Weg naar hel bestraat met euro's Vakbondsleider Pakpahan held van de Indonesische scholieren Dwangmatig Meer treinen op tijd feiten en meningen Voormalig Europees topambtenaar voorziet financiële crisis 13 maart 1948 De euro komt. Met in haar kielzog een financiële cri sis van ongekende om vang, voorspelt voormalig Europees topambtenaar Bernard Connolly hieron der. In de krant van mor gen een verhaal over de Luxemburgse premier Juncker. Hij ziet juist brood in de eenheids munt. vrijdag 13 maart 1998 Staatssecretaris Kohnstamm van Binnenlandse Zaken is, nadat hij in september 1996 door de Tweede Kamer werd neergehaald toen hij met zijn plan voor verandering voor het kiesstelsel kwam, weer overeind gekrabbeld. Opnieuw wappert hij met eep voorstel en hij wankelt alweer. Met een mengsel van meewarigheid en mededogen wordt de bewindsman bejegend. Politiek Den Haag begrijpt best dat Kohn stamm verdrietig is als hem het D66-speeltje wordt af gepakt. Vrijwel niemand is erop uit om hem treurig te maken. Maar om hem nu zijn zin te geven omdat hij zo zijn best heeft gedaan, dat gaat toch weer te ver. Het voorstel van Kohnstamm ziet er ook niet briljant uit. Het voorziet in de verkiezing van vijftig Tweede- Kamerleden op regionale basis, vanuit vijftien distric-1 ten. De andere honderd kandidaat-leden van de Twee- de Kamer zouden op een landelijke lijst moeten worden geplaatst. Aldus wordt, volgens de redenering van de staatssecretaris, in ieder geval bereikt dat tussen die vijftig regionale volksvertegenwoordigers en hun kie zers een sterkere binding bestaat. Er zouden op die ma nier minder grijze muizen achter hun lijsttrekker aan-1 hobbelen dan thans het geval is. Het is twijfelachtig of dat effect wordt bereikt. De argu menten over kortere lijnen tussen kiezer en gekozene zijn heel betrekkelijk. Als het land wordt ingedeeld in vijftien districten, dan zullen de grenzen daarvan altijd arbitrair zijn. In Zeeland bijvoorbeeld is het maar zeer de vraag of een kandidaat uit Goes zo herkenaar is voor de kiezers uit het Land van Hulst. Er zijn echter meer bezwaren. Politiek partijen doen er verstandig aan bij de selectie van hun kandidaten voor al te kijken naar specifieke deskundigheid en aan een evenredige deelname door mannen en vrouwen en door mensen uit etnische groepen. Daar zou dan nog eens het 1 criterium van gebondenheid aan de regio of het district i bijkomen. Er wordt nu in de praktijk al rekening gehouden met I een spreiding, waardoor Kamerleden uit alle delen van het land komen. Het is niet wijs die uitwaaiering af te dwingen op basis van een gedeeltelijk districtenstelsel. Bekwaamheid wordt dan te zeer ondergeschikt ge maakt aan de ligging van de woonstede. In de Tweede Kamer dient gesproken te worden over beleid in hoofdlijnen. Als eenderde van de volksverte genwoordigers in het parlement plaatsneemt op grond van dwangmatige, topografische gegevenheden, wordt het risico vanregionaal gekakel in 's lands vergaderzaal vergroot. Immers, wie niet voldoende voor het eigen ge bied doet, wordt bij een volgende gelegenheid het bos in gezonden. De plannen van Kohnstamm zijn in eerste instantie niet met veel geestdrift ontvangen. De staatsecretaris heeft naar alle waarschijnlijkheid niet genoeg tijd ze zo bij te stellen dat ze voor een meerderheid aanvaardbaar zijn. Dat houdt in dat ze na de verkiezingen wel in een duis tere lade verdwijnen. Zo is het goed. crash vrij precies: 2001, één jaar voor de burger de euromuntjes in handen krijgt. Gewoon een crisis, relativeert Connolly, zo als er velen zijn geweest en nog zullen komen. „Feit is dat de praktijk van de muntunie een oplossing van crises straks frus treert." De financiële klappen zullen immers niet voor ieder land even hard en op dezelfde plek ken vallen. „Nu kan een land zijn munt devalueren om de cri sis het hoofd te bieden, straks niet meer. De koers van de euro wordt niet voor een paar landen veranderd. Geld bijdrukken of de rente wijzigen is er ook niet meer bij. Het enige dat een land overblijft is uit de muntunie te stappen, maar dan is de schade helemaal niet te overzien." Zwakkere broeders In - alweer - theorie zouden de sterke eurolanden de hoog oplo pende schulden