Tussen gokpaleis en natte horeca
ABI naar
steenfabriek
PZC
Bouwplaat van pijlerdam Oosterschelde
Vitrite genomineerd als
Fabriek van het Jaar
Politie strijdt tegen
lange aanrijtijden
zeeland
21
ondernemend zeeland
Bouwbedrijf in Aardenburg
Prollon neemt verkoop
en service in eigen hand
Ruim zes miljoen voor
nieuwe fietspaden
Zorgpersoneel in actie
tegen uitblijven cao
donderdag 16 april 1998
door Wout Bareman
Gokje wagen? Wedden dat de Eer
ste Kamer nog dit jaar het besluit
van de Tweede Kamer om voortaan
per café of restaurant twee gokkasten
toe te staan, aanvaardt? Ja, natuurlijk
blijft het een gok. Want die Eerste Ka
mer stelt zich de laatste tijd steeds ei
genzinniger op. Maar feit is dat er nu
eindelijk sprake is van een doorbraak
in de welhaast eeuwig durende dis
cussie over 'gokken in de horeca'.
Het kabinet had daar bepaalde ideeën
over, wilde de gemeenten toch nog
enige ruimte laten, maar de Tweede
Kamer wenste de zaak nu voor eens en
altijd geregeld zien. Dus: twee gok
kasten per 'hoogdrempelig' etablisse
ment (een café of restaurant), 'gok
kers' van minimaal achttien jaar en
een exploitant die beschikt over de - al
dan niet aangeleerde - gave een gok
verslaafde te onderscheiden van een
'recreatieve speler', die ook even wat
'muntjes' kwijt wil.
Jarenlang werd er maar wat aange
rommeld in de wereld van de gokkast.
Gemeenten maakten individuele af
spraken met de horeca. Ze namen zo'n
overeenkomst je op in de Algemene
Plaatselijke Verordening en het was
geregeld. De ene gemeente - ook in
Zeeland - tolereerde drie gokautoma
ten, de andere niet meer dan één,
eventueel in combinatie met wat be
hendigheidsspelen. In tal van ge
meenten werden de gokfanaten zelfs
samengedreven in een automatenhal.
En hier en daar mocht de exploitant
van een laagdrempelige zaak als de
snackbar, de sportkantine en het
buurthuis best een duit bijverdienen
met de opbrengst van de automaat.
Kweekvijver
Langzaam groeide het besef dat die
zogenaamde laagdrempelige etablis
sementen een kweekvij ver dreigden te
worden van toekomstige gokverslaaf
den. En aangezien ons land volgens
recente cijfers al tussen de 30.000 en
60.000 verslaafden telt, waren maat
regelen op hun plaats. Nog even door
bordurend op die cijfers: driekwart
van de gokverslaafden dweept met de
fruitautomaat. Vorig jaar zochten on
geveer 4600 zware gokkers
professionele hulp en daarbij ging het
vooral om werkloze, laag opgeleide
jongeren van nog geen 25 jaar. Zee
land telt volgens recent cijfermateri
aal van het Zeeuws Consultatiebu
reau voor Alcohol en Drugs (ZCAD) al
jaren ruim honderd gokverslaafden.
Let wel, daarbij gaat het om mensen
die zich bij het ZCAD melden; er moe
ten er dus veel meer rondlopen. Direc
teur drs. J. T. vandenBroek: „Hetlan-
In de automatenhal kan de gokker nog altijd terecht, maar in bijvoorbeeld cafés moet hij het binnenkort met twee fruit
kasten stellen. foto Charles Strijd
delijke beeld zie je ook in Zeeland
terug. Er is sprake van enige afname,
mogelijk door het terugdringen van
het aantal automaten en door de jaren
voortslepënde discussie, die natuur
lijk wel extra aandacht heeft geves
tigd op de problematiek. Eigenlijk is
er de laatste tijd vooral op Walcheren
sprake van een toename. Maar dat
heeft zeker te maken met het feit dat
het advies- en begeleidingscentrum
De Drempel in Vlissingen haar activi
teiten heeft gestaakt."
