Valse start ontsnappingsonderzoek
Griekenland verziekt
verzoening EU-Turkije
Europese ambtenaren in actie
na dreigend verlies voordeeltjes
PZC
Postbezorging
rond Koninginnedag.
buitenland
Omstreden procureur-generaal speurt naar mogelijkheden voor vlucht Dutroux Paramaribo devalueert gulden
Australische oppas
ontkent doodschudden
Nederlandse baby
Deense staking raakt vooral particuliere sector
VS zien voor het eerst
vooruitgang in Irak
Moord op Guatemalaanse bisschop
Caracas wil uitstel schuldbetaling
Doodstraf moordlustige magiër
Chinese activisten veroordeeld
Timorees verzet verenigd
ESA ontdekt enorme
vuurtornado's zon
Tokio moet troostmeisjes
toch vergoeding geven
dinsdag 28 april 1998
LONDEN - Louise Sullivan, de
26-jarige Australische oppas,
ontkende gisteren schuldig te
zijn aan het overlijden van de
zes maanden oude Nederlandse
baby Caroline Jongen. Tijdens
een korte zitting van de Cler-
kenwell-rechtbank in Londen
verklaarde patholoog dr. Fred
dy Patel echter aanwijzingen te
hebben dat Caroline door el
kaar geschud was.
Volgens Patel had eerste onder
zoek op het stoffelijk overschot
sporen van bloedingen in de
hersenen en de ogen aange
toond. „Dat is een combinatie
die suggereert dat schudden van
de baby de doodsoorzaak is zei
hij.
Zekerheid kon echter pas wor
den verschaft als een aantal ver
dere chemische onderzoeken is
afgerond. Patel schatte nog vier
door Mare Peeperkorn
BRUSSEL - Drie onderzoeken
moeten voor het eind van deze
week duidelijk maken wie ver
antwoordelijk was voor de kort
stondige ontsnapping van de
Belgische zedenmisdadiger
Mare Dutroux. Eén ervan wordt
geleid door de omstreden Luik
se procureur-generaal Thily. Zij
wordt gezien als een van de 'ver
antwoordelij ken'
Dat de kersverse minister van
Justitie Van Parys juist haar gis
teren de onderzoeksopracht
verstrekte, wekte dan ook de
nodige verbazing. Het Paleis
van Justitie in Neufchateau
waar Dutroux vorige week de
benen nam, valt namelijk onder
haar ambtsgebied. Iedere ge
constateerde fout slaat dus te
rug op Thily zelf. Daarnaast
staat de magistrate bekend als
een tegenstander van de onder
zoeksrechters in Neufchateau.
Een onafhankelijk oordeel van
haar kant wordt dan ook be
twijfeld.
Naast justitie zullen ook de
Rijkswacht (verantwoordelijk
voor de bewaking van Dutroux)
en de rechters bij Neufchateau
zelf de vluchtpoging onderzoe
ken. Als gevolg van deze poging
moesten de ministers van Bin
nenlandse Zaken en Justitie vo
rige week aftreden. Hun opvol
gers Tobback en Van Paiys
drongen er dit weekeinde al op
aan dat de verantwoordelijken
bij de Rijkswacht en Justitie dit
voorbeeld zouden volgen. Dit
pleidooi wordt overgenomen
door de coalitiepartijen zonder
overigens namen te noemen.
De oppositie zal dat vandaag in
een spoeddebat over de vlucht
poging wel doen. Naast procu-
reur-generaal Thily, moeten ook
de baas van de rijkswacht De-
ridder, de Brusselse procureur-
generaal Vanoudenhove, diens
collega Dejemeppe en het hoofd
van de gerechtelijke politie De
Vroom opstappen. Het gaat dan
om een afrekening voor fouten
die tijdens de gehele Dutroux-
affaire zijn gemaakt. De opposi
tie wil ook dat Europees rechter
Wathelet zijn toga neerlegt.
Wathelet gelastte als minister
van Justitie in '92 de vervroegde
vrijlating van Dutroux. De twee
rijkswachters die de kinder
moordenaar lieten ontsnappen
zitten inmiddels ziek thuis. Zij
zijn naar verluidt 'volledig de
kluts kwijt'. De grootste vak
bond voor de rijkswacht wil
voorlopig nog niets weten van
sancties jegens haar leden.
