China zet
dissident
land uit
Smokkel van wapens via EU zit VS niet lekker
PZC
Crematie Pol Pot zonder ceremonieel
Vruchteloos gesprek studenten en bewind Indonesië
Nauwere band Japan-Rusland
Regime Ie Algerije
pakt ruim honderd
politiemannen op
L
Amerika's scheppen
mega vrij handelszone
4
buitenland
Wang Dan nu in VS
Aruba levert zakenman uit
Klestil blijft president
Taliban melden aanvallen
Hiltonhotel op de maan
Doodstraf Rwandese priesters
Khartoum
vraagt om
voedselhulp
maandag 20 april 1998
van onze redactie buitenland
PEKING - De zondag in Peking
vrijgelaten en op het vliegtuig
naar de Verenigde Staten gezet
te Chinese studentenleider
Wang Dan is gisteravond aan
gekomen in Detroit. Daar is hij
in een ziekenhuis opgenomen.
Volgens een bericht van het Chi
nese persbureau Xinhua werd
Wang Dan vrijgelaten om 'me
dische behandeling' te onder
gaan.
Volgens zijn familie heeft Wang
ernstige gezondheidsproble
men. Na een eerste medisch on
derzoek in Detroit zei een
woordvoerder van het Henry
F ord-ziekenhuis echter dat
Wang voornamelijk uitput
tingsverschijnselen vertoont.
Hij zou echter geen ernstige
ziekte onder de leden hebben.
Het Witte Huis, dat zich al lan
ger inzette voor vrijlating van
Wang, toonde zich tevreden.
„We praten al heel lang met de
Chinezen over dissidenten en
mensenrechten", aldus een
woordvoerder in Washington.
,We hebben hen laten weten dat
dit heel belangrijk voor ons is."
De 29-jarige Wang Dan, die in
oktober 1996 tot elf jaar gevan
genisstraf werd veroordeeld
wegens 'pogingen tot omver
werping van de staat' is daar
mee de laatste vooraanstaande
dissident die China wordt uitge
zet. Wang kreeg internationale
bekendheid als China's studen
tenleider nummer één tijdens de
Regering Antillen
WILLEMSTAD - De belang
rijkste oppositiepartijen op de
vijf Antilliaanse eilanden zijn
dit weekeinde overeengekomen
een nieuwe regering te vormen.
Informateur McWilliam acht de
kans groot dat het kabinet 5 mei
geïnstalleerd wordt. ANP
'Pekingse Lente' op het Tianan-
men-plein in 1989.
Wang Dan's vrijlating vormt on
derdeel van een verandering in
Peking's beleid ten aanzien van
andersdenkenden. Met name
prominente dissidenten worden
sinds een paar jaar op het vlieg
tuig naar het buitenland gezet.
Zo werd zes maanden geleden
China's topdissident Wei Jings
heng vrijgelaten en op een
vlucht naar de Verenigde Staten
gezet. Wei, die in 1995 tot der
tien jaar gevangenisstraf was
veroordeeld, kreeg te horen dat
hij arrestatie zou riskeren in
dien hij naar China terug zou
keren. Amnesty International
meent dat Peking op deze ma
nier dissidenten als pionnen ge
bruikt in ruil voor politiek ge
win. Zo werd Wei Jingsheng
•vrijgelaten nadat de Chinese
president Jiang Zemin een be
zoek had gebracht aan de Ver
enigde Staten. De vrijlating van
Wang Dan komt aan de voor
avond van president Clinton's
bezoek aan China eind juni. Het
aantal minder bekende dissi
denten loopt volgens mensen
rechtenorganisaties als Amnes
ty International en Human
Rights Watch/Asia nog steeds in
de honderden. GPD/AFP/RTR
zie ook pagina 4
Een strijder van de Rode Khmer steekt de provisorische brandstapel aan waarop de kist van Pol Pot is geplaatst. foto fi
van onze redactie buitenland
PHNOM-PENH - De Cam
bodjaanse ex-dictator Pol Pot
is zaterdag gecremeerd. Van de
leiders van de Rode Khmer, die
in de jaren zeventig onder aan
voering van Pol Pot een waar
schrikbewind uitoefenden,
was niemand aanwezig.
