Weer crisis rond Samen-op-Weg
M!
lea
se
Ruime voorlichting
aan proefpersonen
medisch onderzoek
Tom Poes en het Kukel
KOOPS
varia vrijdag 20 maart 1998
het weer
Hervormde predikanten keren zich tegen opgaan in Verenigde Protestantse Kerk
puzzel
recept
EEE&2987620
Vooruitzichten
weer
zaterdag
maandag
dinsdag
max.
9°
9°
9°
9°
min.
5°
4°
3°
3Q
wind
NNO 3
NNO 3
NNO 3
N 4
mjdag
onder 18.57
zaterdag
op 6.45
Maan
vrijdag
onder 10.22
zaterdag
op 2.15
Nautisch bericht
Matige, aan zee soms krachtige noordwestelijke wind, kracht 6.
Matig tot slecht zicht, vooral in motregen. Temperatuur zeewater 7
graden. Kleine kans op mist, geen onweer.
Waterstanden
VRIJDAG
Hoog water
Laag water
20 MAART
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
05.59
196 18.26
182
12.20
178
Terneuzen
06.19
223 18.41
208
00.20
192 12.45
187
Bath
07.17
261 19.40
249
01.22
219 13.48
214
Roompot Buiten
06.00
14818.25
137
12.20
142
Zierikzee
07.25
144 19.50
137
01.05
141 13.25
145
Stellendam Buiten
06.30
137 18.50
126
12.35
091
-4
Wemeldinge
07.35
166 20.00
158
01.10
156 13.35
159
Philipsdam West
07.20
15419.50
146
01.10
151 13.30
155
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
21 MAART
LK
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
06.48
175 19.26
156
00.41
17313.10
162
Terneuzen
07.05
201 19.34
180
01.06
18413.35
172
Bath
08.06
241 20.35
221
02.06
21414.32
202
Roompot Buiten
06.50
131 19.40
116
00.40
13413.20
131
Zierikzee
08.15
136 20.45
124
01.45
139 14.20
137
Stellendam Buiten
07.10
122 19.45
103
00.45
088 13.50
084
Wemeldinge
08.20
155 20.50
142
01.55
15214.25
149
Philipsdam West
08.20
143 21.00
134
01.50
149 14.20
147
Zeeland: Bewolkt
1- Lagedrukgebied
H Hogedrukgebled
lichte sneeuw
e|e e|e matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
maligB regen
zware regen
Europa: Insluiper
Een hogedrukgebied ligt al geruime tijd pontificaal ten westen van
Ierland. Hierdoor hebben storingen er een zware dobber aan om
vanaf de Atlantische Oceaan het Europese continent op te zwaai
en. Toch slaagt een insluiper erin om in verschillende delen van
Europa bewolking en enige regen te brengen. Met name Duitsland
houdt het niet droog. Ook de lagergelegen delen van de Alpenlan
den kunnen regen tegemoetzien, terwijl hogerop sneeuw gaat val
len. In Noorwegen wordt regen en natte sneeuw verwacht, maar
Zweden houdt het overwegend droog met enkele opklaringen. De
middagtemperaturen komen er uit op enkele graden boven nul.
De Britse eilanden krijgen eveneens een droge dag met van tijd tot
tijd zon, hoewel in Schotland de bewolking meer de overhand
heeft. De zon is vandaag volop te vinden in Spanje en Portugal-bij-
middagtemperaturen plaatselijk in het uiterste zuiden van 25 gra
den. Voor Italië is eveneens een zonnig weerbeeld weggelegd hoe
wel het zuiden kans maakt op een enkel buitje. Bij Griekenland be
vindt zich vandaag een kleine depressiekern, en de bijbehorende
storing veroorzaakt er regenval. Bovendien maakt Kreta daarbij
kans op een onweersbui. Het westen van Turkije pikt enkele drup
pels van deze storing op, terwijl het in Oost-Turkije droog blijft.
door Wilfred Scholten
De mega-fusie tussen de Ne
derlands hervormde, gere
formeerde en Lutherse kerken
levert telkens weer verrassende
belemmeringen op. Komende
zaterdag is het weer zover. De
synode van de hei-vormde kerk,
met twee miljoen leden de
grootste partner in het Samen-
op-Weg-proces, beraadt zich
over de kerkorde van de nieuw
te vormen Verenigde Protes
tantse Kerk in Nederland (VP-
KN). Een belangrijke stap in de
fusie en normaal gesproken - na
zo veel jaren van overleg en aan
passing - geen obstakel meer.
