Wim Wenders pretentieus onderuit
Niet Karakter, maar
Pleidooi was keerpunt
Examenfeestje
loopt uit op
nachtmerrie
End of
Violence
Chen Kaige stelt
ernstig teleur in
Temptress Moon
Mike van Die
voor Oscar
genomineerd
kunst cultuur
24
vrijdag 20 maart 1998
And the winner is... Bij deze
zinderende zin schuift toute
Hollywood komende maandag naar
het puntje van de stoel. Want een tel
later drukt weer een uitverkoren
ster, scenarioschrijver of regisseur 's
werelds meest begeerde beeldje aan
de borst. Hoe leef je naar die avond
der avonden toe? Regisseur Mike van
Diem (39) moet het weten. Zijn
Karakter is van een van de vijf
buitenlandse films, genomineerd
voor een Oscar. Sinds enkele weken
verblijft de in Sittard
grootgegroeide filmmaker, in Los
Angeles. Wachtend in de schaduw
van Oscar reageert Mike van Diem
op tien gerichte vragen.
Al geïnformeerd bij Marleen
Gorris over haar Óscar-bele
ving na/dankzij 'Antonia'?
Mike: „Ik heb Marleen de dag na
de nominatie ontmoet bij een talk
show. .Ze heeft me vooral op het
hart gedrukt om er van te genie
ten. D at probeer ik ook zoveel mo
gelijk te doen. Maar het Oscar-cir
cus valt helaas gelijktijdig met de
Amerikaanse publiciteitscam
pagne voor de film. Karakter gaat
hier in LA op 27 maart in première.
Dat betekent vooral hard werken
met dagenlang interviews geven
voor radio, tv en schrijvende pers.
En daarbij probeer ik de Neder
landse pers aan zijn trekken te la
ten komen."
Oscar is 's werelds meest begeerde
'golden boy'. Hoe begerig kijk je
nu zijn kant op?
„Iedere filmregisseur heeft wel
eens van een Oscar gedroomd. Er
zijn er die dat ontkennen, maar
daar geloof ik geen ene moer van.
Voor en na
Marleen Gorris deelt haar leven
nu in op vóór en na de Oscar. Voor-
alnade Oscar kan ze filmen w at ze
wil, zegt ze ■blij. En verwijst dan
naar Mrs Dalloway, haar binnen
kort uit te brengen film. Wat ver
wacht jij van je (film)leven als je
Oscar mee naar huis mag nemen?
„Wat er ook gebeurt; mijn be
roepsmatige leven zal ik altijd in
blijven delen in de tijd vóór en na
de Nederlandse tv-serie 'Plei
dooi', waarvoor ik acht afleverin
gen regisseerde. Die serie heeft me
het zelfvertrouwen gegeven om
een film als Karakter te duiven
maken. Als ik de Oscar win, zal de
kans om nog meer films te kunnen
maken zeker toenemen. Maar
'Pleidooi' blijft voor mij mijn
'breekpunt'."
Maak je in 'verwend' Hollywood
indruk m,etje zegekar vol Europe
se prijzen, verdiend met van Ka
rakter?
„Europese prijzen zeggen hier
weinig, ofschoon ze de pubheks-
prijs in Cannes wel aardig vinden.
Het meest onder de indruk zijn ze
van de film zelf. Niet alleen heeft
Karakter als geheel een flinke
emotionele impact. Ook de losse
onderdelen zoals de locaties, de
cors, fotografie, het acteren in zijn
geheel en vooral de vlotte, immer
voorstuwende verteltrant scoren
hier bijzonder hoog."
Schepje bovenop
Hoe onderga je het promoten van
Karakter in de VS? Een meer seri
euze zaak dan het circus in Can
nes?
Mijn ervaring met de publicitai
re begeleiding vanuit La Semaine
de la Critique in Cannes is zeker
positief, maar hier weten ze er nog
een schepje boven op te doen. De
culturele correspondent van The
New York Times zetelt in Parijs.