Ook korpsbaas Deridder wordt
in bescherming genomen.
„Rijkswachters hebben immers
niet, zoals politici, een veilige
basis om hun toekomst veilig te
stellen als zij ontslagen wor
den", aldus de woordvoerder
van de bond.
De Rijkswacht legt de schuld
voor de ontsnapping bij de
rechtbank in Neufchateau. Die
wil daar niets van weten omdat
de bewaking van Dutroux geen
zaak voor de rechters is. GPD
zie ook pagina 2
door Hans Geleijnse
tot zes weken nodig te hebben,
waarop de rechter de zaak ver
daagde tot acht juni. Patel zei
dat hij tevens een aantal andere
medische specialisten om ad
vies zal vragen om te verzekeren
dat er eenduidige doodsoorzaak
wordt vastgesteld.
Marcel en Muriel Jongende Ne
derlands-Franse ouders van
Caroline, waren niet bij de tien
minuten durende voorgeleiding
aanwezig. Sullivan, beschul
digd van 'opzettelijk toebren
gen van zwaar lichamelijk let
sel', sprak slechts twee keer.
„Ja", zei ze op de vraag of ze de
aanklacht begreep en vervol
gens 'not guilty', niet schuldig.
Sullivan is op borgtocht vrij en
verblijft op een geheim adres in
Londen. Caroline Jongen over
leed vorige week dinsdag in een
Londens ziekenhuis na daar vijf
dagen in coma te hebben gele
gen. GPD
Een politieagent houdt in de haven van Aarhus een staker stevig vast die probeert te voorkomen dat auto's het dek oprijden van een
veerboot. foto Claus Haagensen/AP
van onze redactie buitenland
KOPENHAGEN - De massale staking in
Denemarken zal naar verwachting nog
zeker een week duren. Ongeveer een half
miljoen mensen legden maandag het werk
neer uit onvrede over de bestaande va
kantieregelingen. De stakers eisen een
zesde week betaalde vakantie, de werkge
vers weigeren dat.
Het arbeidsconflict raakt vooral de parti
culiere sector. De Scandinavische lucht
vaartmaatschappij SAS annuleerde alle
binnenlandse en de meeste buitenlandse
vluchten af. Veel Deense kranten versche
nen niet en het werk in de fabrieken lag
grotendeels stil. De voorraden in super
markten en tankstations raken op. Uit
vrees voor tekorten hamsterde de bevol
king dit weekeinde al op grote schaal
voedsel en brandstof.
De regering liet gisteren weten buiten het
conflict te blijven omdat het zich toespitst
op onenigheid tussen de leiding van de
Deense vakbondsorganisatie LO, hun le
den en de particuliere werkgevers.
Maar volgens de Sociaal Democratische
Partij houdt de regering zich buiten het
arbeidsconflict uit angst voor een afkeu
ring van het Verdrag van Amsterdam. De
Denen stemmen op 28 mei in een referen
dum over de hervorming van de Europese
Unie. RTR/DPA
door Paul Koopman
LUXEMBURG - Een hernieuw
de poging van EU-voorzitter
Groot-Brittannië om de relatie
met Turkije te verbeteren is gis
teren in Luxemburg op een on
verbiddelijk Grieks 'nee'
gestuit. De Griekse minister van
Buitenlandse Zaken Pangalos
bleef zich verzetten tegen de
vrijmaking van al drie jaar gele
den beloofde financiële steun
aan Ankara. Daarmee is de her
vatting van de politieke dialoog
tussen Europa en Turkije, voor
zien op 25 mei, vrijwel zeker
kansloos.
Minister Van Mierlo kon zijn
frustratie over de Griekse blok
kade niet voor zich houden.
