Een boer in hart en nieren Twaalfde eenakterfestival wint jaarlijks aan kwaliteit PZC Confrontatie met oosterse precisie Junior Hartdag wijst op speelse manier op belang van bewegen De legerarts die zijn werkgebied in vele kaarten vastlegde zeeland kunst cultuur week 17 straatnaam maandag 20 april 1998 door Inge Heuff ZIERIKZEE - 'Het doek gaat open, het doek gaat dicht. De zaal heeft genoten van decor en licht.' Met die woorden opende en sloot het jaarlijkse eenak terfestival, dat het afgelopen weekeinde in Theater Mondra- gon in Zierikzee werd gehou den. Onder belangstelling van publiek, medespelers en aan hang, brachten zestien groepen drie dagen lang hun productie op de planken. Moe maar vol daan vertrokken aan het eind van de zondagmiddag de spe lers weer naar huis. Het zat er voor dit jaar weer op. Het was voor de twaalfde keer dat het eenakterfestival ge houden werd. De laatste zes jaar vindt het altijd in Theater Mondragon in Zierikzee plaats. „Vroeger werd het om beurten onder en boven de Schelde gehouden", vertelde Ah Pankow, bestuurslid van het Zeeuws Centrum voor het Amateurtheater (ZCA) en co ordinator van het festival. „Maar de belangstelling in Zeeuws-Vlaanderen voor dit festival is niet zo groot. Soms zat de zaal daar gevuld met al leen maar mensen van boven de Schelde." Voor de organisa toren van het festival was dat reden om de jaarlijkse opvoe ringen naar Schouwen-Duive- land te verplaatsen, „Daar zit veel en enthousiast pubhek." Minimaal De deelname van toneelvereni gingen uit Zeeuws-Vlaanderen is eveneens minimaal. Dit jaar was er slechts één vereniging, uit Sluiskil, die helaas door ziekte van één van de spelers uiteindelijk ook nog moest af zeggen. Maar de andere deel nemers waren er niet minder enthousiast om. Met veel origi naliteit, inzet en gevoel werden de korte producties neergezet. cabaretinvloeden en eigentijds Maar dit jaar gingen de pro- de ziekte van Alzheimer, ge- Het is Pankow opgevallen dat repertoire. „Meestal zitten er ducties vooral over de huidige zondheidszorg en dat soort on er dit jaar vooral sprake is van flink wat klassiekers tussen, samenleving en hadden dood, derwerpen de overhand." Lies Hanse, medebestuurslid en co ordinator valt Pankow bij maar haast zich te zeggen dat het festival geen sombere toon had. Alles werd licht en luchtig gehouden, vaak op cabaretes ke wijze. Ook waardeerde Pankow de gelegenheidsgroepjes die spe ciaal voor het festival samen gesteld waren. „Het leuke daaraan is, dat mensen uit het amateur-theater in Zeeland el kaar blijkbaar goed genoeg kennen om voor het eenakter festival bij elkaar te komen en een productie te maken." De voorzitter van het ZCA, Rei- na de Groot, refereerde in haar afsluitende toespraakje aan de ontwikkelingen die het Zeeuwse amateur-theater on dergaan heeft, de afgelopen ja ren. „Het is de twaalfde keer geweest dat we dit organiseer den en als ik zie welke kwali teit, zowel op het spelgebied als bij het licht en geluid, er inmid dels is ontstaan, dan durf ik met recht te stellen dat Zeeland op dit terrein tot de toonaange vende provincies van Neder land behoort." Juryrapport De deelnemende groepen krij gen over ongeveer drie weken een juryrapport toegezonden. In dat boekwerkje beoordeelt de jury - bestaande uit Esme Soesman, redactrice bij de Zie- riltzeesche Nieuwsbode en af gestudeerd dramaturge, Ge rard Peijs, directeur Zeeuwse Theater Stichting, Carla Schroot, dramatherapeute en Michel de Wit, afgestudeerde van de jongerenopleiding Amateurtheaterschool