Jonge Craig vecht tegen kinderarbeid Uitreiking blijft elitaire aangelegenheid PZC 28 Free the Children dinsdag 28 april 1998 Craig Kielburger uit het Canadese Thornhill, een voorstadje van Toronto, is een bijzonder joch. Met zijn vijftien jaar heeft hij al meer van de wereld aanschouwd dan de meeste mensen in hun leven te zien krijgen. Hij reist over de aardbol, spreekt congressen toe, ontmoet regeringsleiders en heeft net een boek geschreven. En dit alles vloeit voort uit een initiatief dat hij nam toen hij twaalf jaar oud was. De medaille voor vrijwaring van vrees is het zoveelste eerbewijs voor een campagne die zich richt tegen de uitbuiting van minder fortuinlijke leeftijdgenoten in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Wie hem spreekt, ontdekt me teen zijn intelligentie en welsprekendheid. Craig Kielbur ger heeft onmiskenbaar de gave van het woord en hij weet het zelf. Slechts vijftien jaar oud, maar nu reeds beschikt hij over een j aloers- makende betoogtrant. Hij vertelt verhalen met een kop en een staart, gloedvol en helder als kris tal. Zonder haperingen. Het is bij- na griezelig, gezien zijn leeftijd. „Ieder mens bezit een talent voor iets", merkt hij laconiek op. „De een is goed in techniek, de ander in schrijven. Ik ben go.ed in het geven van speeches en mijn talent is niet beter dan het talent van een ander. Ik beschouw mijzelf niet een spe ciaal kind." Gebalde vuist Craig was twaalf jaar oud toen hij in zijn ziel werd getroffen door een foto op de voorpagina van de loka le krant The Toronto Star. Hij greep normaal alleen naar de krant voor de strips, maar dit keer was het anders. De kleurenfoto toonde een 12-jarige Pakistaanse jongen die zelfverzekerd zijn ge balde vuist in de lucht stak. Craig liet zijn ogen over het bijgaande bericht glijden en las met stijgen de verbazing over het leven en de dood van deze jongen, genaamd Iqbal Masih. Op 4-jarige leeftijd was Iqbal voor zestien dollar ver kocht als slaafje. Hij werkte zeven dagen per week, twaalf uur per dag, in de tapijtindustrie. En al die tijd was hij geboeid aan een weef getouw- Na acht jaar wist Iqbal zich te bevrijden. Hij werd een be kend actievoerder en won in 1994 de Reebok Youth Action Award. Onderweg naar huis werd hij van zijn fiets geschoten door de ta pijtmaffia. Iqbal werd niet ouder dan twaalf jaar. Nooit eerder had Craig van kin derarbeid gehoord. Hij stond perplex over zoveel onrecht en identificeerde zich met zijn dood geschoten leeftijdgenootje in het verre Pakistan. Op advies van zijn ouders toog hij naar de biblio theek voor meer informatie over kinderarbeid. Plij schreef brieven naar hulporganisaties in de Derde Wereld en enthousiasmeerde zijn vriendjes om eveneens in actie te komen. De inwoners van het in vloedrijke Westen waren zich naar zijn overtuiging veel te weinig be wust van de schande van de kin derarbeid. Craig wilde het werk van Iqbal voortzetten en maakte een plan. Binnen enkele maanden raakte de zaak in een stroomversnelling. Hij ontving een uitnodiging om naar het hoofdkantoor van de ILO (In ternational Labor Organization) in Genève te komen. Daar werd hem verzocht persoonlijk pools hoogte te gaan nemen in Zuid- Azië. Zijn ouders lagen aanvanke lijk dwars, maar uiteindelijk mocht hij, nog steeds niet ouder dan twaalf jaar, toch op reis. On der begeleiding van een 25-jarige vriend die de regio kende, reisde hij acht weken door Bangladesh, India en Nepal. Terug in Canada richtte Craig de organisatie Free the Children ('Bevrijd de kinde ren') op. Grens „Het is van groot belang dat uw le zers het onderscheid begrijpen tussen arbeid en werk", waar schuwt Craig. „Free the Children heeft er geen enkel probleem mee als kinderen de krant rondbren gen of meehelpen op de boerderij, of in huis, of in de winkel van hun vader of moeder, oom of tante. Wij trekken een grens bij arbeid, in de zin van het maken van lange da gen, het verrichten van zwaar werk. Wij protesteren als kinderen geen enkele vorm van onderwijs kunnen volgen, omdat alleen hun arbeidsuren tellen. Als ze fysiek, intellectueel, moreel en emotio neel geen normale groei doorma ken. Kort samengevat: als ze wor den uitgebuit. Ik ben op mijn reizen door Afrika, Azië en Latijns Amerika nooit een kind tegenge komen dat graag wilde blijven werken." Craig is de voorgaande avond rond middernacht in zijn ouder lijkhuis teruggekeerd vanuit Min neapolis in de Amerikaanse staat Minnesota. Plij sprak daar samen met enkele andere kinderen een fotografie GPD menigte toe van 2 8 0 0 j ongeren. Hij mag dan de initiator zijn van Free the Children, een beweging voor en door kinderen, hij zegt tot drie keer toe dat er steeds vaker andere woordvoerders zijn dan hijzelf. „Ik vind mijzelf niet speciaal. We hebben inmiddels meer dan 5000 jeugdleden in meer dan 200 groe pen verspreid over de wereld. Zij vormen hart en ziel van onze orga nisatie." E-mail Volwassenen onderschatten nogal eens waartoe de kinderen van van daag in staat zijn, meent Craigs moeder. Haar naam is Teresa en ze is leraar van beroep. „Dankzij e-mail en Internet beschikken de kinderen van vandaag over veel meer informatiebronnen dan wij hadden op hunleeftijd", zegt zij Wat vond zij ervan dat haar zoon zich op 12-jarige leeftijd al ont popte als rondreizend ambassa deur? Teresa Kielburger aarzelt. „Weet u", zegt ze dan, „voor een deel gaat het spelenderwijs. Craig wordt omringd door andere j onge ren. Hij is hun inspiratiebron, maar hij is niet de enige activist. En het zijn echt gewone kinderen zoals alle andere kinderen. Ze hebben hun sportactiviteiten. Ze gaan naar de bioscoop. Ze gaan met zijn allen naar het winkelcen trum." „Maar het zijn zonder uitzonde ring kinderen die vinden dat het leven uit meer bestaat dan rond hangen in het winkelcentrum. Ze willen echt iets doen voor de min der bedeelde kinderen van de we reld. En als ze bij elkaar komen om dingen voor te bereiden, dan ma ken ze ook een hoop lol. Het ver loopt allemaal heel natuurlijk. Maar we moeten Craig wel een beetje beschermen. Hij krijgt een hoop uitnodigingen. Hem is al drie keer gevraagd naar Australië en Nieuw-Zeeland te komen. Dat heeft hij vooralsnog geweigerd. Hij moet ook een eigen leven heb ben, nietwaar? Met zijn familie en vrienden." Geluksvogel Craig beschouwt zichzelf als een geluksvogel. „Omdat ik intensief betrokken kan zijn bij een zaak waarin ik oprecht geloof. Dat kan alleen dankzij de steun van mijn familie en vrienden. En ik voel mij extreem gelukkig omdat ik het hier zo goed heb in Canada. Ik heb zoveel ellende gezien tijdens mijn reizen en veel meer waardering gekregen voor de dingen die wij in het Westen als gewoon beschou wen: ons dagelijks voedsel, onze kleding, het dak boven ons hoofd. Hij gaat niet naar een normale school, maar volgt een individueel studieprogramma dat hem in staat stelt te reizen wanneer hij wil en tentamens te doen wanneer hem dat uitkomt. „Ik kan studeren in het vliegtuig, of in een hotel." De beste leerschool, weet hijis de op