Rem op vaarsnelheid ongewenst
Lopende band voor het zand
Publiek waardeert Nazomer Festivals
PZC
Een Ierse muziekavond
met Flairck als uitsmijter
Minister Jorritsma
wil Intercity voor
Zeeland behouden
Zeeuws Museum krijgt vijftien
prenten van bouw Deltawerken
zeeland
21
Alleen overleg helpt tegen hinder van snelle zeeschepen op Schelde
kunst cultuur
Terreinauto's
Totaal
Vernieuwd
dinsdag 28 april 1998
door Wout Bareman
TERNEUZEN - De hinder die
de binnenvaart op de Wester-
schelde ondervindt van de golf
slag van zeeschepen moet niet
worden aangepakt met een
snelheidsbeperking. De loodsen
op de zeeschepen en de schip
pers dienen gewoon beter met
elkaar te communiceren. Die
conclusie trekken de regio
Zeeland van de schippersver
eniging Schuttevaer en de Re
gionale Loodsen Corporatie
Scheldemonden na overleg over
de problemen die de zeevaart de
binnenvaart bezorgt.
De binnenschippers klagen al
jaren steen en been over het ge
dragvan de zeevaart op de Wes-
terschelde. Zeeschepen halen er
vaak snelheden van meer dan
twintig mijl, omgerekend zo'n
veertig kilometer per uur. Vol
gens voorzitter H. Jongepier
van de afdeling Walcheren van
Schuttevaer ondervinden bin
nenschepen steeds meer hinder
van de golfslag en de zuiging,
veroorzaakt door de 'snelheids
duivels'. Het leidt regelmatig
tot schade. Jongepier spreekt
van levensgevaarlijke situaties.
Maanden geleden al drong hij
aan op snelheidsbeperkingen.
Dat deden de afgelopen weken
overigens ook de gebruikers van
de haven van Walsoorden. De
golfslag van te snel passerende
zeeschepen leidt in het getij de-
hevantje vaak tot grote proble
men.
Regiovertegenwoordiger J. de
Vries van Schuttevaer en mana
ger operaties M. Groothuis van
het Loodswezen vinden snel
heidsbeperkingen echter onver
standig, 'zo die al politiek
haalbaar zouden zijn'. In een ge
zamenlijke verklaring wijzen ze
erop dat de zaak daarvoor te ge
compliceerd is. „Immers, som
mige grote zeeschepen veroor
zaken ook bij hogere snelheden
weinig of geen hinderlijke golf
slag, terwijl kleinere zeesche
pen bij lagere snelheden soms al
ernstige hinder kunnen veroor
zaken."
Zeemanschap
Schippers moeten, vinden De
Vries en Groothuis, beseffen dat
de golven niet alleen worden
veroorzaakt door de zeevaart,
maar ook te maken hebben met
het feit dat de Westerschelde een
zeearm is. „Goed zeemanschap
vereist dan ook dat binnensche
pen waar nodig voorzien zijn
van afdekkleden en raamblin-
den, vooral wanneer ze laag op
het water liggen." Wordt de hin
der al veroorzaakt door de zee
vaart, dan kan de schuld niet
altijd op de loods worden ge
schoven. De Vries en Groothuis:
„Van een aantal schepen is, om
dat zij veelvuldig op de Wester
schelde varen, het vaargedrag
en eventuele golfslag bij de
loodsen bekend. Van andere
schepen moet de 'loods het even
tueel veroorzaken van hinder
vaststellen wat, vooral in het
donker, niet altijd eenvoudig
is."
Is er hinder dan komt het vaak
voor dat de betrokken schipper
de loods op het zeeschip niet
rechtstreeks aanspreekt, maar
bij een van de verkeersposten op
de wal z'nbeklag doet. Geeft die
post het advies'contact op te ne
men met de loods - omdat er op
.de Westerschelde geen regle
mentaire maximumsnelheid is,
kan de post zelf niets uitrichten
- dan leidt dat tot frustraties. En
dat uit zich meestal in het bezi
gen van minder welvoegelij ke
taal.
