Munitiedump eist waakzaamheid
Nieuwe oogst olifantengras
Ook camera's in Zeeuwse ZWN-bussen
Wijers beticht Gasunie en Delta
van gebrek aan samenwerking
Zeehonden met zender in Oosterschelde
Marine verbouwt
kazerne Vlissingen
voor tien miljoen
KwekNet als veilige
Internetvorm van
Scouting Nederland
Senatoren vragen minister opheldering over mosterdgas voor de Vlaamse kust
Lilipaly
voorzitter
commissie
Schelde
zeeuwse almanak
Lied
zeeland
vrijdag 10 april 1998
door Harmen van der Werf
ZIERIKZEE - Streekvervoer
der ZWN Groep gaat ook in
Zeeland bussen uitrusten met
camera's. Begin mei begint het
project. Op buslijnen met veel
scholieren zullen de eerste ca
mera's verschijnen.
De ZWN Groep heeft besloten
het gebruik van camera's uit te
breiden na een succesvolle
proef op Voome-Putten. Die
heeft anderhalf jaar geduurd.
Onderzoek onder passagiers en
chauffeurs heeft uitgewezen
dat zij zich door de camerabe
veiliging veiliger voelen. En
het vandalisme is teruggedron
gen.
Reizigers zullen door een op
vallende sticker attent worden
gemaakt op de aanwezigheid
van een camera. Die filmt het
middenpad en de stoelen erom
heen. De band wordt alleen af
gekeken na een incident. De
opnamen worden anders aan
het einde van de dag gewist.
De camerabeveiliging is vooral
bedoeld om vernielingen in
bussen tegen te gaan. Op Voor-
ne-Putten is het systeem enke
le keren gebruikt om vandalen
te achterhalen.
De ZWN Groep laat het hier
niet bij, aldus woordvoersters,
de Koster. Er lopen ook anti-
vandalismeprojecten bij scho
len en er zijn contacten met het
bureau HALT voor alternatie
ve straffen.
Afhankelijk van de beschikba-
i*e financiële middelen worden
geleidelijk alle bussen met ca
mera's uitgerust.
De ZWN Groep is in het streek
vervoer koploper met dit pro
ject.
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Nederland moet
de vinger aan de pols houden
met betrekking tot de dump
plaats van munitie uit de Eerste
Wereldoorlog voor de Vlaamse
kust bij Knokke. De CDA-sena-
toren drs. H. Eversdijk en J.
Baarda dringen daarop aan in
vragen aan de ministers van
Verkeer en Waterstaat, VROM
en Defensie.
,,Er is geen enkele reden voor
paniek of opwinding", stelt
Eversdijk, „maar er is wel aan
leiding tot waakzaamheid. En
wij willen vooral informatie."
Die heeft hij gevraagd. Met zijn
collega Baarda wil Eversdijk
vooral weten of de Nederlandse
regering contact heeft met Bel
gië oyer dit onderwerp. En of er
een plan klaar ligt, als er iets
fout gaat met de ongeveer
35.000 ton munitie, waaronder
naar schatting 500 ton aan mos
terdgas-granaten.
Aanleiding voor de vragen is,
verklaart Eversdijk, een repor
tage die NOS-radio aan het ma
ken is over de munitie-stort
plaats.
Al eerder is dat gebeurd. „Dit
duikt met de regelmaat van de
klok op", reageert een woord
voerder van het Vlaams minis
terie van Leefmilieu. Hij ver
wijst door naar het Belgische
staatssecretariaat voor Leefmi
lieu.
In 1989 trok de Stichting Beter
door Lianne Sleutjes
DEN HAAG - John Lili
paly wordt voorzitter van
de Internationale Scheld-
ecommissie. Zijn benoe
ming gaat op 1 januari
1999 in en duurt twee jaar.
Lilipaly (54) stopt dit jaar
na de verkiezingen als
Tweede-Kamerlid. Hij
heeft dan twaalf jaar voor
de PvdA in het parlement
gezeten.
Minister Jorritsma (Ver
keer en Waterstaat) heeft
Lilipaly voor het voorzit
terschap gevraagd omdat
hij jarenlang een van de
specialisten Verkeer en
Waterstaat is geweest
voor zijn partij. Als
woordvoerder 'natte wa
terstaat' heeft hij zich in
de Tweede Kamer onder
meer beziggehouden met
de Westers cheldetunnel
en de verdieping van de
vaargeul. Ook heeft hij
zich ingezet voor een b ete-
re verhouding tussen Ne
derland en de Belgische
gewesten in de tijd dat de
partijen bakkeleiden over
de waterverdragen.