Toen ze hier hoorden dat die erg
enthousiast was, hebben ze mij
vanuit Los Angeles binnen één
weekend op en neer gevlogen voor
één enkel interview met deze ge
zaghebbende meneer. Absurd en
erg vermoeiend, maar eerste klas
vliegen en lekker eten in Parijs
maakt veel goed."
Volgens de LA Times is je Karak
ter gedoodverfd voor een Oscar.
Hoe reageer je daarop? Schouder
ophalend of barstensvol nog meer
vertrouwen?
„Een leuke Amerikaanse uitdruk
king is: It ain't over untill the fat
lady sings. Ofwel: eerst zien en dan
geloven."
Ben je al naar The Thief geweest,
je enige opponent, made in Rus
sia? Hoe Oscar-rijp loopt ie erbij?
„Ik heb besloten de eerste vijf jaar
geen enkele van de concurrende
films te gaan zien. Ik denk dat dat
wel zo gezond is. De Russische
film wordt inderdaad onze ge
vaarlijkste opponent genoemd. Ie
dereen hier vindt dat een goede
Het eindexamen van de middelbare
school is in veel Amerikaanse films
een bijna mythische gebeurtenis. 1-Iet
staat voor het definitieve afscheid van
de puberteit, voor prille ambitie en voor
de eerste serieuze erotiek. Paul
Verhoevens recente Starship Troopers
begint ermee, en ook I Know What You
Did Last Summer opent met tieners die
afscheid nemen van hun middelbare
schooltijd.
Omdat we in de openingsbeel
den in een flash forward al een
eenzame, depressief ogende jon
gen met een fles drank op de rand
van een klif zien zitten, is eigenlijk
vanaf het begin duidelijk dat het
in deze eerste Amerikaanse film
van de Schotse regisseur Jim Gil
lespie uiteindelijk geen vrolijk af
scheid zal worden.
En inderdaad: Julie, Helen, Barry
en Ray, de twee stelletjes om wie de
film draait, rijden na afloop van
een zomerse feestavond in het vis
sersplaatsje Southport in een dol
le bui een man dood. Althans, hij
lijkt dood. In de paniek die volgt
besluit het viertal, dat in een flits
een stralende toekomst in rook
ziet opgaan, het lichaam in zee te
dumpen en te zwijgen over wat er
is voorgevallen. Maar schuldge
voel knaagt aan de meer gewe
tensvolle leden van het kwartet.
Dat schuldgevoel gaat een jaar la
ter over in regelrechte angst wan
neer één van de vier een briefje
film, maar zelf houd ik ook nog re
kening met de Duitse en Brazili
aanse film."
Stiekem
Ooit durven dromen, vroeger in
Sittard, van een Oscar?
„Zoals gezegd, vanaf het moment
dat ik films ging maken, heb ik er
weieens stiekem van durven dro
men. Ik denk dat alle filmers dat
wel eens doen."
Heb je voor de mogelijke Oscar al
een plek uitverkoren?
„Naast het scherm van de tekst
verwerker waar ik de volgende
film op hoop te schrijven. Daar
kan natuurlijk een enigzins ver
lammende werking vanuit gaan.
In dat geval lijkt me de badkamer
wel een aardige plek. Even navra
gen of het ding daar niet gaat roes
ten."
Hoe stel je je in op de day after zon
der die golden boy?
„Daar stel ik me helemaal niet op
in. Net zo min als ik me instel op de
day after mèt het beeldje in mijn
handen. Op 23 maart zien we wel
verder."
Hans Toonen
krijgt met de boodschap 'Ik weet
wat je vorige zomer gedaan hebt'.
De vier worden vervolgens be
laagd door een mysterieus, in olie-
jas gehuld type dat van het onge
val op de hoogte blijkt, zeer
wraakzuchtig van aard is en ge
weld niet schuwt.