Rechtstreeks
Desondanks dringen Schutte
vaer en het Loodswezen erbij de
schippers op aan rechtstreeks
contact te zoeken met het schip
dat hinder heeft veroorzaakt.
Loodsen die daar op een norma
le wijze op gewezen worden,
zijn best bereid hun snelheid
aan te passen, verzekeren De
Vries en Groothuis.
Ze wijzen er overigens wel op
dat binnenschepen die, ondanks
getroffen maatregelen aan
boord, toch schade oplopen
door toedoen van passerende
zeeschepen, daarvan uiteraard
aangifte moeten doen.
OUDDORP - De stichting Zee
land 4x4 houdt haar jaarlijkse
strandevenement op zaterdag
16 en zondag 17 mei bij de Brou-
wersdam aan de Noordzeezijde.
De stichting viert met het eve
nement ook haar eerste lustrum.
Deelnemers kunnen zich in
schrijven op de dag zelf. De
stichting onderhandelt met re
gionale autodealers over een
4x4 -demonstratie
De eerste van twee transportbanden die de bouwmaterialen voor de Westerscheldetunnel over honderden meters zullen aan- en af
voeren. foto Charles Strijd
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Het eerste deel van de im
mense transportband loopt tot net in de
Nieuw-Neuzenpolder bij Terneuzen. Ver
genoeg om vrachtwagens er vol te gooien
met zand voor de bouw. De transport
band, die vanuit de voorhaven van de Ter-
neuzense zeesluis over de dijk tot in de
polder reikt, is tweehonderd meter lang en
wordt de komende maanden met nog eens
tweehonderd meter verlengd tot aan de
gloednieuwe betonfabriek, waar al direct
na de zomer met de bouw van de tunnel
segmenten wordt begonnen. Om 'een
voorraadje' te hebben.
Per dag nemen de activiteiten op het zui
delijke bouwterrein van de Westerschel
detunnel toe. Via de grote noordelijke
transportband worden straks enorme
hoeveelheden zand en grint en andere
bouwmaterialen (per schip aangevoerd)
naar de betonfabriek verplaatst. Komend
naj aar wordt iets zuidelij ker een begin ge
maakt met de bouw van een transport
band, die de gezuiverde boorspecie en an
dere producten weer afvoert.
De diepwandmachines die tot op een
diepte van ruim twintig meter wanden
hebben aangebracht, die de bouwput
('bouwkuip', zeggen de bouwers) als dij
ken om een polder moeten beschermen,
hebben het grootste deel van hun werk ge
daan. In de tweede week van mei wordt
begonnen met het ontgraven van de
bouwkuip tot een diepte van ongeveer
twintig meter. Komend najaar wordt ook
begonnen met de bouw van de zogenaam
de 'scheidingsfabriek', die de betoniet die
wordt gebruikt bij hef boren van de tun
nel, voor hergebruik moet scheiden van de
overige specie. Daarnaast worden voor
bereidingen getroffen voor de aanleg van
de infrastructuur - waaronder een com
pleet spoorwegemplacement - voor de
aan- en afvoer van bouwmaterialen voor
de tunnel.
In het Duitse Schwanau beginnen de con
touren van de twee tunnelboormachines
zich inmiddels af te tekenen. Van de 'man
tels' van de machines zijn inmiddels al
stukken gereed. De voorbereidingen en
bouw van die machines door de gespecia
liseerde firma Herrenknecht worden op
de voet gevolgd door medewerkers van
Rijkswaterstaat en tunnelbouwer Kom-
binatie Middelplaat Westerschelde.
Op het zuidelijke bouwteiTein zijn ook de
kantoren voor de bouwers gereed. Ze rui
len hun bouwketen nu in voor een iets
comfortabeler en permanenter werkplek.
Ook de fundering voor het informatiecen
trum aan de Willemskerkeweg is gelegd.