van de zwakke re broeders kunnen overnemen. Connolly: „Het zou kunnen ja, maar erg waarschijnlijk is dit niet. Wie wil de staatsschuld van Italië erbij hebben, of die van België? Het meest waar schijnlijke is een zeer diepe fi nanciële crisis. Je hebt al het ge luk op de wereld nodig om die te vermijden." Connolly blikt sceptisch om zich heen. Hij grinnikt om de reusachtige foto aan de muur van elf arbeiders die, gezeten op een smalle stalen draagbalk ijzingwekkend hoog in de lucht, rustig hun lunch verorberen. Symbolischer voor het avon tuur dat de EU-landen aangaan kan bijna niet, meent Connolly. Want dat de euro er komt, staat ook voor hem vast. „Het is in 1991 begonnen als een politiek project, bedoeld om Frankrijk en Duitsland meer aan elkaar te binden, en dat is het nog steeds. Alleen waren toen de econo misch gevaren ongewis. Nu we ten we beter." Als Brit doet het hem goed dat het Verenigd Koninkrijk voor lopig niet met de euro meedoet. „Een erg wijs besluit", meent Connolly. „Een muntunie kan alleen succesvol zijn als het ook een politieke unie is. Een we- reldmunt is dan natuurlijk nog beter, maar er bestaat geen land met de naam 'wereld'. Zoals er ook geen land is dat 'Europa' heet." GPD door Paul Koopman en Mare Peeperkorn Het beste voorbeeld dat de euro banen kan kosten is Bernard Connolly zelf. Koud was zijn boek over de 'smerige oorlog om Europa's geld' eind '95 verschenen, of de Britse top ambtenaar bij de Europese Commissie kon zijn bureau leegruimen. Zijn broodheer Europees com missaris De Silguy - eerstver antwoordelijke voor het welsla gen van de euro - was absoluut 'not pleased' met de explosieve analyse van zijn ondergeschikte over de risico's van de nieuwe eenheidsmunt. „Terwijl ik al leen maar deed wat artikel twee van het Verdrag van Amsterdam voorschrijft: het versterken en beschermen van de belangen van de EU-onderdanen." Zo scherp als zijn analyse is, zo bedeesd is zijn manier van spre ken. De twee jaar die zijn ver streken sinds zijn ontslag heb ben Connolly niet van mening doen veranderen. Nog steeds verwacht hij enkel rampspoed van de euro, een doemscenario dat hij louter baseert op financi ële en economische argumen ten. „Aan politieke uitspraken waag ik mij niet", glimlacht Connolly. „Ik ben per slot van rekening nu financieel advi seur." Dat hij feiten verkiest boven ambitieuze politieke theorieën, past goed bij zijn nieuwe baan. Connolly loodst de vermogens van welgestelden door de con junctuurgolven en valutadalen. „Het is echt dom om te ontken nen dat de euro ons niet voor dramatische problemen plaatst. De feiten wijzen onverbiddelijk één kant op: dat een financiële crisis bijna onvermijdelijk is." Het Nederlandse bedrijfsleven kan zijn borst nat maken, verze Voormalig Europees topambtenaar Bernard Connelly voorspelt rampen in het kielzog van de euro. kert Connolly. „De periode van stabiele wisselkoersen is voor bij. De hardheid van de gulden, geschraagd door de economi sche kracht van Nederland, bood zekerheid. De euro daar entegen wordt één van de be langrijkste munten in de we reld. En hoe belangrijker de munt, hoe groter de politieke in vloed op de koers", zet Connolly uiteen. De dalende dollar omdat president Clinton zijn broek laat zakken, is daar het ultieme voorbeeld van, „De Verenigde Staten zullen de euro nauwgezet in de gaten hou den, keihard onderhandelen en marchanderen om de koers naar hun hand te zetten. Dat is een volstrekt normale zaak. De euro moet het opnemen tegen de dol lar en de yen. De verhouding tussen de drie munten zal zwaar worden beïnvloed door de poli tiek. Het gevolg is koersschom melingen, die de economie be slist geen goed doen." Connolly voorspelt ook vol strekte chaos die groeit vanuit het hart van Europa'zelf, sim pelweg omdat de introductie van de euro op de verkeerde vooronderstelling is gebaseerd. „De theorie van de muntunie veronderstelt een grote mate van solidariteit tussen de lan den. Een beetje: één voor allen, allen voor één. Landen zouden vrijwillig economische kansen moeten laten liggen, omdat het grotere geheel - de EU - daarom vraagt." Problemen Prachtig idee, snuift Connolly, maar volstrekt bezijden de rea liteit. „In de praktijk