Snackbar
Eind vorig j aar wees een telling van de
Vereniging van Nederlandse Gemeen
ten uit dat het aantal gokautomaten
in Nederland de laatste j aren aanzien
lijk is gedaald. Van 53.000 in 1992
naar 3 90 0 0 eind vorig j aar. Het aantal
behendigheidsautomaten steeg in
diezelfde periode met 5600 naar bijna
21.000. Een op de vier gemeenten
meldde dat daar probleemgokkers
rondliepen. De gokverslaving wordt,
zo was al eerder vastgesteld, vooral
aangewakkerd door de fruitautoma
ten in snackbars en cafés. Ruim 58
procent van de verslaafden in behan
deling begon ooit in een snackbar, 21
procent in een café.
Van den Broek: ,,We moeten ervoor
zorgen dat zo'n automaat geen 'nor
maal' gegeven wordt in iemands
leven. Ik denk dat het niet zoveel uit
maakt of er nu één of twee van die din
gen in een café staan. Natuurlijk zien
we het aantal liever zo beperkt moge
lijk, maar het is al heel wat dat de
overheid de zaak nu formeel vastlegt,
zodat iedereen weet waar-ie aan toe
is." Het ZCAD poogt via vooidichting
de gokdrif t in goede banen te leiden en
binnen de perken te houden. Dat ge
beurt onder meer in overleg met de
grootste leverancier en exploitant van
speelautomaten in Zeeland (en trou
wens ook ver daarbuiten) Loontjes
Automaten bv in Middelburg.
Directeur Alexander Loontjes: „Ja,
ons eigen personeel volgt bijvoor
beeld een speciale cursus om gokver
slaafden - en die pik je er echt niet
altijd op het eerste gezicht uit - te her
kennen. Daarnaast werken we in onze
automatenhallen met een toegangs
verbod voor mensen die daar zelf om
vragen. En tenslotte is er intensief
contact met de horeca om op een goe
de manier excessen te voorkomen."
Loontjes heeft niet de indruk dat de
wettelijke maatregel, als die eenmaal
het hele traject heeft doorlopen, in
Zeeland tot grote verschuivingen zal
leiden. „De gemeenten zitten nu be
paald nog niet op één lijn, maar er ont
staat ongetwijfeld een verschuiving
van de laagdrempelige etablissemen
ten naar de hoogdrempelige. Of ons
dat extra automaten zal opleveren?
Achik denk niet dat het zo 'n vaart zal
lopen.Landelijk is de Vereniging van
Automatenhandelaren Nederland in
z'n nopjes met de nieuwe regels. Uit
die hoek klinkt de verzuchting dat het
'eeuwige onderhandelen met indivi
duele gemeenten' nu eindelijk verle
den tijd is; de regels gelden - uniform -
voor heel het land.
Geen betutteling
„Dit is wat ons als Horeca Nederland
altijd voor ogen heeft gestaan", zegt
regiovertegenwoordiger Jack van
Ham. „Misschien is in onze kringen
ooit wel eens gedacht aan een soepeler
regeling voor de snackbars, de buurt
huizen en de sportkantines, maar nu
dat politiek niet haalbaar blijkt, moet
je niet blijven drammen. Dat nu is ge
kozen voor centraal beleid is goed.
Het bant de willekeur en oneerlijke
concurrentie uit en voorkomt illegali
teit. Van Harn geeft toe dat de gokau
tomaat een flink deel van de omzet be
paalt. „Daarom moet de overheid ook
niet al te betuttelend optreden. Met
name de 'natte' horeca, de mensen dus
met een drank vergunning, weten heel
goed waar ze mee bezig zijn. Die men
sen volgen cursussen over 'sociale hy
giëne' en dergelijke. Dat gaat verder
dan het tappen van een simpel pilsje.
En laten we wel zijn: onze bedrijfstak
heeft toch ook geen enkele behoefte
aan mensen, die door dat gokken in
een doolhof terechtkomen."
En de Zeeuwse gemeenten? Ach, die
zullen hier en daar de plaatselijke re
gelgeving wat moeten bijstellen.
Maar zwaar tillen ze daar niet aan.
