Frustratie bij hoeders democratie
pze
Politiek gaat voor meer blauw
PZC
Team nodig voor beknibbelen op EU-bfjdrage
Vakanties
feiten en meningen
Pleidooi voor meer professionaliteit internationale waarnemers
Van Dijke vindt dat
media RPF negeren
30 april 1948
donderdag 30 april 1998
door Hans Heijt
Stembiljetten zijn vaak in on
voldoende mate aanwezig,
de kennis van het land is soms
ontoereikend en vrijwel altijd
duiken politici op die door frau
de of intimidatie de verkie
zingsuitslag proberen te beïn
vloeden. De internationale
gemeenschap stuurt steeds va
kerwaarnemers naar verkiezin
gen in ontluikende democratie-
en. Uit persoonlijke verslagen
van vier Nederlandse waarne
mers blijkt dat de invloed van de
missies op het democratisch
proces beperkt is.
Serv Wiemers en Marcel van den
Heuvel pleiten in hun boek Op
pad voor democratie, Neder
landse ivaamemers bij buiten
landse verkiezingen voor een
betere training van de waarne
mers, meer aandacht voor het
voor- en natraject rond de ver
kiezingen en een structurele
evaluatie van de missies.
Wiemers en Van den Heuvel wa
ren in 1996 waarnemer bij de
verkiezingen in Bosnië-Herzeg-
ovina. Vorig jaar hield Wiemers
toezicht in Servië en Van den
Heuvel in Albanië. Ze legden
hun ervaringen vast in een dag
boek. Dat deden ook Michel
Groothuizen in in Zuid-Afrika
(1994) en Robert Quarles van
Ufford in Haïti (1995). Hun te
boek gestelde ervaringen wer
den gisteren gepresenteerd.
De missies worden in de regel
georganiseerd door internatio
nale organisaties als de Verenig
de Naties, de Organisatie voor
Veiligheid en Samenwerking
(OVSE), de Europese Unie en de
Organisatie van Amerikaanse
Staten (OAS).
De opbouw van het boek is iet
wat onlogisch. Pas in de epiloog
leggen Wiemers en Van den
Heuvel uit wat de rol en taak
van de verkiezingswaarnemer
Nederlandse marechaussees houden in 1995 een oogje in het zeil bij de voorbereidingen op de verkiezingen in Port-de-Paix op Haiti.
foto ANP
zijn. Ze maken duidelijk dat het
sturen van waarnemers het pu
bliek vertrouwen in het verkie
zingsproces versterkt en fraude
en intimidatie kan helpen voor
komen. Uit de verslagen blijkt
dat het toezien op het naleven
van de democratische spelregels
soms frusterend kan zijn. Wie
mers hield een kater over aan de
verkiezingen voor president en
parlement in Servië. Ondanks
de aanwezigheid van interna
tionale waarnemers kon Milo
sevic, president van de Federale
Republiek (Servië/Montenegro)
de verkiezing volledig naar zijn
hand zetten. Wiemers rept van
kiezers die hun identiteitsbe
wijs niet tonen, een vechtpartij
in een stemlokaal en chaotische
toestanden bij het tellen van de
stemmen. Een confrontatie met
een cafébezoeker maakt hem
duidelijk dat niet alle Serviërs
sympathie hebben voor een
waarnemer uit Nederland. „Als
ik zeg dat ik uit Holland kom,
slaat hij door naar het vijande
lijke", schrijft Wiemers. „Hij
duwt de kogel een paar keer te
gen zijn hoofd. 'Wat? Holland?
Van den Broek: Pang! Pang!' Ik
ben verbluft dat iemand in deze
omgeving en op dit tijdstip feil
loos de naam van een Neder
landse politicus kan oplepelen,
maar ik had al tijdens mijn vori
ge bezoek gemerkt dat de in
spanningen van Van den Broek
als voorzitter bij het uitbreken
van de oorlog geen positieve in
druk hebben achtergelaten."
Van het verloop van de verkie-
door Koos van Wees
Minister van Financiën en VVD-kan-
didaat Zalm wil dat er een commis
sie komt van Nederlandse Europarle
mentariërs en Kamerleden die de Neder
landse regering helpt de afdracht van ons
land aan de EU te verminderen.
Zalm noemt de inzet van de parlementa
riërs tot nu toe 'ronduit destructief. Het
leek wel alsof het hoogste doel was het
schaden van de Nederlandse belangen'.
Zalm ziet in de verkiezingsprogramma's
aanleiding om in Brussel hard te onder
handelen over een veel lagere afdracht.