Ook de tweede vrouw van Pol
Pot, Mea Son, en zijn 14-jarige
dochter Sith lieten verstek
gaan. De ceremonie vond
plaats bij de hut waar het stof
felijk overschot donderdag
aan de internationale pers was
getoond. Op de brandstapel
lagen ook enkele van zijn favo
riete persoonlijke bezittingen,
waaronder een wandelstok,
zijn matras en schommelstoel.
De as wordt op drie verschil
lende plaatsen in Noord-Cam-
bodja verstrooid. De Cambod
jaanse regering zei te betreu
ren dat Pol Pot is gecremeerd
zonder een lijkschouwing door
onafhankelijke deskundigen.
Een complete autopsie had
twijfels over identiteit en
doodsoorzaak uit de wereld
kunnen helpen.
De Thaise geheime dienst
sprak de geruchten tegen dat
Pol Pot is vergiftigd of met gif
zelfmoord pleegde om een pro
ces te ontlopen. Volgens de Ro
de Khmer stierf hun voormali
ge leider aan een hartaanval.
Tijdens de crematie maakte
een generaal van de beruchte
guerrillabeweging bekend dat
zij haar beleid en naam veran
dert. De laatste eenheden wil
len zich omvormen tot een de
mocratische partij met de
naam Samki Chat. RTR/AFP
door Ronald Frisart
JAKARTA - Politiek en economie in In
donesië moeten snel worden hervormd.
De crisis moet snel worden bezworen en
als ministers daarin niet slagen, moeten
ze aftreden. Ook president Soeharto kan
beter opstappen. Tijdens een bijeen
komst met ministers en het leger maak
ten studenten en intellectuelen zaterdag
van hun hart geen moordkuil.
Zeven urn* lang spraken de bijna drie
honderd aanwezigen met elkaar in het
Handelsgebouw op het Kemayoran-
jaarbeursterrein in Jakarta. De studen
ten legden him verlangens op tafel; de le
gertop en een kabinetsdelegatie toonden
begrip, maar wimpelden de eisen af.
De strijdkrachten zijn voor hervormin
gen, maar die moeten geleidelijk en vol
gens de wet worden doorgevoerd, zei le
gercommandant generaal Wiranto.
Soeharto's oudste dochter Siti Hardiy-
anti Rukmana alias Tutut, die sinds kort
minister van Sociale Zaken is, noemde
het hoog tijd voor politieke openheid en
democratisering. Vernieuwingen zijn
volgens haar nodig, maar economische
hervormingen in de eerste plaats. Ook de
coördinerend minister voor Financiën en
Economie, Ginandjar Kartasasnüta, be
nadrukte dat economische hervormin
gen voorrang verdienen.
Legerchef Wiranto verwierp de eis dat
president Soeharto en niet-functione-
rende ministers hun biezen moeten pak
ken. De ministers zijn assistenten van de
president; alleen hij beslist over ontslag,
aldus Wiranto. Hij wees erop dat Soehar
to tot president is benoemd door het
Raadgevend Volkscongres en dat dat niet
zomaar ongedaan kan worden gemaakt.
De legerchef deed opnieuw een beroep op
de studenten niet de straat op te trekken.
Doen ze dat wel, dan zullen de strijd
krachten 'bepaalde maatregelen' nemen,
zei Wiranto. Vorige week machtigde Soe
harto het leger al om in noodgevallen Te-
pressieve maatregelen' te nemen.
Bij de gesprekken ontbraken zaterdag
studenten van de belangrijkste universi
teiten. GPD
ORANJESTAD - De 54-jarige zakenman Randolph Habibe
die al sinds het midden van de jaren tachtig door de Ameri
kaanse Justitie wordt gezocht, wordt voor berechting aan de
Verenigde Staten uitgeleverd. Dit heeft de gouverneur van
Aruba dit weekeinde beslist op advies van het Gemeenschap
pelijk Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba.
