Loodswezen moet concurreren
PZC
Exposities Kiek Artistiek
in twee meubelzaken
Doorgaand verkeer moet om Zeeland heen
Goese Lyceum twee
keer in de prijzen bij
nieuwsquiz Utrecht
I&7E-NLLIAI2.M
Europese kunst bij volle maan
Blijkbaar bestaat er een kern van de zaak
zeeland zaterdag 4 april 1998 17
Advies om bijdrage Rotterdam aan Vlissingen en Terneuzen te schrappen
Informatie
over Open
Universiteit
kunst cultuur
Tijd
door Herre Stegenga i4
ZIERIKZEE - De Midden-
Zeelandroute is niet liet aange
wezen traject om doorgaand
verkeer door Zeeland te voe
ren.
„•Fractievoorzitter Leen van
Dijke van de RPF in de Tweede
Kamer kiest voor de zogeheten
'hoefijzerstructuur.waarbij
doorgaand verkeer om de pro
vincie heen wordt geleid. Hij
zei dit gisteravond tijdens een
verkiezingsbij eenkomst in
Zierikzee.
De Midden-Zeelandroute
(Bruinisse-Zierikzee-Goes)
moet voornamelijk gebruikt
worden door regionaal en be
stemmingsverkeer-, vindt Van
Dijke. Dat neemt niet weg dat
knelpunten alsde brugbij
Bruinisse, de Zandkreelcdam
en de stoplichten bij Nieuwer-
kerk moeten worden aange-
pakt. Bij Nieuwerkerk zou bij-
voorbeeld een rotonde kunnen
worden aangelegd, opperde
hij. „De rotonde bij Zierikzee
heeft immers ook zijn nut be
wezen." Over de Zandkreelc
dam: „Ik snap niet dat de
minister daar nog nooit heeft
ingegrepen. Voor de Zeeland-
brug zijn geen 'overdreven in
vesteringen' nodig, merkte hij
verder op. „Tenminste geen in
vesteringen die gericht zijn op
het vergroten van de verkeers
stroom over de brug. Natuur
lijk móet er wel geld worden
uitgetrokken om de Zeeland-
brug veiliger te maken.
Doorgaand verkeer uit de rich
ting' van Rotterdam moet via
Steenbergen om Zeeland heen
naar het zuiden worden geleid,
betoogde Van Dijke. Hiertoe
moet de snelweg in Noord-Bra
bant een stukje worden door
getrokken. Van Dijke: „Deze
hoefijzerëtructuur is jaren ge
leden al bedacht, ik vind niet
dat we daarvan moeten afstap
pen." In elk geval moet 'Den
Haag' snelknopen doorhakken
en niet alleen zijn aandacht
richten op de Randstad. De
Randstad krijgt te vaak voor
rang boven de regio, bena
drukte de RPF-lijsttrekker na
afloop. „De regio moet altijd
wachten. Het moet eens afgelo
pen zijn met dat vermaledijde
Randstad-denken.
De Zeeuwse teams, met uitzondering van het Ter Rede-team, die
deelnamen aan de nieuwsquiz.
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN - Het Neder
lands Loodswezen krijgt te ma
ken met concurrentie en de fi
nancieel sterke loodsdienst in
Botterdam mag zwakkere re-
MIDDELBURG - Studiecen
trum Middelburg van de Open
Universiteit houdt dinsdag 7
april van 18.30 tot 20.00 uur een
informatieavond in de Zeeuwse
Bibliotheek. Belangstellenden
krijgen voorlichting over het
aanbod aan curssen en oplei
dingen
gio's zoals Vlissingen niet meer
steunen. Het kabinet beslist
half april over deze aanbevelin
gen van de adviescommissie-
Brokx.
Als de regering de voorstellen
van de oud-burgemeester van
Tilburg, G. Brokx, overneemt,
zal dat grote gevolgen hebben
voor de loodstarieven voor
schepen met de bestemmingen
Vlissingen en Terneuzen. Die in
Rotterdam zullen over het alge
meen dalen, in Zeeland zullen ze
zeker stijgen.