„Veertien lidstaten vinden het
wel welletjes geweest. We gene
ren ons ten opzichte van Tur
kije", zei hij. Volgens de be
windsman weigert Athene
eerdere Europese afspraken na
te komen. „In 1995 is een doua-
van onze redactie buitenland
NEW YORK - De Verenigde
Staten hebben gisteren voor het
eerst erkend dat Irak vooruit
gang heeft geboekt bij de ont
manteling van zijn kernwapens.
Ook is er sprake van verbetering
in de samenwerking met de ont
wapeningscommissie van de VN
Unscom. Maar het is nog te
vroeg om de sancties op te hef
fen.
Dit zei VN-ambassadeur Bill
Richardson nadat China in-de
Veiligheidsraad had opgeroe
pen tot opheffing van de sanc
ties omdat Irak aan alle eisen op
het terrein van zijn kernwapens
heeft voldaan.
Het Agentschap voor Atdom-
energie in Wenen zei onlangs dat
Irak heeft voldaan aan de eisen
op het gebied van kernwapens.
De VN kondigden in 1990 sanc
ties tegen Irak af nadat het land
Koeweit was binnengevallen.
RTR
(Advertentie)
Op Koninginnedag, 30 april, zal er geen
postbezorging en geen buslichting plaatsvinden.
De dag waarop uw post bezorgd wordt, kunt u
terugvinden in onderstaand overzicht.
Wij vragen hiervoor uw bijzondere aandacht
als u tijdgevoelige post wilt verzenden, zoals rouw
brieven. Hebt u vragen over de postbezorging
rond Koninginnedag, bel dan met PTT Post
Klantenservice: 0800-0417 (gratis).
ne-unie met Turkije gesloten,
inclusief een steunbedrag van
375 miljoen ECU (ruim 750 mil
joen gulden). Die zak met geld-
moet eens op tafel komen."
Maar Pangalos wilde van^een
wijken weten. „Ik ben bang vah
niemand", zei hij. Griekehland
wil Turkije pas tegemoet komen
als Ankara territoriale geschil
len aan het Internationaal Ge
rechtshof voorlegt.
De aanvaring tussen Grieken
land en de overige veei*tien
lidstaten betekent een forse te
genslag voor het Britse EU-
voorzitterschap. Het weer aan
halen van de banden met Tur
kije was dit jaar één van de prio
riteiten voor de regering-Blair.
In december 1997 keerde de
Turkse regering Europa veron
gelijkt de rug toe, nadat was ge
bleken dat het land op middel
lange termijn niet welkom is als
nieuw EU-lid, Met name de Ver
enigde Staten hebben sindsdien
op 'Brussel' grote druk uitgeoe
fend om Turkije, een belangrij
ke NAVO-bondgenoot, niet in
de kou te laten staan. „We moe
ten met Turkije op gehoorsaf-
stand blijven", benadrukte Van
Mierlo dan ook. Van Mierlo
vreest dat het afblazen van de
komende 'associatievergade
ring' met Turkije zeer negatieve
gevolgen zal hebben. GPD
Het lichaam van de vermoorde bisschop wordt weggedragen.
foto Jorge Uzon/EPA
van onze redactie buitenland
GUATEMALA-STAD - De
Guatemalaanse bisschop Juan
Gerardi Conedera is in de nacht
van zondag op maandag in de
hoofdstad van het Midden-
Amerikaanse land vermoord.
Gerardi, hulpbisschop van
Guatemala-Stad, stond bekend
als een voorvechter van de men
senrechten.
De Rooms-Katholieke Kerk en
de VN-missie in Guatemala
hebben de dood van Gerardi be
vestigd. Hij werd in zijn garage
door onbekenden met een be
tonblok doodgeslagen. Twee
dagen eerder presenteerde hij
een vernietigend rapport over
de schendingen van de mensen
rechten tij dens de 3 6 j aar duren
de burgeroorlog in zijn land,
waarbij honderd vijftigduizend
mensen omkwamen; vijftigdui
zend zijn er vermist. De strijd
eindigde in 1996.
Volgens de hoofdverantwoorde
lijke voor het rapport, Edgar
Gutierrez, is het geen toeval dat
Gerardi is vermoord. In de mede
door hem opgestelde nota wordt
het Guatemalaanse leger be
schuldigd van bijna tachtig
procent van de mensenrechten
schendingen tijdens de burger
oorlog. Het onderzoek is geba
seerd op zesduizend interviews
met overlevenden.
