Kanttekeningen bij Loe de Jong
nc
Turkije probeert maffia en
staat van elkaar te schelden
Extreem-rechts
werkt aan een
wederopstanding
feiten en meningen
Ontpoldering
Conny Kristel: geschiedschrijver misleidt lezers over jodenvervolging
De historicus prof. Loe de
Jong heeft zich in zijn serie
'Het Koninkrijk der Nederlan
den in de Tweede Wereldoorlog'
schuldig gemaakt aan mislei
ding van zijn lezers. Ook para
fraseerde hij buitenlandse col
lega's zonder daarbij de bron te
vermelden. Dat stelt de histori
ca Conny Kristel die gisteren
aan de Universiteit van Amster
dam promoveerde op haar
proefschrift Geschiedschrij
ving als opdracht.
16 april 1948
donderdag 16 april 1998
De Tweede Kamer heeft een uitspraak gedaan!-
die de tegenstanders van ontpoldering langs de|j,
Westerschelde voorlopig kan geruststellend
Een meerderheid steunde de motie van de StaatkundigE
Gereformeerde Partij waarin de plannen over ontpoijtc
dering worden verworpen. j°>
Het zou van naïveteit getuigen als de stellingname irJ
het parlement wordt gezien als het einde van de discus-L
sie die in 1996 met zoveel emotie werd gevoerd en daar-jj;
na een kalmer karakter kreeg. Aan de uitspraak van de
Tweede Kamer moet geen overdreven gewicht worden D
toegekend. Over enkele weken zijn er verkiezingen.re
Een op de valreep aanvaarde motie heeft zelden een11-
zware politieke lading.
Minister Jorritsma van Verkeer en Waterstaat weet nogr
niet wat ze met de uitspraak van de Kamer zal aanvan
gen. In ieder geval zal Rijkswaterstaat het onderzoek
naar de gevolgen van de rijzende zeespiegel en de toe
komst van de Westerschelde voortzetten, wordt van de
zijde van haar departement verzekerd.
Dat is in strijd met de bedoelingen van indiener J. var
den Berg van de motie. Hij oordeelt dat het element var
ontpoldering geen rol meer mag spelen in de studie var
Rij ks waterstaat
Het is uitermate onwaarschijnlijk dat Jorritsma die in
terpretatie tot de hare zal maken. Zo ze al rekening!
houdt met de wensen van de Kamer, dan zal ze haar
dienst niet blokkeren als die alle aspecten van een stij
gende zeespiegel wenst te bezien. In de discussie over
ontpoldering gold aanvankelijk overwegend het argu
ment van herstel van natuurwaarden rond de Wester
schelde. Op een nogal oneigenlijke manier werd daar
aan toegevoegd dat op termijn een uitweg moest wor
den gezocht voor het wassende Westerscheldewater.
Mede doordat de nieuwe overwegingen nogal
plompverloren en zonder wetenschappelijke onder
bouwing werden gedropt, werden de ontpolderings-
plannen goeddeels afgeschoten.
De kwestie is nu echter in een volgende fase beland.
Rijkswaterstaat is alsnog aan de slag gegaan om in
beeld te krijgen hoe de rivier zich in de loop van de tijd
zal ontwikkelen. Als duidelijk wordt dat het water over
decennia niet binnen de huidige beddingen kan worden
gehouden, dan zal moeten worden bezien welke oplos
singen voorhanden zijn. Het is bekrompen daarbij op
voorhand het instrument van ontpoldering af te wijzen.
Het is logisch dat, als omwille van de veiligheid nieuwe
ingrepen noodzakelijk zijn, een afweging wordt ge
maakt tussen bijvoorbeeld ingrijpende dijkverzwarin
gen of het middel van ontpoldering. Ook de agrarische
sector, die zichnu met grote felheid tegen ontpoldering
keert, zal gediend zijn met alternatieven.