Habibe wordt met vier andere zakenlieden door de Amerika
nen verdacht van drugshandel en het witwassen van gelden.
Hij zit sinds zijn aanhouding, acht maanden geleden, achter
de tralies in Aruba. ANP
WENEN - Thomas Klestil blijft nog eens zes jaar president
van Oostenrijk. De 65-jarige voormalige topdiplomaat kreeg
gisteren bij de verkiezingen 63,5 procent van de stemmen.
Het gaat om het op een na beste resultaat in het naoorlogse
Oostenrijk ondanks een recordaantal van vier tegenkandida
ten. Klestil kwam ruim uit boven de noodzakelijke absolute
meerderheid, waardoor een tweede ronde overbodig is.
Klestils belangrijkste rivaal, de Lutherse bisschop Gertraud
Knoll, bleef steken op 13,5 procent. Zij kreeg vooral steun van
de Groenen en linkse sociaal-democraten. De centrumlibera-
le politica Heide Schmidt van de partij Liberal Forum be
haalde 11,1 procent. Bijna 74 procent van de 5,8 miljoen kies
gerechtigden ging naar de stembus, het laagste opkomstper
centage ooit. DPA/RTR
ISLAMABAD - De Afghaanse Taliban hebben zaterdag ge
zegd dat oppositiegroepen aanvallen op hun stellingen heb
ben uitgevoerd, in weerwil van een bestand dat een dageerder
onder Amerikaans auspiciën werd gesloten.
De gevechten zouden gisteravond hebben plaatsgevonden in
de provincie Kapisa. De Taliban zeggen de aanvallen te heb
ben afgeslagen. Bij wijze van vergelding hebben ze op hun
beurt vier vijandelijke posities aangevallen en ingenomen.
Beide partijen kwamen vrijdag overeen dat op 27 april vre
desonderhandelingen beginnen. Ze hadden zich daarbij vast
gelegd tot die tijd geen nieuwe offensieven te beginnen. RTR
LONDEN - De internationale hotelketen Hilton wil op de
maan een hotel met 5000 kamers bouwen. Het gebouw zou
zijn elektriciteit moeten halen uit twee reusachtige zonnepa
nelen en zou een eigen strand hebben. Bovendien wil Hilton er
restaurants, een medisch centrum, een kerk en zelfs een
school in vestigen.
Volgens de Britse zondagskrant The Sunday Times heeft de
onderneming architecten aan het werk gezet, nadat vorige
maand water op de maan was ontdekt. Hilton werkt nauw sa
men met deskundigen van NAS A en wil met deze Amerikaan
se ruimtevaartorganisatie een overeenkomst sluiten over het
vervoer van toeristen naar het complex. Ook drie Japanse ho
telketens hebben plannen voor vestiging op de maan. ANP
KIGALI - Twee Rwandese priesters zijn ter dood veroordeeld
wegens hun aandeel in de moord op 2.000 Tutsi's in 1994. Dat
heeft de Rwandese radio zaterdag gemeld.
De slachtoffers hadden hun toevlucht gezocht in de kerk van
de priesters in Nyange, die door bulldozers werden verwoest
terwijl de vluchtelingen binnen zaten. Het is voor het eerst dat
kerkelijke functionarissen zijn veroordeeld wegens hun aan
deel in de volkerenmoord, waarbij een half miljoen Tutsi's en
gematigde Hutu's werden afgeslacht. De priesters werden
ook veroordeeld wegens hun rol in een slachting die werd aan
gericht in een kerk in een andere plaats, Nyundo. AP
Knokkelkoorts
eist levens
in Indonesië
JAKARTA - De gevreesde
dengue- of knokkelkoorts
heeft dit jaar al 207 Indo
nesiërs het leven gekost.
Bijna 7.600 mensen zijn in
ziekenhuizen opgenomen.
Met 3.900 ziekenhuisop
namen en 43 doden wordt
Jakarta het zwaarst ge
troffen. Gedurende heel
1997 vielen in de hoofd
stad tien dengue-doden.