Maar opnieuw is het hommeles.
Een groep van 23 orthodox-her-
vormde synodeleden trekt met
alle macht aan de bel. De heren -
het zijn uitsluitend mannelijke
predikanten - zullen tegen de
kerkorde stemmen. Zij vinden
een fusie een stap te ver omdat
ze voorzien dat er brokken gaan
vallen. Zij weten dat voor velen
het vasthouden aan de 'gerefor
meerde belijdenis' een hals
zaak. Beter kunnen de drie
kerken een federatie aangaan,
vinden ze. Iedere kerk behoudt
dan zijn zelfstandigheid en zijn
eigen belijdenisgeschriften. Sa
men maar toch apart.
De verontrusten wijzen op het
gevaar dat dreigt als het her
vormd synodebestuur niet naar
hun bezwaren luistert: een - nog
onbekend - aantal predikanten
en gemeenten zal dan het Sa-
men-Op-Weg-proces verlaten
en 'op hun post' (en dus her
vormd) blijven. Een breuk met
de rest van de kerk lijkt dan niet
te voorkomen. Voor de zoveelste
keer crisis in het Samen-op-
Weg-proces.
Belijdenis
Een van de rebelse predikanten
is dominee Reinier van Kooten
uit Soest, een spraakmakend
predikant in kringen van de ge
reformeerde bond, het grootste
deel van de rechterflank van de
hervormde kerk. Al jarenlang
synodelid, uit de SGP gestapt
vanwege de weigering van die
partij vrouwen in de politiek toe
te staan en lid van het Comité tot
behoud van de hervormde kerk.
Geen 'diehard', maar beslist ook
geen meeloper.
In zijn bungalow voor de Ichtus-
kerk legt hij geduldig uit waar
om hij de brief aan het synode-
bestuur heeft ondertekend.
Kernpunt is de belijdenis van de
nieuw te vormen kerk. Naast de
eeuwenoude Heidelbergse Ca
techismus en de Dordtse Leer
regels - in bondskringen nog
altijd zeer geliefd - komen er en
kele moderne belijdenisge
schriften bij. De andere tradi
ties, zoals de Lutherse, krijgen
zo ook hun inbreng in de nieuwe
kerk. Maar Van Kooten en de
zijnen willen er niets van weten.
„Het zijn tegengestelde belijde
nissen", zegt de predikant. Dat
botst dus met elkaar. Bovendien
moet ik als predikant geschrif
ten ondertekenen waar ik niet
achter kan staan.
Niet dat er dagelijks ruzie over
zou ontstaan. Maar toch... Van
Kooten vergelijkt het met het
ondertekenen van een hypo
theekakte. „De kleine lettertjes
doen er niet toe op het moment
dat je het geld voor je huis ont
vangt. Maar o wee als er iets ge
beurt, dan kan het je kop kosten.
Geen dominee die zonder gron
dige lezing van zijn akte een
huis koopt. Maar als het gaat om
de geest van de kerk zou je zo
maar een handtekening moeten
zetten onder papieren waarvan
je de inhoud niet voor je reke
ning kunt nemen. Dat gaat mij
te ver. Ik teken pas als ik op alles
aanspreekbaar kan zijn."
De liefde voor de hervormde
kerk zit Van Kooten diep. „Het
is de kerkvan de reformatie. Dat
was geen mensenwerk, maar
een zaak van God, evenzeer als
het begin van de kerk in Neder
land. Ik ben Bonifatius nog al
tijd dankbaar voor zijn zen
dingswerk."
Ziektekiemen
Maar er is meer dan historie en
emotie. De nieuwe kerk legt for
meel vast waar de predikant en
zijn geestverwanten niet aan
willen: het erkennen van het
recht van anderen om binnen
Eén van de rebelse predikanten is dominee Reinier van Kooten uit Soest, een spraakmakend predikant in kringen van de gereformeerde
bond, het grootste deel van de rechterflank van de hervormde kerk. foto Roland de Bruin/GPD
dezelfde kerk anders te geloven.