Rotterdam droeg in 1996 ruim
tien miljoen bij aan de loods
dienst in Zeeland, bij een netto
opbrengst van ruün 56 miljoen
gulden. De commi'ssie-Brokx
wil dat die subsidie vervalt. De
loodsdiensten in de vier regio's
Waddenzee, IJmond, Schelde-
mond en Rijnmond moeten op
eigen benen staan.
Het Nederlands Loodswezen is
daar niet tegen, zoals het ook
niet tegen marktwerking is. Het
loodswezen, dat in 1988 is ge
privatiseerd, voelt zich sterk ge
noeg staan om concurrenten
voor te blijven. En het wil niets
liever dan de loodstarieven
vaststellen in overleg met de
klanten.
Tarieven
„Het huidige tarief systeem be
staat al meer dan honderd jaar
en is niet meer van deze tijd",
stelt voorzitter A G. Nauta van
het Nederlands Loodswezen in
Vlissingen. „Grote schepen be
talen verhoudingsgewijs te veel,
kleine te weinig. Als wij met de
klanten de tarieven vaststellen,
zal dat veranderen."
Vooral zeeschepen die havens
dichtbij zee aandoen in Rotter
dam, zullen daarvan profiteren.
De loodstarieven voor schepen
die Vlissingen en Terneuzen be
zoeken, zullen met een verho
ging worden geconfronteerd. Al
zijn er volgens Nauta nog wel
andere manieren om het loods
wezen in Vlissingen kostendek
kend te maken.
Hij denkt aan een bredere toe
passing van het loodsen op af
stand (loa) vanaf de wal. Loa
wordt momenteel alleen gege
ven bij slecht weer, als er op zee
geen loods aan boord kan ko
men. Er is volgens Nauta ook
winst te boeken door de dienst
verlening nog sterker aan te
passen aan de behoeften van de
scheepvaart, door de inzet van
helikopters en snelle loodsbo
ten.
Bang voor concurrentie is Nau
ta niet. De kans dat zich een
concurrerend loodswezen aan
dient, lijkt klein. De investerin
gen zijn hoog. „Het feit dat er
een concurrent kan komen,
dwingt ons wel scherp te blij
ven."
Het loodswezen in Vlissingen
zal dus op eigen benen moeten
gaan staan, waarschijnlijk na
het jaar 2000. Personele conse
quenties voorziet Nauta niet.
Sinds het loodswezen in 1988 is
geprivatiseerd, is het aantal
loodsen in regio Scheldemon-
den al fors gedaald; van onge
veer 240 naar een kleine 200.
„En na het jaar 2000 verlaten
heel veel loodsen de dienst met
functioneel leeftijdsontslag",
zegt Nauta.
Splitsen
Volledig zelfstandig wordt het
Vlissingse loodswezen overi
gens niet, als het aan de advies-
commissie-Brokx ligt. Er zijn
ideeën geweest om het Neder
lands Loodswezen te splitsen.
In de aanbevelingen van Brokx
komt dat niet terug.
Volgens Nauta zou het onver
standig zijn het loodswezen te
splitsen, met alle ondersteunen
de diensten. „Nederlandse ha
vens en omwonenden zijn meer
gebaat bij een goede, ongestoor
de dienstverlening dan bij ver
gaande marktwerking."
Wil Nederland de loodstarieven
vrij geven, dan zal het eerst
moeten overleggen met Vlaan
deren. De loodsgelden voor de
Maasmond (Rotterdam) en
Scheldemond zijn bij de officië
le scheiding van Nederland en
België in 1839 aan elkaar ge
koppeld. De verwachting is dat
Vlaanderen (en de haven van
Antwerpen) niet zonder slag of
stoot met een wijziging akkoord
gaat. Het bestaande systeem is
voordelig voor Antwerpen.