De Scheldecommissie is
in 1994 opgericht door
Frankrijk, Nederland en
de drie Belgische gewes
ten: Vlaanderen, Wallon-
nië, Brussel. Haar taak is
de kwaliteit van het
Scheldewater te bescher
men en te verbeteren. Op 9
maart van dit jaar is ze of
ficieel geïnstalleerd in
Antwerpen. In december
van dit jaar verwacht de
commissie een actiepro
gramma voor de bescher
ming van de Schelde op te
kunnen stellen.
Vorig jaar is er voor de
Schelde een internatio
naal waarschuwings- en
alarmeringssysteem in
het leven geroepen. Bij
vervuiling van het water
worden de leden van de
commissie gewaar
schuwd zódat zij maatre
gelen kunnen treffen.
Het voorzitterschap rou
leert onder de leden. Nu is
de Vlaming F. van Seven-
coten voorzitter. Het
vooi'zitterschap is onbe
taald en neemt een dag in
de week in beslag.
Leven van Jan Oosthoek uit
Sint-Michielsgestel aan de bel.
Kamervragen volgden en een
redelijk geruststellend ant
woord van de toenmalige minis
ter N. Smit-Kroes. Zij sloot niet
uit dat er in de loop der tij d stof
fen vrijkomen, maar 'de afstand
tot de Nederlandse kust is zo
groot dat er geen schadelijke ge
volgen voor bewoners van de
Nederlandse kust te verwach
ten zijn'.
Zes jaar later, in 1995, kwam de
dumpplaats weer in het nieuws.
DitkeerinBelgië,bij mondevan
senator M. Maertens. Hij zei on
der meer: „Het kan daar niet
eeuwig blijven liggen. We móe
ten iets doen. En dat wordt zo
duur, dat België die kosten niet
alleen kan dragen. Ik vind het
een zaak van Europees belang."
Maertens haalde Deense rap
porten aan waaruit blijkt dat de
mantels van de gedumpte gas-
granaten rond 2000 kunnen
-gaan doorroesten.
Berging van de eind 1919, begin
1920 gestorte munitie is echter
zo kostbaar en gevaarlijk, dat
het volgens het Belgisch minis
terie van Defensie verstandiger
is het oorlogstuig te laten liggen.
Dat brengt minder risico's met
zich mee. Senator Maertens
stelde daarop voor de dump
plaats tijdelijk in te polderen en
vervolgens te schonen.
Woordvoerster A Julia Horstink
van het Belgisch staatssecreta
riaat van Leefmilieu herhaalde
donderdag het indertijd gege
ven commentaar van Defensie.
België houdt de dumpplaats - op
de zandplaat Paardemarkt voor
Knokke - wel goed in de gaten.
Er worden jaarlijks op honderd
plekken monsters genomen. In
1997 heeft dit onderzoek duide
lijk gemaakt dat de toestand
veilig is. Julia Horstink: „Maar
het is goed dat er aandacht voor
blijft. Wij mogen op de vingers
gekeken worden.
Met een uit Groningen afkomstige oogstmachine wordt het olifantenriet van het land gehaald.
door Bianca Abrahamse
IJZENDIJKE - De metershoge donker
bruine massa olifantengras in de IJzen-
dijkse polder gaat tegen de vlakte. Dui
zenden dikke rietstengels ontkomen
niet aan het geweld van de rietoogst-
machine, die voor de gelegenheid speci
aal uit Delfzijl is opgetrommeld. Het
olifantengras is in geringe mate in Ne
derland te vinden is.
Olifantengras, met de Latijnse naam
mischanthus giganteus, is een nieuw
gewas dat nog in 'experimentele fase'
verkeert, vertelt N. Risseeuw, één van
de twee Zeeuws-Vlaamse boeren die
het gewas telen.
Woensdag werd begonnen met het oog
sten van één hectare van het dunne
bamboe. In Nederland wordt ongeveer
vijftig hectare olifantengras verbouwd,
waarvan twee hectare in Zeeuws-
Vlaanderen. De landbouwers Vinke in
Hulst en Risseeuw in IJzendijke zijn de
eerste twee Zeeuwse telers van het oli
fantengras in Zeeland.