bestaat er geen solidariteit, er bestaan en kel problemen. En die zijn voor ieder land verschillend. Het is een feit dat Frankrijk en Duits land nu al een zwaar stempel op het financieel en monetair be leid van de EU drukken. Met een monetaire unie zal dat alleen maar sterker worden. Dat kun je hen ook niet kwalijk nemen, dat is volstrekt logisch." „Kijk naar de Europese Centra le Bank (ECB). In theorie is die onafhankelijk van de politiek. Maar het feit dat de Fransen Trichet naar voren schuiven als president van de bankgeeft aan dat er een gevecht plaatsvindt om het nationale belang veilig te stellen. Dat is onvermijdelijk. Om eerlijk te zijn: ik kan me niet voorstellen dat ook maar ie mand denkt dat het niet zou ge beuren." De Frans-Duitse as zal straks het monetaire beleid van heel Europa dicteren, meent Con nolly. En dat schaadt de wel vaart van sommige landen, waaronder Nederland. „De eco nomie in Finland, Spanje, Italië en Nederland dreigt oververhit te raken. Deze landen hebben dus belang bij een wat hogere rente die de groei afremt. Frankrijk en Duitsland daaren tegen kampen met lage groeicij fers en hoge werkloosheid. Voor hen is een lage rente dus essenti eel." „In de theorie van de muntunie bepaalt de onafhankelijke Cen trale Bank dan een mooie mid denpositie, die het EU-belang als geheel het beste dient. Maar - foto Rob Keeris/GPD helaas voor de ECB - er bestaat niet zoiets als 'het EU-belang'. Simpelweg omdat 'Europa' niet bestaat: er bestaan vijftien lan den die de EU vormen, ieder met hun eigen sores." Wat zal gebeuren is dat Duits land en Frankrijk uiteindelijk - ten koste van de rest - hun zin doordrukken, verzekert Con nolly. „En daar sta ik niet alleen in: het IMF, de Bundesbank en de Banque de France voorspel len hetzelfde." Niet dat kleine beleggers en gro te ondernemers nu direct naar de rand van de dakgoot moeten schuiven, stelt Connolly gerust. Integendeel zelfs, want de ko mende jaren verwacht de finan cieel adviseur een periode van ongebreidelde groei. De stijgen de waarde van onroerend goed, oplopende aandelenkoersen en aanhoudende economische groei staan garant voor een heu se 'boom'. „Paradijselijk", lacht Connolly. „Maar de natuur van een 'boom' is dat hij na verloop van tijd instort." Hij prikt die datum voor de Reservepolitie De regering wil tienduizend vrijwilligers opleiden tot re serve-politieagenten. Alleen 'gezagsgetrouwe Nederlan ders' mogen in het vrijwilli gerskorps worden toegelaten. Met de reserve wordt de ge meentepolitie in een klap ver dubbeld in sterkte. Halfstok Veel burgers in Tsjechoslowa- kije hebben de vlag halfstok gehangen, met zwarte wim pels, ter nagedachtenis aan Jan Masaryk. De minister van buitenlandse zaken, die enkele dagen geleden zelfmoord heeft gepleegd, werd door velen gé- zien als de laatste kans op het herstel van de democratie na de communistische staats greep. Mosselen Onder dè Zeeuwse mossel kwekers is onrust ontstaan, doordat sinds kort ook mosse len uit Denemarken in Frank rijk worden afgezet. De Zeeu wen vrezen concurrentie waar zij het monopolie hadden. Maar de afzet van mosselen is in elk geval nog steeds goed. Tuberculose In Oud-Vossemeer staat vol- j gende week een auto van het Rode Kruis met röntgenappa ratuur, om alle inwoners van het dorp te onderzoeken op tu berculose, Tbc vormt nog steeds een groot probleem. aan dat de kwaliteit van het treinvervoer vorig jaar veel te wensen heeft overgelaten. Den Besten benadrukte nog eens dat de in december vorig jaar aan gekondigde extra investering van 50 miljoen gulden per jaar hard nodig is om de treinen be ter op tijd te laten rijden. Het geld wordt onder meer be steed aan meer conducteurs en machinisten, extra storings monteurs, het minder koppelen en loskoppelen van treinen en meer preventief onderhoud. Hoewel alle betrokken diensten van de NS afspraken hebben ge maakt die tot een aanzienlijke verbetering moeten leiden be nadrukte Den Besten nog eens dat het onmogelijk is om zonder storingen te rijden. Marktwerking De NS-topman stelde zich gis teren tamelijk laconiek op als het gaat om de voorstellen van minister Jorritsma voor markt werking. De minister wil NS Reizigers tot het jaar 2008 het