Niet zo zwaar in ieder geval als burge
meesters elders in den lande, die vin
den dat ze door die opgelegde regels
nauwelijks nog greep hebben op de
gokverslaving. „Als het echt zover is,
treffen we wel maatrelegen", zegt vi-
ce-voorzitter Th. Steenkamp van het
Intergemeentelijk Samenwerkings
orgaan Zeeuws-Vlaanderen monter.
door Marcel Modde
AARDENBURG - De Aarden-
burgse Bouw en Industrie
(ABI) begint rond de zomer met
bedrijfsactiviteiten op het
complex van de voormalige
steenfabriek bij Aardenburg.
ABI is een volle zuster van de
tien jaar oude Belgische onder
neming Depaco, dat is gespeci
aliseerd in de bouw van land-
bouwschuren en industriële
gebouwen.
Wat ABI precies gaat doen, wil
directeur P. Deschepper nog
niet prijsgeven. Volgens hem
zullen de activiteiten 'licht
aanverwant zijn' aan het pak
ket van het moederbedrijf.
De rubriek Ondernemend
Zeeland staat onder re
dactie van Claudia Son-
dervan. Vragen, tips en
mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of via
fax 0118-470102.
Depaco beschikt over vestigin
gen in Bassevelde, Westkapelle
en een metaalconstructiefa-
briek in Zedelgem en tekende
in Zeeuws-Vlaanderen voor
verschillende aardappelschu-
ren en loodsen.
Het bedrijf kocht drie jaar ge
leden het leegstaande fa
briekscomplex in Aardenburg.
De bedoeling is vooralsnog de
helft van het ongeveer zeven
duizend vierkante meter grote
terrein zelf te gaan benutten.
De overige gebouwen zijn be
schikbaar voor verhuur aan
andere belangstellende bedrij
ven. Voor een stuk is dat aan
deel al ingevuld door Europa
Veilingen, dat vanaf 4 april we
kelijks auto's en andere voer
tuigen onder de hamer brengt
in een van de hallen.
Het complex is grotendeels
verbouwd en zo goed als klaar
voor de nieuwe bedrijfsactivi
teiten, aldus Deschepper. De
buitengevels van de gebouwen
zijn vernieuwd, het parkeer
terrein is opnieuw ingericht en
de hallen zijn voorzien van be
tonnen vloeren. Daarmee is een
investering gemoeid van onge
veer een miljoen gulden.
Ontwerper Jan Troost met zijn doe-het-zelf-maquette van de pijlerdam in de Oosterschelde.
foto Dirk-Jan Gjeltema
ring van de marktbenadering
heeft geen gevolgen voor de
vestiging in Groede.
Het besluit is volgens Aurik in
gegeven door de beursgang van
het bedrijf in juli vorig jaar, de
goede jaarcijfers, de grote be
langstelling voor de automati
sche melksystemen en het
streven om AMS Liberty en
Freedom versneld op de markt
te introduceren. De nieuwe
dochter en samenwerking met
regionale distributeurs in
Duitsland bieden Prolion de
gelegenheid om dichter be
trokken te zijn bij de marke
ting, verkoop en service van
zij n produkten in Nederland en
Duitsland. Meko Holland kan
zich hierdoor meer richten op
haar oorspronkelijke activi
teit: de levering en service van
melkkoeltanks aan boeren.
door Pascalle Cappetti
GROEDE - De producent van
automatische melksystemen
Prolion, met een fabriek in
Groede, gaat de marketing,
verkoop en service van de
melkrobotten in eigen hand ne
men.
Voor deze taken richt het be
drijf in Vijfhuizen op kosten
van Prolion een nieuwe organi
satie op: AMS Liberty Neder
land. De verkoop van de melk
systemen Liberty en Freedom
was voorheen uitbesteed aan
het bedrijf Meko Holland, dat
vooral in melkkoeltanks is ge
specialiseerd.
Hoeveel geld en nieuw perso
neel met de opzet van de nieu
we organisatie zijn gemoeid,
kon woordvoerder E. Aurik
nog niet zeggen. De verande-
door Claudia Sondervan
GOES - Een bouwplaat in kleur van de pij -
lerdam in de Oosterschelde-stormvloed-
kering is binnenkort te koop bij Neeltje
Jans. De Goese uitgeverij De Ramshoorn
nam het ontwerp van de Middelburger Jan
Troost op en wil de bouwplaat behalve in
het bezoekerscentrum ook via de VW's en
de boekhandels afzetten.