Onderhoudend
Niet alle vei*wikkelingen in het
vlotte, door Kevin Williamson
(Scream) geschreven script, zijn
even geloofwaardig, maar IKnow
What You Did Last Summer is wel
degelijk een ongecompliceei'de en
onderhoudende thriller. De film is
bij vlagen te glad, met name om
dat hij is volgesmeerd; met opdrin
gerige muziek. En ook al die laag-
uitgesneden bloesjes van de twee
vrouwelijke hoofdrolspeelsters
beginnen op den duur wat op de
zenuwen te werken.
Daartegenover staat dat er fris
wordt gespeeld (door een vooral
door Amerikaanse tv-rollen be
kende cast van jonge acteurs), dat
er optimaal gebruik gemaakt
wordt van de sfeervolle locaties
aan de kust van North Carolina en
dat de plot voldoende hecht en
verrassend is om je bij de les te
houden. Een film voor een ont
spannen zaterdagavond.
Rob de Kam
I Know What You Did Last Summer is
te zien in Roxy Bergen op Zoom
De film I Know What You Did Last Summer pakt uit als een onderhou
dende thriller.
Bill Pullman en Traci Lind in The end of violence.
Hoe lang is het eigenlijk gele
den dat de Duitse regisseur
Wim Wenders een echt goede film
maakte? Het moet ergens in de
jaren '80 geweest zijn, waar
schijnlijk was het Der Himmel
über Berlin. Ook al een wat wan
kel product, maar nog wel eentje
met een aantal magistrale scènes.
Alleen de opening al, waarin de
gedachtenstromen van de inzit
tenden van een metrowagon door
elkaar kronkelen, vergeet je
nooit meer. Daarna wonnen de fi
losofische pretenties het bij Wen
ders van de filmkunst en zaten
we bij producties als Bis ans En-
de der Welt (1992) en In Weiter
Feme so nah (1993) meer naar
ideeën dan naar film te kijken.
De laatste jaren heet het dat
Wenders de weg terug weer
heeft gevonden. Dat er weer iets
doorsijpelt van het talent dat ooit
meesterwerken als lm Lauf der
Zeit 19 7 6) en Der Stand der Din-
ge (1982) voortbracht. Ook dat
waren films waarin de beelden
overduidelijk bedoeld waren als
drager van ideeën over de wereld
en de filmkunst, maar toen vielen
die nog bijna als vanzelf samen
met de beelden en het drama.
Bij het uit 1994 stammende Lis
bon Story leek de oude Wenders
inderdaad een beetje terug, het
verhaal over een geluidsman die
in Lissabon op zoek gaat naar een
vermiste regisseur had in elk ge
val een charme die de zwaarte
van Wenders gedachtegoed wat
verlichtte.
Wenders nieuwste, The End of
Violenceslaat echter alle hoop
op een definitief herstel de bo
dem in, Pretenties, gewichtige
dialogen en naïviteit strijden om
voorrang in dit verhaal over de
invloed van geweld op een aantal
levens in Los Angeles.
Wenders is, daarvan getuigen al
zijn films, een moralist en geweld
is dus voor hem een reden tot
zorg. Vandaar dat Bill Pullman
onder zijn regie een akelig onper
soonlijke producent van geweld
films mag neerzetten en Andie
MacDowell er als diens door ver
veling leeggezogen echtgenote
nog een karikaturaal schepje bo
venop mag doen. Dat alles onge
twijfeld om de holheid van het
bestaan van dit soort mensen te
demonstreren.
De omslag die er in het leven van
de steenrijke producent op
treedt, is zo mogelijk nog dikker
aangezet. Hij wordt het slachtof
fer van echt geweld en moet ver
volgens zijn toevlucht zoeken bij
een familie van arme, maar o zo
levenslustige en goedaardige
Mexicaanse gastarbeiders. Daar
ontdekt hij opnieuw de geneug
ten van een menselijk bestaan op
een manier die je anders alleen in
kindersprookjes aantreft. Ar
moede adelt, zoiets.