treinverkeer op het kernnet gunnen, met uitzondering van binnenlandse diensten op de hoge-snelheidslijnen. Hij vindt dat directeur H. Huisinga van NS reizigers gelijk heeft als hij stelt dat een concessieduuf van acht jaar te kort is om verant woord te kunnen investeren. Het gevolg zal dus zijn dat er niet wordt geïnvesteerd en dat NS Reizigers in een afbraaksce nario komt. Den Besten betreurt het dat die conclusie door som migen wordt uitgelegd als chan tage. Bij marktwerking gaat-het Den Besten om drie belangrijke za ken. Ten eerste vindt hij dat de klant er beter van moet worden, ten tweede vindt hij dat er per spectief moet zijn voor het spoorwegpersoneel en ten derde moet wat hem betreft de econo mische verzelfstandiging van de NS voort kunnen gaan. De NS-topman wil verder dat er een goede regeling komt voor het materieel dat overbodig wordt bij verlies van een con cessie aan een concurrent. Jor ritsma gaat er van uit dat de markt zelf zal zorgen voor de komst van leasemaatschappij en, die materieel aankopen en verhuren aan spoorwegmaat schappijen. Den Besten sluit niet uit dat de NS ooit zelf zo'n maatschappij zullen oprichten. Hij noemt het een optie al wijst hij er op dat de ervaringen in Engeland niet al te gunstig zijn. Daar kampen dfe 'Rolling Stock Companies' met snel veroude rend materieel en een gebrek aan middelen om in nieuwe trei nen te investeren. GPD zie ook pagina 6 Moeder en zoon Pakpahan samen voor de televisie kijkend naar de Indonesische vakbondsleider. foto Rob Keeris/G PD door Marc Floor Als iemand het symbool van het verzet te gen de politiek van de Indonesische president Soeharto vormt is het Muchtar Pakpahan. De 44-jarige leider van de ver boden Indonesische vakbond SBSI zit sinds 1994 in de gevangenis op beschuldiging van het aanzetten tot geweld tijdens een sta king. Vandaag kan hij dan ook niet persoon lijk naar Nederland komen om de hem toe gekende Geuzenpenning in ontvangst te nemen, waarmee hij wordt geëerd voor zijn inzet op het gebied van de mensenrechten in Indonesië. Dat doen zijn oudste zoon en zijn vrouw voor hem. Het lot van hun vader en man heeft ze tot ambassadeurs van zijn boodschap gemaakt. Muchtar Pakpahan was een geziene man in zijn woonwijk in Jakarta. Iedere ochtend trok hij zijn sportschoenen aan voor een rondje hardlopen, wat meestal meer uit kwam op praatj es maken met bekenden dan op een daadwerkelijke sportieve prestatie. Zijn oudste zoon Binsar vergezelde hem vaak op de dagelijkse tochtjes. Nu wekt Pakpahan zijn zoon nog wel eens voor een rondje joggen om het ziekenhuis, wanneer Binsar daar een nachtje is overgebleven. De enige bekenden die ze dan nog tegen komen zijn vier norse politiemannen, die moeten voorkomen dat Pakpahans hardloopronde geen vlucht naar de vrijheid wordt. „Mijn vader betaalt die bewakers zelf. Als hij dat niet zou doen, zou hij meteen het zie kenhuis moeten verlaten," zegt Binsar. „Hij wilde graag een in een particulier zieken huis worden verpleegd en moet daarom zelf voor de kosten opdraaien." Muchtar Pakpa han heeft al jaren een zwakke gezondheid en verzocht tijdens zijn proces om opname in een privé-ziekenhuis. Hij had nu eenmaal weinig goede ervaringen met staatsvoorzie- ningen. Er was een beroerte in de verdach- tenbank voor nodig om zijn wens gehono reerd te krijgen. Nu ligt Pakpahan met gezwellen in de longen in het Cikini-zieken- huis in Jakarta, rond de klok bewaakt door de politie. Maar het is niet Pakpahan's ge zondheid die hem ervan heeft weerhouden vrijdag persoonlijk de hem toegekende Geuzenpenning in het Vlaardingse stadhuis in ontvangst te nemen. De Indonesische au toriteiten hebben hem verboden het zieken huis annex gevangenis te verlaten. Vandaar dat nu zijn zoon Binsar en Pakpa hans vrouw Rosintan in de huiskamer van Haagse bekenden de zoveelste tv-reportage over de crisis in Indonesië bekijken. Ze pro beren ook zoveel mogelijk Nederlands nieuws over hun thuisland mee te krijgen in de drie dagen dat ze in Nederland zijn om de Geuzenpenning namens Pakpahan in ont vangst te nemen. De rellen die hier al dagen de beeldbuis domineren zijn nieuw voor Binsar en Rosintan. Want de crisis in Indo nesië mag tot in de verste hoeken van