de Am bitie - elke productie apart. Deze jurering is niet alleen in gesteld om het spel te beoorde len maar ook om de verenigin gen en spelers tot nog hogere kwaliteit te stimuleren. MIDDELBURG, Kloveniersdoelen René Berman, cello en Michi Slagwerkgroep met werken van Hood, De Leeuiv, Ngurah en Dun door Douwe Eisenga Een confrontatie tussen wes terse en oosterse muziek vormde zaterdag het motto van het concert bij Nieuwe Muziek. Het repertoire voor de onge bruikelijke combinatie van vier slagwerkers en cello is niet groot. Dat de musici deson danks een programma met een dergelijke rode draad wisten sa men te stellen, verdient op zich al een pluim. Niet alles was even interessant, maar daar stond een aantal hoogtepunten en uit muntend spel tegenover. Zowel Implosion van de Ameri kaan Mantle Hoocl als Mosaik 2 van de Indonesische componist Budhi Ngurah kon niet overtui gen. Smeuïg was het eei-ste stuk wel, met een aaneenrijging van Balinese gamelanpatronen, maar daarmee ook enigszins ge makzuchtig. Het tweede stuk is een muzikale vertaling van een reis door Indonesische landerij en. Het werd eerder een landeri ge reis. Vooral in de tweede helft van de compositie, waar de cello een eindeloze, nietszeggende melodie in steeds hetzelfde re gister speelt. Omdat Ngurah zelf cellist is, verwacht je dat hij meer uit het instrument haalt. Dit is de Nederlandse compo nist Ton de Leeuw wel gelukt in Apparances Ivoor cello solo. Al le mogelijkheden van de cello buit hij uit, hetgeen René Ber man op zijn beurt in de uitvoe- ïing ook overtuigend deed. De Leeuw is een van de weinige componisten die een werkelijk versmelting van oosterse en westerse muziek heeft weten te bereiken. De programmatoe lichting vermeldde dat hij ge bruik maakt van oosterse har monieën. Een contradictio in terminis, want een wezenlijk kenmerk van oosterse muziek is dat zij eenstemmig is en geen haimonieën gebruikt. Een an der kenmerk vormt het denken in cirkels. De muziek is opge bouwd uit zich herhalende pa tronen. Beide facetten past De Leeuw toe in zijn composities. Apparances betekent 'verschij ningen' en staat voor de vel schillende verschijningsvormen waarin een rondcirkelende reeks noten zich aandient. Dezelfde techniek gebruikt hij in Music for marimbaphone, vi braphone and Japanese Temple bellsDie tempelklokken zijn moeilijke instrumenten. Een tikje te hard aangeslagen en ze klinken een halve minuut overal bovenuit. Een tikje te zacht en ze zijn er niet. Ik heb een uitvoe ring meegemaakt waarbij ze niet te horen waren. Zaterdag avond waren ze overwegend te hard in een verder voortreffelij ke uitvoering. De Chinese componist Tan Dun heeft zowel in Peking als New York compositie gestudeerd en dat is te horen. Alles wat hij kan gebruiken, gebruikt hij in een. soms idiote mix van westers en oosters. Zijn Elegy 'Snow in Ju ne' is een opeenvolging van treurende melodieën en uitzin nige erupties. Dun plaatst soms accenttekens boven de rusten in zij n muziek .Hoe moeten de har de passages dan wel niet klin ken? Inderdaad, zaterdag brak de cellist een snaar en een slag werker een stok, Ondanks al dat geweld was vooral in gedeeltes waarin men gelijk opging te ho ren dat er zeer nauwkeurig ge speeld werd. Of toepasselijker gezegd 'met oosterse precisie'. door Rolf Bosboom Bewegen geeft een kick. On der dat motto wordt woens dag voor de tweede keer de Ju nior Hartdag gehouden. De dag is bedoeld om leerlingen van de groepen 7 en 8, de twee hoogste ldassen in het basisonderwijs, op een