COR DE JONGE
door Michelle Middendorp
UTRECHT - Het Goese Lyceum
uit Goes heeft vrijdag tijdens de
jaarlijkse nieuwsquiz in
Utrecht twee derde prijzen in de
wacht gesleept. Aan de quiz, die
dit jaar voor de zesde keer werd
gehouden, deden teams van
middelbare scholen uit heel Ne
derland mee. Alle teams, in kop
pels van twee, werden op hun
actuele kennis getest. De quiz is
een initiatief van de stichting
Krant in de Klas (KIK).
Een half uur voor het staxlsein is
het in de gangen van het Transi
torium I in de universiteit van
Utrecht een drukte van jewel
ste. Drommen zichtbaar zenuw
achtige scholieren wachten af.
Veel van hen hadden op school
eerst een voorronde moeten af
leggen, voordat zij hun school
mochten vertegenwoordigen.
Om twee uur, een kwartiertje la
ter dan gepland, is het dan ein
delijk zover.
Na een welkomstwoord van Pe
ter Fiedeldijdop, directeur van
de stichting KIK, gaan de kop
pels aan de slag. Zij moeten vijf
proefwerken maken. De vragen
worden aan de hand van beeld
materiaal, multiple choice en
open vragen gesteld. Na ruim
een uur zwoegen is het wachten
op de uitslag. In de proefwerken
is onderscheid gemaakt tuisen
de boven- en de onderbouw en
ook tussen de verschillende op
leidingsniveaus mavo, havo en
vwo is onderscheid gemaakt. Ie
dere categorie heeft dus zes pr ij -
zen te verdelen.
Anne de Bruijn en Tuur Ver-
donck van het Goese Lyceum
hebben in de categorie vwo-bo-
venbouw de derde prijs gewon
nen. Tuur deed dit jaar voor de
tweede keer mee. „Ik vond de
vragen dit jaar" gemakkelijker
clan vorig jaar. Toen eindigde ik
in de middenmoot. Er stonden
af en toe hele flauwe vragen tus
sen, wat natuurlijk niets af doet
aan onze prestatie", zegt hij. En
daar is Arme het helemaal mee
eens.
Tim Joose en Martij n Hamme-
link zijn de andere derde prijs
winnaars. Zij deden mee in de
categorie havo-bovenbouw.
Twee jaar geleden won hetzelf
de team in de onderbouw de eer
ste prijs. „Ik had helemaal niet
verwacht dat we zouden win
nen. Want we hadden ons min
der voorbereid dan de vorige
keer", zegt Martij n.
De voorzitter van de jury was
Rob de Spa, hoofdredacteur bij
het ANP. Tijdens het nakijken
van alle antwoordbladen no
teerde hij de meest opmerkelij
ke foute antwoorden. „Zo is het
Robbeneiland geen opvangcen
trum voor zeehonden en kan een
gereconstrueerd gezicht van een
mummie nooit het songfestival
gewonnen hebben", sprak hij
voor de uitreiking de scholieren
toe. Aan de nieuwsquiz deden
ook teams van de stedelijke
scholengemeenschap Nehalen-
nia uit Middelburg, de Tooren-
vliedtschool uit Middelburg en
de stedelijke scholengemeen
schap De Rede uit Terneuzen
mee. Zij vielen helaas niet in de
prijzen.
I J/ysiz VzZa STFIP/WNIÏ yamjorw VAN MIJN
f LOe VeQWZWé. ve*Ke&ZtKlN£EN Pl6F£C£6lS
..ÉMTMJ2E(f5riier vseéencec, 1IK
VIND MICUP&S VXFLICHT SEN CPI/CSPKUHP/f
PI PIDHVL HKWLHALEH,LoH6eHSMP5TSHE£M
scnetpirl6iNHuHHMP, Mesjes fcNIETrooSfiM
WfHOm wen pe Jgm-JE c-r.
1 oiK O?TJWUTKA F
tvmtt&py, sr&*-vï.