Alle grote partij en willen minder betalen
aan de EU. Maar dan moeten de parle
mentariërs zich wel houden aan de op
vattingen van hun partij, aldus Zalm.
„Het harde onderhandelen heeft minder
kans van slagen als de volksvertegen
woordigers de inzet van Nederland
steeds bekritiseren". Hij hekelde in dat
verband de PvdA'er Van der Ploeg, die
Zalm vanwege diens bezwaren betitelde
als 'knakenpoetser'. Zalm vindt het niet
bezwaarlijk als Europarlementariërs zo
nadrukkelijk aan de leiband van de Ne
derlandse regering lopen. Volgens hem
hebben ze zich immers ook aan de opvat
tingen te houden van de partijen die ze
vertegenwoordigen. GPD
zingen in Bosnië-Herzegovina
geven Wiemers en Van den Heu
vel een positiever relaas. Ook al
waren Van den Heuvel stuitte in
de Moslim-Kroatische Federa
tie niet op serieuze problemen,
maar constateerde wel dat er
fouten waren gemaakt bij de re
gistratie van de kiezers. „Het is
jammer dat wij maar een mo
mentopname van het totale ver
kiezingsproces meemaken",
stelt Van den Heuvel in zijn dag
boek.
Wiemers deelt die opvatting. De
auteurs stellen voor om in de
toekomst een vast aantal korte
korte-termijnwaarnemers in te
zetten en die een gedegen basis
training te geven. Daarnaast
pleiten ze voor het werken met
goed getrainde lange-termijn-
waarnemers. Die moeten niet
alleen betrokken zijn bij de ver
kiezingen, maar ook bij de aan
loop en de naweeën daarvan.
Betrokkenheid
Wiemers en Van den Heuvel zijn
van mening dat een democrati
seringsproces niet ophoudt bij
het einde van een verkiezings
dag. Ze vinden dat het politieke
besluit tot het sturen van waar
nemers tegelijkertijd moet lei
den tot een grotere betrokken
heid van Nederland bij de de
mocratische ontwikkeling van
het land in kwestie. Als voor
beeld noemen ze de steun die de
minister van Ontwikkelingssa
menwerking geeft aan de Stich
ting voor het Nieuwe Zuid-
Afrika.
Dat nieuwe Zuid-Afrika heeft
in ieder geval de zegen van
Groothuizen. De waarnemer
maakt in zijn verslag over de
verkiezingen van 1994 melding
van een gebrek aan stembiljet
ten en een chaotische organisa
tie. Toch schroomt hij niet de
overwinning van het ANC op
één lijn te stellen met de val van
de Berlijnse muur. „Ik be
schouw het als een privilege
hierbij aanwezig te mogen zijn",
schrijft Groothuizen. „Een on
partijdig afstandelijk oordeel
over dit land en dit proces zal ik
nooit meer hebben. Maar mis
schien hoeft dat ook wel niet."
Op pad voor democratie, Neder
landse waarnemers bij verkiezingen
in het buitenland. Drs. S.M. Wie
mers en M. van den Heuvel. ISBN
9042202394, 1998, prijs: f39.50
Toen staatssecretaris Netelenbos vorige maand
een pleidooi hield voor flexibeler schoolvakan
ties had zij op het oog dat de vrij e tij d van ouders
en kinderen beter op elkaar afgestemd zouden worden.
Vrijwel niemand heeft een zo lange aaneengesloten pe
riode vakantie als in het onderwijs 's zomers gebruike
lijk is. De bewindsvrouw ziet wel wat in een experi
ment, zonder een verplichtend karakter.
De onderwijswereld moet maar oppassen. Ook zonder
dat geëxperimenteerd wordt, loopt de zaak al uit op een
chaos, zo blijkt in Zeeland. Het voortgezet en het basis
onderwijs hebben in de dagen rond de eerste mei voor
een spreiding van vakanties gezorgd, die veel ouders tot
wanhoop brengt. Wie kinderen in beide fasen van het
onderwijs heeft en zelf de'vakanties daaraan aanpast,
beschikt over een forse hoeveelheid onrendabele vrije
tijd. Als het ene kind naar school moet, is het andere
vrij; en andersom.
Ook de zomervakanties sporen niet compleet. Het ba
sisonderwijs in Zeeland is ook dit jaar een week later
vrij dan de scholen voor voortgezet onderwijs. Echt
handig is het allemaal niet ingericht.
Veel ouders gaan wat flexibel met het begin van vakan
ties om. Scholen leven zich in de laatste dagen veelal uit i
op een pretpakket met sport en andere recreatieve ele-1
menten. Die vrolijke dagen zijn er niet voor niets. Ze
zijn bedoeld om de sociale samenhang te vergroten.
