Waterschap staat bioscoop toe
Actie voor slachtoffer miskoop
PZC
Afkeer van communisme maar ook
heimwee naar de intimiteit van toen
Bouwen en Wonen
Borsele draait slecht
Drie jaar cel geëist
wegens moordpoging
Yvonne Keuls doet haar zegje
zeeland
Omwonenden Spuikom Vlissingen stappen naar de rechter
kunst cultuur
vrijdag 24 april 1998 sbw 10
Met dit huis in Yerseke kocht de familie De Koi
reen kat in de zak.
foto Willem Mieras
door Marten de Jongh
YERSEKE - Geen droomhuis
maar een bouwval. Dat er wat
moest worden opgeknapt aan
de koopwoning in Yerseke wist
de nieuwe eigenaar. De familie
De Koeyer vermoedde echter
niet dat het optrekje achter de
Noordzandstraat op instorten
stond. Daar kwam De Koeyer
pas achter tijdens het vertim
meren. Het echtpaar met twee
kinderen dat tijdelijk onder
dak heeft gekregen in een
plaatselijk bungalowpark
verkeert in ernstige financiële
nood. Een groep Yersekenaren
is een actie begonnen om de fa
milie geldelijk te steunen.
Het huis dat in de steigers
staat, ziet eruit alsof er een
bom op is gevallen. Op een
aantal houten dakspanten na
is de bovenverdieping verdwe
nen. Rood zeil is bij wijze van
dakbedekking over de woning
gespannen. Groene rolluiken
voor de ramen moeten afweer
bieden tegen pottenkijkers.
Een groep Yersekenaren trekt
zich het lot aan van de uit het
dorp afkomstige familie De
Koeyer. De actievoerders
plaatsten in het Reimerswaal-
se advertentieblad een oproep
aan dorpsgenoten om geld
over te maken voor het gedu
peerde gezin. De oproep ver
meldt dat het huis in goed ver
trouwen werd gekocht van een
makelaar. Dat gebeurde op
grond van een taxatierapport
waaruit De Koeyer niet zou
hebben kunnen opmaken dat
de woning een bouwval is. Pas
tijdens het opknappen bleken
de gebreken zich op te stapelen
met als resultaat dat het huis
op instorten staat.
Schuur
Vanwege de rechtszaak die nu
loopt is het gezin De Koeyer
terughoudend met het ver
strekken van informatie. Ook
W. Schrier uit Yerseke, één van
de actievoerders, wil op de
kwestie zelf niet ingaan. „Het
enige wat wij willen is helpen.
De Koeyer zit financieel zo
moeilijk. De woning zou ei
genlijk afgebroken moeten
worden." Bij een plaatselijke
bank is een rekening geopend
op naam van het gedupeerde
gezin. Of daar al veel geld op is
overgemaakt, kan Schrier on
mogelijk zeggen. „Wij willen
zelf niet weten wie er geld stort
en hoeveel. De bank houdt al
les bij."
De rekening blijft een maand
openstaan. Volgens Schrier
mag het gezin De Koeyer tot
half mei in het bungalowpark
blijven. De familie wil daarna
slaapplaatsen inrichten in de
bij het huis behorende schuur.
door René Schrier
Schrijfster houdt vooral een lofzang op zichzelf
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN - De in Vlissin
gen geplande megabioscoop
mag gebouwd worden van het
waterschap Zeeuwse Eilanden.
Het dagelijks bestuur heeft de
Cinema Groep BV ontheffing
verleend om vlakbij de zeewe
ring te bouwen. Omwonenden
stappen naar de rechter om de
beslissing aan te vechten.
De nieuwe bioscoop is net ach
ter de Boulevard Banker! ge
pland, aan de rand van de voor
malige Spuikom. De locatie ligt
direct tegen de zeewering aan,
die in 1981 achter de Vlissingse
boulevard is gelegd. Het is een
taak van het waterschap om er
voor te zorgen dat achter die
waterkering genoeg ruimte
blij ft voor een toekomstige dijk
versterking. Officieel mag er
dertig meter uit de dijk niet
worden gebouwd. Wie binnen
die zone wil bouwen, heeft een
ontheffing nodig.
Fundering
De Cinema Groep BV heeft die
ontheffing aangevraagd en on
danks bezwaren van omwonen-
(Advertentie)
KEUKEN SHOWROOM
ZO, DE VERBOUWING EN
INRICHTING VAN ONZE
SHOWROOM ZIT EROP.
NU STAAN ER WEER
22 SPIKSPLINTERNIEUWE
BEAUTY'S OPGESTELD.