IK" UET tAE SVEH 6VW HAEMJ
Ko de Jonge werkt mee aan project Spring Fullmoon
door Ernst Jan Rozendaal
OOST-SOUBURG - Bij volle
maan gebeuren bijzondere din
gen. Dat beseft ook de Duitse
kunstenaar Birger Jesch. Hij
heeft het project Spring Full
moon bedacht, dat tijdens het
Paasweekeinde door honderd
verschillende kunstenaars
wordt uitgevoerd op honderd
verschillende locaties in Euro
pa. Ko de Jonge uit Vlissingen is
ook uitgenodigd om mee te
doen. In de nacht vóór Pasen zal
hij bij volle maan een tegel in
stalleren aan de Watertoren in
Oost-Souburg.
In februari ontving De Jonge
een brief van Jesch, met wie hij
sinds de jaren zeventig contact
onderhoudt in het kader van
projecten rond mail art. Heel
mysterieus stond op de envelop
een gele maan geschilderd en
het silhouet van een opvliegen
de vleermuis. De Jonge was een
van honderd kunstenaars die
een dergelijke brief ontvingen.
Het verzoek van Jesch was sim
pel. Of hij in de nacht vóór Pa
sen, bij de eerste volle maan van
deze lente, op een voor iedereen
toegankelijke plek in zijn woon
omgeving een tegel wilde instal
leren met de tekst: One hundred
plaques in Europe at Easter
1998 Spring Fullmoon. Alle
deelnemers moeten een kaart
maken waarop duidelijk staat
aangegeven waar him tegel te
vinden is. Deze kaart sturen ze,
met een aantal foto's van het
Project, op naar Jesch, zodat die
een overzichts catalogus kan
maken.
„Het aardige van het project is
dat je weet dat honderd mensen
op hetzelfde moment met het
zelfde project "bezig zijn", ver
klaart De Jonge. „Dat dat in alle
hoeken van Europa gebeurt
door zoiets simpels als een korte
opdracht op papier. Alle hon
derd kunstenaars voegen iets
extra's toe aan het uitgangspunt
van Jesch. Het is een soort crea
tieve wind die door heel Europa
waait."
Toeval
Na een tijdje te hebben gepie-
kerd, besloot De Jonge zijn tegel
aan te brengen aan de buiten
wand van de Watertoren in
Oost-Souburg. „Ik schreef Jes
ch direct een briefje dat ik het
een goed idee vond en wilde
meewerken, maar vervolgens
liep ik rond met de vraag: 'Waar
op Walcheren raak ik die tegel
kwijt?' Zeeland heeft een bin
ding met water. De zee heeft ook
een link met de maan, omdat eb
en vloed afhankelijk zijn van de
stand van de maan. Ik zocht dus
in eerste instantie naar een plek
aan de kust. Plotseling dacht ik
aan de Watertoren. Ik vind dat
een bijzonder gebouw en als ex
positieruimte heeft het een rela
tie met hedendaagse kunst. Bo
vendien herinnerde ik mij dat de
hoogste waterstand die Walche
ren ooit heeft gekend, in de win
ter van 1944 op 1945, met een
streepje in de Watertoren is aan
gegeven. Daarbij staan de data
17, 18 en 19 januari en dat zijn
mijn eerste levensdagen. Op
zo'n moment vallen dingen sa
men. De Watertoren staat bo
vendien precies op het eindpunt
van een Europese route, de
E312. Dat maakte het helemaal
rond. Hoe noem je zoiets? Toe
val?"
Door het leggen van onver
wachte verbanden geven kun
stenaars vaak een verrassende
kijk op de werkelijkheid. Dat is
precies wat met dit project ge
beurt, aldus De Jonge. „De ver
rassing achter het idee is de toe
gevoegde waarde. Als ik een
locatie aan de Boulevard in
Vlissingen had gekozen, was de
symboliek grotendeels hetzelf
de geweest. Alleen heb ik er in
de Watertoren nog een persoon
lijke betekenis aan weten te ge
ven."
Atlas
Hij omschrijft de overzichtsca
talogus die Jesch gaat maken als
een atlas waarmee mensen in
Europa op pad kunnen. „Dat
moet een geweldig interessant
boek worden. Van de meeste
deelnemers ken ik werk. Ik ben
heel benieuwd wie op welke
plek iets gaat neerzetten en
vooral waarom. Ik denk niet dat
ik eraan toekom alle honderd
plaatsen te bezoeken. Maar als
ik op vakantie ga in Frankrijk,
dan zal ik mijn route natuurlijk
zo uitstippelen dat ik langs een
locatie kom waar ook zo'n tegel
is geplaatst. Toch even kijken.