Minister Farid Anfasa
Moeloek van Gezondheid
noemt de grote schaal
waarop de ziekte zich dit
jaar manifesteert 'buiten
gewoon'. Verwacht wordt
dat de epidemie tot juni
zal aanhouden.
Dengue wordt overge
bracht door de aedes ae-
gypti, een zwart insect
met witte vlekjes. Het
mug-achtige diertje
broedt in stilstaand water.
Artsen verwarren de do
delijke ziekte nogal ëens
met griep. Bij beide ziek
tes heeft de patiënt koorts.
Andere symptomen van
knokkelkoorts zijn een lo
pende of bloedende neus,
jeuk en buikpijn.
In Jakarta worden risico
buurten met chemicaliën
bespoten. Die doden wel
volwassen muggen, maar
niet hun larven, zodat een
'spuitbeurt' maar een dag
of tien effectief is. Behalve
op Java komt de ziekte
ook voor op Sumatra, Su
lawesi. Lombok, Sumba-
wa, post-Timor en de Mo-,
lukken. GPD
Jeltsin slaat zijn arm om zijn gastheer Hashimoto. foto Kazuhiro Nogi/EPA
van onze redactie buitenland
KAWANA - Rusland en Japan
gaan aan een alomvattend ak
koord werken waarin de
grondslagen van de Russisch-
Japanse vriendschap zijn
vastgelegd. Daarin zal ook het
territoriale conflict over de
Koerilen-archipel worden op
gelost dat de toenadering tus
sen de twee landen al jaren
dwarsboomt.
De twee landen zijn nu strate
gische partners geworden, zei
de Russische president Jeltsin
na afloop van zijn informele
top met premier Ryutaro Has
himoto in de Japanse bad
plaats Kawana. Het akkoord
zal de oplossing bieden over
het bezit van de eilanden, al
dus Hashimoto.
De Koerilen, een groep eilan
den ten noorden van Japan die
Moskou in 1945 annexeerde,
vormen het grootste struikel
blok in de toenadering tussen
de landen. Tokio eist ze terug,
anders zal het geen verdrag
sluiten om de vijandelijkhe
den van de Tweede Wereld
oorlog formeel te beëindigen.
Vooruitlopend op een oplos
sing voor de Koerilen, gaan
Moskou en Tokio de economi
sche banden aanhalen. Zo
komt er een gezamenlijk
fonds dat Japanse investerin
gen in Rusland moet aanmoe
digen. Eén van de projecten is
de bouw van een Toyotafa-
briek bij Moskou.
Ondanks de Koerilen-kwestie
groeit het besef dat de twee
landen elkaar veel te bieden
hebben. Japan is arm aan
grondstoffen en daarom zeer
geïnteresseerd in de natuurlij -
ke rijkdommen van Siberië.
Rusland heeft amper geld om
die te ontwikkelen en hoopt
daarvoor op financiële steun
van Japan. AFP/RTR
van onze redactie buitenland
ALGIERS - De Algerijnse auto
riteiten hebben 120 politieman
nen laten arresteren wegens
schendingen van de mensen
rechten. De agenten zouden
zich schuldig hebben gemaakt
aan moord, machtsmisbruik,
diefstal en corruptie.
Ze zijn opgesloten in de streng
bewaakte gevangenis van Ser-
kadji in Algiers, meldt de Alge-
KHARTOUM - De regering van
Soedan heeft hulporganisaties
gisteren opgeroepen voedsel en
medicijnen te leveren aan delen
van het zuiden van het land
waar hongersnood heerst.
De oproep volgt twee dagen na
dat de VN de regering ervan be
schuldigden de levering van
voedsel aan zo'n 350.000 men
sen te dwarsbomen.
De regering liet weten dat zes
gebieden te kampen hebben met
grote voedseltekorten, vier inde
provincie Equatoria en twee in
de provincie Boven-Nijl. In
Equatoiia hebben een kwart
miljoen mensen te kampen met
hongersnood, schreef een onaf
hankelijke krant. AP
rijnse krant El Watan gisteren.