Risseeuw heeft het gewas nu vijf jaar op
zijn land, en oogst voor de tweede keer.
Zeven jaar geleden is het gewas uit
Zuid-Oost-Azië naar Nederland ge
haald. Daar was het een lekkerij voor
de olifanten, wat de naam al aangeeft.
W. H. Braskamp, directeur van Linex
Pro-Grass in Koewacht, het bedrijf dat
het gras verwerkt, is ervan oveiïuigd
dat er in de toekomst geheel natuurlijke
foto Peter Nicolai
bouwmaterialen van het gewas ge
maakt kunnen word en. Eigenschap van
het gewas is dat het na verwerking
enorm sterk is en warmte- en geluids-
i solerend.
„Het gewas heeft enorm veel opbrengst
in vergelijking met andere gewassen.
Nu worden er ook al bouwmaterialen
van gemaakt, die nog niet helemaal na
tuurlijk zijn. Ook zullen er stuif scher
men voor op het strand van het olif an-
tengras vervaardigd worden."
door Lianne Sleutjes
DEN HAAG - Het aanleggen
van twee aardgasleidingen na
bij Zelzate kost in de breedte
één meter grond meer dan de
aanleg van een enkele leiding.
Gasunie en Delta Nutsbedrij
ven letten bij de aanleg slechts
op het eigen belang van de on
derneming, niet op het alge
meen belang. Beide denken hun
leiding rendabel te kunnen ex
ploiteren, antwoordt minister
Wijers (Economische Zaken) op
kamervragen van de PvdA
Door beide leidingen moet
straks Brits aardgas stromen,
via het Belgische Zeebrugge
naar het Brabantse Ossen
drecht. Gasunie en Delta heb
ben geprobeerd één gezamerdij-
Geld voor 'Blijf
van mijn Lijf'
DEN HAAG - Het Zeeuwse Blijf
van mijn Lijf-huis krijgt voort
aan jaarlijks ruim negen ton
subsidie. De Tweede Kamer is
hiermee gisteren akkoord ge
gaan. 'Blijf' kreeg eerst 430.000
gulden per jaar en kon daaxvan
niet rondkomen.
ke leiding aan te leggen maar
daar werden ze het niet over
eens. Daarop besloten ze elk een
eigen leiding aan te leggen. Dat
is mogelijk omdat er in Neder
land vrijheid van leidingaanleg
bestaat, aldus Wijers. De pro
vincie heeft de bedrijven wel
verplicht de buizen tegelijker
tijd aan te leggen. Zo ondex-vin-
den de grondeigenaren tijdens
de aanleg nauwelijks meer hin
der dan bij de aanleg van één
iets grotere leiding.
De aanleg en het gebruik van
buisleidingen is in piincipe vrij
van vergunningen indien er
overeenstemming is met de
grondeigenaar. Volgens'Wijers
geschiedt dit in de praktijk
doorgaans op grond van een
concessie die door zijn ministe
rie wordt veiieend.
Vergunningen
Aan het tracé voor de buizen
wordt al gewerkt. Delta en Gas
unie moeten echter nog wel
enkele vergunningen binnen
krijgen. Zij wachten op een ver
klaring die twee grondeigena
ren uit Westdorpe, die zich
verzetten tegen de aanleg, ver
plicht de leidingen onder hun
grond te gedogen.
door Richard Hoving
GOES - Zes jonge zeehonden
worden binnenkort met een sa
tellietzender op hun kop losge
laten in de Oosterschelde. Met
behulp van de zenders bestude
ren onderzoekers van het Insti
tuut voor Bos- en Natuuronder
zoek (IBN) op Texel het gedrag
van de dieren bij hoog water.
Het onderzoek wordt uitge
voerd op verzoek van de Stuur
groep Oosterschelde. Het be
stuursorgaan dat is belast met
het beheer van de zeeax'm hoopt
onder meer duidelijkheid te
krijgen over het belang van het
afsluiten van de Oliegeul. Dit
deel van de Oosterschelde is
sinds 1992 nog maar beperkt
toegankelijk voor het scheep-
vaai-tvei'keer om de rust van
zeehondenpopulatie (ongeveer
vijftien exemplaren) op de Rog-
genplaat net achter de Ooster-
scheldekering niet te verstoren.