Kunstenaar Ko de Jonge met de tegel die hij in de nacht voor Pasen zal installeren aan de Watertoren in
Oost-Souburg. foto Lex de Meester
Middelburg, Minitheater
Twee eenakters van Dario Fo,
door SLA P Producties, met
Anke Tanihatu en Peter Adri-
aanse. Vormgeving van Leuntje
de Reu, regie van Suzanne de
Pagter.
door Willem Nijssen
SLA P Producties - een
amateurinitiatief met een
voor puzzelaars doorzichtige
naam - brengt twee eenakters
van Dario Fo samen in één
avond. Ze hebben dan ook het
zelfde thema, op één moment
zelfs even een identieke tekst.
Huwelijksperikelen is dat the
ma. En Dario Fo weet daar tref
fende dingen over te schrijven.
Dario Fo is de betwiste Nobel
prijs-winnaar van 1997. Be
twist omdat hij toch vrijwel uit
sluitend voor toneel geschreven
heeft. En sommige mensen kun
nen dat kennelijk maar niet tot
de literatuur gerekend krijgen.
En al is het dan algemeen be
kend dat Nobelprijzen uitrei
ken meer met politiek dan met
kunst te maken heeft, in het ge
val van Dario Fo vind ik het een
doorAnoukMommer
VLISSINGEN - Marco Paauwe
is Kiek Artistiek. Onder die
naam organiseert de Middel
burger al anderhalf jaar exposi
ties bij twee meubelzaken in
Zeeland. De exposities lopen
drie maanden en omvatten
vooral beeldende kunst. In
Brooymans van de Gruiter
Diezijn in Middelburg hangen
tot en met 31 mei schilderijen en
collages van Robert Potliecary.
In 't Lange Uus in Zierikzee
hangen tot die datum aquarel
len en acryl-schilderijen van
Nelly van Nieuwenhuijzen.
„Ik doe dit puur als hobby. Kiek
Artistiek is een initiatief van
mezelf, voortgekomen uit mijn
eigen interesse voor beeldende
kunst", vertelt Marco Paauwe,
die in het dagelijks leven bij de
politie in Vlissingen werkt. „De
bedoeling is om het werk van de
kunstenaars onder de aandacht
van het publiek te brengen." De
locaties spelen daarin een grote
rol. Paauwe: „De drempel om
naar binnen te gaan is laag, in
tegenstelling tot een galerie.
Een galerie heeft vaak ook veel
beperktere openingstijden."
In Zierikzee hangt continu werk
via Kiek Artistiek. Om de drie
maanden exposeert een andere
kunstenaar. In Middelburg zit er
op verzoek van de eigenaar drie
maanden tussen de exposities.
„Dat geeft wat rust. Dat is voor
mij ook wel prettig, want er gaat
toch een hoop tijd in zitten."
De meeste tijd is Max'co Paauwe
kwijt aan het bekijken van het
werk en het opzetten van de ex
posities. Hij gaat soms zelf ach
ter kunstenaars aan, maar in de
meeste gevallen nemen ze con
tact met hem op. „In Zeeland
zijn weinig expositiex'uimtes.
Veel kunstenaars zijn wel geïn
teresseerd in een expositie."
Als iemand wil exposeren gaat
Max-co Paauwe kijken of het
werk geschikt is voor de locatie.
„Ik kijk naar de stijl, de kwali
teit en in tweede instantie naar
de prijs. Het moet min of meer
betaalbaar werk zijn. Ik kan
niet precies zeggen wat het moet
kosten, maar het moetinpx-inci-
pe voor iedereen haalbaar zijn.