speelse manier te wijzen op het belang van bewegen. In Zeeland is De Wilgenhof in Mid delburg een van de deelnemers. „Het is eenheel leuke opzet", al dus leerkracht Annette Hiet- kamp van groep 6/7. De Junior Hartdag is onderdeel van de jaarlijkse Nationale Hartweek, die gisteren is begon nen. De Nederlandse Hartstich ting probeert in die periode al- lexiei groepen, van jong tot oud, aan te spreken. In 1996 werd de eerste Hartdag gehouden voor de oudste basisscholieren, voor wie veel bewegen nog vaak de gewoonste zaak van de wereld isMet de actie wil de Hartstich ting hen laten beseffen dat bewegen behalve leuk ook noodzakelijk voor een goede ge zondheid. Aan de eerste dag deden 66.000 leerlingen van 1.400 scholen mee. Gezien het succes besloot de Hartstichting de Junior Annette Hietkamp Hartdag elke twee j aar te herha len. Dit jaar doen er opnieuw rond de 1.400 scholen mee met bij elkaar - de klassen worden steeds groter - 72.000 leerlin gen. In Zeeland hebben 25 scho len zich aangemeld, met samen 870 deelnemers. „Dit sprak ons erg aan", ver klaart Annette Flietkamp de deelname van De Wilgenhof. „Veel leerlingen kennen in hun omgeving mensen met hartpro blemen. Daarom is het belang rijk dat goed wordt uitgelegd hoe het hart werkt en wat bij voorbeeld een hartinfarct is." De Wilgenhof probeert de leer lingen op allerlei manieren te stimuleren aan beweging te doen, „Sport en beweging wordt helaas minder vanzelfsprekend, door bijvoorbeeld televisie en computerspelletjes. Sommige kinderen krijgen thuis die sti mulans ook niet meer." Programma Het programma van de Junior Hartdag begint om 9.30 uur met een uitzending op TV2, ver zorgd door Teleac/NOT. Daarna gaan de leerlingen aan de slag met een magazine. Een rode draad in het geheel is het duo Rik en Tik, een vrolijke jongen met zijn hondje, die als mascot tes van de actie fungeren. „Het materiaal ziet er heel erg fris uit", zegt Annette Hietkamp. „Op de voorpagina van het ma gazine staat bijvoorbeeld een jonge skater en het Nederlands elftal komt erin voor. Dat spreekt de kinderen aan. Boven dien wordt alles goed uitge legd." Het laatste onderdeel van de dag is een spelcircuit, waarbij de kinderen een teamspel met een frisbee spelen. Annette Hietkamp: „Het plezier in het spel is belangrijk, maar ook de samenwerking." Óf De Wilgen- hof woensdag aan het spel toe komt is nog de vraag. Het schoolvoetbaltoemooi dat vori ge week moest worden uitge steld, gaat wellicht die dag wel door. Maar gelukkig is het de sport die dan voorrang krijgt boven de Junior Hartdag. „En het spel spelen we dan zeker een andere keer." doorConny van Gremberqhe Een kaart is tegenwoordig zo gemaakt. Een kiekje vanuit een satelliet wordt op aarde bin nen een mum van tijd omgezet in een meerkleuren kaart, waar op alles tot in detail kan worden weergegeven. De techniek staat voor niets. Dat was vroeger wel anders. Columbus voer in 1492 westwaarts terwijl hij slechts over kaartenmateriaal beschik te waarop de wereld voorbij de Azoren ophield. Dat hij uitein delijk na een tocht van maanden het Bahama-eiland San Salva dor voor de boeg van zijn schip de Santa Maria zag verschijnen was voor de ontdekkingsreizi ger niet alleen een verrassing - hij had iets gevonden wat op pa pier niet bestond - maar ook een bevrijding. Het eiland bete kende voor Columbus en zijn bemanning dat na drie maan den eindelijk weer voet aan wal kon worden gezet. Drie eeuwen later bracht James Cook de ei landen in de Stille Zuidzee in kaart, maar hij vergat er