telsom van de contacten die hij in middels heeft opgebouwd, ver spreid over de wereld. Hij weet dat zijn rol bij Free the Children over een jaar of twee uit gespeeld is, want dan wordt hij te oud voor het werkin de schijnwer pers. „Nu al begint mijn rol te ver anderen", bekent hij. „Nu al treed ik meer op de achtergrond om ruimte te bieden aan jongere kin deren. Ik doe meer kantoorwerk dan voorheen." Wereldleider Het World Economie Forum riep Craig Kielburger begin dit jaar uit tot 'een van de honderd wereldlei ders van morgen'. „Hoezeer ik ook vereerd ben met die titel, ik zou liever zien dat onze generatie een volwaardige rol kreeg in de besluitvorming, op alle niveaus", zegt hij. „Wij, kinderen van deze wereld, hebben veel te bieden. Wij hebben energie, en thousiasme, passie, idealisme, ideeën. Wij zijn niet de leiders van morgen, wij zijn de leiders van vandaag." Ziet hij zichzelf al als de jongste premier van Canada? „Oh nee, ik ga zeker niet de poli tiek in. Nee, ik heb altijd dokter willen worden. Ik zou dolgraag voor Artsen zonder Grenzen wer ken. Ik heb een enorm respect voor die organisatie." John Wanders Nog geen sprake van een echt volksfeest Eens in de twee jaar is de monumentale Nieuwe Kerk in Middelburg het decor voor de uitreiking van de Four Freedoms Awards. Een gebeurtenis voor een handvol hoogwaardigheidsbekleders en honderden genodigden die niet zonder betekenis is voor Zeeland. Met de vraag waarom de Awards moeten worden uit gereikt houdt commissaris van de koning W. T. van Gelder zich niet bezig. „Zolang er nog mensen zijn die in hun verzet tegen onrecht worden geïnspireerd door de vier vrijheden die Roosevelt ruim vijf tig jaar geleden verwoordde, is er geen enkele reden om ervan af te zien." De formulering van de Ameri kaanse president dat de betrok kenheid bij de Tweede Wereld oorlog niet als een strijd tegen iets, maar voor de vier vrijheden moest worden gezien, is volgens Van Gelder van grote waarde ge weest. Hij verwijst naar de bio grafie van Nelson Mandela. „Als ik lees dat Mandela zegt: 'Als er elders in de wereld mensen ten strijde trekken om de vrijheden van mensen veilig te stellen wie ben ik dan om geen offers te wil len brengen om de strijd voor mijn volk voort te zetten', dan is de uitreiking van de Four Free doms Awards voor mij boven elke twijfel verheven." De kosten van de tweejaarlijkse uitreiking bedragen ongeveer 250.000 gulden. De provincie draagt 120.000 gulden bij in de vorm van een jaarlijkse subsidie van 60.000 gulden aan de organi satie, de Roosevelt Stichting in Middelburg. Goodwill Om de begroting sluitend te krij gen wordt een beroep op het be drijfsleven gedaan. Volgens directeur A C. de Ru van de Roo sevelt Stichting gaat het hierbij niet om sponsoring. „Het is in de meeste gevallen pure goodwill. De namen van de bedrijven zijn tijdens de ceremonie, met uitzon dering van in het programma boekje, niet aanwezig." Om de boodschap van de Four Freedoms Awards uit te dragen zijn sinds 1982, de eerste keer dat de onderscheidingen in de Zeeuwse hoofdstad werden uit gereikt, tal van initiatieven ont plooid. Een voorbeeld hiervan is de mogelijkheid voor een aantal scholieren om de laureaten na af loop van de ceremonie een vraag te stellen. Ierse avond Voor dit jaar heeft de provincie 25.000 gulden extra uitgetrokken om de boodschap uit te dragen. Het resultaat van de zogenoemde 'vermaatschappelijking van de Four Freedoms Awards' is onder meer een Ierse avond met zang en dans ter ere van Mary