Om een idee te geven: De schil
derijen van Nelly van Nieuwen
huijzen kosten tussen de 800
en 1750 gulden. Die van Ro
bert Pothecaxy kosten tussen de
300 en 4400 gulden. „De
prijs zegt echter lang niet
werken kijkt Paauwe of het in
scl^ I Ne^
overeengekomen dat er wisse-
lende exposg&es worden gehou
den. Ik probeer verscheidenheid
in het werk te creëi'en. Zodat het
steeds een verrassing is wat er 'Study of Bosra n', werk van Robert Pothecary. te zien in Middel
de volgende keer hangt.burg.
Peter Adriaanse en Anke Tani
hatu.
gerechtvaardigde beslissing.
Want zijn teksten zijn spranke
lend, vexTielderend en goed van
compositie.
Goede teksten zijn geen garan
tie voor goed toneel. Maar wie
van goede teksten houdt, moet
zeker naar deze voorstelling
gaan. Want dankzij prima spel
van Anke Tanihatu en Peter
Adriaanse komt alles wat Dai'io
Fo in zijn teksten stopt, er ook
werkelijk uit. Humor op de eer
ste plaats. Een lichtelijk cyni
sche kijk op de 'fallocratie' zoals
de schrijver het ei'gens zelf be
noemt. Psychologische invul
ling van de personages, zonder
daar veel woorden aan kwijt te
zijn. Twintigste-eeuwse dyna
miek, moderne situaties met
theatrale lading.
Twee eenakters dus. Eenakters
zijn snelle schetsen, en die te
maken is in dit geval een talent
van de schrijver. Maar meestal
zijn ze ook een aparte sensatie
voor de toeschouwer, die in en
kele grove lijnen al een opmer
kelijke gelijkenis bespeurt. Het
besef dat iets met zo weinig mid
delen kan worden blootgelegd is
niet alleen de bewondering van
de leek. Het is ook een groeiend
inzicht, dat er blijkbaar een
kem van de zaak bestaat.
De avond opent met de eenakter
'Home Sweet Home', waarin
een vrouw na een hefttge scène
over de kwaliteit van het seksle
ven de deur uitvlucht. Zonder
vooropgezet plan neemt ze
wraak op haar 'Mr. Twenty-one
seconds'-echtgenoot door heel
de dag vrijend door de brengen
met de hoofdkassier van haar
werk. Op een hotelkamer, waar
'de gangen stinken van gistend
kattenpis'. Volledig dronkenbe-
landt ze in een poging thuis te
komen in een verkeerd huis in
een verkeerd bed. Komisch alle
maal, maar komischer nog zijn
de teksten waarmee ze zowel
haar man als de hoofdkassier
neersabelt en haar eigen positie
beoordeelt: „Klaar voor de duik
in de dagelijkse stront."
Anke Tanihatu speelt de vrouw
(één brok gekwetsheid en ve
nijn) zeer geloofwaardig, en
hoewel zo'n monoloog daar wei
nig kansen toe biedt, ook in een
levendig toneelbeeld. Die kwa
liteit blijft aanwezig in de twee
de eenakter 'Open Huwelijk'.
Voor de ogen van het publiek -
dat er steeds weer bij betrokken
wordt - vechten een man en een
vrouw hun relatie uit. Een'
i'elatie die zo nodig een open hu
welijk moest zijn. En dat kon
blijven dankzij haar drie zelf
moordpogingen per maand. En
zolang de man het 'avontuur' x-e-
gisseert. Vanaf de dag dat de
vrouw ook touwtjes in handen
neemt, loopt het spel ineens heel
anders. Met verrassende afloop.
Dat klinkt allemaal nogal
zwaar op de hand, maar dat is
beslist niet de werkelijkheid. De
stemmingen wisselen snel (juist
dat kon vooral Anke Tanihatu
goed bijhouden), de humor
houdt het licht. Zelfs al klopt
het een beetje met de werkelijk
heid, een x-elatie beschreven te
horen als „een opgewarmde
px'ak" blijkt eex-der een opluch
ting dan een last.
De twee eenakters zijn op 11 april
nog te zien in het Minitheater te
Middelburg en op 23 april in 't Beest
te Goes.
lepe? -z'Heiseu HAH6TUK