Minister Jorritsma kan op cüt moment zonder te veel
zorgen een beperking van het onderzoek van Rijkswa
terstaat van tafel vegen. Over enkele weken is het kabi
net demissionair en de Kamer zal haar over een onder
werp als dit niet meer zwaar vallen. De nu aangenomen
motie heeft een zeer voorlopig karakter.
Loe de Jong op een archieffoto uit 1976. Volgens de historica Conny
Kristel heeft De Jong zich schuldig gemaakt aan misleiding van zijn
lezers. foto ANP
door Aad Luymes
In haar studie stelt Kristel de
geschiedschrijving over de jo
denvervolging in Nederland
centraal. Ze neemt daarbij de
geschiedschrijvers Abel Herz-
berg (1893-1989), Jacques Pres-
ser (1899-1970) en Loe de Jong
(1914) onder de loep. Deze jood
se geschiedschrijvers hebben
met hun werk een belangrijke
bijdrage geleverd aan het na
oorlogse beeld op de jodenver
volging in Nederland. Meer dan
honderdduizend Nederlandse
joden kwamen om het leven.
Al tijdens het schrijven van het
uit veertien, meestal dubbele,
delen bestaande 'Het Konink
rijk' kreeg De Jong het verwijt
dat hij nogal spaarzaam was
met voetnoten. De kroniek
schrijver zei toen dat het pu
bliek niet geïnteresseerd is in
voetnoten en dat het schrijven
van zijn magnum opus anders
veel te lang zou duren. Boven
dien zag hij het niet zitten om
steeds het schrijven te moeten
onderbreken voor het aanbren
gen van literatuurverwijzingen.
Hij haalde hierbij een citaat aan
van de Amerikaanse filmspeler
John Barrymore die over voet
noten zei: „Het is... alsof je tij
dens je huwelijksnacht telkens
de trap af moet, omdat er gebeld
wordt."
De promovenda vindt de argu
menten van de geschiedschrij
ver op zich legitiem. Maar:
„Desalniettemin is het ontbre
ken van noten vooral bij de be
handeling van controversiële
thema's problematisch en enigs
zins misleidend", aldus Kristel.
„De Jong wekt de indruk een
voudigweg de feiten te presen
teren of een probleem te verhel
deren, zonder anderevisies zelfs
maar te noemen."
Collaboratie
De promovenda doelt hierbij
vooral op omstreden vraagstuk
ken zoals bijvoorbeeld of de jo
den zich nu wel of niet passief
als makke schapen lieten afvoe
ren naar de concentratiekam
pen en de collaboratie van de
Joodse Raad met de Duitse be
zetters. Hierover was al veel ge
Voorzitter D. Cohen (m) van de Joodsche Raad was op 20 mei 1943, toen in Amsterdam grote razzia's plaatsvonden, op het Olympiaplein,
één van de verzamelplaatsen, aanwezig. foto RIOD/GPD
discussieerd en geschreven door
buitenlandse auteurs, maar De
Jong verwees hier, evenals Pres-
ser in zijn boek 'De Ondergang',
niet of nauwelijks naar.
Kristel vindt dit kwalijk omdat
De Jong, die zichzelf zag als een
politiek-moreel volksopvoeder,
zich wel degelijk door visies van
anderen liet inspireren. Soms
parafraseerde hij zelfs hele pas
sages, zonder de bron te vermel
den. Zo wijst de promovenda op
enkele frapante overeenkom
sten tussen passages uit 'Het
Koninkrijk' en het boek 'The
Destruction of the European
Jews' van de Amerikaan Raul
Hilberguit 1961.
Plagiaat
Het gaat Kristel 'te ver' om De
Jong van plagiaat te beschuldi
gen, maar ze vindt wel dat hij de
lezers hadden moeten zeggen
dat er meerdere visies op be
paalde gebeurtenissen bestaan.