ook een aantal te noteren. Die werden pas begin deze eeuw vastgelegd. Cartografen deden er eeuwen over om te bereiken wat van daag de dag in een oogwenk kan worden vastgelegd. Nederland speelde bij het in kaart brengen van de aardkloot een rol van be tekenis. De Zuid-Nederlander Mercator verwierf in de 16de eeuw grote faam g.ls cartograaf en liet kleurige kaarten drukken van het toen bekende Europa. Tasman en Van Diemen op hun beurt voeren naar de Oost en brachten de nog onbekende kust van wat nu Australië heet in kaart. Dichterbij huis, in ei gen land, waar de ene polder na de andere gewonnen werd op de zee, waar woeste gronden ge schikt werden gemaakt voor boerenbedrijvigheid, moest het nieuw verworven land ook ver taald worden op kaart. Willem Tiberius Hattinga (1700-1764) was een man die zich lange tijd bezig heeft ge houden met het documenteren van de gebieden in wat in zijn tijd Staats-Vlaanderen heet. Hattinga, een arts, werd gebo ren in het Groningse Leek en be landde in 1724 als legerarts in de vesting Lillo, die destijds door de Hollanders bezet werd. In zijn hoedanigheid als legerdok ter leerde hij het gebied waarin hij weikte goed kennen. Tijdens de Successieoorlog in het begin van de 18de eeuw waren enorme oppervlakten van de regio volle dig onder water gezet. Grote de len land moesten weer van de zee worden gewonnen en kaart materiaal van deze nieuwe ver- wox-venheden ontbrak. Hattin ga voelde zich gei-oepen om die kaaxien te maken. Twintig jaar achtereen ti-ok hij door het ge bied, mat allés wat hij tegen kwam en zette zijn geometri sche bevindingen op papiei-. De kaart van Staats-Vlaanderen die hij in 1744 aanbood aan de Raad van State voi-mde de basis voor een collectie van 647 kaar ten van Schelde tot Maas tot Dollard, die gebundeld wei-clen in een 14 delige atlascollectie. Halvexwege de achttiende eeuw hield Hattinga abmpt op met zijn cartografische wexkzaam- heden. Zijn zonen zetten zijn werk voort. Hijzelf werd be noemd tot burgemeester van Hulst, wat hij tot 1761 zou blij ven. Hij overleed vier jaar latex-. Een kleine twee eeuwen latex- werd de cartograaf/burgemees ter in de wijk Nieuw-Hulst ge- eerd met een straatnaam. Van een laan nog wel. In de wijk Nieuw-Hulst wordt de cartograaf/burgemeester geëerd met een naar hem genoemde laan. foto Peter Nicolai joor Inge Heuff Schouwen-Duiveland her bergt heel wat agrarische [bedrijven. Bedrijven die van va ler op zoon overgaan. In Noord- gouwe boert Leo Dalebout met zijn moeder Mijnie op De Lelie, Ben oude boerderij die ooit bij de brouwerij van Noordgouwe boorde. De grootvader van Leo Dalebout pachtte De Lelie vlak na de oorlog. Toen was het een gemengd bedrijf met wat melk vee, akkergrond en veertien man personeel. Nu is het een ak kerbouwbedrijf en bewerkt Da lebout een dubbel zo groot are aal, in zijneentje. Er is in die diie genei'aties enorm veel veranderd in de be drijfsvoering van een agrari sche onderneming. De komst van de tractor en alle bijkomen de machinerieën, de invoering van de melkmachine en later de melktank, zox'gden ervoor dat ex- veel minder personeel nodig is om een boerenbedrijf te leiden. Maar de administrate is na venant ingewikkelder gewor den. Kon Dalebout senior het in zijn tijd af met een opschrijf boekje dat hij elk jaar weer ter hand nam om te zien wat hij vo rig jaar ook al weer deed, Leo Dalebout kan tegenwoordig ei genlijk niet meer zonder com puter. Hij is gauw een dag of wat kwijt aan het invullen van eexx aanvraagformulier voor subsi die en ook