Op Neeltje Jans wordt eerdaags een ma
quette geplaatst van de bouwplaat-pijler-
dam, eveneens van de hand van Troost.
„Er is ooit een bouwplaat gemaakt bij de
ingebruikname van de pijlerdam. Maar die
was in zwart-wit. Deze uitvoering is sterk
MIDDELBURG - Vitrite in Middelburg is een van de drie bedrijven die genomineerd zijn
voor de prijs Fabriek van het Jaar. Een uitgebreid onderzoek van het bureau A T. Kearny
bepaalt wie deze titel in de wacht sleept.
De prijs wordt op 21 april in Amsterdam uitgereikt door werkgeversvoorzitter H. Blan
ker!; van het VNO/NCW.
Zo'n zestig bedrijven hadden zich aangemeld voor deelname aan de verkiezing. „Wij de
den mee omdat we ons eens wilden vergelijken met anderen", aldus A L. Piet van Vitrite
voor wie de nominatie als een grote verrassing kwam.
Alle deelnemende bedrijven werden door A T. Kearny doorgelicht op tal van facetten.
Uiteindelijk rolden er drie genomineerden uit. Naast Vitrite zijn dat. de motorenfabriek
van DAF Trucks in Eindhoven en de Nederlandse Pillo-Pak Maatschappij in Eerbeek.
De prijs Fabriek van het Jaar wordt voor de tweede keer uitgereikt. Du Pont Compoun
ding in Dordrecht mocht vorig jaar als eerste de titel in ontvangst nemen.
vereenvoudigd en in kleur", verklaart uit
gever M. J. Ruissen. De bouwplaat vormt
een sectie van de dam: twee pijlers met tus
senstuk, bewegende schuiven en wegdek
met een autootje op schaal 1:325. De dam-
sectie is ongeveer tachtig centimeter lang
en dertig centimeter hoog. Aanbouw is al
tijd mogelijk, meldt Ruissen. „Je kan hem
zo lang maken als je wilt." Een pakket be
vat acht bouwvellen, een handleiding en
een afbeelding van bet resultaat en kost
14,95 gulden.
Het vergt enkele uren arbeid eer de klus ge
klaard is, weet Ruissen. Ontwerper Troost
stopte er zo'n honderd ontwerpuren in. Hij
heeft nog meer bouwplaten van Zeeuwse
markante bouwwerken op stapel staan.
Ruissen is zeer genegen die ook via De
Ramshoorn op de markt te brengen.
De uitgeverij aan de Putwei in Goes begon
twee jaar geleden met de uitgave van
christelijke boeken. Inmiddels zijn de acti
viteiten uitgebreid met hobbyhoeken, zo
als een handleiding over zandschilderen.
Eerder al gaf Ruissen een serie van elf
bouwplaten uit die kopieerbaar waren.
„Zo konden de platen worden hergebruikt
op scholen en verenigingen en in gezin
nen," verklaart hij de gedachte daarachter.
Het besef kwam echter ook dat de uitgeve
rij daarmee de eigen glazen ingooide
door Jacques Cats
MIDDELBURG - Het publiek
in Zeeland moet ook in spoedei
sende gevallen soms drie kwar
tier wachten tot de politie er is.
Gebrek aan geld en mensen is
daar de oorzaak van. Een nieu
we poging om via de politiek
verandering in deze nij pende si
tuatie te brengen faalde eerder
deze week, toen de Tweede Ka
mer niet instemde met een motie
van het CDA om extra financië
le middelen beschikbaar te stel
len.
De actie van het CDA vloeide
voort uit een recent bezoek van
landelijke politici aan de politie
Zeeland. Bij die gelegenheid
werd de aandacht gevestigd op
een aantal hete hangijzers voor
het Zeeuwse korps, zoals de
kwestie van de recreatieproble-
matiek, het grensoverschrij
dend drugstoerisme en de uitge
strektheid van de werkgebieden
waarover toezicht moet worden
gehouden. Nog een andere
kwestie speelde een rol: daar
waar de politie elders in het land
kans ziet om om binnen een aan-
rijtijd van een kwartier op een
onheilsplek te arriveren, balen
de Zeeuwse collega's dat in de
meeste gevallen niet.