Robinson in de Stadsschouwburg in Middel burg. De komst van aartsbis schop Desmond Tutu wordt aan gegrepen om een Zuid-Afrikaan se avond te houden in de Zeeuwse Bibliotheek. De uitreiking in 1996 in Middelburg met op de voorste rij koningin Beatrix, prinses Juliana en prins Bern- hard. De fractievoorzitter van de PvdA in de Staten van Zeeland, D. J. Holtkamp ('wij hebben de discus sie over de verbreding van het evenement aangezwengeld'), reageert zuinigjes op de ontplooi de initiatieven. „De vermaatschappelijking had wel iets voortvarender ter hand genomen mogen worden. Met het foto Ruben Oreel huidige programma wordt nog altijd een groot deel van de bevol king niet bereikt. Dat is jammer, want het gedachtengoed dat wordt uitgedragen is ook van daag de dag nog belangrijk." F. van Kollem (GroenLinks) con stateert dat de negende uitrei king van de Awards nog geen volksfeest is geworden. „De vier vrijheden verdienen het om bre der te worden uitgedragen." Van Kollem vervolgt dat de uitreiking een 'te Middelburgs' gebeuren is. „Mogelijk dat over twee jaar ook is gedacht kan worden aan activi teiten buiten de hoofdstad." M. Wiersma (Delta Anders) deelt de kritiek van Holtkamp en Van Kollem. „Het gaat de goede kant op, maar we zijn er nog niet." Het voormalig PPR-Statenlicl C. van Waterschoot stelde ruim tien j aar geleden nog voor om het geld (destijds 50.000 gulden) 'vooreen high-societyzaak als deze aan de armsten in de samenleving te ge ven. Voor de huidige Statenleden Holtkamp, Wiersma en Van Kol lem is de suggestie van Van Wa terschoot te kort door de bocht. Wiersma: „Vrijheid is niet met geld te koop." Elitair Het verwijt dat de uitreiking in de Nieuwe Kerk een elitair gebeuren is dat alleen toegankelijk is voor een handvol hoogwaardigheids bekleders en 900 genodigden uit de betere kringen van de samen leving is Van Gelder bekend. Het karakter van de bijeenkomst in de Nieuwe Kerk leent zich vol gens van Gelder ook niet voor een groot volksfeest. „De uitdaging van de Four Freedoms is goed be schouwd elitair. Iedereen die zich door de vier vrijheden voelt aan gesproken plaatst zichzelf op een niveau dat j e best elitair mag noe men." Volgens hem is er ook een praktische reden voor het beslo ten karakter. „De Nieuwe Kerk is nu eenmaal niet groter. Bij het sa menstellen van de lijst met geno digden wordt daarom gezocht naar mensen die bepaald deel van de samenleving vertegenwoordi gen. De voorzitter van de Eerste en Tweede Kamer zijn er namens alle Kamerleden en de leden van Provinciale Staten zij n er namens de provincie Zeeland." Buiten Zeeland geldt de Awards- uitreiking altijd nog als het Zeeuws visitekaartje, zoals oud commissaris van de koningin C. Boertien het gebeuren eens om schreef. Van Gelder: „Geen bij eenkomst buiten Zeeland of ik word ernaar gevraagd. De uit straling is enorm." Draagvlak Ondanks het feit dat de Four Freedoms Awards aan groot deel van Zeeuwen voorbij gaat, is het draagvlak binnen de provincie groot, stelt Van Gelder. „Er is geen ander onderwerp waarover ik zo vaak op straat wordt aange sproken." De rechtstreekse uitzending van de NOS in 1994 heeft hier volgens de commissaris van de koning ze ker aan bijgedragen. „Dit jaar is de NOS weliswaar niet aanwezig, maar zendt Omroep Zeeland wel een ruime samenvatting uit van de dag. Zodoende wordt de bood schap van de vier vrijheden ver der dan de Nieuwe Kerk ver spreid. En dat is belangrijk." Richard Hoving

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 28