Kom kijken
BouwCenter DeJagerTolhoek
Sianieyweg 2, Goes
tel. 0113 - 2A 66 .00
S Deuren Kasten Keukens B Tegels
8 Sanitair B Alles voor bouw en interieur
door Anouk Mommer
MIDDELBURG - „Daniël
Maandag, de hoofdpersoon uit
het gelijknamige boek, is een
onzekere jongen die zichzelf wil
bewijzen. Was u vroeger zelf ook
zo?" Als reactie op de vraag be
gint schrijfster Yvonne Keuls te
vertellen over wat zij in de oor
log heeft meegemaakt en hoe ze
haar emoties de baas is gewor
den. Ze lijkt de vraag vergeten.
Pas na tien minuten komt ze er
kort op terug. Ze was vroeger
nogal bescheiden, zegt ze, maar
kon goed observeren. Waarna ze
uitweidt over een andere ge
beurtenis in haar leven.
Yvonne Keuls was donderdag te
gast op de Christelijke Scholen
gemeenschap Walcheren in
Middelburg. Wat voor vragen de
VWO-3 leerlingen ook hadden
voorbereid, de schrijfster ge
bruikte ze als aanknopingspunt
om haar eigen zegje te doen. Wat
ze te vertellen had was interes
sant, maar leek van tevoren in
gestudeerd. Yvonne Keuls hield
voornamelijk een lofzang op
zichzelf.
Opvangtehuis
Ze is de eerste in Nederland die
een opvangtehuis voor soft-
drugsverslaafden heeft opgezet.
den ook gekregen. „Wij hebben
extra eisen gesteld aan de fun
dering, zodat die ook als water
kering kan dienen", aldus dijk
graaf W. A Gosselaar, „en het
gebouw is op ons nadrukkelijk
verzoek ook enkele meters op
geschoven. Dat was voor ons
voldoende reden de ontheffing
te verlenen."
Het waterschap Zeeuwse Eilan
den heeft eerder in een soortge
lijk geval de sloop van een paar
denstal bij Rilland bevolen. Die
was te dicht bij de Westerschel-
dedijk gebouwd. Volgens Gos
selaar bestaat er een essentieel
verschil tussen beide gevallen:
de bioscoop komt inde bebouw
de kom, de stal stond daarbui
ten. Ook Rijkswaterstaat maakt
dat een onderscheid.
Bij de bouw van de bioscoop in
Vlissingen zal Zeeuwse Eilan
den toezicht houden op nale
ving van de gestelde eisen. Het
begin van de werkzaamheden
zal minstens drie werkdagen te
voren aan het waterschap moe
ten gemeld.
Precedent
Wanneer dat het geval zal zijnis
volstrekt onduidelijk. Omwo
nenden die bezwaar maakten
bij het waterschap, zijn niet van
plan het erbij te laten zitten.
„Het waterschap schept een ge
vaarlijk precedent", vindt R. H.
Buitenrust Hettema. „Straks
mag er overal vlakbij de zeewe
ring worden gebouwd, wat de
veiligheid niet ten goede komt.
Bui tenrust Hettema verliest ook
uitzicht door de bouw van de
bioscoop.
Buitenrust Hettema kondigt
aan naar de rechtbank in Mid
delburg te stappen om schorsing
van de ontheffing van het wa
terschap aan te vragen. Hetzelf
de heeft hij al gedaan, namens
andere omwonenden, met be
trekking tot besluiten van de ge
meente Vlissingen. Die heeft
een bouwvergunning afgegeven
en het bestemmingsplan gewij
zigd.
Zolang de rechter nog geen uit
spraak heeft gedaan in deze
procedures, kan de bouw van de
bioscoop niet beginnen. Bij de
rechtbank in Middelburg was
donderdagmiddag nog niet be
kend wanneer de zaken dienen.
Voor haar boek Het verrotte
leven van Floortje Bloem trok ze
anderhalf jaar op met 51 heroï-
nehoertjes in Rotterdam: „Ik
ging er 's nachts naartoe met een
rugzak vol medicijnen en si
naasappels. Ik heb veel met hen
meegemaakt. Ook heb ik een
jaar lang in mijn eentje zeven
verslaafde jongeren begeleid. Ik
heb contact gezocht met hun
ouders. Toen kwam ik erachter
dat er een vergeten groep was in
Nederland: de ouders van ver
slaafden." Wederom was ze de
eerste in Nederland die daar iets
aan deed. Ze richtte oudergx-oe-
pen op en heeft ze jarenlang be
geleid.
„Ik heb altijd al gewaarschuwd
voor softdrugs, maar ik werd
toen door iedereen uitgela
chen", zei ze nadnakkelijk, als
iemand haar vraagt hoe ze over
druggebruik denkt.