Van oudsher hebben ouders ook nogal eens de neiging
hun kinderen een paar dagen niet naar school te laten
gaan om bijvoorbeeld een weekje wintersport te heb
ben. Die handelwijze staat haaks op wat de onderwijs
inspectie wenst. De laatste jaren wordt strenger toege
zien op onreglementair verzuim.
Het is juist dat het schoolbezoek van leerlingen niet j
naar goeddunken van opvoeders thuis kan worden ge
regeld. Leraren kunnen niet goed plannen en lesgeven
als hun klassen in ongeregelde samenstelling verschij
nen.
Juist daarom zou de onderwijswereld moeten inzien
hoe lastig het ouders gemaakt wordt door de rommelige
manier waarop de vakanties nu worden gespreid. En
hoezeer die ouders in de verleiding worden gebracht om
de regels dan maar te ontduiken door bijvoorbeeld hun
kerngezonde kroost ziek te melden om samen fris en
fruitig af te reizen.
Een aantal jaren geleden zagen de betrokkenen in Zee
land kans de vakanties te stroomlijnen. Dat gebeurde
via de Provinciale Onderwijs Raad. Die had daarover j
geen bevoegdheden, maar binnen de raad werd op basis
van vrijwilligheid met succes gestreefd naar synchro
niciteit.
Nu blijkt, dat in onderwijsland ieder doet wat goed is in
zijn ogen, zou het provinciebestuur het initiatief moe- j
ten nemen om een betere afstemming te bereiken.
Schooldirecties moeten ervan te overtuigen zijn dat
niet alleen hun eigen inzichten en belangen van beteke-1
nis zijn maar dat ook de wensen van ouders gewicht in
de schaal horerite leggen.
door Leo Roggeveen
Leen van Dijke heeft zich
vier jaar uit de naad ge
werkt om op 6 mei te oogsten.
Een rechtszaak, waarin de
RPF-voorman zich moet ver
antwoorden voor vermeende
discriminerende uitspraken
in Nieuwe Revu over homo's
dreigt echter op het laatste
moment roet in het eten te
gooien.
Van Dijke denkt niet dat het
zo'n vaart loopt. De christe
lijke rijen lijken zich eerder
te sluiten onder het motto
'wie aan onze voorganger
komt, komt aan ons'. Conclu
deren dat de rechtszaak Van
Dijke Siberisch koud laat, is
echter veel te kort door de
bocht.
„Voor stemmenverlies ben ik
niet bang", zegt de voorman
van de Reformatorische Po
litieke Federatie (RPF). „De
actie heeft heel veel christe
nen opgeschrikt en wakker
geschud. Wat mij voor de
voeten wordt geworpen, na
melijk dat ik homoseksuelen
openlijk zou discrimineren,
is als buitengewoon om-ede-
lijk ervaren. Ik heb heel veel
steunbetuigingen gekregen;
ook uit onverdachte en on
verwachte hoek. Denk aan
een zeer recent artikel van
Hei-man Wigbold, waarin hij
eenlans brak voorde vrijheid
van meningsuiting en ook
HP/De Tij d was pas solidair.
„Het neemt allemaal niet
weg dat de zaak me erg aan
grijpt en me ook behoorlijk
slecht uitk.omt.Het kost heel
veel energie. Geestelijk heb
ik moeite met de aantijgin
gen, omdat ik alleen maar
mijn mening heb verkon
digd. Ik sta waar ik voor sta:
het is nau welijks te bevatten
dat je daarvoor kunt worden
vervolgd."
Opiniepeilers
Dat zijn partij nog altijd niet
voor vol wordt aangezien,
begint steeds meer aan hem
te knagen. „Als ik zie hoe de
opiniepeilers van het Nipo
ons behandelden, dan zet ik
daar grote vraagtekens bij.
Hun methode deugt van geen
kanten. Voor de gemeente
raadsverkiezingen van
maart werden we door dat
bureau steeds op verlies ge
zet. Maar we boekten in
maart een grotere winst dan
ooit tevoren."
Van Dijke reageert gepikeerd
op de tegenwerping 'eind
goed al goed'. „Nee, ik blijf
het vervelend vinden. Men
sen willen niet bij een verlie
zende club horen. Wie weet
hoeveel mensen RPF hadden
gestemd als het Nipo zijn
werk naai- behoren had ge
daan. Zo ben ik ook nog
steeds niet te spreken over
Ferry Mingelen. Waarom
heeft hij ons op de verkie
zingsavond volstrekt gene
geerd? De combinatie
RPF/GPV/SGP bleek qua
grootte de vierde partij van
Nederland geworden. Daar
is nooit melding van ge
maakt." Wat de RPF volgens
de voorman ook parten
speelt en heeft gespeeld, is
het gekoketteer van de media
met alles wat 'links' is. Een
partij met 'rechtse' opvattin
gen als de RPF, die tegen
abortus, euthanasie en soft
drugs is, wordt door de mees
te mediavertegenwoordigers
juist genegeerd.
