Utrecht vervoert het ondergronds
PZC
VLUCHTELING
Tom Poes en het Kukel
varia
4
Futuristische aanpak van grote vervoersproblemen in Domstad
standplaats
Gekloonde klassiekers
het weer
zaterdag 4 april 1998
De gemeente Utrecht heeft zich bij het ministerie van Verkeer
en Waterstaat aangemeld als 'pilot-project' voor een nieuw
systeem van ondergronds goederenvervoer. Het gaat om een
stelsel van buizen onder de stad, waardoor elektrisch aange
dreven karretjes goederen aan- en afvoeren.
doorJos Steehouder
In de nieuwe catacomben van
Utrecht drijven straks geen
uitwerpselen. In het nieuwe on
dergrondse buizensysteem is
slechts plaats voor aardige kar
retjes die gestaag hun weg vin
den naar de supermarkt en daar
keurig de bestelling afleveren.
Geen drollen maar donuts. Op
tijd, zonder parkeerproblemen,
zo vaak als maar nodig is en nog
milieuvriendelijk ook.
Het ondergronds systeem van
goederenvervoer zou ertoe lei
den dat driekwart van het ste
delijke wegvervoer verdwijnt.
Utrecht ligt in het hart van het
land, wat later uitbreiding tot
een Randstedelijk of zelfs lan
delijk netwerk mogelijk maakt.
Een ander argument vóór-
Utrecht is dat er voortdurend
gebouwd. Dat geldt vrijwel alle
bestaande spoor- en wegverbin
dingen, een nieuw stadscen
trum en een nieuw stadsdeel
voor 100.000 mensen: Leidsehe
Rijn. En Utrecht heeft een oude
binnenstad met winkelhart,
waarin vrachtwagens een knel
lend probleem vormen. Concur
rentie is er van Zuid-Limburg
(waar DSM en Nedcar een net
willen opzetten), Leiden, Rot
terdam en Arnhem-Nijmegen.
De publieke en politieke discus
sies over ondergrondse infra
structuur gaan tot nu toe vooral
over oplossingen voor bestaan
de bovengrondse systemen voor
personenvervoer. De omstreden
tunnel onder het Groene Hart is
daar een voorbeeld van. Maar
het Buisleidingtransport is een
totaal nieuw concept dat boven
dien niet uitgaat van technisch
futurisme, maar gebaseerd is op
grotendeels bewezen techniek.
Tunnelvrees
De mobiliteit van mensen is
moeilijk te beïnvloeden, mis
schien gaat het met goederen
gemakkelijker. „Pallets met
blikken verf, rekken met de
nieuwste mode of kisten bloem
kolen hebben nu eemnaal geen
tunnelvrees", zegt J. Katgerman
uit Schiedam.
Peking
Katgerman is adviseur in inno
vatie, stond aan de basis van het
onderzoeksprogramma Duur
zame Technologische Ontwik
keling en is nauw betrokken bij
de Interdepartementale Pro
jectgroep Ondergronds Trans
port (IPOT). Daarin werken de
ministeries van Verkeer en Wa
terstaat, VROM en Economi
sche Zaken nauw samen aan de
verdere ontwikkeling van dit
systeem van goederenvervoer.
Volgens G. Oude Vrielink, advi
seur voor het Buisleidingtrans
port van de gemeente Utrecht, is
het mogelijk om in de komende
twee jaar een redelijk overzicht
te hebben van wat het systeem
voor de stad kan betekenen. Hij
is er van overtuigd dat alterna
tief goederenvervoer veel kan
bijdragen tot meer leefbaar
heid, een beter milieu en meer
veiligheid in de stad.
Werking
Het systeem voorziet in een bo-
ven-ondergronds overslagsta
tion, een Logistiek Stadspark.
Dat moet worden aangelegd in
de omgeving van Lage Weide,
Utrecht-West, omdat daar niet
alleen het landelijk spoornet en
autosnelweg samen komen,
maar ook omdat het de schakel
wordt tussen het centrum en de
nieuwe stad met Leidsehe Rijn.
Ter plekke kunnen goederen per
trein of vrachtauto worden aan
geleverd in de overslagterminal,
of het daaraan gekoppelde on
dergronds distributiecentrum.
Van daaruit rijden onbemande
lorrie-achtige wagentjes door
de buizen naar Leidsehe Rijn en
de het stadscentrum.
Katgerman denkt dat in win
kelstraten met meer kleine win
kels de winkeliers zullen beslui
ten tot een gezamenlijk optakel-
punt, een Wijk Distributiecen
trum. „Maar een supermarkt
wil ongetwijfeld zijn eigen aan
sluiting, net als een ziekenhuis.