Dat is feitelijk al zo, maar het
wordt door de rechtzinnige bon
ders met pijn in het hart aan
schouwd. Van Kooten: „We zien
de verschillende manieren van
geloven als een ziektekiem. De
kerk is een lichaam dat ziek is.
Ik kan geestelijk niet accepteren
wat vrijzinnigen geloven. Dat
heeft voor mij geen rechtsgel
digheid. Ik ben bereid daarvoor
te lijden en te strijden in de
kerk."
De oplossing van de verontrus
ten is daarom eenvoudig: laat de
kerken die dat willen maar fuse
ren. „Want de economische
noodzaak is er in veel plaatsen
nu eenmaal.Enlaat de anderen
zelfstandig blijven, maar ver
bindt ze wel met elkaar in een
federatief verband. „Wij zijn
best bereid om mee te betalen
aan gezamenlijke personeels
kosten of een administratie",
zegt Van Kooten. Ruimhartig
voegt hij eraan toe: „Als die ge
fuseerde gemeenten geloven dat
het samengaan het werk van de
Heilige Geest is, wat ik persoon
lij k niet geloof, hoeven ze niet zo
krampachtig te doen tegenover
ons. Als de Geest echt waait,
komt Van Kooten er ook wel bij
Het werk van de Geest is immers
niet te keren."
Verworpen
De federatiegedachte is al twee
keer eerder door de synode ver
worpen. Het zou de kerk on
waardig zijn. Dat komt, meent
Van Kooten, omdat het synode-
bestuur te veel naar de bestuur
lijke kant kijkt; de fusie mag on
der geen beding mislukken.
„Als zij zeggen dat het proces
mislukt als niet allen meegaan,
noem ik dat machtsmisbruik. Er
wordt niet gedacht aan wat
goed is voor de plaatselijke ge
meenten. Dat krijg je als de
managers het voor het zeggen
hebben. Beter kan er een refe
rendum worden gehouden on
der alle kerkleden om te peilen
wat er leeft."
Op wat er gebeurt als het idee
van een federatie opnieuw
sneuvelt, wil Van Kooten niet
vooruitlopen. „Dat is de lange
termijn, ik kijk liever eerst naar
zaterdag". Van Kooten is realis
tisch genoeg om het een wonder
te vinden als hij zijn zin krijgt.
„Ik geloof wel in wonderen, je
kunt die niet afdwingen." GPD
Doorloper
HORIZONTAAL: 1. Lekkernij; 2. geestdrift,
ooievaar; 3. netelig vraagstuk, bevel; 4. U
edele, soort onderwijs, vruchtje; 5.
sneeuwhut, aartsbisschop (Lat. afk.), wa
tering; 6. op die plaats, contra; 7. gewa
pend geleide, Japans spel; 8. zinloos; 9.
fantasiebeeld, in het jaar; 10. fungerend
(afk.), groente, bedrijfsvorm, voorzetsel;
11. op erewoord, godin van de dageraad,
kledingstuk; 12. radon,opsmuk; 13.strem
ming.
VERTICAAL: 1. Belangrijk, imposant; 2.
soort gas, dringend; 3. treuzelaar, melk
suiker, tantalium; 4. een zekere, gehooror
gaan, medisch specialist; 5. dans,leeste
ken, plaats in N.-Brabant; 6. horizon, kier,
automerk; 7. eirond,persoonlijk vnw.,
wankel; 8. echtgenoot, hersenfilm, ont
kennend voorvoegsel,voorzetsel, vogel-
produkt; 9. bevallen, rund, familielid,
Frans lidwoord.
Oplossing donderdag
Stoom, kraam, praam, drama, strip, re
kest, manie, banaan, krans, krant, pover,
tiaar, demon, slot.
Het citaat van Jean de Boisson:
'Een goede leugenaar spreekt meestal de
waarheid'.
Janny van der Lee_
Aardappel-
goulash
4 personen
Dit recept houdt een beetje het
midden tussen een soep en een
hoofdschotel. Natuurlijk kunt u ook
nog gehaktballetjes, reepjes spek of
blokjes ham toevoegen, of om het
vegetarisch te houden blokjes
tahoe of bijvoorbeeld Tivall.