Het centrum gaat, als alles volgens plan
verloopt, in september open. En de tun
nel? Projectleider Wim van de Linde van
Rijkswaterstaat vanaf de bouwplaats:
„We zitten goed op schema, zij het dat het
een aangepast schema is." Dat wordt dus
voorjaar 2003.
door Harmen van der Werf
en Richard Hoving
ZIERIKZEE - De Zeeuwse In
tercity is gered. Na PvdA-lijst-
trekker W. Kok heeft ook VVD-
minister A Jorritsma van Ver
keer en Waterstaat zich voor be
houd van de Intercity-verbin
ding uitgesproken. Ook GPV-
fractievoorzitter G. Schutte
sprak zich gisteravond uit voor
behoud van de Intercity voor
Zeeland.
Tijdens een WD-bijeenkomst
in Zierikzee verklaarde Jorrits
ma gisteravond dat zij het 'on
voorstelbaar' zou vinden als de
Intercity uit Zeeland zou ver
dwijnen. Dat die gedachte wel
eens is geopperd in een ont-
werp-notitie van haar ministe
rie, wuifde zij weg. „Het lastige
is dat zulke dingen direct op
straat liggen. Wij zijn inmiddels
met het 280ste concept bezig",
zei ze gekscherend. „En clat
krijgt voorlopig niemand te
zien."
De laatste opmerking was onge-
twijfeld bedoeld voor de oren
van WD-gedeputeerde J. I.
Hennekeij van verkeer, die in fe
bruari naar buiten bracht dat de
Intercity uit Zeeland zou ver
dwijnen. Althans, dat stond in
de ontwerp-notitie De derde
eeuw spoor van Verkeer en Wa
terstaat. Hennekeij was giste
ren wat verlegen met de opmer
kingen van Jorritsma, maar
telde tegelijkertij d zijn zegenin
gen. Jorritsma gaf de gevraagde
toezegging en dat is niet onbe
langrijk. Zij wil dolgraag terug
keren op haar ministerie.
De overheid moet verantwoor
delijk blijven voor het openbaar
vervoer in het héle land, om te
voorkomen dat trein- en bus
verbindingen in minder drukke
gebieden en op rustige tijden
verdwijnen, verklaarde de frac
tievoorzitter van het GPV in de
Tweede Kamer G. Schutte gis
teravond op een verkiezingsbij
eenkomst van zijn partij in Mid
delburg.
In het cultureel centrum van de
Stichting Arduin zei Schutte
dat meer marktwerking en min
der overheidsbemoeienis in het
openbaar vervoer niet per defi
nitie verkeerd hoeft te zijn.
„Maar het kan niet zo zijn dat
een rekenmeester in Den Haag
of Utrecht besluit dat de Interci
ty uit Zeeland verdwijnt." De
geruchten rond de verdwijning
van de Intercity zijn voor Schut
te de uitwassen van volledige
marktwerking in het openbaar
vervoer. „In een rustig gebied
als Zeeland met een toenemend
aantal oudere inwoners dat is
aangewezen op het openbaar
vervoer, is het absurd dat over
het schrappen van zo'n belang
rijke treinverbinding wordt ge
sproken."
Gehandicapten
De bijeenkomst in Middelburg
was de afsluiting van een werk
bezoek van de GPV-voorman
dat in het teken stond van open
baar vervoer en gehandicapten
zorg. Schutte was vol lof over de
wijze waarop de Stichting Ar
duin sinds een aantal jaren
omgaat met de zorg voor ver
standelijk gehandicapten in
Zeeland. De nadruk die de in
stelling legt op bevordering van
de zelfstandigheid van gehan
dicapten noemde hij een voor
beeld voor de rest van Neder
land. „In de bijna 25 jaar dat ik
meeloop in de politiek heb ik
zelden zo'n positief verhaal ge
hoord uit de gezondheidssec
tor."
KEUKEN SHOWROOM
ZO, DE VERBOUWING EN
INRICHTING VAN ONZE
SHOWROOM ZIT EROP.
NU STAAN ER WEER
22 SPIKSPLINTERNIEUWE
BEAUTY'S OPGESTELD.