„Vooropgesteld dat ik heel
veel respect heb voor de be
vlogenheid van Paul Rosen-
möller (GroenLinks) en Jan
Mari jnissen (SP) wil ik er wel
op wij zen dat ze ook alle kan
sen krijgen om hun zegje te
doen. Het is nog niet zo gek
lang geleden dat ik officieel
voorstelde om een parlemen
taire enquête in te stellen
naar de uitvoering van de
Bijstandswet. Niemand
heeft dat opgepikt. Twee da
gen later zegt Rosenmöller
hetzelfde en de hele pers is in
rep en roer, van Nova tot Den
Haag Vandaag."
De tegenwerping waarom
Van Dijke zich zo druk
maakt, gezien het geweldige
kiezerspotentieel dat. nog
niet is aangeboord, tovert
een brede glimlach op het ge
laat van de lijsttrekker. „Ik
wil best toegeven dat we er
helemaal niet slecht voor
staan. Wat ons ook in de
kaart speelt is het paarse ka
binet. De 'machtsvraag' is
voor christelijke kiezers een
stuk minder relevant gewor
den. Mensen die vroeger
twijfelden tussen RPF en
CDA gaven vaker de voor
keur aan Lubbers en de zij
nen, omdat zij een regerings
partij vertegenwoordigden.
Nu zijn de verhoudingen heel
anders komen te liggen.
Kortom, ik heb alle vertrou
wen in 6 mei. Alleen zou ik
dat ook wel eens ergens wil
len teruglezen." GPD
„Ach, de politiek belooft
zo véél." Het is de meest
gehoorde uitspraak van
het stemvolk voorafgaand
aan de Tweede Kamerver
kiezingen. De burger heeft
gelijk. In 1994 was dat zo,
en nu in 1998 weer. We
blikken terug: maakten de
partijen hun woorden
waar en hoe kijken ze er
nu tegen aanTot zes mei
elke dag een heikel thema.
Vandaag aflevering 6: cri
minaliteit en veiligheid.
door Cees van der Laan
Het jaar 1994 zal dienders en
speurders in het geheugen
gegrift staan. Het was niet al
leen het jaar dat de diep ingrij
pende fusie tussen gemeente- en
rijkspolitie in 26 regionale
korpsen werd beklonken. Het
was ook het begin van de zoge
heten IRT-affaire.
De daarop volgende parlemen
taire enquête opsporingsme
thoden èn de reorganisatie van
de politie hadden een verlam
mende uitwerking op het op
sporingsapparaat. Tegelijker
tijd werd de samenleving ge
plaagd door toename van de
zware en veel voorkomende cri
minaliteit. Justitie lag onder
vuur door de vele vormfouten
bij het Openbaar Ministerie en
het cellentekort. Politieke par
tijen eisten meer blauw op
straat (VVD'er Dijkstal zette
het hoogste in en wilde 10.000
agenten extra) en meer gevan
genissen.
Wat is er gedaan?
Achteraf beschouwd kan de af
gelopen kabinetsperiode ge
kenschetst worden als cruciaal
voor de bestrijding van de cri
minaliteit. Er werd een aanvang
gemaakt met het omvormen van
het stoffige en gedecentraliseer
de Openbaar Ministerie tot een
op deze tijd toegesneden cen
traal geleid apparaat. Ditzelfde
staat de rechterlijke macht te
wachten. Bij de Kamer liggen
enkele wetten (onder andere op
sporingsmethoden, deals met
criminelen en afluisteren wo
ningen) die politie en justitie
meer armslag zullen geven. Het
landelijke rechercheteam werd
opgericht om onder meer finan
ciële criminaliteit aan te pak
ken.
Justitie en politie boekten suc
ces met het oprollen van een
reeks bendes die zich schuldig
maakte aan zware en ernstige
criminaliteit. Het aantal heen
zendingen van verdachten we
gens cellentekort is fors afgeno
men, van ruim 5000 in '94 tot
nog geen duizend dit jaar, Dit
werd vooral veroorzaakt door
de bouw van nieuwe gevange
nissen. Het aantal cellen nam
met 3000 toe tot bijna 13.500 dit
jaar. Het aantal ontsnappingen
daalde van 75 in 1990 tot 17 in
1996, mede door de bouw van
Extra Beveiligde Inrichtingen.