het land zijn doorgedrongen, niet op televisie. De Plaagse gastvrouw roemt de moed 'van een Indonesische ambtenaar die voor de ca mera kritiek levert op het beleid van Soe harto. „Ach, morgen wordt 'ie gearres teerd," reageert Binsar op achteloze toon vanuit zijn leunstoel. De 17-jarige zoon van de getergde vakbondsleider ziet er ontspan nen uit in zijn joggingtrui en sjofele sport schoenen. Hier in Nederland hoeft hij geen dreigtelefoontjes en onaangekondigde poli- tiebezoekente vrezen, zoals de familie Pak pahan in Jakarta nogal eens ten deel vallen. Toch is het dagelijks leven in Indonesië voor Binsar, zijn moeder, zijn zusje en zijn broer tje draaglijk. Vooral Indonesiërs met dezelf de achternaam benaderen de Pakpahans als was er een echte bloedband. Behalve dan die generaal die ook zo heette: die beet Bins ar toe dat zijn vader de naam Pakpahan door het slijk haalde. Moedig man „Maar op school zeggen mijn leraren dat mijn vader een moedige man is," vertelt Binsar, „En mijn vriendjes vinden hem ge weldig." Met de schoolprestaties van de kinderen gaat het echter slecht. Vooral de dochter van 13 heeft concentratieproble men. „Voordat Muchtar werd gearresteerd zaten we in constante angst dat hij zou wor den opgepakt," vertelt Rositan. „Nu het zo ver is, zijn we voortdurend verdrietig over zijn gevangenschap." Op de vraag of de stxijd zoveel offers waard is, antwoordt ze niet geheel zonder omhaal. „We blij ven doorzetten en hopen dat het uit eindelij k wat oplevert. Voox'alsnog ziet de situatie er niet al te roos kleurig uit. Had Pakpahans vakbond voor de demonstraties in 1994 zo'n 300.000 le den, daar is weinig van over. Het lidmaat schap werd te (gevaarlijk. „En er zijn al zo veel mensen ontslagen door de crisis," zegt Rosintan. „Nog nooit is een vakbond in In donesië zo nodig geweest als nu.GPD Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380AAVIissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113)273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 4537 AK Terneuzen Tel. (0115) 694457 Fax. (0115) 620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax. (0115) 561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114)373839 Fax. (0114)373840 Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee Tel. (0111)415380 Fax. (0111)414126 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www.city.nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur. Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 95,00; franco per post 125,50; per maand 34,75; per jaar 366,50, franco per post 485,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p.st; (alle bedragen inclusief 6 pet btw); Postrek.nr.. 3754316 t.ri.v. PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm; minimumprijs per advertentie 27,60; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag, voor brieven bureau van dit blad 7,-meer (excl. 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V. Vlissingen door Ron Kragten De treinen van de Neder landse Spoorwegen reden in de eerste maanden van dit jaar beter op tijd dan in het laat ste kwartaal van 1997. NS Rei zigers slaagt er echter nog niet in om 87% van de treinen punc tueel te laten rijden, de norm waarnaar het bedrijf streeft. Voorzitter R. den Besten van de raad van bestuur van de NS maakte dat gisteren bekend bij de presentatie van de jaarcijfers in Den Bosch. Hij toonde zich tevreden over de behaalde re sultaten, maar tekende daarbij (Advertentie) Wat doet een CD bovenop een televisie? De BeoCenter AV5 is heel wat meer dan een televisie. Het is ook een volwassen muziek- systeem. Compleet met CD-speler, FM radio, actieve luidsprekers en een machtige ingebouwde subwoofer. Komt u gauw eens "kijken en vooral luisteren. 3 jaar garantie AXEL Electro World Van Cadsand Bang Olufsen Center, Stationsstraat 7. GOES Van den Berge Audio Video Bang Olufsen Center, Gasthuisstraat 2-4, MIDDELBURG Expert Kamperman, Lange Noordstraat 20. ST. JANSTEEN Weemaes Electro World, Hoofdstraat 7. TERNEUZEN El. Techn. Installatiebureau Verlinde, Axelsestraat 25. VLISSINGEN Audio Video Design Louis Hemelaar, Spuistraat 82 OOIT KIEST U VOOR MOOIST I

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2