Bij de burgeroorlog in Guate
mala streden linkse rebellen
voor landhervorming en meer
rechten voor de inheemse bevol
king. AFP
Gepost vóór de buslichting op:
Bezorgd op:*
woensdag 29 april
vrijdag 1 mei
donderdag 30 april
zaterdag 2 mei
vrijdag 1 mei
zaterdag 2 mei
Continu extern onderzoek geeft aan dat wij ruim 90% van alle post die
vóór de lichting is gepost volgens bovenstaand schema zullen bezorgen.
door Mare Peeperkorn
BRUSSEL - DeEU-machinerie
dreigt donderdag grotendeels
tot stilstand te komen als zes
tienduizend ambtenaren het
werk neerleggen uit protest te
gen een dreigende aanslag op
hun inkomen en pensioen. „Al
leen een wonder kan deze sta
king nog voorkomen", lieten
vakbondsleiders gisteren we
ten. Het Europese ambtenaren-
protest komt aan de vooravond
van het 'historische' euro
weekend.
De verwachting is dat het me
rendeel van de ambtenaren bij
de Europese Commissie aan de
stakingsoproep gehoor zal ge
ven. Een eerste informatiebij
eenkomst werd vorige week
spontaan bezocht door twee
duizend mensen. De zes Euro
pese ambtenarenbonden vrezen
inkomensdalingen tot twintig
procent terwijl de pensioenen er
dertig procent op achteruit kun
nen gaan. Afgelopen weekeinde
bracht zestien uur overleg met
verantwoordelijk Europees
commissaris Liikanen van Fi
nanciën en Personeelsbeleid de
partijen niet tot elkaar.
De bonden zijn enorm gegriefd
omdat Liikanen het rapport
waarin zijn voorstellen zijn op
genomen maandenlang verbor
gen zou hebben. Officieel omdat
het om een 'discussiestuk' ging,
maar ondertussen wei'den de
EU-lidstaten wel vast benaderd
om een reactie. De Europese re
gels schrijven voor dat bij dit
soort zaken overleg met de bon
den verplicht is.
Het rapport is door een topamb
tenaar van Liikanen geschreven
en roept op tot een wi j ziging van
het complete ambtenarensta
tuut. Meest in het oog springen
de onderdelen zijn de afschaf
fing of verlaging van flink wat
toeslagen die EU-ambtenaren
ontvangen. Deze extra's beslaan
ruim eenvijfde van het totale sa
larisbudget van de EU.
De speciale buitenlandtoeslag
(zestien procent van het salaris)
bijvoorbeeld, zou niet meer on
beperkt mogen voortduren,
Ook word er voorgesteld het
recht op jaarlijks twee betaalde
reisjes naar huis af te bouwen.
Hetzelfde lot treft de bijdrage
voor schoolgaande kinderen
van eurocraten. Tegelijkertijd
dienen de ambtenaren meer
voor hun sociale zekerheid te
betalen en wordt de pensioen
voorziening verslechterd. Het
rapport breekt verder een lans
voor (gedeeltelijke) prestatie
beloning en de hoogste ambte
naren zouden tijdelijke con
tracten moeten krijgen zodat er
automatisch een kritische be
oordeling komt.
Zondagavond bleek Liikanen
bereid het rapport niet langer
als uitgangspunt te nemen voor
verdere discussie. Ook stemde
hij in met de oprichting van een
apart comité waarin vertegen
woordigers van alle partijen
nieuwe plannen opstellen. De
bonden willen echter dat Liika
nen het rapport 'van nul en ge-
ner waarde' verklaart, maar dat
gaat de commissaris te ver.
De stakingsdag op 30 april valt
aan de vooravond van de speci
ale EU-top waarop de rege
ringsleiders beslissen wie er
mee mag doen met de euro. GPD
PARAMARIBO - De Surinaamse gulden is gisteren gedevalu
eerd, zo is vernomen in bankkringen in Paramaribo. De cen
trale bank van Suriname heeft de drie grote commerciële
banken een bedrag van drie miljoen Amerikaanse dollar be
schikbaar gesteld voor interventies.