2 flinke uien
2 groene paprika's
2-3 eetlepels olijfolie
ca. 450 gram geschrapte krieltjes
paprikapoeder
peper en zout
1 blik tomaatblokjes
1 bouillontablet (groenten of krui
den)
Uien pellen en in ringen snijden. Pa
prika's wassen, halveren en zaadjes
verwijderen. Paprika in reepjes snij
den. Olijfolie verhitten en hierin
uiringen ongeveer 2 minuten zacht
jes fruiten. Reepjes paprika toevoe
gen. en 1 minuut meebakken. Kriel
tjes toevoegen en al omscheppend
1 minuut meebakken. Op smaak
brengen met paprikapoeder, peper
en zout.
Tomatenblokjes met vocht toevoe
gen en zoveel water (1,5 -2 dl) dat de
aardappels net onderstaan. Bouil
lontablet boven pan verkruimelen
en alles zo lang (zonder deksel) ko
ken tot de aardappeltjes gaar zijn.
Door: Jordi Bloem
Vandaag krijgen we veel bewolking
en soms wat (mot)regen te verwer
ken. Vanaf morgen keert de zon waarschijnlijk terug en blijft het op
de meeste plaatsen droog. Toch blijft juist onze regio gevoelig voor
wolkenvelden. Overdag schommelt de temperatuur daarbij rond
een graad of 9. De nachten verlopen tamelijk koud met landin
waarts geregeld een graadje vorst aan de grond. Een frontale sto
ring bepaalt vandaag ons weer. Het trekt geleidelijk over ons land
naar het zuiden. De storing veroorzaakt af en toe miezerregen,
maar onze regio blijft gevrijwaard van de meeste spatten. De zon
komt er niet of nauwelijks aan te pas. De wind uit noordwest is
meest matig, in de kustzones soms vrij krachtig, 5 Beaufort. De
temperatuur stijgt naar ongeveer 9 graden. In de loop van de dag
draait de wind naar noordelijke richtingen en dringt koudere, rhaar
ook drogere lucht binnen. Het wordt dan ook droog en er volgen
enkele opklaringen. Bij weinig wind zet de temperatuur een daling
in. De minimumtemperatuur
komt in onze regio rond 4
graden uit. Morgen zijn we
nog niet helemaal van die tVIrezerig 8°
eerdergenoemde storing af.
Deze blijft min of meer stil
liggen op de Noordzee. De
storing vormt de scheidings
lijn tussen frisse lucht boven
het vasteland van Europa en
milde lucht boven de Britse
eilanden. Juist boven onze
streken hangen wolkenvel
den, waaruit waarschijnlijk
nauwelijks of niets meer uit
valt. De zon laat het echter
niet helemaal afweten bij
maximumtemperaturen
rond 9 graden. Tot en met
dinsdag houden we dat rusti
ge weer.
Bij het Utrechtse onderzoek is
geworven onder mensen die zich
met klachten over 'waarschu
wingsinfarcten'bij hun huisarts
meldden. Ze hebben dan korte
of langere tijd verlammingsver
schijnselen gehad of een hartin
farct. De feitelijke deelname ge
beurde pas na enkele medische
tests en verschillende gesprek
ken door onafhankelijke artsen.
Protocollen
P.L.C.M. van Riel, voorzitter
van de 'Commisssie weten
schappelijk onderzoek met
mensen' van het academisch
ziekenhuis St. Radboud in Nij
megen. zegt dat alle onderzoe
kers volgens deze protocollen
werken. „De Europese regels
zijn ook in de Nederlandse wet
ten verankerd. De deelnemer
heeft t>ij voorbeeld ook het recht
halverwege de proef met de
proef te stoppen", aldus Van
Riel. „Bij onderzoeken met pa
tiënten die ernstige aandoening
hebben, neem je wel bepaalde
risico's. Je moet die echter ne
men om andere patiënten beter
te kunnen maken."
Mensen die een waarschu
wingsinfarct hebben gehad, lo
pen een kans van één op tien
binnen een jaar een zwaarder
infarct te krijgen. De gevolgen
variëren van functieuitval tot
overlijden. De proefpersonen
die gevraagd werden aan het
liepen ook deze risico's.