De schiijfster zegt zelf vroeger
geen drugs te hebben gebruikt.
„Alleen heb ik een paar keer
hasjcake gegeten. Maar dat wist
ik toen niet. Het heeft op mij ook
geen enkele uitwerking gehad."
Ze raadt de jongeren nadrukke
lijk aan om van de softdrugs af
te blijven, omdat ze er manisch
depressief van kunnen worden.
Als mensen er aanleg vóór heb
ben, zal de depressie zich door
het gebruik van drugs veel eer
der nfanifésteren, zegt Keuls.
Haar joodse vader en Indische
moeder komen als een rode
draad temg in de verhalen die ze
de leerlingen vertelt. Ze is nog
steeds eenbeetje geëmotioneerd
als ze het over haar joodse vader
heeft, die voor haar ogen werd
opgepakt tij dens een razziaVan
hem heeft ze het ruimtelijk in
zicht geërfd dat ze nodig heeft
om haar verhalen en toneel
stukken op te bouwen.
Van haar moeder heeft ze het ta
lent gekregen om verhalen te
vertellen. „Vertel, vertel, was
een toverwoord. Dan gaven
mijn broei's en zussen elkaar en
hand. Mijn moeder kwam in het
midden zitten en begon te ver
tellen. Ze kon bijna niet lezen of
schrijven, maar ze vertelde fan
tastische volksverhalen."
Keuls ontkende dat haar boe
ken enkel droevig zijn. Haar
doel is een verhaal te schrijven
met een traan en een lach.
„Mensen onthouden iets veel
beter als ze ergens om kunnen
lachen, Als ze alleen maar ellen
de lezen, leggen ze het boek weg.
Het zit ook in mijn natuur. Ik
ben een oorlogskind. Zonder la
chen zou ik niet meer in leven
zijn geweest."
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De roman
Medea en haar kinderen van de
schrijfster Ljoedmila Oelitska-
ja (Siberië, 1943) lijkt verdacht
veel op een oude Russische fa
miliekroniek in de stijl van Tsje-
chov. Toch had het twee jaar ge
leden gepubliceerde boek nooit
een eeuw geleden geschreven
kunnen zijn. Want de thematiek
van liefde en ontrouw mag dan
tijdloos zijn, elke bladzijde van
het boek is ook doordrenkt met
de geschiedenis van zeventig
jaar communistische dictatuur.
Op een ambivalente manier, zo
liet de schrijfster donderdag
avond merken tijdens haar be
zoek aan de Zeeuwse Biblio
theek in Middelburg. Uit het
boek spreekt een afkeer van het
communisme, maar tegelijker
tijd nostalgie naar een samenle
ving waai'in Russen op elkaar
waren aangewezen.
Oelitskaja was de belangi-ijkste
gast in een uitgebreid program
ma met de titel 'Rusland in
beeld', dat onderdeel uitmaakte
van het festival Cultureel Ge
klemd. 's Middags hield verta
ler Arie van der Ent een betoog
over veranderingen in de Russi
sche literatuur van halvexwege
de vorige eeuw tot vandaag. Het
avondprogramma begon met
een diapresentatie van Marian
ne en Tormie de Rijke, die met
een camper door Rusland zijn
gereisd. Vervolgens keerde Van
der Ent terug, ditmaal om
Oelitskaja te interviewen, wier
boek Medea en haar kinderen
hij in het Nederlands heeft ver
taald.
Jongste generatie
Over de moderne Russische lite
ratuur is in Nederland weinig
bekend. Na het succes van Solz-
jenytsin, Ribakov en Paustovski
is het stil geworden en dat op een
moment dat meer Russische
boeken dan ooit worden ver
taald. Van der Ent had 's mid
dags aangegeven dat de jongste
generatie Russische auteurs,
van wie Viktor Jerofejev de be
kendste is, voornamelijk be
staat uit nihilisten die beseffen
dat de mens slecht is en het leven
geen zin heeft. In hun boeken
bekritiseren en ridiculiseren zij
de hedendaagse maatschappij.
Oelitskaja hoort daar niet bij.
Ondanks slechte exvaringen is
ze niet zonder idealen.
In het avondgesprek werd daar
op ingegaan. Oelitskaja stelde
zich voor als een jonge schrijf
ster. Ze is 55, maar publiceert
nog niet zo lang en wordt daar
om in Rusland tot de nieuwko-
mers gerekend. Eerder was ze
bioloog. „In plaats van een oude
bioloog ben ik een jonge schrijf
ster. Uit dat idee put ik kracht."