Door het ontbreken van noten
'onthouden zij de lezer inzicht
in andere visies en wekken zij
bovendien soms de indruk een
eigen analyse te presenteren,
terwijl dit geenszins het geval
is'.
Volgens Kristel is De Jong ook
sterk beïnvloed door zijn twee
lingbroer Sally die tijdens de
oorlog evenals zijn zusje en ou
ders is omgekomen. Zijn broer
werkte als arts in het kamp Wes-
terbork en schreef een vernieti
gend rapport over de Joodse
Raad. Het rapport 'De Onder
gang van het Nederlandsche Jo-
dendom' belandde uiteindelijk
in Londen, waar De Jong werk
zaam was bij Radio Oranje. En
kele zinnen uit 'Het Koninkrijk'
komen rechtstreeks uit dit rap
port. De titel van het boek van
Presser is, op voorstel van De
Jong, ook gebaseerd op dit rap
port.
In het verleden is er al veel kri
tiek geweest op het feit dat juist
de overheid joodse historici de
opdracht gaf de jodenvervol
ging te boekstaven. De drie door
Kristel besproken historici had
den zwaar geleden en zouden ex-
emotioneel te zeer bij beti-okken
zijn. Maar De Jong en Pi-esser,
wiens vrouw in een vernieti
gingskamp omkwam, meenden
objectief te kunnen zijn.
Overlevenden
Wel presenteerden ze zich be
wust niet als afstandelijke we
tenschappers; maar als overie-
venden en tijdgenoten die uit ei
gen ervaring konden meepra
ten. Hun persoonlijke ervarin-
gen waren een belangi'ijke drij f-
veer voor hun arbeid als ge
schiedschrijver. Ze zagen het als
een plicht tegenover hun familie
en omgekomen joden verslag te
doen van de donkere periode.
De volkei-emnoord op de joden
maakte het voor de drie historici
vrijwel onmogelijk om te blij
ven geloven in integratie en as
similatie. Volgens Herzberg is
assimilatie gedoemd te misluk
ken, ondanks het feit dat veel j o-
den al eeuwenlang in Nedeiiand
woonden en niets met de joodse
religie of het zionisme van doen
hadden.
Uniek
Ondanks haar kritiek meent
Kristel toch dat het werk van De
Jong en zijn collega's zeer be
langrijk is geweest. Door hun
inzet kwam de geschiedschrij
ving over de vervolging in Ne
derland veel vroeger op gang
dan in andere landen. Dat de
Nederlandse overheid de op
dracht hiertoe verstrekte, is vol
gens Kristel uniek. Elders in
West-Europa en de Verenigde
Staten bleef de geschiedschrij
ving van de j odenvervolging een
particulier (joods) initiatief.
De kennis over de jodenvervol
ging in Nederland is dan ook
veel wijder verbreid dan in an
dere landen. Volgens Kristel is
dat ook de oorzaak dat in Ne
derland mensen die de holo
caust ontkennen 'vooralsnog
geen voet aan de grond hebben
gekregen'. ANP
van onze redactie binnenland
De ondergang van extreem
rechts in Nederland lijkt
nabij. CP'86 stevent af op een
faillissement, de CD keert na de
komende verkiezingen waar
schijnlijk niet terug in de Twee
de Kamer en splinters als NVU
en VNN slagen er niet in voet
aan de grond te kijgen.
Achter de schermen wordt al ge
werkt aan een comeback. Niet
skinheads en openlijke neona
zi's, maar studenten en intellec
tuelen moeten aan de basis van
de wederopstanding van ex
treem-rechts staan.
De 'vernieuwingsgezinde'
rechts-radicalen hebben zich
verzameld in de actiegroep
Voorpost. Deze organisatie
werd twintig jaar geleden opge
richt en heeft afdelingen in Ne
derland, Vlaanderen en Zuid-
Afrika. Voorpost streeft naar
hereniging van Nederland en
Vlaanderen. De Nederlandse
afdeling werd jarenlang geleid
door D. van de Bos, die in het ex
treem-rechtse kamp huurlingen
ronselde voor het Kroatische le
ger.