Volgens het blad, dat zich ba
seert op ambtenaren bij het mi
nisterie van Justitie, zijn tien
agenten zonder proces terecht
gesteld. Zeven executies von
den in politiebureaus plaats. Bij
acties van de veiligheidsagen
ten zijn zeker 54 burgers onder
verdachte omstandigheden
doodgeschoten.
De melding komt op het mo
ment dat mensenrechtenorga
nisaties druk uitoefenen op de
Algerijnse autoriteiten om een
team van de Verenigde Naties
toe te laten voor onderzoek naar
wandaden. Maar de Algerijnse
minister van Buitenlandse Za
ken, Attaf, wees onlangs nog
een internationale rapporteur
af. Volgens hem zijn er in Alge
rije geen problemen met de
mensenrechten.
Vorige week meldden twee
kranten de arrestatie van tien
plaatselijke bestuurdei's en
commandanten van regerings
getrouwe milities wegens de
moord op meer dan tachtig bur
gers in West-Algerije. De auto
riteiten hadden twee massagra
ven aangetroffen.
De Algerijnse regering lijfde
ruim tweehonderdduizend mi
litieleden in om de politie en de
militairen te helpen in hun strij d
tegen de moslimrebellen. Alge
rije wordt sinds begin 1992 door
geweld geteisterd nadat de re
gering een islamitisch-funda-
mentalistische partij buiten
spel had gezet. RTR/ANP
door John Wanders
WASHINGTON - West-Europa heeft
zich ontwikkeld tot een van de belang
rijkste doorvoerhavens voor vuurwa
pens van Amerikaanse makelij. Dui
zenden semi-automatisclie geweren en
handvuurwapens die de afgelopen ja
ren vanuit de VS legaal werden inge
voerd in landen van de Europese Unie,
verdwenen via de achterdeur naar con
flictgebieden als Rwanda, Algerije,
Turkije, Irak en voormalig Joegoslavië.
Ook de misdaad maakt dankbaar ge
bruik van wat Washington aanduidt
als 'het EU-gat'.
I Volgens een bericht in de Amerikaanse
I krant New York Times van zondag
heeft de Amerikaanse regering pas kort
geleden ontdekt dat ze hoegenaamd
geen controle heeft over wapens die
naar de EU worden geëxporteerd.
Het probleem werd als eerste gesigna
leerd door de Amerikaanse ambassade
in Londen. De ambassade berichtte
Washington in januari dat 'een hoek
steen' van de Amerikaanse politiek in
zake de export van vuurwapens 'niet
lijkt te worden ondersteund door de re
gelgeving in de Europese Unie'.
Stringent
De regering-Clinton tracht met een
stringent exportbeleid de ongecontro
leerde verspreiding van Amerikaanse
vuurwapens tegen te gaan. Wapenfa
brikanten in de VS hebben voor elk
overzees transport een exportvergun
ning nodig. Daarnaast dienen de ko
pers van Amerikaanse vuurwapens en
militaire uitrusting een verklaring te
ondertekenen waarin zij toezeggen dat
ze deze producten alleen zullen door
verkopen aan een ander land als zij
daartoe de uitdrukkelijke goedkeuring
hebben verkregen van Washington.
Maar in het handelsverkeer tussen de
lidstaten van de Europese Unie geldt
die laatste verplichting niet. Een Brits
bedrijf kan op grond van de Europese
regelgeving ongestraft een partij Ame
rikaanse vuurwapens doorverkopen
aan een Spaans bedrijf zonder Was
hington hierover te raadplegen.
T egenmaatregelen
Op die manier worden jaarlijks grote
hoeveelheden wapens met bestemming
Groot-Brittannië, Duitsland of Frank
rijk doorgevoerd naar Spanje, Italië,
Portugal en Griekenland.
Volgens The New York Times staat de
Amerikaanse regering op het punt te
genmaatregelen te nemen. Zo over
weegt Washington 250 exportvergun
ningen in te trekken die zijn afgegeven
voor de uitvoer van 14 duizend hand
vuurwapens naar Groot-Brittannië.