Van straat tot straat, van bedrijf
tot bedrijf kan maatwerk gele
verd worden. De bevoorrading
kan 24 uur per dag doorgaan,
omdat alles is geautomatiseerd.
Het zal nagenoeg feilloos func-
door Jan van der Made
Er zijn weer een hoop nieuwe
films uit. Ze hebben Oscars
gewonnen en draaien overal in
de bioscoop. Behalve in China,
want daar mogen maar tien
nieuwe westerse films per jaar
worden vertoond.
Geen probleem. Veel Chinezen
hadden Titanic al gezien voor
dat hij in Amerika in roulatie
ging. Op het moment is Wag the
Dog populair. Zelfs China-vij-
andige films als Seven Years in
Tibet en Red Corner (over een
Amerikaan die slaags raakt met
de Chinese justitie) kunnen hier
bekeken worden.
Dat gaat als volgt. Je gaat naar
een van die tenten in de 'Bar
Straat', Sanlitun Lu. In de loop
van vijf jaar verscheen daar een
reeks cafés, nachtbarretjes en
restaurants. Dat wordt allemaal
gedoogd door de autoriteiten
van Peking, misschien als een
Special Economische Zone voor
westerse verderfelijkheid. In de
kroegjes en eettenten in Sanlit-
(Advertentie)
ER IS NIET VEEL
VOOR NODIG OM
tioneren, zeker in vergelijking
met ons huidige systeem van
vrachtwagens: Het voordeel
van die buizen is dat er geen
mensen bijkomen. Je hebt geen
last van overstekende koeien,
stuifsneeuw, kantelende
vrachtwagens, files of zelf
moordpogingen.
Katgerman schetst dat twee be
langrijke ontwikkelingen het
systeem mogelijk zullen maken:
enerzijds de mogelijkheid om
buizen te boren met relatief
kleine diameters, anderzijds de
snel oprukkende automatische
piloot in voertuigen.
Boren
V. Molenaar van de Stichting
Boren van Tunnels en Leidingen
(BTL) bevestigt dat het be
drijfsleven nagenoeg klaar is
voor het grootschalig boren van
buizen met diameters tot onge
veer 3 meter. De stichting BTL
houdt zich vooral bezig met on
derzoek naar nieuwe boorpro-
cessen. Het boren van leidingen
is nu mogelijk van enkele deci
meters tot een doorsnede van 14
meter.
Kleinere diameters zijn goedko
per en technisch eenvoudiger
uit te voeren. Ze worden tot nu
toe veelal gemaakt als onder
deel van drinkwaterleidingen,
gasbuizen of leiding voor stads
verwarmingsdoeleinden. Drie
meter is, volgens Katgerman
breed en hoog genoeg voor ver
uit het meeste goederenvervoer.
Schiphol en de bloemenveiling
Aalsmeer zijn Utrecht in de
planvorming een jaar of vijf
vooruit met een ogenschijnlijk
vergelijkbaar systeem. „Het bij
zondere daarvan is dat het bui
zenconcept vanuit een markt
vraag van twee commerciële
partijen wordt ontwikkeld",
zegt Katgerman.
Toch zal een stedelijk project
het volgens JT j arks van de ver-
voersorganisatie Transport en
Logistiek Nederland (TLN) nog
heel moeilijk krijgen. „Niet zo
zeer de techniek is een pro
bleem, maar de organisatie en
financiering. Je legt een totaal
nieuw vervoersconcept neer,
wat het bestaande systeem gaat
doorbreken. Nu al zie je dat
overslag van weg naar water en
spoor uiterst moeizaam ver
loopt, dat wordt met dit systeem
niet eenvoudiger."
Tjarks betwijfelt of de goede
renstromen in oude binnenste
den groot genoeg zijn om het
systeem betaalbaar te houden.
„Misschien doen we straks
vooral veel boodschappen via
Internet en neemt de vraag naar
goederen in binnensteden af."
Bij TLN leeft de vrees dat straks
de vervoerskosten te pan uitstij -
gen in vergelijking met de ei
genlijke productiekosten.
„Bovendien halen de meeste
winkeliers in Utrecht hun goe
deren met de eigen auto met een
aanhanger of krijgen ze het
rechtstreeks van de leverancier
die een eigen auto heeft. Slechts
een deel komt via het beroeps-
goederenvervoer. Hoe ga je dat
allemaal organiseren? Hoe kun
nen vervoerders zich nog onder
scheiden van een ander?" vraagt
hij zich af.