Volgens B. Bouwman, namens
de provincie betrokken bij het
onderzoek, bestaat al enige tijd
het vermoeden dat de zeehon
den van de Roggenplaat bij
hoog water voedsel gaan zoeken
bij de Zeelandbrug. „Als dat
daadwei'kelijk blijkt te kloppen
zou besloten kunnen woi'den om
de Oliegeul weer open te stel
len."
De zenders blijven naar ver-
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN - De Koninklijke
Marine is van plan voor tien a
dertien miljoen gulden te inves
teren in de Vlissingse marineka
zerne. Het geld is bestemd voor
de bouw van een nieuw verblijf
met ruim honderdvijftig slaap
plaatsen en voor renovatie van
het bestaande complex uit 1969
aan de Buitenhaven in Vlissin
gen.
Met de nieuwbouw- en renova
tieplannen geeft de Koninklijke
Marine aan dat het haar menens
is om in Vlissingen te blijven, in
elk geval tot en met het jaar
2005. „En", zegt kapitein ter zee
H. R Wirth, „daarna zal de Ko
ninklijke Marine nog nieuwe
schepen nodig hebben." De ma
rinekazerne in Vlissingen fun
geert onder meer als hotel voor
marinepersoneel dat betrokken
is bij de nieuwbouw van sche
pen bij de Koninklijke Schelde
Groep (KSG).
Marinemensen
De nieuwbouw is mede noodza
kelijk in verband met het ver
blijf van marinemensen uit de
Verenigde Arabische Emiraten
(VAE), Zij volgen in Vlissingen
een opleiding. De huidige groep
van honderdvijftig Arabieren
vertx-ekt begin juli. De marine
rekent erop dat er in september
een even grote, nieuwe lichting
naar Vlissingen komt.
De nieuwbouw- en renovatie
activiteiten zullen, aldus com
mandant J. van Dijk van de ma
rinekazerne, in elkaar overlo
pen. Het zomeiwerlof van de
Arabieren wordt alvast aange-
grepen om ondei'houd te plegen.
Vervolgens zijn die gebouwen
weer nodig. Voor het einde van
het jaar moet de nieuwbouw
klaar zijn.
Landmacht
Voor de marinekazerne in Vlis
singen was het donderdag een
bijzondere dag. Kapitein ter zee
Wix-th en kolonel P. M. C. Winc-
kelmolen van de Koninklijke
Landmacht tekenden een ge-
bruikerscontract. Daaxin zijn
afspraken vastgelegd tussen de
Koninklijke Marine en Land
macht over het mede-gebruik
van de marinekazerne Vlissin
gen door de landmacht.
Veteranendag
De Koninklijke Landmacht ge
bruikt de marinekazerne onder
meer voor de twee Zeeuwse
compagnieën van de Nationale
Resexve (Nati-es), voor perso
neel dat betrokken is bij de ver
scheping van militair materieel
via de haven van Vlissingen en
voor veteranendagen.
Bij de max-ine in Vlissingen wer
ken momenteel 79 mensen, van
wie een groot aantal in Vlissin
gen is gelegerd in verband met
de aanwezigheid van de Arabie
ren. De vaste bemanning be
staat uit niim dexdig mensen. De
landmacht heeft, aldus Wincke-
lmolen, een staf van 'een man of
vijf' in Vlissingen.
Verkiezing
waterschap
hoeft niet over
DEN HAAG - De Raad van Sta
te heeft donderdag het bezwaar
van de Goesenaar J. Smits tegen
de waterschapsverkiezingen op
Zuid-Beveland ongegrond ver
klaard.
Smits had volgens de Raad van
State het kiesregister moeten
raadplegen en hij had zijn be
zwaar allereerst kenbaar moe
ten maken bij het hoof dstembu-
reau van het waterschap
Zeeuwse Eilanden. Beide heeft
hij nagelaten.
Woordvoei'der A van der Wel
van Zeeuwse Eilanden toonde
zich verheugd namens het wa
terschap over de snelle uit
spraak en de uitslag exwan. „De
algemene vergadering kan nu
officieel wox-den beëdigd."
door Michelle Middendorp
VLISSINGEN - Voor scouts tot
15 jaar opent Scouting Neder
land zaterdag in Leusden het
KwekNet op Internet. Scouting
Nedei'land gaat haar leden be
kend maken met het fenomeen
'chatten'; met elkaar praten via
het Web.