In september 1996 nam een
groepje CP'86-leden Voorpost
Nederland over. Ze verlieten de
partij uit onvrede over de inter
ne machtstrijd en de radicalise
ring van CP'86. Onder hen wa
ren oud-bestuurslid T. Mudde,
de nieuwe aetieleider van Voor
post, en M. Rüter, die de voorzit
tershamer overnam.
Nieuw Rechts
Hoewel hij vaak op de achter
grond blijft, heeft de 35-jarige
Rüter een lange staat van dienst
in het extreem-rechtse milieu.
Rüter is aanhanger van Nieuw
Rechts, een stroming die in de
jaren zeventig in Frankrijk is
ontstaan.
Volgens Nieuw Rechts wordt
het gebrek aan succes door ex
treem-rechtse partijen veroor
zaakt door een gebrek aan ken
nis en ideologie bij de leden.
Daardoor kunnen de rechts-ex-
tremisten hun ideeën niet goed
overbrengen. Pas als ze ideolo
gisch zijn geschoold, kunnen de
leden deelnemen aan het intel
lectuele debat en de maatschap
pij rijp maken voor het extreem
rechtse gedachtengoed, is de vi
sie van Nieuw Rechts.
In Frankrijk werkte deze me-
tffade,goed. Nieuw Rechts stond
daar a^rj, jle, ,vvieg van de op
komst van het Front National.
Ook in Duitsland probeert ex
treem-rechts op deze wijze meer
voet aan de grond te krijgen.
Rechtsradicale partijen trach
ten aanhang te verwerven onder
studenten in plaats van onder
skinheads.
Rüter wil de methode ook in Ne
derland toepassen. Hij richtte
enkele jaren geleden al de orga
nisatie Studie, Opbouw en
Strijd (SOS) op. SOS organi
seerde kaderdagen waar CP'8 6-
leden politiek werden ge
schoold. Ook geeft SOS een
nieuwbrief uit waarin ideologi
sche kwesties worden behan
deld en distribueert de organi
satie boeken over extreem
rechtse thema's.
Bij Voorpost heeft Rüter deze
lijn doorgezet. De activiteiten
van Voorpost zijn sinds het na
jaarvan 1996 flink toegenomen.
Regelmatig zijn er in besloten
kring bijeenkomsten waaraan
leden van verschillende ex
treem-rechtse partijen deelne
men. Dat kan omdat Voorpost
zich boven de partijen stelt.
In een poging om ook onder stu
denten medestanders te vinden
voor Nieuw Rechts is in 1996
vanuit Voorpost de Nederlandse
Studenten Vereniging (NLSV)
opgericht. De NLSV moet, net
als extreem-rechtse studenten
verenigingen in Vlaanderen, het
toekomstige kader voor ex-
treem-rechts leveren.
Dat Rüter en Mudde ook nauwe
contacten met het Vlaams Blok
onderhouden, werd in mei van
het vorig jaar al duidelijk. Voor
post Nederland zorgde toen
voor de beveiliging van een
persconferentie door het
Vlaams Blok in Woerden. Be
halve Mudde was ook Rüter van
de partij.
Het Vlaams Blok staat de Ne
derlandse rechts-radicalen met
advies bij. Vlaams Blok-voor
man F. de Winter riep onlangs op
een bijeenkomst van Voorpost
in de Bollenstreek de Neder
landse rechts-extremisten op
door te gaan op de ingeslagen
weg van scholing. Alleen zo kan
extreem-rechts in Nederland
weer een rol van betekenis gaan
spelen, aldus De Winter.