Kluif
Overheden en bedrijfsleven
krijgen de zwaarste kluif aan de
organisatie op logistiek, juri
disch en financieel terrein.
Want van wie is straks het sys
teem? Wie is verantwoordelijk
voor de goederen die vervoerd
worden? Tot hoe diep geldt het
eigendomsrecht op grond waar
onder wordt geboord? Hoe dicht
mag je bij funderingen van wo
ningen en monumenten komen?
Is er een ondergronds bestem
mingsplan nodig en hoe maak je
dat eigenlijk? Wat gaat het alle
maal kosten en waar komt dat
geld vandaan? Vragen waarop
een pilotproject de antwoorden
moet geven. GPD
5 Toonder Studio's
un kun je niet alleen je honger
stillen of dorst lessen, er worden
ook illegale video-cd 's aangebo
den. Voor vier gulden per stuk
kun je gekloonde versies kopen
van Event Horizon, Man In
Black, Titanic, maar ook van
klassieke films als Rain Man en
Diamonds Are Forever.
Slordig
De omslag is slordig nagemaakt
op een kleurenkopieerappa
raat.'De titels zijn allemaal in
het Chinees vertaald; je moet op
basis van de plaatjes uitvinden
oin welke 'film' het gaat. Ana
conda (over een enorme wurg
slang die een filmteam in de
Zuid-Amerikaanse jungle ter
roriseert) heet 'Rampspoed van
de Hel Slang'; Vulcano heet
'Aardvuur bedreigt de Stad' en
Men In Black 'Bovennatuurlijk
Zwart'. Alleen Titanic is her
kenbaar doordat vier karakters,
'DaiTaNi Ke', eert transliteratie
van de titel vormen.
Veel tij d om dat uit te puzzelen is
er niet, want verkoper Li is vre
selijk zenuwachtig en allergisch
voor de politiepetten die af en
toe langs het raam schuiven.
Want hij weet dat hem jaren
strafkamp wachten als hij ge
pakt wordt, en de kebabtent,
waarvan de eigenares het alle
maal toelaat (ze krijgt waar
schijnlijk een aandeel van de
winst), kan dan ook haar deuren
wel sluiten. Bij het minste ver
moeden van onraad grijpt hij de
stapel VCD's ('Copmact Viedo'
staat er op een) van tafel en pre
tendeert dat hij een ober is.
Als het gevaar is geweken, pro
beert hij zo snel mogelijk nog
wat video's te slijten en ver
dwijnt in het niets.
Het gevoel van overwinning
daarna dat je films kunt zien die
in Nederland nog niet eens in de
bioscoop draaien, slaat thuis
meestal snel om. Want de kwali
teit van die illegale VCD's is
meestal vrij slecht. Ze blijven
vaak hangen, of maken een
ziekmakend, klikkend geluid en'
er verschijnen verticale, ge
kleurde balken dwars door het
verstilde beeld net op een span
nend moment.
Ondanks dat koop je de volgen
de keer toch weer een stel vi
deo's. Want het cellofaan en de
felle, slecht gekopieerde plaat
jes blijven lokken en wie weet
zit er een film tussen die wel
werkt. Het is een soort versla
ving geworden. GPD
4860-Tom Poes had intussen niet stil gezeten. Met zachte drang had
hij Ep-Iep van zijn pij ontdaan en nu stond hij naast het gat in de
keldervloer, gereed om af te dalen.
„Wat ben je toch van plan, jonge vriend?", vroeg heer Bommel, die
zich ongerust achter hem bewoog. „Daar beneden is het gevaarlijk,
dat heb ik nu wel begrepen. Er waren allerlei figuren uit de onder
wereld, die ons gadeslaan. Laten we ons er toch bij neerleggen, als je
begrijpt wat ik beoel."
„Dat wil ik juist niet", zei Tom Poes. „Voor die ventjes uit de won
derwereld ben ik niet bang; ze doen alleen maar wat de Droon zegt.
En daarom ga ik die Droon zoeken, want dat is een kwaaie."
Zo sprekende verdween hij in de duisternisopening en nu liet heer
Ollie zich moedeloos op een steen zakken.
„Wat naar is dit nu allemaal", prevelde hij met bleke lippen.
puzzel
Cryptogram
Horizontaal: 3. Zeker het werk van een grove aannemer? (7); 6. Het product van een tochtige
kip? (6); 8. Kies geluid (4); 11. Alles bij elkaar nog maar twee personen (5); 13. Later geschikt om
oplettend te zijn (5); 14. Die bloem is dwaas van toon (6).