Met het verhaal van Medea en
haar kinderen heeft ze twintig
jaar rondgelopen, „Ik heb een
boom geplant die na twintig
jaar vrucht heeft gedragen. Ik
heb niet de tijd een dergelijk
groot boek ooit nog eens te
schrijven." In de roman spelen
twee driehoeksverhoudingen
een rol. „Dat is een eeuwig the
ma", aldus Oelitskaja. „Over
spel, ontrouw en verraad be
stonden duizend jaar geleden en
over duizend jaar bestaan ze
nog. Alleen verschilt per gene
ratie de manier waarop we er
mee omgaan." In Medea en haar
kinderen beschrijft ze onder
meer de generatie van de jaren
zeventig die vindt dat naast het
huwelijk nog heel veel mogelijk
moet zijn. De tragische zelf
moord van een van de persona
ges toont aan dat niet iedereen
die redenering kan volhouden.
Oelitskaja benadert tijdloze
thema's vanuit een actuele in
valshoek. Omgekeerd lijkt ze de
tijdgebonden politieke werke
IIEINKENSZAND - De afde
ling Bouwen en Wonen van de
gemeente Borsele draait niet
goed. Het college van burge
meester en wethouders van Bor
sele wil dan ook een eerder aan
gekondigde bezuiniging met
één formatieplaats niet door
voeren. Verder zal er structureel
werk uitbesteed moeten wor
den. Ook moet er externe hulp
komen om achterstanden weg te
werken. B en W schrijven dat in
een voorstel aan de gemeente
raad. Die vergadert daar don
derdag 7 mei over, vanaf 20.00
uur.
Klantgericht werken is een pro
bleem op de af deling, er worden
fouten gemaakt, delen van het
takenpakket worden niet meer
adequaat uitgevoerd en het in
huren van personeel geeft orga
nisatorisch veel druk en kost
door Aector Doorns
MIDDELBURG - Tegen een 22-
jarige man uit Terneuzen is gis
teren bij de rechtbank in Mid
delburg drie jaar gevangenis
straf geëist.
Officier van justitie mr. R. Jeu
ken achtte poging tot moord be
wezen. Een 19-jarige mededa
der uit Sas van Gent kreeg nog
geen eis te horen, omdat de
ï'echtbank eerst een psycholo
gisch onderzoek wil afwachten.
Een psychiater had wel al vast
gesteld dat de Sassenaar ver
minderd ontoerekeningsvat
baar moet zijn geweest.
Het drama speelde zich begin
dit jaar, zaterdag 17 januari,
hoofdzakelijk af op het indu
strieterrein in Terneuzen. Een
31-jaidge zwak begaafde man
werd de bewuste avond, onder
bedreiging, door de twee man
nen meegenomen naar de rusti
ge plek. Daar werd het slachtof
fer meermalen met een mes
gestoken. Ook werd met een
koevoet tegen zijn hoofd gesla
gen. Hij dacht dat ze hem gingen
vermoorden. Het slachtoffer
liep zware verwondingen op aan
borst, hoofd en linkerarm,
lijkheid alleen maar te kunnen
becommentariëren via een
ogenschijnlijk tijdloos, of op
zijn minst ouderwets vertrouwd
aandoend beeld van het dage
lijks leven. Medea's huis op de
Krim is een verzamelplaats voor
broers, zusters, nichten, neven
en him kinderen.
Collectief portret
De Russische schrijfster gaf aan
dat die wereld in het boek alles
van doen heeft met de dictatori
ale Sovjet-Unie en de chaoti
sche maatschappij waarvoor
die heeft plaatsgemaakt. „Me
dea is een collectief portret van
mijn verzameling oude vrien
dinnen die me leerden'hoe je
weerstand moet bieden aan de
overheid, door een innerlijke
vrijheid. De Krim die ik heb be
schreven, met Medea als matri
arch van een familie van allerlei
nationaliteiten, is voor mij een
model van de ideale wereld. Het
is in het buitenland altijd moei
lijk uit te leggen hoe het leven in
de Sovjet-Unie was. We zochten
elkaar op, aten en kletsen vaak
hele nachten. In het huidige
Rusland, dat steeds meer op het
Westen lijkt, kijkt men soms met
heimwee terug naar die intimi
teitvan toen."
veel geld. De controle van bur
gers die de regels in de sfeer van
bouwen en wonen moeten nale
ven schiet erbij in. Op dat gebied
is een achterstand ontstaan die
een extern bureau weg moet
werken. Een ander probleem is
dat de uitbesteding van het
bouw en woningtoezicht te ver
is doorgeschoten.