zijn mineralenadmi- nistratie, om maar wat te noe men, kost hem veel meer tijd dan hem hef is. Maar als hij op het land bezig is geniet hij met volle texxgen van deze marxier van leven. „Hij is boer in haxt en nieren", verklaax-t zijn moeder. „Dat was al duidelijk toen hij nog amper kon praten." Leo Dalebout draait van jongs af aan almee in het bedrijfToen hij tien jaar oud was overleed zijn vader. Zijn opa, die zich net had tex-uggetrokken, kwam weer in het bedrijf wex-ken om samen met Mijnie Dalebout en een vaste weiknemer De Lelie voort te zetten. Zodra Leo Dale bout oud genoeg was kwam hij ook meewerken. Na de Havo volgde hij nog cle Middelbax-e Landbouwschool maar daarna was de boerderij zijn werkter rein. „Dat was in 1985 geloof ik. Mijn opa wex-d snel oudex-, de vaste medewerker wilde weg en ik was er klaar voor, al had ik graag' nog de Hogere Land bouwschool gedaan." Mijnie en Leo Dalebout kunxxen zich geen andex-e leven voorstellen. Leo: „In 1972 stonden mijn ouders en grootouders onvexwacht voor de keuze of ze het bedrijf wilden kopen, Maar eigenlijk was de vraag niet 'of' maar 'lioe' ze het konden kopen want het boeren zit ons helemaal in het bloed." „Het was wel erg plotsklaps", vult Mijnie Dalebout aan. „We draaiden lekker, konden er goed van leven en opeens moet je dan het bediïjf gaan kopen." Harde tijden Het zijn harde tijden voor de boeren. Dalebout erkent dat hij ondanks zijn plezier in het werk, soms het gevoel heeft te dweilen met de kraan open. „Als ik op een bijeenkomst van de Zeeuwse agrarische jongeren van de politici hoor wat het paarse kabinet met de agrari sche sector vooxkeeft in Zuid west-Nederland, dan neem ik bij thuiskomst nog maar eens een biertje en draai de knop om." Dalebout ziet zichzelf geen toe risme er naast nemen zoals één van de opzetten van de struc tuurvisie dat voor zijn streek be oogt. Hij voelt veel meer voor schaalvergx-oting door intensi- vex'ing van de productie. „Niet dat ik nou zo nodig groter wil worden maar dat is vooralsnog de enige renderende oplossing. Zolang de consument niet be reid is voor de producten een reële prijs te betalen, moet ik wel op die manier vex-der." Zijn grootvader en vader hadden al tijd nog wel een paar hectaren vxij om eens wat uit te proberen. „Dat is voor mij niet meer te doen", legt Dalebout uit. „Fi- foto Pieter Honhoff nanciële i-uimte om te experi- menteren is er niet." Dat maakt het ondernemerschap wel min der uitdagend. De boer zit in fei te gevangen tussen de (Europe se) regelgeving en handel in. De marges om eigen ondernemers- lust uit te oefenen zijn uiterst klein. Negatief beeld De jonge boer ziet nog heel wat werk liggen voor de agrai-ische bonden om het negatieve beeld dat mensen van de Nederlandse boeren en hun onderneming hebben, bij te stellen. „Neem maar het simpele feit van be strijdingsmiddelen. In het dorp zien ze me om de haverklap met de spuitmachine lijden. Dat schept een slecht beeld. Maar mijn grootvader spoot één keer per jaar alles helemaal dood, al leen het gewas bleef nog net le ven. En als er een luisje gezien wei'd, gebeurde het nog een keer1. Ik spuit vaak maar wel heel mi nimaal. En de eerste tien luizen kunnen ï-ustig blijven zitten." Leo en Mijnie Dalebout:...andere tijden, andere bedrijfsvoering... De vroegere Dorpsstraat in 1916, nu Brouwerij straat, met rechts de schuur van boerderij De Lelie. foto Pieter Honhoff De groep Sanseviëra bracht 'Winkelen' in Mondragon op de planken.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 33