Kom kijken
BouwCenter DeJager-Tolhoek
Stanleyweg 2, Goes
tel. 0113-24 66 00,
B Deuren R Kasten 8 Keukens Tegels
Sanitair si Alles voor bouw en interieur
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De Zeeland
Nazomer Festivals doen het
goed. De laatste editie van de
jaarlijkse culturele manifesta
tie wordt in een evaluatie van
het Zeeuws instituut voor zorg,
welzijn en cultuur Scoop hoog
gewaardeerd. Volgens onder
zoeker dr. ir. B. van der Wouw is
het publiek zeer tevreden en kan
uit de publieksaantallen - in to
taal 45.000 bezoekers - het aan
deel van de toeristen daarin en
de bestedingen door het publiek
de conclusie worden getrokken
dat de Zeeland Nazomer Festi
vals een succesvolle combinatie
zijn van cultuur en toerisme.
Coördinator R. van Meijel van
de Zeeland Nazomer Festivals
zei maandagmiddag bij de pre
sentatie van het onderzoeks
rapport Cultuur en toerisme
succesvol gecombineerd? heel
blij te zijn met de conclusies.
Gedeputeerde G. de Kok (cul
tuur) sprak van rapportcijfers
waarmee iedereen graag zou
thuiskomen. „De uitkomsten
zijn ronduit positief." Zijn
collega J. van Zwieten (gedepu
teerde van toerisme) relativeer
de daarentegen het evaluatie
rapport. „Als de doelstelling
van de Zeeland Nazomer Festi
vals is om veel toeristen naar
Zeeland te trekken dan moeten
we constateren dat die doelstel
ling niet is gehaald."
In opdracht van de provincie
heeft Scoop vorig jaar septem
ber en oktober een uitgebreid
publieksonderzoek gehouden
bij de Zeeland Nazomer Festi
vals. Dat is een samenwerkings
verband van tien organisaties
die in totaal ruim honderd voor
stellingen, concerten en ten
toonstellingen organiseren. Bij
84 evenementen werden in to
taal ruim vierduizend vragen
formulieren ingevuld.
Onderzoeker Van der Wouw ty
peert de Zeeland Nazomer Fes
tivals als 'een mêlee van klein
schalige festivals, breed van
opzet, gespreid over een groot
geografisch gebied en over een
lange periode'. Het brede pro
gramma-aanbod trekt een
breed publiek van verschillende
leeftijden. Het opleidingsni
veau van de bezoekers is over
het algemeen hoog, maar lager
dan bij vergelijkbare festivals
elders in Nederland.
Duidelijke bijdrage
De Zeeland Nazomer Festivals
leveren een duidelijke bijdrage
aan de verlenging van het toe
ristenseizoen in Zeeland. Vol
gens Van der Wouw weet de
cultuurmaand buiten het hoog
seizoen een behoorlijke toeristi
sche publieksstroom op gang te
brengen. De bezoekers besteden
aan entreegelden en consump
ties in totaal ongeveer 1,9 mil
joen gulden. Van Meijel voegde
daaraan toe dat overnachtingen
en bestedingen door de organi
saties van de festivals nog niet
eens in het onderzoek zijn opge
nomen. De overnachtingen
schat hij op enkele honderden,
de bestedingen van de organisa
tie bedragen dit jaar bijna twee
miljoen gulden.
Voor De Kok 'was de evaluatie
aanleiding de ondernemers in
de toeristisch-recreatieve bran
che onderuit de zak te geven. Zij
betitelden de afgelopen maan
den tijdens ondernemerspanels
de Nazomer Festivals als 'elitair
gedoe', 'niet toegankelijk' en
meer voor VIP's dan voor toeris
ten. De Kok: „Het negatieve
oordeel van de ondernemers is
niet te rijmen met deze evalua
tie. Het is zoals de ondernemers
zelf zeggen: ze kennen hun eigen
gasten niet goed en ook hun ei
gen provincie niet. Hun uitla
tingen zeggen meer over de on
dernemers dan over de Zeeland
Nazomer Festivals. Ze zouden
zelf hun ondernemerschap moe
ten verbeteren."