Verticaal: 1. Het gaat in Duitsland om dit beest (4); 2. Kwaliteitstelevisie is toch niet zo goed (5);
4. Dat verbond is bijna enig (4); 5. In de clinch liggen bij het dansen (7); 7. Wordt gespeeld, ge
zongen en gedraaid (6); 9. Een omwenteling is nog een hele klus! (4); 10. Dat beestje is stapel (3);
12. NietvoorToon bij de Chinees (4).
Oplossing vrijdag
Charleroi
rulionork
immermeer
maatj efik
inclusief
nihiltgli
attribuut
laieperrg
isglobaal
triplonno
eenddutir
inui'ewkui
towerdame
Nautisch bericht
Zuid- tot zuidwest, 5 tot 7 Beaufort. Over het algemeen goed zicht,
Temperatuur zeewater vlak langs de kust 8 graden. Kleine kans op
onweer tijdens een bui.
Waterstanden
„Waarom kunnen we het niet gewoon prettig hebben, met een knap
pend haardvuur en een verzetje op zijn tijd? Waarom moet het goede
leven van een oppassend heer nu weer bedreigd worden door zo'n
droon?"
Deze gedachte liet hem geen rust - en een poosje later kon men hem
bekommerd over de weg zien lopen, in zijn zorgen verdiept.
„Ik had Tom Poes niet moeten laten gaan", zo sprak hij tot zichzelf.
„Hij is nog zo jong en onervaren en dit gevaar is veel te groot voor
hem. Als er dan iets gedaan moet worden is het door een volwassene
met onderscheidingsvermogen. Ach, ik had flinker moeten zijn..."
Op dat moment werd zijn aandacht getrokken door motorgezoem
achter hem. Het was burgemeester Dickerdack, die zich geheel ver
slagen stadwaarts liet rijden.
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
4 APRIL
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
08.29
18321.10
148
02.15
179 14.50
166i
Terneuzen
08.49
207 21.25
171
02.46
188 15.04
173
Bath
09.49
246 22.20
208
03.40
216 16.05
202;
Roompot Buiten
08.35
14021.15
107
02.20
14414.55
133;
Zierikzee
09.50
145 22.25
115
03.30
148 16.05
139]
Stellendam Buiten
01.00
111 02.30
123
01.00
094 08.50
093i
Wemeldinge
10.00
165 22.35
131
03.35
162 16.10
152
Philipsdam West
10.05
155 22.30
125
03.25
15716.00
147j
ZONDAG
Hoog water
Laag water
5 APRIL
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
09.50
159 22.36
131
03.30
164 16.05
146
Terneuzen
10.05
182 22.56
153
03.50
172 16.26
153
Bath
10.56
217 23.46
185
04.39
198 17.12
180
Roompot Buiten
10.00
124 22.50
097
03.35
136 16.05
120
Zierikzee
10.55
131 23.40
105
04.40
14417.15
128
Stellendam Buiten
01.00
089 03.45
107
01.00
092 10.15
084
Wemeldinge
11.05
147 23.50
118
04.40
15617.20
140
Philipsdam West
11.10
142 23.50
115
04.35
151 17.10
134
MAANDAG
Hoog water
Laag water
6 APRIL
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
11.16
155 23.55
143
04.49
158 17.34
144
Terneuzen
11.35
178 -----
05.04
164 18.06
151
Bath
12.22
212
05.55
188 18.39
175
Roompot Buiten
11.20
122
04.55
133 18.05
117
Zierikzee
12.25
129
06.00
142 18.45
126
Stellendam Buiten
01.00
078 01.00
025
01.00
090 11.45
077
Wemeldinge
12.35
145
06.00
153 18.45
137
Philipsdam West
12.30
141
05.50
147 18.50
130
Europa:Zacht en nat
recept »nde,ue
Stroganoff-tartaartjes
(4 personen)
De Stroganoffs behoorden tot de invloedrijke
families in het oude Rusland. Ze bezaten
zoutmijnen en banken en hun invloed reikte ver.
Een van de Stroganoff-telgen werd door Tsaar
Peter in de adelstand verheven en deze Strogan-
off bezat een Franse keukenchef, wat in die jaren
als zeer chic ervaren werd.
De Stroganoffsaus zou een creatie zijn van deze
chef.
Ingrediënten:
4tartaartjes
peper en zout
boter om te bakken
1 ui
1 bakje champignons (ca. 250 gram)
2 tomaten
1 groene paprika
1 groot blik tomatenpuree
3 dl bouillon
allesbinder.