Enige tijd geleden is de penibele
politiezorg in beeld gebracht.
Bij die gelegenheid bleek dat
eenderde van alle betrokkenen
bij levensbedreigende situaties
als ernstige ongevallen, bloede
rige knokpartijen en gevaarlij
ke branden te lang op politie-
hulp heeft moeten wachten.
Lobbyen
Voorlichter Jan van Mourick:
„Op het moment dat er sprake is
van een dodelijk ongeval is dat
geen probleem. Daar laten we
alles voorvallen. Maar alles wat
daarna komt moet ontzettend
lang wachten. Dat kan soms op
lopen tot drie kwartier. Dat
kunnen we naar de burger toe
SINT LAURENS
Kinderkledingbeurs - Speel-
groep 't Groentje in Sint Lau
rens houdt zaterdag 18 april van
9.00 tot 12.00 uur een kinder
kledingbeurs bij kippenboerde-
rij Sturms aan de de Ooststraat.
De helft van de opbrengst is
voor de speelgroep. De kleding
kan dagelijks gebracht worden
van 17.00 tot 18.00 uur.
niet maken." De bezoekende
politici vonden dat ook, maar
haalden uiteindelijk in de Ka
mer bakzeil. Daarmee blijft al
les bij het oude. De politie Zee
land blijft echter de politiek met
verzoeken om bijstand besto
ken. Van Mourick: „Het lobbyen
gaat voort. We houden op meer
dere fronten wat ijzers in het
Jorritsma praat
over betaling
dijkherstel met
waterschappen
door Lianne Sleufjes
DEN HAAG - Minister Jorrits
ma van Verkeer en Waterstaat
overlegt zo snel mogelijk met
waterschappen en provincies
over de financiering van de ex
tra versterking van de zeedij
ken. Zij overweegt een algeme
ne regeling te maken, niet een
die alleen is toegesneden op de
steenzetting.
Mocht straks onverhoopt blij
ken dat er iets anders loos is aan
de dijken, dan kun je weer een
aparte regeling maken, ver
klaarde Jorritsma in een overleg
met de Tweede Kamer over de
zeedijken.
Dat zij nog steeds geen plan van
aanpak op tafel heeft liggen
komt doordat er nog honderden
kilometers dijkvak nauwgezet
moeten worden onderzocht. Dat
vergt tijd, stelde de minister, De
Tweede Kamer heeft er eind vo
rig jaar op aangedrongen, snel
met zo'n plan en toereikende fi
nanciering te komen. In 1996
bleek dat van een groot aantal
dijkvakken de betonblokken
niet deugden. Ze voldeden niet
aan de strengste veiligheidsei
sen.
Jorritsma schiet het dijkherstel
vooralsnog voor. De water
schappen vinden dat het Rijk de
operatie moet betalen, Jorrits
ma meent dat ook de water
schappen hun deel moeten
bijdragen. Ze heeft alvast 1,25
miljard gulden uitgetrokken
voor het herstel tot en met 2015.
Elk jaar komt daaivan een be
drag vrij voor dijkherstel. Het
geld is zowel vorig als dit jaar
naar Zeeland gegaan omdat
daar de situatie het slechtst is en
omdat daar al de meeste dijk
vakken zijn onderzocht.
door Harmen van der Werf
MIDDELBURG - De fietser
hoeft zich niet meer het stief
kindje te voelen van het wegen-
beleid van provincie, gemeen
ten en waterschappen. Dit jaar
wordt er voor ruim 6,4 miljoen
gulden in fietsvóorzieningen
geïnvesteerd, met name in nieu
we fietspaden.
Onlangs schetste het Coördina
tiepunt Fiets Zeeland van de
provincie nog een somber beeld
van het fietsbeleid van de ver
schillende overheden in Zee
land, Zij zouden alleen aan
dacht hebben voor fietsers als
het in hun kraam te pas komt.