Zodra het extreem-rechtse ge
dachtengoed ook in intelectuele
kringen aanslaat, komt er een
nieuwe partij. Voorpost-actie
leider Mudde verwacht dat ech
ter niet op korte termijn. „Maar
over vier tot acht jaar is het zo
ver", aldus Mudde. ANP
door Jessica Lutz
Niet langer schiet de Turkse
maffia zichzelf in de voet
door onderlinge strijd. Om
hun macht uit te breiden of te
consolideren, huwen de diver
se misdadige families tegen
woordig hun kinderen aan el
kaar uit.
In de loop van de jaren is ook
een taakverdeling ontstaan:
de import van morfine (de
grondstof voor heroïne) die
grotendeels op ezeltjes de ber
gen aan de grens met Iran en
Irak wordt over gesmokkeld;
het transport ervan naar de f a-
briekjes rond de Turkse ha
venstad Istanboel; de produc
tie van heroïne; de doorvoer
naar Europa; de distributie
daar en het witwassen van de
opbrengsten. Elk van deze 'ta
ken' wordt door aparte fami
lies verzorgd.
Volgens recente berichten in
de Turkse pers schat de politie
hun aantal op zo'n veertig. Le
den daarvan verdwijnen sinds
jaar en dag regelmatig achter
de tralies, maar weten dankzij
steekpenningen aan rechters
of 'neven' op invloedrijke po
sities er vaak met een lichte
straf vanaf te komen. Inmid
dels begint het net rond een
aantal families zich te sluiten,
dankzij betere wetgeving en
internationale samenwerking.
Geen uitlevering
Het eerste resultaat werd eind
vorige maand geboekt, toen in
samenwerking met de Neder
landse, Britse, Duitse en Roe
meense politie, de familie Bay-
basin opgerold werd. Leider
Hoesein Baybasin werd an
derhalf jaar geleden door een
Nederlandse rechtbank be
hoed voor uitlevering aan Tur
kije, waar hij voor heroïne
handel gezocht werd. De Ne
derlandse rechter oordeelde
dat zijn leven gevaar zou lopen
in een Turkse gevangenis, on
danks garanties van de Turkse
overheid. In diverse inter
views verklaarde Baybasin
destijds dat hij inderdaad in
heroïne gehandeld had, maar
dat hij zijn dwaling inzag, na
dat hij daarvoör een paar jaar
in Engeland gevangen had ge
zeten.
Uit de recente operatie, waar
bij zestien arrestaties verricht
werden, blijkt het tegendeel.
De drie gebroeders Baybasin
t „WA W
Koerdische PKK-guerrilla's op patrouille. De strijd tegen de PKK zou worden gebruikt als dek-
foto Jessica Lutz/GPD
gen de Turkse staat, omdat die
omwille van zijn loslippigheid
eén moordcommando op hem
afgestuurd zou hebben.
Het is geen geheim meer dat
staat en misdaad verweven
zijn. De strijd tegen de Koerdi
sche PKK werd gebruikt als
dekmantel voor moorden en
drughandel. De Turkse politie
publiceerde deze week een
rapport over terreurbestrij
ding waarin voorzichtig de
hand in eigen boezem gesto
ken wordt en gesteld wordt dat
'de staat onvoorwaardelijk
verplicht is te handelen bin
nen het kader van de wet'.
„Het overschrijden van die
grens is onaanvaardbaar", al
dus het rapport. Maar hoewel
een aantal betrokkenen in
middels terecht staat, onder
wie ook parlementsleden,
heeft Turkije ten aanzien van
Baybasin altijd aangevoerd
dat zijn relaas bestaat uit ver
zinsels om zijn uitlevering te
voorkomen. GPD
zie ook pagina 5
mantel voor de drugshandel.
hebben een internationaal za-
kenimperium opgebouwd dat
goed is voor zo'n 30 miljoen
gulden en bestaat uit import
exportbedrijven, meubelza
ken, hotels, restaurants en
schoonheidssalons. In Turkije
bezit de familie een grote hoe
veelheid onroerend goed en
een cementfabriek. Op alle be
zittingen is inmiddels beslag
gelegd, een maatregel die tot
voor kort onmogelijk was in
Turkije.