Bereiding:
Pel en snipper de ui voor de saus.
Maak de champignons schoon en snijd ze in
plakjes.
Kruis de tomaten in en ontvel ze. Snijd de toma
ten in stukken.
Was de paprika en snijd hem in repen.
Fruit de uisnippers en champignonplakjes in bo
ter aan.
Voeg de paprikarepen toe en na enkele minuten
de stukken tomaat. Laat dit alles ongeveer 5 mi
nuten zachtjes fruiten.
Los de tomaten puree op in de bouillon en schenk
dit in de pan. Laat zachtjes stoven terwijl u detar-
taartjes in een andere pan bakt.
Bind de stroganoffsaus met wat allesbinder en
geef de saus bij de tartaartjes.
Een diepe depressie boven de Britse eilanden heeft een groot
gedeelte van Europa in zijn greep. In Engeland, Frankrijk,
de Benelux en Duitsland staat een stevige wind, er vallen regel
matig buien waarbij ook onweer voorkomt en de zon is maar
weinig te zien. Het enige pluspuntje is de temperatuur die met 13
tot 15 graden boven de normale waarden ligt voor deze tijd van
het jaar. Zelfs in Portugal, Spanje en het noorden van Italië is het
onbestendig. Vanaf dinsdag draait de wind naar het noorden en
daalt de temperatuur in West-Europa enkele graden. Naast enkelê
buien komt de zon meertevoorschijn. Zon en hogere tempera
turen zijn in het zuiden van Italië, de Balkan, Griekenland en Turkije
te vinden. Hier lopen de middagtemperaturen op naar een aan
gename 20 tot 25 graden. Vanaf maandag ontstaan ook hier
diverse buien en doet de temperatuur een stapje terug.
Een scherpe overgang naar kouder weer is te vinden noord van de
lijn: Schotland via Noord-Denemarken naar de Baltische Staten.
Daar vriest het in de nacht lichten overdag loopt de temperatuur
ton ongeveer 5 graden op. De zon schijnt echter regelmatig en
alleen in het uiterste noorden valt al en toe lichte sneeuw.
De Lange Elisabethstraat in Utrecht, «le duurste winkelstraat van Nederland. Het is de vraag of een ondergronds bevoorradingssysteem
voor alle ondernemers aantrekkelijk is te maken. foto Jaap de Boer/GPD
Zon
zaterdag
onder20.22
Q zondag
op 7.11
Maan
zaterdag
onder 3.40
zondag
op 13.43
Een paraplu is dit weekeinde geen Door: Jordi Bloen
overbodige luxe, want regelmatig
valt er een bui. Tussen de buien door komt de zon er heus wel aan
te pas, maar'rustig lenteweertje' komt in hetweerwoordenboek
voorlopig niet voor. Vooral vandaag waait het namelijk ook stevig
van tijd tot tijd. Dit in tegenstelling natuurlijk tot het vorige week
einde, toen we konden genieten van een bleek zonnetje, droge
condities en aangename temperaturen bij geen wind van enige
betekenis. Vanochtend schijnt de zon regelmatig tussen de wolken
velden door. Op de meeste plaatsen in de regio blijft het droog.
In de loop van de middag zal de buiigheid wellicht opleven. Daarbij:
is er een wisselende hoeveelheid bewolking en is de zon slechts
mondjesmaat zichtbaar. Vermeldenswaardig is de wind. Die haalt
vaak uit naar vrij krachtig, 5 Beaufort. Soms zelfs krachtig en in de
Zeeuwse kustwateren neemt de wind zelfs toe tot hard, kracht 7.
Ondanks wind en weinig zonneschijn is het aan de milde kantvoc*
begin april. De temperatuur
klimt naar waarden van een
graad of 14. Morgen bevindt
zich in de buurt van Ierland Veel Wind 1012° I
nog altijd een slcchtweer
gebied. Vanaf dinsdag kruipt
het gebied naar onze om
geving. Volgens het Engelse
model wordt het ten zuiden
van Nederland neergelegd.
De positie ervan bepaalt de
windsterkte. Komt het gebied
pal boven ons land, dan is de
wind zwaktot hooguit matig.
Krijgen de Engelsen gelijk,
dan is de wind enkele
Beaufortjes sterker. In ieder
geval houdt de wisselvallig
heid aan. Ervaltsomseen
bui, de zon laat niet geheel
verstek gaan.
Vooruitzichten
wind
ZW4
NW 4
Zeeland: Soms nat
VERWACHTING VOÖp ZATERDAGMIDDAG 4 APRIL 1993