Hierbij gaf ze aan dat de interventiekoers van 406 Surinaam
se gulden per dollar is verlaten en nu staat op 465. Dat komt
neer op een devaluatie van bijna 13 procent.
Gistermiddag kondigde bankpresident Henk Goedschalk
aan te zullen interveniëren in een poging de koers van de gul
den terug te dringen. ANP
CARACAS - Venezuela is door de lage olieprijs diep in de fi
nanciële problemen geraakt en overweegt om een jaar lang
zijn buitenlandse schulden niet te betalen.
Het opschorten van de schuldbetalingen is overigens een van
de mogelijkheden waarop de regering studeert. Eerder dit
jaar trof de overheid al bezuinigingen van twee miljard dollar.
Vorige week kwam daar nog 300 miljoen dollar bij. De bezui
nigingen hebben bij de lokale overheden tot grote protesten
geleid. Die vrezen voor een 'sociale ramp'.
Venezuela is voor zijn inkomsten grotendeels aangewezen op
olie, die goed is voor ruim 75 procent van alle uitvoer. De bui
tenlandse schuld bedraagt 26,8 miljard dollar. DPA
JAKARTA - Een Indonesische magiër heeft gisteren de dood
straf gekregen,omdat hij 42 vrouwen heeft vermoord. De man
had zijn magische krachten misbruikt, aldus de rechtbank in
Medan in Noord-Sumatra.
De 47-jarige Ahmad Suraji, in Sumatra beter bekend als Da-
tuk, vermoordde de vrouwen, omdat zijn overleden vader
hem in een droom had beloofd dat hij bovennatuurlijke
krachten zou verkrijgen als hij zeventig vrouwen zou doden
en hun speeksel zou drinken. Vorig jaar werd hij na de 42ste
opgepakt door de politie. De meeste slachtoffers waren pros
tituees en alleenstaande vrouwen. AFP
PEKING - In China zij n opnieuw twee activisten zonder vorm
van proces veroordeeld tot drie jaar werkstraf. De rockzanger
Wu Ruojie en de zakenman Li Xi werden veroordeeld in ver
band met de activiteiten van vier dichters in de provincie Gui-
zhou, zo meldt vanuit Hongkong het Inf ormatiecentrum voor
Democratie en Mensenrechten in China.
Wu Ruojie is de broer van een van de dichters en had mensen
rechtenorganisaties over zijn lot bericht. Hij is nu veroor
deeld voor het 'doorgeven van staatsgeheimen'. Li Xi had de
dichters onderdak verschaft. Met Li en Wu zijn ineen tijdsbe
stek van drie weken vijf Chinese voorvechters voor democra
tie naar een werkkamp gestuurd. DPA
LISSABON - Verzetsbewegingen tegen de Indonesische be
zetting van Oost-Hmor hebben gisteren een gezamenlijk
front gevormd en Xanana Gusmao tot leider gekozen.
Dat besluit viel na vier dagen van gesprekken in de Portugese
hoofdstad Lissabon. Nobelprijswinnaar José Ramos-Horta is
één van de twee vice-presidenten van de Nationale Raad voor
het Timorese Verzet. De naam van de andere vice-president,
die in bezet Timor leeft, wordt geheim gehouden. Voorzitter
Gusmao zit sinds 1992 in Indonesië gevangen.
De Oost-Timorezen stelden ook een handvest op voor de even
tuele onafhankelijkheid van Portugal. Oost-Timor was een
overzeese Portugese provincie die door Indonesië met geweld
werd ingelijfd en in 1976 geannexeerd. RTR
door Ben Apeldoorn
PARIJS - Op de zon komen gi
gantische wervelingen van
gloeiend gas voor, in vorm ver
gelijkbaar met aardse torna
do's. Maar ze zijn duizenden
malen groter en krachtiger. De
ze ontdekking heeft de Europe
se ruimtevaartorganisatie ESA
gisteren in Parijs bekendge
maakt.