Het Coördinatiepunt is daar
enigszins op teruggekomen.
Waterschappen en gemeenten
hebben inmiddels him commen
taar kunnen geven op de kriti
sche notitie.
Autoluw
Vooral het waterschap Zeeuwse
Eilanden doet meer dan ge
dacht. Het is met een fietsnota
bezig, werkt aan het autoluw
maken van plattelandswegen
en laat onderzoek doen naar een
fietspad tussen Heinkenszand
en recreatiegebied Stelleplas.
Ook zijn er met speciale rijks-
gelden diverse projecten uitge
voerd, zoals een fietspad langs
de Kleverskerkseweg in Mid
delburg, een fiets- en voetpad
langs de Kloosterweg bij Wes-
terschouwen, een fietspad op de
Brouwersdam en verlichting
langs de Veerseweg. Voorts is
met gelden uit de 'gebundelde
doeluitkering' (gdu) een fiets
pad aangelegd langs de Strand
weg bij Koudekerke.
Dit jaar wordt een forse extra
stap gezet. Op de lijst met pro
jecten voor dit jaar komen acht
nieuwe fietsvóorzieningen voor,
a ruim 6,4 miljoen gulden.
Daarvoor wordt bijna 1,7 mil
joen gulden subsidie uit de ge
bundelde doeluitkering (gdu)
verstrekt.
Waterschap Zeeuwse Eilanden
legt een fietspad aan langs de
weg van Grijpskerke over Me-
liskerke naar de provinciale
weg richting Zoutelande. De ge
meente Hulst komt met een
fietspad van Hulst naar Hei
kant. De gemeente Terneuzen
brengt fietsverbindingen aan
bij Hughersluys (sportpark Ou
de Vaart) en Oesterput
Andere nieuwe fietsvóorzienin
gen zijn gepland langs de Hon-
tenissestraat ten noorden van
Hulst (waterschap Hulster Am
bacht), de Hulsterweg (water
schap De Drie Ambachten), bij
Terhole (gemeente Hontenisse),
langs de kust van West-Zeeuws-
Vlaanderen (gemeente Oost
burg) en van Retranchement tot
de Belgische grens in de richting
van Knokke (waterschap Vrije
van Sluis).
Ter verbetering van de overstap
van de fiets op de bus komen bij
zeventien belangrijke bushaltes
op het platteland nieuwe fiet
senstallingen. Deze worden be
taald uit een potje ter stimule
ring van het openbaar vervoer.
door Willem van Dam
VLISSINGEN - Bij minstens
drie Zeeuwse gezondheidszorg
instellingen worden volgende
week acties gevoerd tegen het
uitblijven van een nieuwe cao in
de zorgsector.
Het betreft het verpleeghuis De
Blaauwe Hoeve in Hulst, de
Stichting Thuiszorg Zeeuws-
Vlaanderen en het ziekenhuis
Walcheren te Vlissingen. Moge
lijk zal ook personeel van het
verpleeghuis De Comeliastich-
ting in Zierikzee zich daarbij
aansluiten.
Bij de Blaauwe Hoeve, Thuis
zorg Zeeuws-Vlaanderen en het
ziekenhuis Walcheren worden
donderdag 23 april zondags
diensten gedraaid. Dat bete
kent dat in het ziekenhuis te
Vlissingen geen operaties wor
den verricht, aldus regiovoor
zitter H. Geldof van de vakbond
voor verplegend personeel NU
'91. Daarbij wordt een uitzon
dering gemaakt voor spoedei
sende ingrepen.
Bij De Blaauwe Hoeve wordt
volgende week donderdag bo
vendien een ludieke actie ge
voerd; in de kantine wordt een
zwarte markt gehouden, waar
mee het verplegend personeel
aandacht wil vragen voor zijn
magere verdiensten en hoge
werkdruk.
Maandag 20 april trekt perso
neel van de Thuiszorg Zeeuws-
Vlaanderen in een demonstra
tieve stoet naar het stadhuis van
Temeuzen, waar een petitie zal
worden aangeboden.
De acties worden voorbereid
door comités van de vakbonden
Nu '91, de CFO en AbvaKabo.