Om maar te bewijzen dat onmen
selijk werk de mens tot onmense
lijkheid verleidt, laat Wenders
vervolgens de echtgenote van de
producent in no time veranderen
in een al even kil en berekenend
mens als de producent ooit zelf
was.
Tussen dit alles door vlocht Wen
ders nog wat levensverhalen.
Over een computertechnicus
(Gabriel Byrne), die meewerkt
aan een beveiligingssysteem te
gen criminaliteit dat nog erger
blijkt dan de kwaal. Over een
MiddenAmerikaans slachtoffer
van martelpraktijken dat in ruil
voor haar redding ineewerkt aan
dubieuze CIA-praktijken. Intus
sen brengen de dialogen ons op
de hoogte van het feit dat de mens
de ergste vijand van zichzelf is. In
het geval van Wenders zelf lijkt
die uitspraak in elk geval op tra
gische wijze werkelijkheid ge
worden.
Rob de Kam
The End of Violence draait in Lanta
ren/Venster in Rotterdam.
Scene uit de film Temptress Moon van regisseur Chen Kaige.
De Chinese regisseur Chen Kaige
bouwde in de jaren '80 in
filmhuiskringen een gedegen naam op
met films als Yellow Earth (1984) en
King Of The Children (1986), voordat hij
in 1993 doorbrak naar een breder
publiek met Farewell My Concubine,
een drama over de lange en dramatische
relatie tussen twee sterren van de
Chinese Opera. Uit al die films bleken
Kaiges voorkeur en talent voor het
verweven van politiek en persoonlijk
drama, een voorkeur die ook tot
uitdrukking komt in Temptress Moon,
Kaiges uit 1996 stammende speelfilm.
De late en bescheiden uitbreng
van de zesde film van Kaige
blijkt alleszins terecht, want hij is
in Temptress Moon slecht op dreef.
Interessante elementen bevat de
film genoeg: het verhaal draait om
de door een incestueuze relatie in
zijn jeugd getroubleerde man
(Leslie Cheung) die zich opwerkt
tot gangstex-, waarna hij de op
dracht krijgt terug te keren naar
de rijke familie waar hij ooit mis
bruikt wex'd en daar een wonder
schone vrouw (Gong Li) aantreft.
Aan dit verhaal, gesitueerd in de
roerige eerste helft van deze eeuw,
toen China's laatste keizer stierf
en het land een republiek werd,
weet Kaige veel op te hangen: de v
perverterende invloed van tradi- d
ties en de emotionele onzekerheid d
die kan ontstaan wanneer een sa- 0
menleving van zijn fundamenten |j
geslagen wordt. Een juiste vox-m
heeft Kaige voor die elementen 2
echter niet weten te vinden. g
Veeg teken
Dat de film in het begin veel tekst-
bordjes nodig heeft, is al een veeg d
teken, maar ook als die hulpmid- n
delen niet meer noodzakelijk zijn, v
wordt het er allemaal niét beter
op. Cameraman Christopher Doy- I
le, die de films van Wong Karwai. 1
zo'n trendy aanblik geeft, kon j
blijkbaar niet met het historische j
drama uit de voeten; zijn beelden g
doen regelmatig aan de softporno g
van David Hamilton denken. Ook g
de acteurs, met ster Gong Li voor-
op, wekken niet de indruk dat
Kaige hen een duidelijke richting
wist te geven. Gong Li's spel neigt p
eerder naar schmieren en bekken
trekken, dan naar de verstilde mi- d
miek waar ze in het Westen popu- li
lair mee werd.
Rob de Kam jj
Temptress Moon is te zien in Cinema i
Middelburg. i
Oscar-kandidaat Mike van Diem (Karak
ter): „Ik probeer er zoveel mogelijk van te
genieten." foto Jaap de Boer