Engelse astronomen zijn er ach
ter gekomen dat de zonnetorna-
do's ten grondslag liggen aan de
zogeheten zonnewind, een
stroom geladen deeltjes die door
de zon alle kanten wordt uitge
stuurd. Deze zonnewind kan,
vooral na uitbarstingen op het
zonsoppervlak, in de buurt van
de aarde aanleiding geven tot
Noorderlicht. Ook kan het zulke
sterke storingen in het aard-
magnetische veld veroorzaken
dat telecommunicatie weg- of
geheel uitvalt en satellieten on
klaar raken.
De Engelsen deden hun ontdek
king door de gegevens te analy
seren van één van de twaalf in
strumenten aan boord van de
Europees/Amerikaanse zonne-
satelliet SOHO ('Solar Helio-
spheric Observatory') die op 2
december 1995 werd gelan
ceerd. Het SOHO registreert de
zon onafgebroken vanuit een
punt precies op de lijn aarde-
zon op een afstand van ander
half miljoen kilometer van de
aarde. Met het instrument, een
speciale spectrometer (CDS),
kan worden nagaan met welke
snelheden objecten of plukken
materie op ons afkomen of van
ons afbewegen. Met de CDS
werd de sterke spiraalbeweging
van het gloeiende gas op de zon
ontdekt. Tot dusverre heeft zijn
meer dan een dozijn zonnetor-
nado's op de CDS-beelden ge
vonden. Ze lijken vooral voor te
komen nabij de polen van de
zon.
De ontdekkers, verbonden aan
het Rutherford Appleton Labo
ratory (RAL) en de universiteit
van Cambridge, zeggen dat de
gaskolommen tussen 8.000 en
15.000 kilometer lang en gemid
deld enkele duizenden kilome
ters breed zijn. Daarmee is de
maximale lengte groter dan de
middellijn van de aarde. Er ko
men 'windsnelheden' in voor tot
meer dan een half miljoen kilo
meter per uur, Dat is 1000 maal
sterker dan in een aardse 'klas-
se-5-tomado', het sterkste tor
nadotype, die onlangs in enkele
Amerikaanse staten huishield.
GPD
door Judith Stalpers
TOKIO - De Japanse staat is
verantwoordelijk voor het re
kruteren van zogenoemde
troostmeisjes, vrouwen die tij
dens de TXveede Wereldoorlog
werden gedwongen als seksla-
vinnen te werken voor het Ja
panse leger.
Tot dit oordeel kwam gisteren
de rechter van het kantonge
recht Yamaguchi in West-Ja
pan. Volgens rechter Hideaki
Chikashita was het exploiteren
van troostmeisj es een schending
van de mensenrechten zoals die
in de Japanse grondwet zijn op
genomen. De Japanse staat
moet aan de drie Zuid-Kore-
aanse vrouwen die de Japanse
staat hadden aangeklaagd, ie
der 4750 gulden schadevergoe
ding betalen.
Het is voor het eerst dat een Ja
pans gerechtshof de staat schul
dig acht aan mensonwaardig
gedrag uit Japans oorlogsverle
den. Ook een groep Nederlandse
slachtoffers voert al jaren een
juridische strijd tegen de Japan
se staat.
De uitspraak kan tot gevolg
hebben dat meer vrouwen uit
China en andere landen er voor
uit komen dat ze seksslavinnen
voor het Japanse leger waren en
ook om schadevergoeding bij
Japan aankloppen. Volgens his
torici zijn minstens 200.000
vrouwen in Azië als seksslavin
nen misbruikt. De rechter ver
wierp tijdens dezelfde zitting de
aanklacht van zeven andere
Zuid-Koreaanse vrouwen die
om compensatie van de Japanse
staat vroegen vanwege dwang
arbeid.
Het valt te verwachten dat de
staat in hoger beroep gaat. De
Japanse staat beroept zich in
deze zaken op het Vredesver
drag van San Fransisco uit
1951. Volgens dit verdrag hoeft
Japan geen schadevergoedin
gen meer te betalen. Bij het af
sluiten van het verdrag was ech
ter het fenomeen 'troostmeisjes'
niet bekend. GPD