Wapenzendingen naar Groot-Brittan-
nië zijn op voorhand verdacht, omdat
dat land sinds kort een zeer stringente
regelgeving kent op het gebied van
vuurwapenbezit. De wetgeving werd
aangescherpt naar aanleiding van het
bloedbad in het Schotse Dunblane,
waar een psychopaat een schoolklas
uitmoordde. Het is voor Britse burgers
vrijwel onmogelijk geworden een wa
penvergunning te verkrijgen. Vrijwel
alle wapenzendingen met bestemming
Groot-Brittannië zijn derhalve be
doeld voor de doorverkoop, redeneren
de Amerikanen.
De Amerikaanse regering zal tijdens
het overleg van de G-7 (plus Rusland),
dat komende maand plaatsvindt in
Birmingham, een voorstel lanceren dat
gericht is op het dichten van 'het EU-
gat'.
Klein
Dekans lijkt klein dat de EU van plan is
mee te werken. De New York Times ci
teerde een Britse ambtenaar die ver
klaarde dat de VS niets te maken heb
ben met de handel en wandel van Bri tse
bedrijven.
President Clinton kondigde onlangs
ook al aan dat hij de export van vuur
wapens uit andere delen van de wereld
naar de VS wil bemoeilijken. Het is
Washington een doom in het oog dat
bijvoorbeeld Europese geweren simpel
de VS binnen kunnen komen, GPD
van onze redactie binnenland
SANTIAGO - De leiders van 34
Amerikaanse landen hebben af
gelopen weekeinde in Santiago
afspraken gemaakt over geza
menlijk drugsbeleid en de aan
zet gegeven tot besprekingen
voor een nieuwe vrijhandelszo
ne.
De deelnemers aan de 'Top van
de Amerika'sdie dit weekeinde
in de Chileense hoofdstad
plaatshad, namen gisteren het
langverwachte besluit om te
beginnen met de onderhande
lingen over de te vormen vrij
handelszone. Die zou moeten
strekken van Patagonië tot
Alaska en zou daarmee de
grootste ter wereld zijn.
Doel is dat een dergelijk rege
ling in 2005 in werking treedt.
Daarmee opent zich een aan
eengesloten markt van 800 mil
joen mensen en een geschatte
gezamenlijke economische
waarde van 20 biljoen gulden.
Zaterdag spraken de leiders af
een 'alliantie tegen drugs' te
vormen. Onderhandelingen
hierover beginnen volgende
maand in Washington. De alli
antie zal worden gevormd in het
kader van de Organisatie van
Amerikaanse Staten (OAS). Er
komt een multilateraal evalua-
üemechanisme om de inspan
ningen van elk Amerikaans
land, ook de VS, in de strijd te
gen drugs na te gaan.
Alliantie
Cuba, het enige Amerikaanse
land dat in Santiago niet was
uitgenodigd voor de tweede in-
ter-Amerikaanse top, blijft om
politieke redenen aan de kant.
Amerikaanse functionarissen
zeiden dat de alliantie op ter
mijn mogelijk in de plaats kan
komen van het Amerikaanse
'certificatie-beleid'. Dat maakt
militaire en economische hulp
aan andere landen afhankelijk
van vooruitgang in de strijd te
gen drugs. In Lat.ijns-Ame.rika
groeit de kritiek op dit beleid,
dat discriminerend zou zijn en-
voorbij gaat aan het feit dat de
VS het drugsprobleem zelf
schept omdat er in het land zo'n
grote vraag naar de verdovende
middelen is. RTR
(Advertentie)
De Pensioendesk is een landelijke
keten van meer dan 55 onafhanke
lijke adviesbureaus voor particulier
en bedrijfsleven. Ons advies beslaat
het totaal van uw toekomstig inko
men, zoals o.a. pensioen, beleg
gingen, koopsommen, lijfrenten t
bedrijfsspaarregelingen. Het is ons
specialisme om een optimale af
stemming te realiseren. En onder
tussen blijft u lekker zitten. Meer
informatie of een kosteloze af
spraak? Bel gratis (7dagen per
week 24 uur per dag)
de PENSIOÈIv^OESK
VOOR EEIS' GOED SALARIS UTER