Gladio
Baybasin wordt er door Tur
kije van beschuldigd heroïne
te smokkelen om de Koerdi
sche afscheidingsbeweging
PKK te financieren. Zelf be
weerde hij echter dit juist voor
de Turkse staat gedaan te heb
ben. Al in de jaren zeventig
zouden hij en andere Turkse
bendeleiders met de opbreng
sten van de heroïnehandel
Turkse verenigingen in Euro
pa opgezet hebben, met name
rond moskeeën. Via die orga
nisaties zou de Turkse tak van
de anti-communistische
NAVO-organisatie Gladio zijn
officiële, rechtse ideologie
hebben willen uitdragen.
Het auto-ongeluk in novem
ber 1996 in het West-Turkse
Susurluk, waarbij een inter
nationaal gezochte moorde
naar en heroïnehandelaar om
kwamen samen met een hoge
politiechef en een schoon
heidskoningin en een parle
mentslid in dezelfde wagen
gewond raakte, bevestigde
Baybasins verhaal dat top
ambtenaren en politici be
trokken waren bij de heroïne
handel. Ook zouden militaire
vliegtuigen en transportsche
pen van staatsbedrijven inge
schakeld zijn, omdat die nooit
door de douane gecontroleerd
werden.
Baybasin zelf zei tijdens zijn
actieve periode in het bezit ge
weest te zijn van een diploma
tiek paspoort en een politie-
vergunning. Vorige maand
diende hij een aanklacht in te-
Goed vlasjaar
Voor de Zeeuwse vlastelers is
1947 geen slecht jaar geweest
en ook de vooruitzichten zijn
gunstig. De moeilijkheden uit
het verleden, zoals geringe
vraag en tekort aan arbeids
krachten, zijn verleden tijd.
De mechanisatie van de teelt
voltrekt zich in hoog tempo.
Gerucht verloving
De 27-jarige prins George van
Denemarken zou zich gaan
verloven met prins Margaret,
de jongste dochter van het
Britse koningspaar. Dat heeft
de New York Times gemeld. De
Deense prins ontkent de be
richten: „Maak toch eens een
eind aan al die praatjes. Er is
heus niets van waar."
Oproer Colombia
Tijdens de opstand in Colom
bia is het gebouw van de Ne
derlandse gezant in de hoofd
stad Bogota volledig verwoest.
Vrijwel alle documenten wer
den vernietigd. Ook de bu
reaus van Philips werden ge
plunderd, De Nederlanders
zelf bleven ongedeerd. De re
volte in Colombia heeft aan in
totaal 500 mensen het leven
gekost.
St. Mary
In de Electro-bioscoop in Mid
delburg draait de film 'De
klokken van St. Mary'. Bing
Crosby en Ingrid B ergman,
momenteel Hollywoods meest
gevraagde sterren, spelen de
hoofdrol.
Uitgever:
W. F. de Pagter
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie
Postbus 18
4380 AAVIissingen
Tel. (0118)484000
Redactiefax: (0118) 470102
's avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00 uur
in het weekeinde:
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 472404
Goes: Voorstad 22
4461 KN Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
4537 AK Terneuzen
Tel. (0115) 694457
Fax. (0115) 620951
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000
Fax. (0115) 561415
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (01141373839
Fax. (0114)373840
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. (0111)415380
Fax. (0111)414126
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.city.nl
e-mail: pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur:
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000
Fax(0118) 470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 95,00;
franco per post 125,50;
per maand 34,75,
per jaar/366,50;
franco per post 485,00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,75,
zaterdag 2,50 p.st.;
(alle bedragen inclusief 6 pet. btw);
Postrek.nr.. 3754316
t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
184 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 27,60;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief;
speciale posities: tarief op aanvraag;
voor brieven bureau van dit blad
7,-meer(excl. 17,5 pet btw);
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag;
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