Via het Internetmedium IRC
(Internet Relay Chat) geeft
Scouting Nederland toegang tot
het KwekNet. Met een speciale
diskette kunnen alle scouting-
verenigingen in Nederland zich
aanmelden. Iedere vereniging
krijgt een code waarmee jonge
leden op hun computer thuis het
KwekNet op kunnen.
Door de code is de centrale com
puter van het normale IRC net
werk afgesloten.
Dit is belangrijk want dit maakt
het KwekNet veilig voor kinde-
ren. Nox'maal gesproken kan ie-
dex'een elk willekeurig IRC-ka-
naal binnen.
Exclusief
Door de beveiliging te gebrui
ken is KwekNet exclusief voor
leden en kunnen 'schadelijke
chatters' gemakkelijk vemij-
derd worden. Eventueel onge
wenste bezoekei's worden door
een speciaal 'KwekNet Leiding
Team' in de gaten gehouden.
Het KwekNet wil jonge scouts
de kans geven exwaringen en
ideeën uit te wisselen. Daar
naast leren zij op een veilige en
prettige manier met Internet
omgaan. Na verloop van tijd is
het KwekNet ook van plan
scoutingverenigingen uit ande-
x*e landen toelaten. Zo kan een
nationaal en internationaal
netwerk ontstaan.
Het KwekNet is wel een indivi
duele activiteit. In principe
staat dit haaks op de ideologie
van een scouting. Want daar le
ren de kinderen samenwerken
en samen delen. Maar volgens
Ad de Ponti van Scouting Ne-
derland is deze individualiteit
juist de bedoeling. „Kinderen
kunnen hun vragen en ideeën de
vrije loop laten en nu eens een
keer zonder de bemoeienis van
volwassenen. De kinderen leren
op deze manier dus wel degen-
lijk om elkaar te helpen."
Nog niet alle scoutingvereni
gingen zijn van het toekomstige
KwekNet op de hoogte, want
het nieuwe project is alleen nog
maar op Internet aangekon
digd. Pas in mei wordt het chat-
kanaal in het tijdschrift van
Scouting Nederland aan jeugd
leden bekend gemaakt.
Karin Uijl van Scouting Gou
den Cirkelgroep in Vlissingen
had xxog niet van het KwekNet
gehoord maar vindt het wel een
goed initiatief. „Onze scouting
gaat er zeker aan meedoen. We
hebben al een Internet-site. Die
is wel door oudere leden ge
maakt. Met een scoutinggroep
uit Slowakije communiceren we
via Internet. Hieruit zijn leuke
contacten ontstaan, want deze
zomer gaan we met een groep
twaalfjarigen op zomerkamp in
Slowakije. Internet is echt iets
dat bij deze moderne tijd hoort.
Maar ik denk niet dat veel kin-
deren onder de vijftien jaar
gaan internetten; het is een indi
viduele activiteit en kinderen in
deze leeftijd doen liever iets sa
men."
foto Dirk-Jan Gjeltema
wachting een aantal maanden
op de koppen van de zeehonden
zitten. Zodra de dieren gaan
verhax-en vallen ze af. Het IBN
zette in september 1997 al negen
zeehonden in de Delta uit met
zenders op hun kop. De resulta
ten van dit onderzoek worden
binnenkort verwacht. De studie
naar het gedrag van de zeehon
den in de Oosterschelde wordt
tegen het eind van het jaar afge
rond.
Het bevreemdde die Middel
burgse grootvader een beetje
en het vervulde hem ook wel
met enige zorg. Bij ieder ple
zierig treffen met zijn klein
dochters hieven zij een luid
gezang aan, waarin steeds
één zinnetje terugkeerde:
Seks op de biets." Hij vond
dat een tikkeltje voorlijke
tekst voor Marianne van vijf
en Nanneke van bijna drie.
En ook nogal gewaagd, dat
gejubel over gejatte erotiek.
Dezer dagen werd hem dui
delijk waar ze het zo vrolijk
gezongen lied vandaan had
den. Op de autoradio hoorde
hij een energiek muziek
groep je dezelfde melodie ver
tolken. „Sex on the beach",
klonk het.
Kijk, daar kan hij wel vrede
mee hebben. Want och, op het
strand, daar mag het leven
toch een wat lossere loop
hebben.