Van Zwieten leek zich aange
vallen te voelen door de verwij
ten van De Kok en Van Meijel
aan het adres van de toeristische
ondernemers. Hij liet blijken
niet onder de indruk te zijn van
het bestedingsbedrag en het
aantal bezoekers van buiten
Zeeland. „Ik zou er wel voor zijn
als de Zeeland Nazomer Festi
vals nog meer zouden appelle
ren aan de vraag van het pu
bliek. We moeten öf het product
veranderen öf de doelstelling
dat we veel mensen van buiten
Zeeland willen trekken."
door Anouk Mommer
MIDDELBURG - „Denk aan
nummer zeven", zei de afge
vaardigde van de Ierse ambas
sade, mevrouw Headen, giste
ren als inleiding van de Irish
Music Night in de Stads
schouwburg in Middelburg. Ze
vertegenwoordigde Ierland
tijdens de muzikale avond, die
werd gehouden als eerbetoon
aan de oud-president van Ier
land, Mary Robinson. Het oud
staatshoofd is nu hoge Com
missaris van de Verenigde Na
ties voor de mensenrechten. Ze
krijgt op 4 mei de Four Free
dom Medal uitgereikt.
„Zeven is een belangrijk getal
in de Ierse muziek en dans. Het
is ook een mysterieus nummer.
Een week heeft zeven dagen en
de cyclus van de maan bestaat
ook uit zeven dagen." Headen
heette het publiek namens het
Ierse volk hartelijk welkom en
riep iedereen op om tijdens de
optredens van de verschillende
groepen aan nummer zeven te
denken. Ook gedeputeerde G.
de Kok (PvdA, Cultuur) sprak
vooraf een wooordje. De orga
nisatie maakte de toeschou
wers er op attent dat ze niet
verplicht waren te blijven zit
ten. Er mocht gedanst worden
in het gangpad.
De benen kwamen echter niet
van de vloer, al werd er voor de
pauze af en toe aarzelend mee-
geklapt met de Zeeuwse groep
No Frontiers. Het optreden
was een beetje rommelig. De
stem van de Kloetingse zange-
res was echter een sensatie.
Warmzuiver en met een enorm
volume.
De enige andere muziekgroep
die Ierse liederen zong was de
Nederlandse groep Sorry Pa-
ganini, „We zijn helaas niet
met z'n zevenen", zei de band
leider, inspelend op het verhaal
van de Ierse afgevaardigde
maar met vier mannen en een
zangeres. Die telt echter voor
drie.Met veel gevoel brachten
?ij een aantal Ierse liederen ten
gehore. Vooral het a capella
De groep Sorry Paganini tijdens het optreden in Middelburg.
foto Lex de Meester
nummer dat ze tegen het einde
van hun optreden zongen, was
heel gevoelig. „We spelen wat
traditionele muziek uit de Ier
se cultuur in Amerika en wat
modernere ballads uit Ierland.
We proberen een verbindig te
maken tussen die twee conti
nenten", aldus de bandleider.
„We zingen over haat, liefde,
overspel, kortom alles wat het
huwelijk interesant maakt.
Nadat de groep Damsa na nOg,
voor de tweede keer een twee
tal Ierse volksdansen had uit
gevoerd kon men zich tijdens
de pauze tegoed doen aan Ierse
dranken. Voor deze gelegen
heid werden er in de foyer Ierse
whisky en Iers bier verkocht.
Flairck
Tijdens het tweede gedeelte
van de avond was het podium
aan Flairck. Zij spelen geen
Ierse liederen, maar hun mu
ziek is geïnspireerd door Ierse
klanken. Flairck blijft een sen
satie. Genieten van het begin
tot het eind. Gevoelige en op
zwepende muziekstukken
werden gecombineerd met the
aterstukjes. Bandleider Erik
Visser liet de zangeres zweven
en toen hij de doek van haar af
trok, was ze verdwenen. De ac
cordionist blies een melodie in
haar mond. Dit was onderdeel
van het nummer 'Sofia's voor
spel'. Alle muzikanten speel
den stuk voor stuk de sterren
van de hemel en gezamenlijk
klonken ze hemels. Een profes
sionele show waar het publiek
niet genoeg van kon krijgen.