Meer aandacht voor preventie
zorgde voor een forse daling van
woninginbraken, autodiefstal
len en roofovervallen tegen
geldinstellingen.
Minister Dijkstal (Binnenland
se Zaken) ging met zijn hakken
over de sloot. Zijn belofte van
3700 extra agenten werd ni.pt
gerealiseerd.
Hoe nu verder?
De politieke partij en roepen op
nieuw om meer blauw op straat.
Het CDA en WD voorop met
respectievelijk 7000 en 5000
agenten. Dit wordt vooral inge
geven door de personeelstekor
ten van 'plattelands-korpsen'
en het frequente geweld op
straat. Er dient 's avonds meer
politie op straat te zijn om 'zin
loos geweld-' te voorkomen.
Minister Sorgdrager (justitie)
heeft aangekondigd dat er nog
zeker 2200 extra cellen bij moe
ten, bovenop het in 1999 beoog
de aantal van 13.700. Een deel
hiervan (340 cellen) is bedoeld
voor TBS-gestraften die soms
nu te lang moeten wachten op
behandeling.
Zij vindt ook dat het oplossings
percentage van delicten om
hoog moet. Dit is in de afgelopen
jaren gedaald naar slechts een
'onaanvaardbare' (Sorgdrager)
14 procent. De belangrijkste
aandacht zal uitgaan naar de
bestrijding van geweldsmis
drijven ('zinloos geweld') en
jeugdcriminaliteit. Wat dit laat
ste betreft maken politiek, poli
tie en justitie zich ernstig zor
gen. Het aantal jongeren dat bij
geweldsdelicten is betrokken is
in de afgelopen vijf jaar met 85
procent toegenomen, vooral on
der allochtonen. Nederland telt
100.000 jeugdige delinquenten,
van wie meer dan 23.000 tot de
zogeheten 'harde-kern-jonge-
ren' behoren. Het CDA wil zelfs
kinderen onder de 12 jaar gaan
vervolgen. GPD
Koningin
Prinses Juliana is vandaag ja
rig. Ze is 39 jaar geworden.
Haar moeder, koningin Wil-
helmina, viert dit jaar haar
gouden jubileum. Ze is nu vijf
tig jaar lang vorstin. Over die
regeerperiode, 1898-1948,
verschijnt binnenkort een
boek. Overigens kan de konin
gin 4 mei, de dag van doden
herdenking, geen toespraak op
de radio houden, omdat zij
daarvoor momenteel de
kracht niet bezit.
Fokvee
De door de oorlog en inundatie
gedupeerde veehouders op
Walcheren krijgen nieuwe die
ren. Het vee arriveert binnen
enkele dagen.
Kazerne
In Middelburg wordt hard ge
werkt aan de bouw van een
nieuwe legerkazerne aan de
Korte Noordstraat. Het
grondwerk is klaar, zodat kan
worden begonnen met de be-
tonfunderingen.
Boudewijn
Prins Boudewijn, de zeven
tienjarige zoon van koning
Leopold, keert terug naar Bel
gië om zijn studies verder af te
maken. Naar verwachting be
tekent dat een doorbraak in de
koningskwestie. Volgens som
mige politici zou Leopold erin
toestemmen dat zijn zoon hem
als koning opvolgt. Of de vorst
naar zijn land terugkeert, is
momenteel nog onduidelijk.
Uitgever:
W. F. de Pagter
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
's avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00 uur
in het weekeinde;
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118)472404
Goes: Voorstad 22
4461 KN Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273010
Ter neuzen: Axelsestraat 16
4537 AK Terneuzen
Tel. (0115)694457
Fax. (0115) 620951
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000
Fax, (0115)561415
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax. (0114)373840
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
City OnLïne Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.city.nl
e-mail: pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - Ó231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur:
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
'uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000
Fax(0118) 470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 95,00;
franco per post 125,50;
per maand 34,75;
per jaar 366,50;
franco per post 485,00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,75,
zaterdag 2,50 p.st.
(alle bedragen inclusief 6 pet btw);
Postrek.nr.: 3754316
t.n.v. PZC ab.rek, Vlissingen
Advertentietarieven:
184 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 27,60;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief,
speciale posities: tarief op aanvraag,
voor brieven bureau van dit blad
7,-meer(excl, 17.5 pet btw);
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag,
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet, btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V.
Vlissingen
In verband met de nakende verkiezingen klinkt bij menig partij weer de roep om meer 'blauw' op straat.
foto Marcel Antonisse/ANP