Berekeningen
De ziekenhuizen hanteren een
statistische formule om uit te
rekenen hoeveel complicaties
en sterfgevallen onder de deel
nemers mogen optreden. Daar
bij gaan ze uit van de kans op
overlijden of een ernstige func
tieuitval als er geen behande
ling plaatsvindt. Als de grens
wordt overschreden, wordt het
onderzoek gestaakt.
„Onderzoekers houden zich
streng aan deze zogenoemde
stopcriteria", legt Van Riel uit.
„Het is ook vrij gebruikelijk dat
zo'n experiment halverwege
wordt gestaakt. Dit kan gebeu
ren in een medisch onderzoek.
Het is heel goed dat er is inge
grepen op het moment dat er iets
uit de hand dreigt te lopen."
„Voor de patiënt maakt het niet
uit of hij door de hond of de kat
wordt gebeten. Wij probeerden
met dit onderzoek te voorkomen
dat hij gebeten werd", aldus A
Algra van het Academisch Ziè-
kenhuis Utrecht. GPD
5 Toonder Studio's
4847-Tom Poes liep, zonder op toestemming te wachten, naar de
kelder van Bommelstein en zette het koffertje naast zich neer. Daar
op greep hij het instrumentje er uit waarin hij het vreemde ventje
had zien praten en draaide een knopje om. Er klonk een zacht ge
knetter uit het doosje.
„Dit is de verbinding met de Droon", dacht Tom Poes. „Als ik nu
maar geen fouten maak!
Hij haalde diep adem en trok zijn mond scheef.
„Dit is Ep-lep, de waarnemer", sprak hij met geknepen stem. „Hij
heeft het kukel gemeten van Grootgrut, de spritsmaker. Het is een
min kukel."
„Hoeveel min?", vroeg een diepe stem uit het toestelletje.
Tom Poes zweeg even beduusd en in de stilte klonk heer Bommels
stem bij de keldertrap.
„Wat doe je toch, jonge vriend?", vroeg deze klagend. „Dat loopt
maar door mijn huis en dat doet maar..."
„Hoeveel min?" herhaalde de basstem dreunend.
„Eh... wacht even!", zei Tom Poes; heer Bommel gejaagd wegwen-
kend. „Ep-lep, de waarnemer, wil eerst weten waarvoor zijn waar
nemingen eigenlijk dienen!"
Het geknetter uit het apparaatje werd luider en de donkere stem
galmde dreigend door het keldergewelf: „Nieuwsgierige waarne
mers zijn gevaarlijk! Waarnemers mogen niet denken en niet vra
gen; ze mogen alleen maar doen wat hun gezegd wordt. Sta stil, Ep-
lep, en houd uw mededeler goed vast!"
Nu begon Tom Poes bang te worden. Gedreven door een akelig voor
gevoel wierp hij het toestelletje van zich af - en dat was maar net op
tijd. Want voordat het de grond bereikt had sprong het met een don
derende knal uit elkaar.
door Arnoud Cornelissen
Deelnemers aan medische
onderzoeken krijgen ruime
voorlichting over de risico's.
Artsen en onderzoekers zijn vol
gens de Europese richtlijnen
daartoe verplicht. Bij het
Utrechtse onderzoek naar be
handeling van herseninfarcten
stierven 17 patiënten aan een
hersenbloeding na toediening
van een anti-stollingsmiddel.
Volgens L. Paanakker, woord
voerder van het medisch onder
zoekscentrum U-Gene in
Utrecht, waren de proefperso
nen goed op de hoogte van de
mogelijke complicaties. U-Ge
ne test jaarlijks vele medicijnen
en behandelmethoden op proef
personen. „Onderzoekers zijn
verplicht de mensen in normaal
Nederlands uit te leggen wat er
gebeurt en welke risico's aan de
proef kleven. Ze krijgen zowel
mondeling als schriftelij k infor
matie en ze mogen er goed over
nadenken. De deelnemers moe
ten verder een document onder
tekenen waarin zij verklaren al
les te hebben begrepen."
(Advertentie)
Maatwerk voor èlk merk
De Kronkels 9a Bunschoten
Miaoeihj
efeiyon cp Zoom
iTerneuzen
Antwerpei;