Rapport
De niet mis te verstane kritiek
was al eerder gesignaleei'd. On
langs is een rapport gereedge
komen naar de doelmatigheid
van de afdeling. Het rapport be
vat een analyse van de kwetsba
re situatie waarin de afdeling
zich op dat moment bevond en
aanbevelingen hoe van die afde
ling weer een optimaal functio
nerende eenhëid te maken. Een
van de aanbevelingen is de
voorgenomen bezuiïiiging op
een arbeidsplaats ongedaan te
maken.
waarbij de slagader was door
gesneden. De officier van justi
tie vond dat de verdachten het
moordplan vantevoren hadden
beraamd. Zelf voelden ze zich
door 'Knorretje', zo werd hij ge
noemd, bedrogen. Hij zou geld
van hen hebben achtei'gehou-
den. Samen met een derde man
waren ze eerder die dag naar
zijn huis gegaan om waardevol
le spullen weg te halen. Dit ging
gepaard met Mappen. De offi
cier meende dan ook dat behal
ve de poging tot moord ook dief
stal met geweld bewezen kon
worden. Volgens de raadsvrouw
mr. R. S. Sewdajal was haar cli
ënt een'meeloper'. „Hetisineen
dronken bui gebeurd. Knorretje
pesten, dat deden ze graag. Mijn
cliënt zag het als een grap. Hij
was er enkel om zijn spullen te
halen."
Haar conclusie was dat er een
voorwaardelijke straf diende te
volgen. Namens het slachtoffer,
die nog herstellende is van zijn
verwondingen, werd een scha
declaim van ruim 12.000 gulden
ingediend. De officier meende
dat de materiële schade tot een
bedrag van 2.767 gulden kon
worden toegewezen. De recht
bank doet 7 mei uitspraak.
Beter leren
schilderen in
de Ardennen
MIDDELBURG - De Middel
burgse kunstschilderes Trees
Verwilligen is drie jaar geleden
gestopt met lesgeven toen ze ou
de schilderijen ging restaure
ren. Maar één gewoonte heeft ze
gehandhaafd. Ze organiseert al
twaalf jaar lang vakantieweken
waarin schilders en tekenaars
zich in hun professie of hobby
kunnen bekwamen. Dit jaar
gaan de reizen naar de Franse
Ardennen en het Bourgondische
stadje Noyers-sur-Serein.
„De redenen dat ik ooit met deze
vakanties begon, waren mijn
reislust en het feit dat ik graag
een tijdje met een groep mensen
ergens logeer", zegt Verwilligen.
„Het schilderen staat natuurlijk
centraal. Maar heel bewust
noem ik het ook vakanties.
Sommige mensen komen om
zich uit de naad te werken. Die
zijn na vier dagen overver
moeid. Schilderen is een zeer in
tensieve bezigheid. Dus is ook
ontspanning van belang."
De twee schildervakanties ver
schillen van karakter. De eerste
richt zich op uiterlijk en omge
ving, de tweede meer op het in
nerlijk. Met Pinksteren wordt in
Noyers-sur-Serein een hotel
aangedaan dat kunsthistorica
Margreet Kluizenaar is begon
nen. Verwilligen: „Het hotel is
zo bizar. Het is een mix van Mid
deleeuwen en moderne kunst.
We gaan naar die streek om een
omgeving te schilderen die in
het geheel niet toeristisch is."
Meditatie
Half augustus gaat de reis naar
een verbouwde boerderij in de
Franse Ardennen. De eigenaren
zijnyoga-leraren die 's morgens
dan ook met de cursisten een
aantal oefeningen doen. Het
eten is biologisch-dynamisch.
Verwilligen: „We gaan daar ook
mandeia's schilderen. Dat ge
beurt op basis van meditatie. Ie
dereen overtreft daarin zichzelf-
Het lijkt alsof de symboliek in
de schilderijen spontaan naar
boven komt."
Verwilligen ziet zich tijdens de
vakantieweken liever als bege
leider dan als docent. „We wer
ken in Meine groepen dus voor;
iedereen is veel persoonlijke
aandacht. Maar ik laat iedereen
in zijn waarde. Ik ga mensen
geen technieken aanleren, of zo.
Ik wil mensen helpen tjoor te;
dringen tot de kern van wat we
daar zien. In Bourgondië moe
ten ze leren schilderen zonder
het landschap voor ogen te heb
ben. Het gaat om een expressie
van een eerder opgedane im
pressie."
Inlichtingen: 0118-616400.
Ljoedmila Oelitskaja (links) in gesprek met Arie van der Ent. foto Ruben Oreel
Leerlingen van de CSW luisteren naar schrijfster Yvonne Keuls. foto Ruben Oreel