Prent Haringvliet III van Lense Elzinga, geschonken aan het Zeeuws Museum.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De Noord-
Hollandse kunstenaar Lense
Elzinga heeft het Zeeuws Muse
um in Middelburg vijftien pren
ten geschonken die hij maakte
tijdens de bouw van de Delta
werken. Drie ervan zijn perma
nent tentoongesteld" in de hal
van het museum. „Deze prenten
zagen het licht te weinig", zegt
Elzinga. „Alleen bij een over
zichtstentoonstelling zou ik ze
waarschijnlijk nog eens laten
zien. Daarbij komt dat ik nu
achtenzestig ben. Dan denk je:
'Goh, dat laat ik straks allemaal
na. Waar komt dat dan terecht?'
Dus ik heb een serie bij elkaar
gezocht en naar het Zeeuws Mu
seum gebracht. Dat is de plek
waar ze thuishoren."
Tijdens de uitvoering van het
Deltaplan, van 1959 tot 1970,
kregen drieëndertig kunste
naars opdrachten van het Mi
nisterie van Verkeer en Water
staat om de Deltawerken in
beeld te brengen. Elzinga was
daar niet bij. „Ik kende wel een
aantal van die kunstenaars en
hoorde van hen waarmee ze be
zig waren. Ik werk graag naar
industriële beelden. Ik heb on
der meer de Hoogovens en Euro
poort uitgebeeld. Dus de Delta
werken vond ik meteen een
prachtig onderwerp."
Uniek project
„Ik heb de aanleg^ van nabij ge
volgd. Ik mocht bijvoorbeeld
mee in de bouwputten. Het is
natuurlijk een uniek project ge
weest, een wonder van con
structie en techniek. Maar er zit
ook ongelofelijk veel dynamiek
in en kracht. Dat zijn elementen
die in mijn werk altijd terugko
men. Ik hou mij meestal bezig
met bouwsels die door mensen
gemaakt zijn. Het hele zachte
vind je in mijn werk weinig te
rug."
Elzinga werkt vooral in hoog
druk. Hij snijdt vormen uit kar
ton of hardboard. In zijn bijna
abstract aandoende composi
ties werkt hij die in zwart-wit
uit. Op zijn prenten over de
werkzaamheden aan het Ha
ringvliet, de Zeelandbrug en de
stormvloedkering staan onder
meer bouwputten, zandzuigers,
sluizen en veranderde structu
ren in het landschap afgebeeld.
In 1988 was in het Zeeuws Mu
seum de tentoonstelling Oog op
de Deltaiverken te zien. Het
Middelburgse museum beschikt
over een uitgebreide collectie
met kunstwerken over de Delta
werken, waarin Elzinga tot dus
ver ontbrak. „We hebben een
aantal keren tegen hem gezegd
dat we het zo jammer vonden
dat hij daarin niet vertegen-
woox'digd was", zegt conserva
tor Hesther van den Donk. „Dat
heeft hij kennelijk onthouden.
Hij is geen Zeeuwse kunstenaar,
dus normaal gesproken zouden
we geen werk van hem verzame
len. Vanwege het onderwerp
waren we natuurlijk wel geïnte
resseerd. En hij maakt erg mooi
werk."
J.C. van Schagen
Bij de vijftien prenten heeft El
zinga's vrouw nog drie bundels
van de Walcherse dichter en
beeldend kunstenaar J.C. van
Schagen gedaan. „We hebben in
het verleden regelmatig met
hem samengewerkt", verklaart
Elzinga. „Mijn vrouw zei: 'Als
we dan toch naar Middelburg
gaan, laten we die dan ook rhaar
meenemen.We vonden het een
prettig idee dat ze weer naar
Zeeland teruggingen. Het land
waar ze thuishoren. Inder
daad."