krijgen.
In de jaren tachtig ging er een
ware hausse van veelal kleine
vastgoedfondsen naar de beurs.
In de wilde jaren van het vuile
vastgoed was er veel mogelijk.
Goede kantoren en winkelcen
tra waren vrij schaars, zodat de
prijzen een tijdje de hoogte in
schoten. Dit combinerend met
de lage rente konden veel fonds-
jes behoorlijke rendementen to
nen zonder al te veel geld in de
boeken. Het doorschuiven van
een paar panden volstond vaak
al voor prettige jaarcijfers.
Zakken vullen
De fondsjes waren veelal vehi
kels waarmee zakenlieden van
dubieus allooi hun zakken vul
den. Via privé-BV's schoven zij
winkel- of kantoorpanden door
naar de fondsen, vaak voor een
te hoge prijs. De beleggers die
zich lieten verleiden door glan
zende prospectussen en fabel
achtig ogende cijfers en toe
komstvoorspellingen betaalden
hiervoor de rekening.
Behalve dergelijke stan
daardtrucs was het niet onge
woon om met opgeschroefde
taxaties de firfhnciële positie
van de fondsen kunstmatig op te
fleuren. In de boeken zag het er
dan allemaal heel aardig uit, in
feite werd de aandeelhouders
een vals positief beeld voorge
schoteld van hun belegging.
Overdreveh prognoses van
huuropbrengsten van leeg
staande ruimtes waren gewoon.
Duimschroeven
Achter de schermen trokken
vaak de grootaandeelhouders
aan de touwtjes, al dan niet via
stromannen of tussen-BV's.
Omdat vooral kleine beleggers
daarvan de dupe werden greep
De Nederlandsche Bank (DNB).
de toezichthoudster op beleg
gingsfondsen, eind 1991 in.
Rommelende fondsen als Rava-
st, De Nieuwe Maasstad, West-
Invest, Fortress, VHS (Verenig
de Hollandse Sigaren), De Nieu
we Innovest, Enhobel en Pays
Bas Property Fund werden de
duimschroeven aangedraaid.
Bij een aantal fondsen stelde
DNB een 'stille curator' aan om
puin te ruimen, in sommige ge
vallen kwam de zaak voor de
rechter. Veel werd echter in der
minne geschikt en zelfs vast
goed-rotten met een lange staat
van dienst kunnen zich eigen
lijk niet herinneren dat er ooit
een veroordeling uit is gekomen.
De sanering voltrok zich uitein
delijke vrij geruisloos, hoewel er
in Nederland nog zeker gedu
peerde beleggers moeten rond
lopen die in deze affaires een
forse veer hebben moeten laten.
De branche zelf, ontevreden
met haar slechte imago, droeg
ook een steentje bij aan de sane
ring. Grote, beursgenoteerde
fondsen als VIB, Uni-Invest,
Wereldhave en Rodamco vol
doen nu aan de beurswetgeving
en zij staan tevens onder toe
zicht van DNB.
Peperduur
Bij het voormalige NMB Post
bank Vastgoed Fonds, later on
der de naam ING verder gegaan,
lijken rommelende en sjoeme
lende heden indertijd nogal veel
ruimte te hebben gekregen.
Vanaf 1990 liep er een aantal
ambitieuze, prestigieuze en
vooral prijzige projecten van
stapel, die één ding gemeen had
den: er was geen hond geïnteres
seerd om een vierkante meter te
huren.
ING Bank vond het uiteindelijk
haar plicht om de aandeelhou
ders van het vastgoedfonds in
1994 uit te kopen. Na jaren met
tientallen miljoenen verliezen
en beleggers die hun aandelen
aan de straatstenen niet kwijt
konden omdat iedereen er met
een grote boog omheen liep,
nam de bank de stukken in voor
24,50 gulden per stuk en haalde
het fonds van de beurs.
Deze koopprijs kwam overeen
met de werkelijke waarde van
het onroerend goed (ongeveer
225 miljoen gulden) en zij lag
dus de helft onder de prijs op
basis waarvan veel beleggers,
misleid door de kunstmatig op
gehoogde winstcijfers, de aan
delen hadden gekocht. Een lot
dat aandeelhouders van een
aantal andere sjoemel-fondsen
overigens ook was beschoren.
Sommige konden zelfs naar hun
centen fluiten. GPD
